Chapter 7 ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତାର ବିକାଶ
୧. ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(କ) ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାର ବିକାଶ ଓ ତାହାର ଫଳାଫଳ ଆଲୋଚନା କର 1
ଉତ୍ତର: ଓଡ଼ିଶାରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ଉନ୍ନତି ପାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ କଟକ ରେଭେନ୍ସା, ବାଳେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲ, ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲ ଯୋଗାଯୋଗ ଥିଲା। ଏହା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଜ୍ଞାନ, ଚେତନା ଓ ଜାତୀୟ ଭାବଧାରାରେ ଗଭୀର କରିଥିଲା। ଶିକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ନବଜାଗରଣ ଆସିଥିଲା।
(ଖ) ଓଡ଼ିଶାରେ ସମ୍ବାଦପତ୍ରର କିପରି ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଓଡ଼ିଆ ଜନମତ ଗଠନ ପାଇଁ ସମ୍ବାଦପତ୍ର ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ମାଧ୍ୟମ ହେବାକୁ ଆସିଥିଲା। 'ଉତ୍କଳ ଦିପିକା', 'ସମ୍ବଦ ବାହିକା', 'ଉତ୍କଳ ପତ୍ରିକା' ପ୍ରମୁଖ ପତ୍ରିକା ଜନମତ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲେ। ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ଐତିହ୍ୟକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଥିଲା।
(ଗ) ଓଡ଼ିଆ-ବଙ୍ଗଳାଭାଷା ବିବାଦ କିପରି ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା ଲାଗୁ କରାଯିବା ଉଦ୍ୟମ ହେଲା। ଏହା ବିରୋଧରେ ଗୋରେଶ୍ୱର ମିଶ୍ର, ରଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ଦେବଦତ୍ତ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଅନେକ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଦ୍ୱାରା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ରକ୍ଷିତ ହେଲା। ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଓଡ଼ିଆ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟତାଭାବ ଓ ଆତ୍ମସ୍ମିତି ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା।
(B) ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିବା କେଉଁ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣକୁ ବଳବତ୍ତର କରିଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଉତ୍କଳ ସଭା (୧୮୮୨), ଉତ୍କଳ ସମିଳନୀ (୧୮୮୨), ଦେଶ ହିତେଷିଣୀ ସଭା ଓ ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜ ପ୍ରମୁଖ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତୀୟ ଚେତନା ଓ ସାମାଜିକ ନବଜାଗରଣ ଆଣିଥିଲେ। ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଜନତାକୁ ସଂଘବଦ୍ଧ କରି ଆତ୍ମସ୍ମିତି ଓ ଅଧିକାର ନେଇ ସଚେତନ କରିଥିଲେ।
(৫) ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖା ଦେଇଥିବା ‘ନବଜାଗରଣ’ କ'ଣ ଣ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତା ବିକାଶ ଦିଗରେ ଏହା କିପରି ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଓଡ଼ିଶାର ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ରାହ୍ମ ସମାଜ, ଆର୍ୟ ସମାଜ, ଦେଶ ହିତେଷିଣୀ ସଭା ଓ ମହିଳା ସମିତି ମାନେ ଧାର୍ମିକ ଅନ୍ଧଶ୍ରଦ୍ଧା, ଜାତି ପ୍ରଥା ବିରୋଧରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହା ଓଡ଼ିଆ ମାନଙ୍କୁ ନୂତନ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଦେଇ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା।
୨. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପ୍ରାୟ ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦରେ ଲେଖ ।
(କ) କେବେ ଓଡ଼ିଶା ତା'ର ସ୍ଵାଧୀନତା ହରାଇଥିଲା ଏବଂ କେ କେବେ ଇଂରେଜମାନେ ଓଡ଼ିଶା ଅଧିକାର କଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଓଡ଼ିଶା ୧୭୮୮ ମସିହାରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ହରାଇଲା ଏବଂ ୧୮୦୩ ମସିହାରେ ଇଂରେଜମାନେ ଅଧିକାର କଲେ।
(엄) ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ କ'ଣ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ମିଶନାରୀ, ମୁଦ୍ରଣ ଯନ୍ତ୍ର, ସାହିତ୍ୟ ଓ ପଢ଼ାଶୁଣା ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରସାରରେ ସହାୟକ ହେଲା।
(ଗ) ଓଡ଼ିଶାରେ ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀର ସଂକଳ୍ପ କଳ୍ପ କ'ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା, ସାହିତ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଦୃଢ଼ ସଂକଳ୍ପ କରିଥିଲେ।
(ଘ) କେବେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ମୁଦ୍ରଣ ଯନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠ ଯନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ନାମ କ'ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ୧୮୬ ମସିହାରେ ‘କଟକ ମିଶନ୍ ପ୍ରେସ୍’ ନାମରେ ପ୍ରଥମ ମୁଦ୍ରଣ ଯନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା।
(ଡ) 'ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା'ର ସମ୍ପାଦକଙ୍କର ନା ନାମ କ'ଣ ଥିଲା ଏବଂ ଏହା କେଉଁଠାରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ରଘୁନାଥ ରାଉତ ଗର୍ଣ୍ଣା ‘ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା’ ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ଓ ଏହା କଟକରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା।
(ଚ) ପଦ ଫକୀରମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ପ୍ରକାଶିତ ସମ୍ବାଦ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ନାମ କ'ଣ ?
ଉତ୍ତର: ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ସମ୍ପାଦନାରେ ‘ବୋଧ ଦୟିନୀ’, ‘ନ୍ୟୁ ଇଣ୍ଡିଆ’, ‘ଉତ୍କଳ ପତ୍ରିକା’ ପ୍ରମୁଖ ସମ୍ବାଦ ପତ୍ର ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା।
(ଛ) ଉନ ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ସଂଖ୍ୟା ବହୁତ କମ୍ ଥିବାର କାରଣ କ'ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ପୁସ୍ତକ ଲେଖିବା ଓ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଲୋକଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ଓ ମୁଦ୍ରଣ ସୁବିଧା ଅଭାବ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲା।
() ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ବିକାଶ ପାଇଁ କଟକରେ କେଉଁ ପ୍ରମୁଖ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ୧୮୮୫ରେ କଟକରେ ଉତ୍କଳ ସଭା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।
(๕) ลิง କିଏ ମହିମା ଧର୍ମର ପ୍ରଧାନ ଥିଲେ ଏବଂ କିଏ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ ? ପ୍ରବତ୍ତକ
ଉତ୍ତର: ମହିମା ଧର୍ମର ପ୍ରଧାନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ମହିମା ସ୍ୱାମୀ ଓ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ ଭିମ୍ ଭୋଇ।
(ଓ) ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ନାୟର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତନ ପାଇଁ ରିପନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କେବେ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଏକ ବିରାଟ ସାଧାରଣ ସଭା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ୧୮୮୩ ମସିହାରେ କଟକର ବୃହତ୍ ସାଧାରଣ ସଭାରେ ରିପନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସଭା ହେଲା।
୩. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାବ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) କଲିକତା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ କେବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: କଲିକତା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।
(ଖ) ରେଭେନ୍ସା କଲେଜ କେବେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ରେଭେନ୍ସା କଲେଜ ୧୮୬୮ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିଲା।
(ଗ) ୧୮୬୭ରେ କେଉଁ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ଉନ୍ନୀତ କରାଯାଇ ଏକ ଇଣ୍ଟରମିଜିଏଟ୍ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ କରାଗଲା ?
ଉତ୍ତର: ୧୮୬୭ ମସିହାରେ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲ, କଟକକୁ ଉନ୍ନତ କରାଯାଇ ଏକ ଇଣ୍ଟରମିଡିଏଟ୍ (ମଧ୍ୟମ) ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପରିଣତ କରାଯାଇଥିଲା।
(ଘ) କିଏ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ସ୍ନାତକ ହୋଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ମାଧୁସୂଦନ ଦାସ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ସ୍ନାତକ ହୋଇଥିଲେ (କଲିକତା ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ୧୮୮୪ ମସିହାରେ BA)।
(ଙ) ‘ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ’ର ପ୍ରକାଶକ କିଏ ଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ସମ୍ବଲପୁର ହିତୈଷିଣୀ ପତ୍ରିକାର ପ୍ରକାଶକ ଥିଲେ ପଣ୍ଡିତ ବାଜନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ।
(ଚ) ମରହଟ୍ଟାମାନେ କେଉଁ ଭାଷାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଭାଷା ରୂପେ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ମରହଟ୍ଟାମାନେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ) ମରାଠୀ ଭାଷାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଭାଷା ଭାବେ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଥିଲେ।
(ଛ) ‘ଉତ୍କଳ ଭାଷା ଉନ୍ନତି ବିଧାୟିନୀ ସଭା’ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଥୁଲା ?
ଉତ୍ତର: 'ଉତ୍କଳ ଭାଷା ଉନ୍ନତି ବିଧାୟିନୀ ସଭା' କଟକରେ କବି ସମ୍ମିଳନୀ ହଲ୍, ଗୋପାଳ ଜିଉ ସୁଗ୍ରୀବ ହଉସ୍ ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା।
(ଜ) ଭୀମଭୋଇ କେଉଁ ଧର୍ମକୁ ଭିଭିକରି ତାଙ୍କର କବିତା ଗୁଡ଼ିକ ରଚନା କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଭୀମଭୋଇ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ମହିମା ଧାରାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ତାଙ୍କର କବିତାଗୁଡ଼ିକ ରଚନା କରିଥିଲେ।
(ଝ) ଟି.ଇ. ରେଭେନ୍ସା କେଉଁଠାରେ ନୂତନ ନଦୀବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଟି.ଇ. ରେଭେନ୍ସା ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଧୋବିଗୁଡା ନିକଟରେ ନୂତନ ନଦୀବନ୍ଧ (ହିରାକୁଦ ପ୍ରକଳ୍ପ ପূର୍ବ ଯୋଜନାରେ) ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ।
(B) ଲର୍ଡ଼ ରିପନ କେବେ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ନାୟର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଲର୍ଡ ରିପନ ୧୮୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ଵାୟତ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା (Local Self-Government) ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ।
