প্ৰাণী  : পৰিৱেশৰ আন এবিধ গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান হ'ল প্ৰাণী । ভিন ভিন পৰিবেশ ভিন ভিন প্ৰণীৰ বসবাসৰ উপযোগী। মৰুভূমি আঞ্চলত দিনত প্ৰচণ্ড গৰম আৰু ৰাতি হ'লে বালিবোৰ চেঁচা হৈ প্ৰচণ্ড ঠাণ্ডা পৰে । ইয়াত পানীৰ বৰ অভাৱ । মৰুভূমিৰ প্ৰধান প্ৰাণী হ'ল উট । ইয়াৰ উপৰি হৰিণা, সাপ, মকৰা, আদিও মৰুভূমিত থাকে । উটৰ দেহৰ গঠন মৰুভূমিৰ পৰিৱেশত খাপ খাব পৰাকৈ গঠিত । অৰ্থাৎ ইহঁতে মৰুভূমিৰ প্ৰচণ্ড গৰম আৰু পানীৰ আভাব সহ্য কৰিব পাৰে । এই অঞ্চতৰ প্ৰাণীৰ গাৰ ছাল ডাঠ আৰু নোমাল । ইয়াৰ ফলত বাহিৰৰ তাপ সহজে শৰীৰৰভিতৰলৈ সোমাব নোৱৰে ।
         মেৰু অঞ্চল অতিশয় শীতল আৰু বৰফেৰে ভৰা । এনে শীতল পৰিৱেশতো কিছুমান প্ৰণী জীয়াই থাকে ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰধান হ'ল বগা ভালুক । ইহঁতৰ দীঘল আৰু ঘন নোমেৰে ঢকা গাৰ ছালখনে ইহঁতক জাৰৰ পৰা ৰক্ষা কৰে । ইহঁতে মাছ , ছীল আদি খাই জীয়াই থাকে ।
            এই আঞ্চলৰ আন এবিধ প্ৰাণী হ'ল পেংগুইন । ইহঁতে বৰফত
থকা চৰাই । ইয়াৰ দীঘলীয়া ডিম্বাকৃতিৰ গাটো সৰু সৰু পাখিৰে আৱৰা । ডেউকা দুখন সৰু হোৱা বাবে পেংগুইনে উৰিব নোৱাৰে কিন্ত ইহঁতে সাঁতুৰিব আৰু খোজকাঢ়িব সাগৰত থকা সৰু মাছ ইহঁতৰ খাদ্য় । 
        অতি শীতল দেশত পোৱা আৰু এবিধ প্ৰাণী হ'ল বল্গা হৰিণ । এইবিধ হৰিণ সাত ফুট পৰ্যন্ত ওখ হয় । ইহঁতৰ দীঘল আৰু শাশা-প্ৰশাখাযুক্ত শিং থাকে এই অঞ্চলৰ আন এবিধ প্ৰাণী হ'ল য়াক ইয়াৰ দেহটো দীঘল নোমেৰে আৱৰা ।
        তৃণভূমি অঞ্চলত হাতী, গঁড়, হৰিণা, জেব্ৰা, জিৰাফ আদি তৃণভোজী প্ৰাণী জাকপাতি থাকে । এইবোৰ আঞ্চলত বাঘ, সিংহ আদি সাংসভোজী প্ৰাণীও থাকে । অসমৰ অৰণ্য়ত হাতী , গঁড়, হৰিণা, বাঘ, ভালুক আদি প্ৰাণী পোৱা যায় । সিংহৰ গাৰ ৰং ধূসৰ হোৱা বাবে সহজে শুকান ঘাঁহনিৰ মাজত লুকাই থাকি চিকাৰ ধৰিব পাৰে ।