Chapter 3 -
ভূ-অৱয়ব আৰু মানুহ
অনুশীলনী-১
১. তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া—
(ক) পৃথিবীৰ কোন অংশত প্রধান ভূ-অবয়ববোৰ দেখা যায়?
উত্তৰ: পৃথিৱীৰ ভূ-পৃষ্ঠত তথা স্থলভাগ আৰু জলভাগত প্রধান ভূ-অবয়ববোৰ দেখা যায়।
(খ) স্থলভাগত পোৱা প্রধান ভূ-অবয়ববোৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: পৰ্বত, মালভূমি আৰু সমভূমি।
(গ) পর্বত আৰু মালভূমিৰ মাজৰ পাৰ্থক্য উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: পৰ্বত উচ্চ আৰু খাড়া ঢালযুক্ত ভূ-অবয়ব, যাৰ শিখৰ থাকে। মালভূমি তুলনামূলকভাৱে উচ্চ হ’লেও তাৰ ওপৰৰ ভাগ সমান বা একঘুৱা হয়।
(ঘ) সমভূমি কেনেকৈ গঠিত হয়?
উত্তৰ: সমভূমি নদ-নদী আৰু হাওঁৰ-ভাঁৱৰ দ্বাৰা গঠিত হয়।
(ঙ) মালভূমি অঞ্চলৰ বৈশিষ্ট্য কি?
উত্তৰ: মালভূমি অঞ্চল উচ্চ ভূমি, কিন্তু ইয়াৰ ওপৰিভাগ সমান। সাধাৰণতে এই অঞ্চলবোৰ খনিজ সম্পদত সমৃদ্ধ হয়।
(চ) পার্বত্য অঞ্চলত জনবসতি কিয় সেৰেঙা?
উত্তৰ: কঠিন ভূ-প্ৰকৃতি, ঠাণ্ডা বতাহ, পৰ্যাপ্ত সমতল ভূমিৰ অভাৱ আদি কাৰণত পাৰ্বত্য অঞ্চলত জনবসতি সেৰেঙা।
২. পর্বত-পাহাৰে মানুহক কিদৰে সহায় কৰে, বহলাই লিখা।
উত্তৰ: পর্বত-পাহাৰ প্ৰাকৃতিক জলবায়ু নিয়ন্ত্ৰণত সহায় কৰে। সিহঁত পানীৰ উৎস, খনিজ সম্পদৰ আধাৰ, বনজ সম্পদৰ উৎস। তদুপৰি, পৰ্যটন, পশুপালন, চাহ চাষ আদি ক্ষেত্ৰতো সহায়ক। পৰ্বতীয় অঞ্চল ধানী নদীৰ উৎপত্তি স্থান হিচাপে কাম কৰে।
৩. নদী, পাহাৰ আদি ভূ-অবয়ব দেখুৱাই এখন ছবি আঁকা।
উত্তৰ: (এই উত্তৰখন আঁকৰ আকারত হওয়ালৈ, আপুনি এটি দৃশ্য আঁকি নদী, পাহাৰ, সমভূমি, মালভূমি ইত্যাদি দেখুৱাব পাৰে। চাই চাই আঁকি দিব নতুবা চাই দিলে মই আঁকিয়াও দিম।)
অনুশীলনী-২
১) তলৰ প্রশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া—
(ক) জলমণ্ডল কাক বোলে?
উত্তৰ: জলমণ্ডল বুলিলে পৃথিৱীৰ ওপৰত থকা পানী তথা সাগৰ, মহাসাগৰ, নদী, হ্ৰদ, হিমবাহ, ভূগৰ্ভস্থ পানী আদিৰে গঠিত অংশক বোঝায়।
(খ) পৃথিৱীৰ গভীৰতম অংশৰ নাম কি?
উত্তৰ: মাৰিয়ানা খাদ (Mariana Trench)।
(গ) সম্পূর্ণকৈ মহাদেশৰ মাজত অৱস্থিত এখন সাগৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: কাস্পিয়ান সাগৰ।
(ঘ) নদীৰ উৎস বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ: যি স্থানৰ পৰা নদী সৃষ্টি হয় বা আৰম্ভ হয়, সেই স্থানক নদীৰ উৎস বোলে।
(ঙ) শাখা নৈ কি?
উত্তৰ: মূল নদীৰ পৰা ওলাই অহা সৰু নদী বা জলধাৰাক শাখা নৈ বোলে।
২) চমু টোকা লিখা—
(ক) সাগৰ-মহাসাগৰ: সাগৰ-মহাসাগৰ হৈছে পৃথিৱীৰ ওপৰত থকা খাৰুৱা পানীৰ বৃহৎ জলভাগ। পৃথিৱীৰ সম্পূৰ্ণ পৃষ্ঠৰ প্ৰায় ৭০% অংশ এই সাগৰ-মহাসাগৰে আৱৰি ৰাখে। এইসকল জলভাগ পৃথিৱীৰ জলচক্ৰ, বতৰৰ পৰিৱর্তন, আৰু জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষেত্ৰত অতিশয় গুৰুত্বপূৰ্ণ।
মহাসাগৰ (Ocean) বুলিলে এনে জলভাগক বুজোৱা হয় যি আকাৰত ডাঙৰ, গভীৰ আৰু পৃথিৱীৰ বৃহৎ অংশ জুৰি বিস্তৃত। পৃথিৱীত মুঠ পাঁচটা মহাসাগৰ আছে — প্ৰশান্ত মহাসাগৰ, আটলাণ্টিক মহাসাগৰ, ভাৰত মহাসাগৰ, আৰ্কটিক মহাসাগৰ আৰু দক্ষিণ মহাসাগৰ। এইসকল মহাসাগৰ পৃথিৱীৰ পানীৰ ভাণ্ডাৰৰ সিংহভাগ অংশ ধারণ কৰি আছে।
সাগৰ (Sea) বুলিলে মহাসাগৰৰ তুলনাত সৰু আৰু অধিকভাগ ক্ষেত্ৰত স্থলভাগৰ ওচৰত থকা জলভাগক বুজায়। সাগৰ মহাসাগৰৰ অংশ হলেও ভূগোলৰ দৃষ্টিৰে তাক পৃথকভাৱে উল্লেখ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে — আৰব সাগৰ, লাল সাগৰ, বঙ্গোপসাগৰ আদি।
সাগৰ-মহাসাগৰৰ পানী সাধাৰণতে খাৰুৱা হয়, কাৰণ তাত বিভিন্ন ধৰণৰ খনিজ লবণ মিহলি থাকে। এই খাৰুৱা পানীত বহু ধৰণৰ উদ্ভিদ, প্ৰাণী, আৰু অনুজীৱ বাস কৰে। মহাসাগৰ পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলৰ সৈতে পৰস্পৰ সম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰি বতৰৰ গঠনত সহায় কৰে, যেনে বৰষুণ, বতাহ, আৰু হাওঁফাওঁৰ পৰিৱর্তন।
মাছ ধৰা, বাণিজ্যিক জাহাজ চলাচল, খনিজ আহৰণ, আৰু জলবাহিত পৰ্যটন সাগৰ-মহাসাগৰৰ লগত জড়িত মুখ্য কাৰ্যকলাপ। সেইবাবে সাগৰ-মহাসাগৰ কেৱল প্ৰাকৃতিক উপাদান নহয়, ই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থনৈতিক সম্পদো বটে।
সাম্প্ৰতিক সময়ত জলবায়ু পৰিৱর্তন, প্লাষ্টিক দূষণ, তেল নিঃসৰণ আদি কাৰণত সাগৰ-মহাসাগৰ বেয়াকৈ প্ৰভাৱিত হৈছে। ই প্ৰাকৃতিক জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ বাবেও এক ডাঙৰ সংকটৰ সৃষ্টি কৰিছে।
(খ) নদ-নদী: নদ-নদী হৈছে স্থলভাগত বৈ থকা প্ৰাকৃতিক পানী প্ৰবাহ। ই মূলতঃ উত্সস্থানৰ পৰা পাৰত বা সাগৰ-মহাসাগৰলৈ বৈ যায়। পানী, পলিমাটি, খনিজ আৰু জীৱশক্তি বহন কৰি নদ-নদী বহুক্ষেত্ৰতে জীৱ-বৈচিত্ৰ্য, কৃষি, জনজীৱন আৰু অর্থনীতিৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
নদ সাধাৰণতে ডাঙৰ আৰু দীঘল খাল ধৰা হয়, যাৰ উৎস পৰ্বতৰ গলনজল, বৰষুণ বা হ্ৰদ। ইয়াৰ প্ৰবাহ অধিক বেগযুক্ত হয়। নদী শব্দটো প্ৰায় একে অৰ্থত ব্যৱহৃত হ’লেও, কেতিয়াবা আঞ্চলিকভাৱে বা তুলনামূলক সৰু প্ৰবাহৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, "নদ-নদী" শব্দযোৰ একেলগে ব্যৱহাৰ কৰি সকলো ধৰণৰ পানী প্ৰবাহ বুজোৱা হয়।
নদ-নদীৰ পানী জীৱৰ বাবে একমাত্ৰ খনিজ সম্পদ। ই মানুহৰ খোৱা-পোৱাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি, সেচ, বিদ্যুৎ উৎপাদন, আৰু উদ্ভিদ-পশুৰ বাবে জীয়াই থকাৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয়। বহু প্ৰাচীন সভ্যতা— যেনে সিন্ধু সভ্যতা, মিচৰ সভ্যতা— নদীৰ কাষতে গঢ় লৈছিল, যাৰ পৰা নদীৰ সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক গুৰুত্বও বুজা যায়।
অসমত বহুতো জনপ্ৰিয় নদ-নদী আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদ অসমৰ সবাতোকৈ ডাঙৰ আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ নদ। ইয়াৰ উপনদী হিচাপে দিহিং, সুবনশিৰি, মানাহ, ভূটানদ্বাৰী, লোহিত, বৰদৈ, ঢেকি আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য। এইসকল নদ-নদীয়ে অসমৰ কৃষিনিৰ্ভৰ সমাজক জীৱনদান কৰি আহিছে।
নদ-নদী কেতিয়াবা বানপানী, ভূমি ক্ষয় আদি সমস্যা সৃষ্টি কৰিবও পাৰে। বিশেষকৈ বৰষুণৰ সময়ত এইসকল নদ-নদীয়ে পাৰত দাঙি সমাজ-জীৱনত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ বাবে নদী নিয়ন্ত্রণ, বাঁধ নিৰ্মাণ, নদী পুনঃখননৰ দৰে কামৰ প্ৰয়োজন হয়।
নদ-নদী বহুতো জীব-জন্তুৰ বাবে বাসস্থান, লগতে মানুহৰ সংস্কৃতি, ধৰ্মীয় বিশ্বাস আৰু পৰ্যটনৰো কেন্দ্ৰ। বহুতো নদী পবিত্ৰ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়, যেনে গংগা, যমুনা আদি।
(গ) সিৰুভূমি বা আর্দ্রভূমি: সিৰুভূমি (wetland) বা আর্দ্রভূমি হৈছে এনে ভৌগোলিক অঞ্চল য’ত মাটি সদায় বা সময় বিশেষত আর্দ্র তথা পানীয়ে পূৰ্ণ থাকে। এই অঞ্চলবোৰ খাৰুৱা, মিঠা বা মিশ্ৰিত পানীৰে গঠিত হৈ থকা প্ৰাকৃতিক বা কৃত্ৰিম, স্থায়ী বা অস্থায়ী জলাশয় হ’ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপ, হ্ৰদ, বিল, জলাশয়, ডাল, নদীৰ পাৰত থকা নীচু মাটি, জলঢৌ অঞ্চল আদিকে আর্দ্রভূমি বুলি কোৱা হয়।
আর্দ্রভূমিৰ ধৰণ:
আর্দ্রভূমি প্ৰধানকৈ দুটা প্ৰকাৰত ভাগ কৰা হয়—
-
প্ৰাকৃতিক আর্দ্রভূমি: বিল, হ্ৰদ, জলঢৌ অঞ্চল, নদীৰ মুখমণ্ডল ইত্যাদি।
-
কৃত্ৰিম আর্দ্রভূমি: মাছৰ পুখুৰী, ধানৰ খেতি, জলসঞ্চয় ক্ষেত্ৰ আদিকে ধৰা হয়।
আর্দ্রভূমি এক বিশেষ জৈৱিক বৈচিত্ৰ্যৰ আধাৰ। বহু ধৰণৰ জলচৰ, চৰাই, মাছ, উদ্ভিদ, আৰু সৰু জীৱ এই অঞ্চলত বাস কৰে। বিশেষকৈ চৰাইবোৰৰ বাবে এই স্থানবোৰ প্ৰজনন ক্ষেত্ৰ, বিশ্ৰাম স্থান আৰু খাদ্যৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে।
আর্দ্রভূমিৰ বহুবিধ গুৰুত্ব আছে:
- ই জলসংগ্ৰাহক আৰু প্রাকৃতিক ছানিৰ দৰে কাম কৰে।
- বানপানী আৰু মাটিৰ ক্ষয় নিয়ন্ত্ৰণত সহায় কৰে।
- ভূ-জল পুনৰ ভৰ্তিৰ সহায় কৰে।
- জলবায়ু নিয়ন্ত্রণ আৰু কাৰ্বন সংৰক্ষণত সহায় কৰে।
- বহু জীৱৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান হিচাপে কাম কৰে।
অসমত বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ আর্দ্রভূমি বা বিল আছে। যেনে – দীপৰ বিল (ৰামছাৰ স্থান), মোৰি বিল, টেংগাপুখুৰী, সাসটিমুকা, কলগাছীয়া বিল আদি। ইয়াৰ ভিতৰত দীপৰ বিল গুৱাহাটীৰ ওচৰত অৱস্থিত, যি আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ এক ৰামছাৰ স্থান ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে, আর্দ্রভূমি সংৰক্ষণৰ বাবে "ৰামছাৰ কনভেনচন" (Ramsar Convention, 1971) গৃহীত হৈছে। ভাৰতেও এই কনভেনচনত স্বাক্ষৰ কৰিছে আৰু বহু আর্দ্রভূমি ৰামছাৰ স্থান হিচাপে ঘোষণা কৰিছে।
সমস্যা আৰু সুৰক্ষা:
আধুনিক সময়ত জনবসতি, কৃষি, জলাশয় ভৰাই উন্নয়ন, আৰু দূষণৰ ফলত বহু আর্দ্রভূমি সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে। ইয়াৰ ফলত বহু প্ৰজাতি বিপদগ্ৰস্ত হৈছে। গতিকে আর্দ্রভূমি সংৰক্ষণ অতি প্ৰয়োজনীয়।
(ঘ) হ্রদ: হ্ৰদ (Lake) হৈছে স্থলভাগত অৱস্থিত এক প্ৰাকৃতিক বা কৃত্ৰিম পানীৰ সংৰক্ষণ অঞ্চল, য’ত পানী স্থায়ীভাৱে সংগৃহীত হৈ থাকে। হ্ৰদৰ পানী মিঠা বা খাৰুৱা হ’ব পাৰে, আৰু ই সাধাৰণতে সাগৰ-মহাসাগৰৰ সৈতে সৰাসৰি সংযুক্ত নহয়। হ্ৰদৰ সৃষ্টি প্ৰাকৃতিকভাৱে হোৱা যেনে ভূমিকম্প, আগ্নেয়গিৰি, হিমবাহ অথবা নদীৰ পৰিবর্তনৰ ফলত হ’ব পাৰে, বা মানুহৰ দ্বাৰা বাঁধ দি কৃত্ৰিমভাৱে সৃষ্টি কৰা হ’ব পাৰে।
হ্ৰদৰ প্ৰকাৰ:
হ্ৰদ বিভিন্নভাৱে ভাগ কৰা হয়—
-
প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ: প্ৰাকৃতিক ঘটনাৰ ফলত গঠিত, যেনে হিমবাহ হ্ৰদ, আগ্নেয় হ্ৰদ, বৃষ্টিজল হ্ৰদ।
-
কৃত্ৰিম হ্ৰদ: বাঁধ বা জলাধাৰ নিৰ্মাণ কৰি মানুহে সৃষ্টিকৰাকৈ বনোৱা হ্ৰদ।
-
মিঠা পানীৰ হ্ৰদ: পানী খোৱা, সেচ আৰু জীৱজন্তুৰ বাবে উপযোগী হয়।
-
খাৰুৱা পানীৰ হ্ৰদ: সাধাৰণতে উৰ্দ্ধগতিত বহিঃপ্ৰবাহ নাথাকিলেই খাৰুৱা হয়।
হ্ৰদৰ গুৰুত্ব:
হ্ৰদ মানৱ জীৱনৰ লগত ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত। ই বহুতো ধৰণৰ উপকাৰ দিয়ে—
-
পানী সংৰক্ষণ আৰু জলচক্ৰৰ অংশ ৰূপে কাম কৰে।
-
খোৱা পানী, কৃষিৰ বাবে সেচ, আৰু বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ বাবে হ্ৰদৰ পানী ব্যৱহাৰ হয়।
-
হ্ৰদ বহু জীৱ-জন্তু, চৰাই, মাছ আদিৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান।
-
পৰ্যটন আৰু জলক্ৰীড়াৰ বাবে হ্ৰদ এক আকৰ্ষণ।
-
বহু হ্ৰদ সমাজ-সংস্কৃতি, ধৰ্মীয় বিশ্বাস আৰু ইতিহাসৰ লগত জড়িত।
অসমত থকা প্ৰসিদ্ধ হ্ৰদসমূহ:
-
চৰাইদেউ হ্ৰদ – ঐতিহাসিকভাৱে প্ৰসিদ্ধ, আহোম ৰজাৰ সৈতে জড়িত।
-
চিলানী হ্ৰদ – গোলাঘাট জিলাৰ অন্তৰ্গত, স্থানীয় জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ বাবে বিখ্যাত।
-
জয়সাগৰ হ্ৰদ – স্বৰ্গদেউ ৰুদ্রসিংহে নিৰ্মাণ কৰা কৃত্ৰিম হ্ৰদ।
-
হায়গ্ৰীব-মাধব হ্ৰদ – ধেমাজি জিলাত অৱস্থিত, ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰে জড়িত।
বিশ্বখ্যাত হ্ৰদসমূহ:
-
ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ (আফ্ৰিকা) – আফ্ৰিকাৰ সৰ্ববৃহৎ হ্ৰদ।
-
বাইকেল হ্ৰদ (ৰাছিয়া) – বিশ্বৰ আটাইতকৈ গভীৰ আৰু শুদ্ধ পানীৰ হ্ৰদ।
-
টিটিকাকা হ্ৰদ (দক্ষিণ আমেৰিকা) – আটাইতকৈ উচ্চতাত থকা নৱীগমনযোগ্য হ্ৰদ।
সমস্যাসমূহ:
বহু হ্ৰদ আজিকালি দূষণ, প্লাষ্টিক বর্জ্য, ক্ৰমাগত শিলচেৰাৰ লগতে নগৰায়নৰ ফলত সংকটত পৰিছে। জলজ জীৱৰ সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে, আৰু বহু হ্ৰদ শুকাই গ’ল।
৩) মানুহৰ ওপৰত ভূ-অবয়বৰ প্রভাৱ বর্ণনা কৰা।
উত্তৰ: ভূ-অবয়বই নিৰ্ধাৰণ কৰে জনবসতি, কৃষি, বনজ সম্পদ, শিল্প, পৰ্যটন আদি। উদাহৰণস্বৰূপে, সমভূমিত জনবসতি অধিক, কৃষিকাজ সহজ হয়। পাহাৰ-পর্বত বনজ সম্পদ, পৰ্যটন আদি ক্ষেত্ৰত সহায়ক হয়। মালভূমি খনিজত সমৃদ্ধ।
OLD
পাঠ ৩
পৃথিৱীৰ
গতি
(১) তলৰ প্রশ্নবোৰৰৰ উত্তৰ দিয়া -
(ক) পৃথিৱীৰ মেৰুদণ্ডডাল কক্ষতলৰ লগত কিমান ডিগ্রী কোণ কৰি আছে ?
উত্তৰঃ চাৰে ৬৬ ডিগ্ৰী কোণ ধৰি আছে।
(খ) পৃথিৱীয়ে নিজ কক্ষপথত সূৰ্যৰ চাৰিওফালে এপাক
ঘূৰিবলৈ কিমান সময় লাগে?
উত্তৰঃ ৩৬৫ দিন আৰু ৬ ঘন্টা সময় লাগে।
(গ) পোহৰ বৃত্ত কাক বোলা হয়?
উত্তৰঃ পৃথিৱীখনত দিন-ৰাতি হোৱা অংশ দুটাক এটা কাল্পনিক বৃত্তই দুভাগ কৰিছে, এই বৃত্তটোকেই পোহৰ বৃত্ত বোলে।
(ঘ) বছৰৰ কোন কোন তাৰিখত বিষুৱ ৰেখাৰ ওপৰত সূৰ্যৰ
ৰশ্মি হেলনীয়াভাৱে পৰে?
উত্তৰঃ ২১ মাৰ্চৰ দিনা।
(২) তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ চমু উত্তৰ দিয়া—
(ক) আহ্নিক গতি আৰু বার্ষিক গতি বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ পৃথিৱীয়ে নিজ মেৰুদণ্ডত ঘূৰা যি গতি তাকে আহ্নিক গতি বোলে আৰু পৃথিৱীয়ে নিজ কক্ষপথেৰে
ঘূৰা যি গতি তাকে বাৰ্ষিক গতি বোলে।
(খ) আহ্নিক গতিৰ ফলত পৃথিৱীত দিন-ৰাতি কেনেকৈ
হয় বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ এটা গোলক আৰু এটা টৰ্চ লাইট ল'ব লাগে। এতিয়া
এজনে চৰ্চলাইটটো গোলকটোৰ ফালে জ্বলাই দিয়া এতিয়া আনএজনে গোলকটো পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ঘূৰাই
দিয়া। এনেদৰে
ঘূৰাই থাকোতে এটা অংশত পোহৰ পৰিব আৰু বাকী অংশত এন্ধাৰ হ'ব এনেদৰে পৃথিৱীত দিন-ৰাতি হয়।
(গ) অধিবর্ষ বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ প্ৰতি ৪ বছৰৰ মূৰে-মূৰে ফেব্ৰুৱাৰী মাহটোট
এদিন বঢ়াই ২৮ দিনৰ ওপৰি ২৯ দিন গণনা কৰা হয়।
এনেকৈ
যিতো বছৰত এদিন বঢ়াই দিয়া হয় তাকে অধিৰ্বষ বোলে।
(ঘ) কর্কট সংক্রান্তি আৰু মকৰ সংক্ৰান্তিৰ পার্থক্য
নিৰূপণ কৰা।
উত্তৰঃ কৰ্কট সংক্ৰান্তিৰ দিনা উত্তৰ গোলাৰ্ধত গ্ৰীষ্মকাল আৰু দক্ষিণ গোলাৰ্ধত শীতকাল হয়।
আনহাতে মকৰ সংক্ৰান্তিৰ দিনা দক্ষিণ গোলাৰ্ধত গ্ৰীষ্মকালআৰু উত্তৰ গোলাৰ্ধত শীতকাল হয়।
(ঙ) পৃথিৱীৰ বার্ষিক গতি নথকাহেঁতেন ধৰাপৃষ্ঠত
কেনেধৰণৰ পৰিৱেশ বিৰাজ কৰিলেহেঁতেন লিখা।
উত্তৰঃ পৃথিৱীত বাৰ্ষিক গতি নথকাহেঁতেন - ঋতু বিৰাজ নহলেহেঁতেন, সাজ-পাৰ, খাদ্য পৰিৱৰ্তন নহলেহেঁতেন, উদ্ভিদো পৰিৱৰ্তন নহলেহেঁতেন, মানুহৰ উৎসৱ-পাৰ্ৱন আদিও পালন নহলেহেঁতেন।
(চ) পৃথিৱীৰ কক্ষপথ বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ পৃথিৱীৱে সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰা যি পথ। সেই পথটো গোলাকাৰ নহয় উপবৃত্তাকাৰহে সেইপথটোকে পৃথিৱীৰ কক্ষপথ বোলে।
Last Update By Dipawali Bora (02.05.2022)
Check by -Mukesh Borah
-------------------------------
বেলেগ ধৰণৰ প্ৰশ্ন উত্তৰ পাবলৈ এই লিংক টোত ক্লিক কৰক
Click Here Might Learn
-------------------------------
Post Id: DABP000778
