ভাৰতৰ জলসম্পদ | অধ্যায় ৬ | Chapter 6 | Class 12 Geography Solution Assamese | HS 2nd Year Geography Notes |
ভাৰতৰ জলসম্পদ
অধ্যায় ৬
____________________
অনুশীলনী
1. শুদ্ধ উত্তৰটো বাচি উলিওৱা-
(i) তলত দিয়া কোনটো শ্ৰেণীয়ে পানীক সম্পদ হিচাপে গণ্য কৰে?
(ক) অজৈৱিক সম্পদ (গ) জৈৱিক সম্পদ
(খ) অপৰম্পৰাগত সম্পদ (ঘ) চক্ৰীয় সম্পদ
উত্তৰঃ (ঘ) চক্ৰীয় সম্পদ।
(ii) তলত দিয়া কোনখন নদীৰ পুনৰ্ভৰণক্ষম ভূগৰ্ভীয় সম্পদ দেশৰ ভিতৰতেই সৰ্বাধিক?
(ক) সিন্ধু (গ) গংগা
(খ) ব্ৰহ্মপুত্ৰ (ঘ) গোদাবৰী
উত্তৰঃ (ক) সিন্ধু ।
(iii) ভাৰতত মুঠ বছৰেকীয়া বৃষ্টিপাত কিমান ঘন কিলোমিটাৰ?
(ক) ২০০০ (গ) ৪০০০
(খ) ৩০০০ (ঘ) ৫০০০
উত্তৰঃ (গ) ৪০০০
(iv) দক্ষিণ ভাৰতৰ কোনখন ৰাজ্যত ভূগৰ্ভীয় জলসম্পদৰ ব্যৱহাৰ সৰ্বাধিক (শতকৰা হিচাপত)
(ক) তামিলনাডু (গ) অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ
(খ) কৰ্ণাটক (ঘ) কেৰালা
উত্তৰঃ (ক) তামিলনাডু।
(v) তলত দিয়া কোনটো শিতানত জলসম্পদৰ ব্যৱহাৰ সৰ্বনিম্ন?
(ক) জলসিঞ্চন (গ) গৃহস্থালি ব্যৱহাৰ
(খ) শিল্পক্ষেত্ৰ (ঘ) কোনোটো নহয়
উত্তৰঃ (ক) জলসিঞ্চন।
2. ৩০টা মান শব্দৰ ভিতৰত তলত দিয়া প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ লিখা।
(i) ভাৰতত জলসম্পদ হ্ৰাস পোৱাৰ মূল কাৰণবোৰ কি?
উত্তৰঃ ভাৰতত জলসম্পদ হ্ৰাস পোৱাৰ মূল কাৰণবোৰ হৈছে-
পানীৰ অভাৱ সম্ভৱতঃ ইয়াৰ বৰ্ধিত চাহিদাৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰিব আৰু লগতে অত্যাধিক ব্যৱহাৰ আৰু প্ৰদূষণৰ বাবে যোগান হ্ৰাস হ'ব। জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ বাবে দিনক দিনে জনমূৰি পানীৰ উপলব্ধ জল সম্পদবোৰো ঔদ্যোগিক. কৃষিজাত আৰু ঘৰুৱা বৰ্জিত পদাৰ্থৰ দ্বাৰা প্ৰদূষিত হৈ আহিছে, আৰু ইয়াৰ ফলত, ব্যৱহাৰযোগ্য জলসম্পদৰ উপলব্ধতা অধিক সীমিত হৈ পৰিছে।
(ii) পঞ্জাব, হাৰিয়ানা আৰু তামিলনাডুত ভূগৰ্ভস্থ জলৰাশিৰ উন্নয়নৰ সৰ্বাধিক কিয়?
উত্তৰঃ পঞ্জাব, হাৰিয়ানা আৰু তামিলনাডু ৰাজ্যত কৃষি মুখ্য়তঃ জলসিঞ্চিত পানীৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত আৰু ইয়াৰ মুখ্য উৎস হৈছে ভূগৰ্ভস্থ পানী । এই কাৰণবোৰ সেউজ বিপ্লৱৰ লক্ষ্য অঞ্চল আছিল। সকলো সেউজ বিপ্লৱশস্য় পানীৰ প্ৰয়োজন, সেয়েহে এই ৰাজ্যবোৰত পানীৰ চাহিদা যথেষ্ট বেছি। এই অঞ্চলবোেৰত কোমল পলসুৱা মাটি আছে যিয়ে বৰষুণৰ পানী তললৈ নামি আহিবলৈ আৰু ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ স্তৰ পুনৰ চাৰ্জ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে। এই এলেকাটো খন্দা সহজ, সেহেয়ে ভূগৰ্ভস্থ পানী আহৰণ হৈছে পানীৰ আটাইতকৈ সহজ উৎস।
এইটো পোৱা গৈছে যে জলসিঞ্চিত ভূমিবোৰত জলসিঞ্চিত ভূমিতকৈ কৃষি উৎপাদনশীলতা অধিক। লগতে, উচ্চ উৎপাদনশীল প্ৰকাৰৰ শস্য়ৰ নিয়মীয়া আৰ্দ্ৰতা প্ৰয়োজন, যি কেৱল এক উন্নত জলসিঞ্চন প্ৰণালীৰ দ্বাৰাহে সম্ভৱ হয়।
(iii) আমাৰ দেশত কৃষিক্ষেত্ৰত মুঠ পানীৰ ব্যৱহাৰ ক্ৰমশ হ্ৰাস পাব বুলি কিয় ধাৰণা কৰা হয়?
উত্তৰঃ বৰ্তমান কৃষি ব্যৱহাৰে ভূমি আৰু পৃষ্ঠৰ জলসম্পদ দুয়োটাৰ বাবে ব্যৱহাৰৰ সৰ্বাধিক অংশ বহন কৰে । মূখ্য কাৰণটো হ'ল কৃষিৰ হিচাপ বা দেশৰ অৰ্থনীতিত সৰ্বাধিক অংশ, কিন্তু সাম্প্ৰতিক সময়ত অৰ্থনীতিত গৌণ আৰু তৃতীয় স্তৰৰ কাৰ্যকলাপৰ অংশ বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ ফলত কৃষিৰ অংশ হ্ৰাস পাব আৰু দেশৰ জলসম্পদকে ধৰি সকলো সম্পদৰ ব্যৱহাৰত ঔদ্য়োগিক আৰু ঘৰুৱা খণ্ডৰ অংশ বৃদ্ধি পাব।
(iv) দূষিত পানী ব্যৱহাৰ কৰাৰ ফলত জনজীৱনত কি প্ৰভাৱ বা ফলাফল হ'ব পাৰে?
উত্তৰঃ পানী মানৱ শৰীৰৰ এক বৃহৎ অংশ। পানী গ্ৰহণ মানৱ জীৱনৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ। দূষিত পানী গ্ৰহণ বহুতো দীৰ্যম্য়াদী ৰোগৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ কাৰণ। দূষিত পানী গ্ৰহণ হৈছে গুৰুত্বৰ পানী বাহিত ৰোগৰ কাৰণ আৰু লগতে উচ্চ নৱজাতকৰ মৃত্যুৰ হাৰৰ এটা মুখ্য কাৰণ। দূষিত পানী হৈছে কলেৰা, টাইফইড আদিৰ দৰে কেইবাটাও কাৰণ , যিবোৰ হৈছে ভাৰতৰ মুক্য হত্যাকাৰী ৰোগ।
3. তলত দিয়া প্ৰশ্নবোৰৰ ১৫০ টা মান শব্দৰ ভিতৰত উত্তৰ লিখা।
(i) ভাৰতত জলসম্পদৰ প্ৰাচুৰ্যতা আলোচনা কৰা। জল সম্পদ বিতৰণৰ ক্ষেত্ৰত কি কি কাৰকে প্ৰভাৱান্বিত কৰে লিখা।
উত্তৰঃ
(ii) জলসম্পদ হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে কি ধৰণৰ সামাজিক সমস্য়াৰ সৃষ্টি হৈছে? উদাহৰণসহ বহলাই লিখা।
উত্তৰঃ এইটো কিছু নিশ্চিতভাৱে ক'ব পাৰি যে সমাজবোৰে জনসংখ্যাগত পৰিৱৰ্তন, জনসংখ্যাৰ ভৌগোলিক পৰিৱৰ্তন, প্ৰযুক্তিগত উন্নতি, পৰিৱেশৰ অৱনতি আৰু পানীৰ অভাৱ দেখিব। পানীৰ অভাৱসম্ভৱতঃ ইয়াৰ বৰ্ধিত চাহিদাৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্য়াহ্বানৰ বাবে সৃষ্টি কৰিব আৰু লগতে অত্যাধিক ব্যৱহাৰ আৰু প্ৰদূষণৰ বাবে যোগান হ্ৰাস হ'ব। পানী হৈছে পৃথিৱীত প্ৰচুৰ যোগানৰ সৈতে এক চক্ৰীয় সম্পদ। পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠৰ প্ৰায় ৭১ শতাংশ ইয়াৰ দ্বাৰা আৱৰি আছে কিন্তু সতেজ পানী মুঠ পানীৰ মাত্ৰ ৩ শতাংশ। দৰাচলতে, মানুহৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে সতেজ পানীৰ এক অতি কম অংশ কাৰ্যকৰীভাৱে উপলব্ধ। স্থান আৰু সময়ত সতেজ পানীৰ উপলব্ধতা পৃথক হয়। এই ভয় খোৱা সম্পদৰ ভাগ-বতৰা আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ ওপৰত উত্তেজনা আৰু বিবাদ সম্প্ৰদায়, অঞ্চল আৰু ৰাজ্যসমূহৰ মাজত প্ৰতিদ্বন্দিতাপূৰ্ণ বিষয় হৈ পৰিছে।
বিশ্বৰ পৃষ্ঠঅঞ্চলৰ প্ৰায় ২.৪৫ শতাংশ, বিশ্বৰ জলসম্পদৰ ৪ শতাংশ আৰু বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ১৬ শতাংশ ভাৰতত আছে। দেশত মুঠ ব্য়ৱহাৰযোগ্য় জলসম্পদ হৈছে মাত্ৰ ১,১২২ ঘন কিমি। ব্যৱহাৰযোগ্য পানীৰ এই অভাৱ ভাৰতত স্থানীয় , ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত কেইবাটাও বিবাদৰ কাৰণ হৈ আহিছে। দুখৰ বিষয় যে ভাৰতত সামাজিক গাঁথনি আদি বিষয়ত সংঘাত আছে। উত্তৰ ভাৰতৰ নদীবোৰত পানী ৰপ্তানিৰ অৱস্থা আছে আৰু বহুতো অঞ্চল বান পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈছে আনহাতে, দক্ষিণ ভাৰতৰ নদীবোৰত বাৰিষাৰ মাহবোৰত বাৰ্ষিক প্ৰবাহ কেন্দ্ৰীভূত হৈ আছে যাৰ ফলত বছৰটোৰ বাকী সময়ত পানীৰ অভাৱ হয়। পৰিস্থিতিটো সমাধান কৰিবলৈ বহুতো প্ৰস্তাৱিত নদী সংযোগ আচঁনি আছে যিবোৰ জলসম্পদৰ ভাগ-বতৰাক লৈ ৰাজ্যসমূহৰ মাজত বিবাদৰ কাৰণ হৈ পৰিছিল।
(iii) জলচ্ছেদ ব্যৱস্থাপনা কি? ধাৰণাক্ষম উন্নয়নত ইয়াৰ প্ৰভাৱ কেনেকুৱা হ'ব পাৰে?
উত্তৰঃ জলচ্ছেদ ব্য়ৱস্থাপনা মূলতঃ সম্প্ৰদায়ৰ অংশগ্ৰহণৰ সৈতে পৃষ্ঠ আৰু ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ সম্পদৰ দক্ষ ব্যৱস্থাপনা আৰু সংৰক্ষণক বুজায়। ইয়াত বিভিন্ন পদ্ধতি যেনে পাৰকলেচন টেংক, ৰিচাৰ্জ কুঁৱা আদিৰ জৰিয়তে ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ প্ৰবাহ আৰু সঞ্চয় আৰু ৰিচাৰ্জ প্ৰতিৰোধ কৰা অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। অৱশ্যে, বহল অৰ্থত জলচ্ছেদ প্ৰৱন্ধনত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে সকলো সম্পদৰ সংৰক্ষণ , পুনৰ্জন্ম আৰু ন্য়ায়সঙ্গত ব্যৱহাৰ - প্ৰাকৃতিক আৰু জলচ্ছেদ ভিতৰত মানুহ। জলচ্ছেদ ব্যৱস্থাপনা লক্ষ্য হৈছে এফালে প্ৰাকৃতিক সম্পদ আৰু আনফালে সমাজৰ মাজত ভাৰসাম্য অনা। জলচ্ছেদ ব্যৱস্থাপনাৰ সফলতা মুখ্য়তঃ সম্প্ৰদায়ৰ অংশগ্ৰহণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। চমুকৈ সম্প্ৰদায়টো হৈছে সমগ্ৰ আচঁনিখনৰ আত্মা।
জলচ্ছেদ ব্য়ৱস্থাপনাই কেৱল এটা অঞ্চলৰ সমগ্ৰ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ সংৰক্ষণ নকৰে কিন্তু লগতে লোকসকলক সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিকবাৱে স্বাৱলম্বী কৰি শক্তিশালী কৰে কিয়নো ইয়াৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান হিচাপে সম্প্ৰদায়ৰ অংশগ্ৰহণ আছে। যিহেতু স্থানীয় লোকসকলে স্থানীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰক সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ উপায়েৰে বুজি পায়, সেয়েহে তেওঁলোকে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ উপায়েৰে সংৰক্ষণ কৰে।
Post ID : DABP002690
