চতুৰ্দ্দশ অধ্যায়
অৰ্ধপৰিবাহী ইলেক্টনিক্সঃ— পদাৰ্থ, কৌশল আৰু সৰল বৰ্তনী
অনশীলনী
14.1n- জাতীয় চিলিকনত, নিম্ন উল্লেখিত কোনটো উক্তি সত্যঃ—
(a)ইলেকট্ৰন সমূহ মুখ্য বাহক আৰু ত্ৰিযোজী পৰমাণু হৈছে
ডোপেণ্ট ।
(b)ইলেকট্ৰন সমূহ গৌণ বাহক পঞ্চযোজী পৰমাণু হৈছে ডোপেণ্ট ।
(c)হ’ল সমূহ গৌণ বাহক আৰু পঞ্চযোজী পৰমাণু হৈছে ডোপেণ্ট ।
(d)হ’ল সমূহ মুখ্য বাহক আৰু ত্ৰিযোজী পৰমাণু হৈছে ডোপেণ্ট ।
14.2p- জাতীয় অৰ্ধপৰিবাহীৰ কাৰণে অনুশীলনী 14.1 ৰ কোনটো উক্তি সত্য ।
14.4বায়াছ নিদিয়া p-nজাংছন এটাত, p- অঞ্চলৰ পৰা n-অঞ্চললৈ হ’লৰ ব্যাপন ঘটিছে কাৰণ
(a)n-অঞ্চলৰ মুক্ত ইলেকট্ৰন
সিহঁতক আৰ্কষণ কৰিছে
(b)বিভৱ ভেদৰ দ্বাৰা সিহঁত জাংছন পাৰ হৈ গৈছে ।
(c)p- অঞ্চলত হ’লৰ গাঢ়তা n- অঞ্চলত তুলনা বেছি ।
(d)ওপৰৰ সকলো ।
14.5যেতিয়া p-nজাংছন এটাত অগ্ৰবৰ্তী বায়াছ
প্ৰয়োগ কৰা হয়, ই
(a)বিভব প্ৰাচীৰ বৃদ্ধি কৰিব ।
(b)মুখ্য বাহকৰ প্ৰবাহ হ্ৰাস হৈ শূন্য হ’ব ।
(c)বিভব প্ৰাচীৰ কমিব ।
(d)ওপৰৰ এটাও নহয় ।
14.6ট্ৰেঞ্জিষ্টৰৰ ক্ৰিয়াৰ ক্ষেত্ৰত, তলৰ কোনটো উক্তি শুদ্ধঃ
(a)বেছ, এমিটাৰ আৰু কালেক্টৰ অঞ্চল একে আকাৰ আৰু ডোপিং গাঢ়তাৰ ।
(b)বেছ অঞ্চল অতি পাতল আৰু কম পৰিমাণত ডোপ কৰা ।
(c)এমিটাৰ জাংছন অগ্ৰবৰ্তী বায়াছত আৰু কালেক্টৰ জাংছন পশ্চাৎবৰ্তী বায়াছত থাকিব ।
(d)এমিটাৰ জাংছন আৰু কালেক্টৰ জাংছন উভয়কে অগ্ৰবৰ্তী বায়াছ দিয়া হয় ।
14.7ট্ৰেঞ্জিষ্টৰ পৰিবৰ্ধকৰ ক্ষেত্ৰত, বিভব পৰিবৰ্ধন
(a)সকলো কম্পনাংকৰ বাবে ধ্ৰুৱক হয় ।
(b)উচ্চ আৰু নিম্ন কম্পনাংকত উচ্চ মানৰ আৰু মধ্য কম্পনাংক পৰিসৰত স্থিৰ হয় ।
(c)উচ্চ আৰু নিম্ন কম্পনাংকত নিম্ন মানৰ আৰু মধ্য কম্পনাংকত স্থিৰ হয় ।
(d)ওপৰৰ এটাও নহয় ।
14.8অৰ্দ্ধ তৰংগ সংদিশকত, যদি ইনপুট কম্পনাংক 50 Hzহয়, আউটপুট কম্পনাংক কিমান হ’ব ?
14.9CE-ট্ৰেঞ্জিষ্টৰ পৰিবৰ্ধক এটাৰ ক্ষেত্ৰত, 2kWৰ কালেক্টৰ ৰোধত দিয়া শ্ৰব্য সংকেত বিভব 2V। ধৰা ট্ৰেঞ্জিষ্টৰৰ প্ৰবাহ পৰিবৰ্ধন গুণাংক 100, ইনপুট সংকেট বিভব আৰু বেছ প্ৰবাহ নিৰ্ণয় কৰা যদি বেছৰোধ 1 kWহয় ।
14.10 দুটা পৰিবৰ্ধক শ্ৰেণীবদ্ধভাবে সংযোগ কৰা হৈছে । প্ৰথমটো পৰিবৰ্ধকৰ বিভব
পৰিবৰ্ধন 10আৰু দ্বিতীয়টোৰ বিভব
পৰিবৰ্ধন 2 0। যদি ইনপুট সংকেত 0.01ভল্ট হয়
তেন্তে এ.চি আউটপুট সংকেত নিৰ্ণয় কৰা ।
14.112.8 e
Vপটি অন্তৰালৰ অৰ্ধপৰিবাহীৰ পৰা p-nফট’ডায়ড এটা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে । ই 6000 n mৰ তৰংগ দৈৰ্ঘ্য ধৰা পেলাব পাৰিবনে ?
অতিৰিক্ত অনুশীলনী
14.15
চিত্ৰ 14.44 ত
দেখুওৱাৰ দৰে তোমাক দুটা বৰ্তনী দিয়া হৈছে । দেখুওৱা (a) বৰ্তনীটোৱে OR গেট ৰূপে আৰু (b) বৰ্তনীয়ে AND গেটৰূপে কাম কৰিছে ।
14.16
চিত্ৰ 14.45 ত
দিয়া NAND
গেটৰ সংযোগৰ বাবে ট্ৰুথটেবল লিখা ।
এই বৰ্তনীয়ে বহনকৰা আচল লজিক ক্ৰিয়া চিনাক্ত কৰা ।
14.17NAND গেট থকা দুটা বৰ্তনী (চিত্ৰ 14.46 ত দেখুওৱাৰ দৰে) তোমাক দিয়া হৈছে । দুয়োটা
বৰ্তনীয়ে বহন কৰা লজিক ক্ৰিয়া চিনাক্ত কৰা ।
14.18NOR গেটেৰে গঠিত,
তলৰ চিত্ৰ 14.47 ত দিয়া
বৰ্তনীৰ ট্ৰুথটেবল লিখা আৰু এই বৰ্তনীত সম্পাদন হোৱা লজিক ক্ৰিয়া (OR, AND, NOT) চিনাক্ত কৰা ।
[ইংগিত (Hin)ঃ— A = 0, B = 1 তেতিয়া দ্বিতীয় NOR গেটৰ ইনপুট A আৰু B, 0 হ’ব আৰু সেয়ে Y = 1, একেদৰে সংযোগ A আৰু Bৰ আন সংযোগৰ বাবে Y ৰ মান উলুওৱা । OR, AND, NOT গেটৰ ট্ৰুথটেবলৰ লগত
তুলনা কৰা । আৰু শুদ্ধটো নিৰ্ণয় কৰা ।]
14.19 কেৱল NOR গেটেৰে গঠন কৰা, চিত্ৰ 14.48 ত দিয়া, বৰ্তনীৰ ট্ৰুথটেবল লিখা আৰু দুয়োটা
বৰ্তনীত সম্পাদন হোৱা সজিক ক্ৰিয়া (OR,
AND, NOT) চিনাক্ত কৰা ।
