পৰিৱেশৰ ধাৰণা


অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ

১। উৎপাদক কি?

উত্তৰ: যিবোৰ জীৱ সূৰ্যৰ পোহৰ ব্যৱহাৰ কৰি নিজেই খাদ্য তৈয়াৰ কৰে, তেওঁলোকক উৎপাদক বোলে।

২। পৰিৱেশৰ প্ৰধান উপাদানটো কি?

উত্তৰ: বায়ু।

৩। মানুহ আৰু প্ৰকৃতিৰ মাজত কি সম্পর্ক আছে?

উত্তৰ: মানুহ আৰু প্ৰকৃতি পৰস্পৰে একে-অকে সহায়ক। অৰ্থাৎ দুয়োতে একে-অক এৰ সৈতে জড়িত।

৪। পৰিৱেশ সম্বন্ধে বিশদভাবে অধ্যয়ন কৰা বিষয়টোক কি বোলে?

উত্তৰ: পৰিস্থিতি বিজ্ঞান।

৫। পৰিৱেশৰ অজৈৱিক উপাদানসমূহ কি কি?

উত্তৰ: পৰিৱেশৰ অজৈৱিক উপাদান হ’ল—বায়ু, পানী আৰু মাটি।

৬। বায়ু, পানী আৰু মাটিক লৈ গঢ়ি উঠা বাতাবৰণটোক কি বোলে?

উত্তৰ: তাক পৰিৱেশ বোলে।

৭। ভাৰতবৰ্ষত মৰুজ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ ক’ত পোৱা যায়?

উত্তৰ: ৰাজস্থানৰ থৰ মৰুভূমিত।

৮। ইকোলজিৰ প্ৰধান লক্ষ্য কি?

উত্তৰ: জীৱ আৰু পৰিৱেশৰ মাজত থকা সম্পৰ্ক অধ্যয়ন কৰা।

৯। পৰিস্থিতিতন্ত্র শব্দটো কোনে প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল?

উত্তৰ: এ. জি. টেন্সলী (A.G. Tansley) এ ১৯৩৫ চনত।

চমু প্ৰশ্ন উত্তৰঃ

১। পৰিৱেশ বুলিলে কি বুজা?

উত্তৰঃ পৃথিৱীৰ ওপৰত থকা সকলো জৈৱ উপাদান (মানুহ, প্ৰাণী, উদ্ভিদ) আৰু অজৈৱ উপাদান (মাটি, পানী, বায়ু আদি) একেলগে মিলি যি সম্পূর্ণ পৰিসৰ গঠন কৰে তাকেই পৰিৱেশ বোলা হয়। জৈৱ আৰু অজৈৱ উপাদানৰ মাজত হোৱা আন্তঃসম্পৰ্কই পৰিৱেশৰ মূল বৈশিষ্ট্য। সাৰকথা, জীৱৰ চৌপাশৰ ভৌতিক আৰু জৈৱিক উপাদানৰ সমষ্টিকেই পৰিৱেশ বুলি কোৱা যায়।

২। পৰিৱেশৰ ভৌতিক উপাদান বুলিলে কি বুজা? উত্তৰঃ পৰিৱেশৰ ভৌতিক উপাদানসমূহ হ’ল—বায়ু, পানী আৰু মাটি। এই উপাদানসমূহৰ অবিহনে পৃথিৱীত জীৱনৰ উৎপত্তি, বিকাশ, বংশবৃদ্ধি আৰু জীৱনধাৰণ সম্ভৱ নহ’লহেঁতেন। লগতে সূৰ্যৰ পোহৰ, তাপমাত্রা, মাধ্যাকর্ষণ শক্তি, বায়ুচাপ আৰু অন্যান্য প্ৰাকৃতিক শক্তিয়ে পৰিৱেশক জীৱৰ বাবে উপযোগী কৰি তোলে। সেইকাৰণে পৰিৱেশৰ ভৌতিক উপাদানসমূহক অপৰিহাৰ্য ধৰা হয়।

৩। পৰিৱেশ সম্পৰ্কত জনসাধাৰণৰ সজাগতাৰ প্ৰয়োজন কিয়?

উত্তৰঃ পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ সফলতা মূলতঃ জনসাধাৰণৰ সজাগতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। পৰিৱেশৰ অবনতি হোৱা ক্ষেত্ৰত মানুহৰ জীৱন প্ৰত্যক্ষভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়, আৰু অসাৱধান ব্যৱহাৰৰ ফলত পৰিৱেশৰ ক্ষতি ভৱিষ্যতে ভয়ংকৰ পৰিণতি লৈ আহিব পাৰে।

১৯৯২ চনত ৰিঅ’ ডি জেনেইৰ’ত অনুষ্ঠিত UN Earth Summit-এ পৰিৱেশ সংৰক্ষণ আৰু টেকসই উন্নয়নৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। ২০০২ চনত জোহানেছবাৰ্গত অনুষ্ঠিত World Summit on Sustainable Development-এও পৰিৱেশৰ প্ৰতি জনসাধাৰণৰ দায়িত্বৰ বিষয়ে গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়।

ভাৰতত, ১৯৯১ চনত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে শিক্ষাৰ পাঠ্যক্ৰমত পৰিৱেশ শিক্ষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ নিৰ্দেশ দিছিল। লগতে ১৯৯২ চনত “বায়ু দূষণ নিয়ন্ত্ৰণ আইন” প্ৰণয়ন কৰা হয়। M.C. Mehta-ৰ জনস্বাৰ্থ মোকদমাৰ ফলত জনসাধাৰণক পৰিৱেশৰ ওপৰত সজাগ কৰা আৰু সংৰক্ষণমূলক পদক্ষেপ গ্ৰহণৰ পথ প্ৰসাৰিত হয়।

সাৰকথা, পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ বাবে জনসাধাৰণৰ সজাগতা আৰু সহযোগিতা অত্যাৱশ্যক, যাৰ মাধ্যমে পৰিৱেশৰ স্থায়িত্ব আৰু টেকসই উন্নয়ন নিশ্চিত কৰা যায়।

৪। বাস্তব্যবিজ্ঞান বা ইকোলজিৰ প্ৰকাৰসমূহ লিখা।

উত্তৰঃ বাস্তব্যবিজ্ঞান বা ইকোলজি হৈছে জীৱ আৰু পৰিৱেশৰ মাজত থকা সম্পৰ্কৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন। ইয়াৰ মুখ্য প্ৰকাৰসমূহ হ’ল—

গ্লোবেল ইক’লজি (Global Ecology): পৃথিৱীৰ স্থল, জল আৰু বায়ুমণ্ডলৰ আন্তঃসম্পৰ্ক আৰু বৃহৎ পৰিসৰৰ পৰিৱেশ প্ৰক্ৰিয়াৰ অধ্যয়ন।

লেণ্ডস্কেপ ইক’লজি (Landscape Ecology): ভূপ্ৰকৃতি আৰু তাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত জীৱ-বৈচিত্র্যৰ অধ্যয়ন।

ইক’ছিষ্টেম ইক’লজি (Ecosystem Ecology): জৈৱ আৰু অজৈৱ উপাদানৰ একেলগীয়া সম্পৰ্ক আৰু প্ৰক্ৰিয়াৰ অধ্যয়ন।

কমিউনিটি ইক’লজি (Community Ecology): বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ জীৱৰ মাজত সম্পৰ্ক, সংহতি আৰু সংযোগ অধ্যয়ন আদি। 

৫। পৰিস্থিতিতন্ত্র (Ecosystem) কি?

উত্তৰঃ পৰিস্থিতিতন্ত্র হৈছে জৈৱ উপাদানসমূহ (উদ্ভিদ, প্ৰাণী, জীৱাণু) আৰু অজৈৱ উপাদানসমূহ (মাটি, পানী, বায়ু, পোহৰ)ৰ মাজত থকা আন্তঃসম্পৰ্কৰ এক স্বাভাৱিক একক। এই ব্যৱস্থাত উৎপাদক, উপভোক্তা আৰু বিযোজকে মিলি শক্তি আৰু পদাৰ্থৰ পৰিৱহন আৰু বিনিময় কৰে।

১৯৩৫ চনত A.G. Tansley-এ প্ৰথমবাৰৰ বাবে “Ecosystem” শব্দটো প্ৰৱৰ্তন কৰে।

পৰিস্থিতিতন্ত্র হৈছে জীৱ আৰু পৰিৱেশৰ মাজত হোৱা আন্তঃসম্পৰ্ক আৰু পৰিৱহন প্ৰক্ৰিয়াৰ এক একক আৰু সু-সংহত প্ৰকৃতি।


Type by-Pankaj Saikia