আহোমসকল
আহোমসকল মূলতঃ টাই জাতিৰ মানুহ। অসমলৈ অহাৰ পাছৰ পৰাহে এওঁলোক আহোম নামে অভিহিত হ'ল। এওঁলোকৰ আদি বাসস্থান আছিল চীন দেশৰ দক্ষিণ পশ্চিম অঞ্চল, বৰ্তমানৰ ইউনান প্ৰদেশৰ মুংমাও ৰাজ্যত। এওঁলোক টাইসকলৰ মাজৰ ডাঙৰ ফৈদ বুলি জনা যায়। এওঁলোকৰ পূৰ্বপুৰুষসকলে ত্ৰয়োদশ শতিকাতে চ্যুকাফা ৰজা নেতৃত্বত পাটকাই পৰ্বত পাৰ হৈ পূব অসম বা তেতিয়াৰ সৌমাৰত ৰাজ্য স্থাপন কৰে। পিচলৈ লাহে লাহে পশ্চিমে মানাহলৈকে ৰাজ্য বিস্তাৰ কৰি ৬০০ বছৰৰ অধিক কাল ৰাজ্য শাসন কৰে। এওঁলোকৰ ভাষা টাই বা শ্যান আছিল; কিন্তু কালক্ৰমতক নানা কাৰণত বিশেষলৈ ৰাজ্য বিস্তাৰৰ লগে লগে দেশৰ জলসংখ্যাও বৃদ্ধি পোৱাত প্ৰজাৰ সুবিধাৰ কথালৈ চিন্তা কৰি নিজ ভাষাৰ পৰিৱৰ্তে অসমীয়া ভাষা গ্ৰহণ কৰে। কিন্তু পুৰণা পূজা-সেৱা, ৰীতি নীতি সম্বন্ধীয় সকলো কম তেওঁলোকে পুৰোহিতসকলে টাই ভাষাতে চলাই থাকে আৰু আজিলৈকে চলাই আহিছে। সেইদৰে, ৰাজকীয় কাম-কাজবিলাকো অষ্টাদশ শতিকালৈকে আহোম ভাষাতেই চলাই আছিল। বৰ্তমান টাই ভাষা কোৱা মানুহ উত্তৰ পূব ভাতৰত অসমৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ম্যানমাৰ, দক্ষিণ চীন, থাইলেণ্ড, লাওচ, কম্বোদিয়া, ভিয়েটনামলৈকে বিয়পিছে। আহোমৰ উপৰিও অসমত খাম্তি, ফাকে, খাময়াং আইতন আৰু তুকং নামেৰে আৰু পাঁচটা টাই জনগোষ্ঠীয় লোক আছে
জনসংখ্যা ঃ
টাই আমোম উন্নয়ন পৰিষদে ২০১২-১৪ চনত চলোৱা সমীক্ষা মতে আহোমসকলৰ বৰ্তমানৰ জনসংখ্যা প্ৰায় ২৫ লাখ।
বসতিস্থান ঃ
তেওঁলোকৰ বসতিপ্ৰধান অঞ্চল হ'ল বৰ্তমানৰ চৰাইদেউ, শিৱসাগৰ, ডিব্ৰুগড়, যোৰহাট, গোলাঘাট, লক্ষীমপুৰ, ধেমাজি আৰু তিনিচুকীয়া জিলা। তদুপৰি, গুৱাহাটী মহানগৰকে ধৰি অন্য নগৰবিলাকতো বহুতো আহোম লোকে বসবাস কৰি আছে।
জীৱিকা ঃ
যোৱা শতিকাৰ শেষ ভাগলৈকে শালি ধানৰ খেতিয়েই তেওঁলোকৰ মুখ্য জীৱিকা আছিল সমান্তৰাভাৱে গৰু-ম'হ, গাহৰি-ছাগলী, হাঁহ-কুকুৰা পুহিছিল। আজিকালি অৱশ্যে বহুতে জীৱ-জন্তু পুহিবলৈ এৰি দিছে। আজৰি সময়ত পুৰুষসকলে গছ মুগাও পুহিছিল। তিৰোতাসকলে এৰী-মুগা, পাট-পলু পুহিছিল এই পলু সূতা কাটি তাঁত বৈ ঘৰখনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কাপোৰ যোগাৰ কৰি লৈছিল। শাক-পাচলিৰ বাৰী এখন, কাল-তামোলৰ বাৰী এখন, কাঠনিবাৰী এখন আহোমসকলৰ বসতিস্থলত এটা স্বাভাৱিক দৃশ্য আছিল। মাটি থকাসকলে ঘৰতে চোমনি এখন পাতি লৈছিল। বৰ্তমান সেইবোৰ ভাঙি চাহ খেতি কৰিবলৈ লৈছে।
ঘৰ-দুৱাৰ ঃ
আগতে তেওঁলোকে চাংঘৰত বাস কৰিছিল যদি পিচলৈ মাটিৰ ভেটিত টুপ দিয়া দুচলীয়া ঘৰ সাজি লৈছিল । সাধাৰণতে ঘৰৰ খুটাবোৰ কাঠৰ, বেৰবোৰ বাঁহৰ আৰু চাউনি খেৰেৰে কৰি লৈছিল। আজিকালি সকলোৰে পকী ঘৰ হৈছে। থকা ঘৰ দুটা-বৰঘৰ আৰু চ'ৰাঘৰ। বৰঘৰৰ মুধৰ কোঠাত ৰান্ধনিশাল থাকে। পিচৰ কোঠাটো খোৱা কোঠা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। বাকী থকা কোঠাবোৰ সাধাৰণতে জীয়ৰীসকলে শোৱা কোঠা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। চ'ৰাঘৰ আলহী-অতিথি বহা কোঠা আৰু শোৱা কোঠা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে।
আন ঘৰৰ ভিতৰত প্ৰতিঘৰ মানুহৰ একোটাকৈ বা একাধিক ভঁৰালঘৰ, এটা গৰু-গোহালি, এটা কুকুৰা-গঁৰাল, এটা হাঁহ-ছাগলীৰ গঁৰাল আৰু এটা গাহৰি - গঁৰাল থাকে।
খাদ্যাভ্যাসঃ
ভাত হ'ল তেওঁলোকৰ মুখ্য আহাৰ। ভাৰতৰ লগত খোৱা ব্যঞ্জনবোৰ জুতি লগাই ৰন্ধাটো তেওঁলোকৰ এটা সংস্কতি । সাধাৰণতে এখন টেঙা শাক বা এখন মানুহৰ আঞ্জা নাইবা খাৰৰ আঞ্জা, বিভিন্ন পাচলিৰ তৰকাৰী, মাছ বা মাংস আদি ভাজি বা পুৰি খাই ভাল পায়।
পানীয়ঃ
আহোমসকলে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহাৰ কৰা এবিধ উপাদেয় পানীয় হ'ল লাও বা সাজ। সাধাৰণতে, লাহি আৰু বৰা চাউল মিহলি কৰি সিজাই তাৰ লগত হুৰপিা মিহলাই লাও-পানী তৈয়াৰ কৰা হয়। তেওঁলোকৰ আন এবিধ উপাদেয় পানীয়।
ধৰ্মবিশ্বাসঃ
আহোমসকলে উপৰিপুৰুষৰ অৱস্থিতিত বিশ্বাস কৰে আৰু আৰু উপৰিপুৰুষক পূজা-পাতল কৰাটোৱেই তেওঁলোকৰ প্ৰধান ধৰ্ম আছিল। মৃত মাক - বাপেককে ধৰি চৈধ্য পুৰুষলৈকে 'ডাম' হিচাবে স্তৰে স্তৰে নিয়মিভাৱে পূজা কৰে। চৈধ্য পুৰুষৰ ওপৰৰ উপৰিপুৰুষক 'ফী' দেৱতা হিচাপে 'মে-ডাম মে-ফী', 'ওম্ফা; আদি পূজা দি আহিছে। তদুপৰি, 'ৰিক্খন','জাচিংফা', 'লাইলুংখাম' আদি পূজাও পাতি আহিছে। এই সকলো পূজাতে জীৱ উছৰ্গা কৰা হয় আৰু টাই ভাষাতে স্তুতি-বন্দনা কৰা হয়। অৱশ্যে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰাৰ পিচৰ পৰা তেওঁলোকৰ তিনি পণ্ডিত ফৈদ মহন-দেওধাই-বাইলুসকলৰ বাহিৰে বাকীসকলে এইবোৰ পূজা-পাতল পাতিবলৈ এৰিলে।
বিবাহঃ
আহোমসকলৰ বাবে বিবাহ হ'ল বংশ ৰক্ষাৰ কাৰণে পতা এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ মাঙ্গলিক অনুষ্ঠান। তেওঁলোকে 'চকলং' আৰু 'দেওবান' এই দুই পদ্ধতিৰে বিবাহ সম্পাদন কৰে ।
সাহিত্য ঃ
এওঁলোকৰ অভিধান, বুৰঞ্জী, আখ্যান, নীতি-শাস্ত্ৰ, পূজাবিধি আদি আহোম ভাষাত লিখা অলেখ সাঁচিপতীয়া পুথি আছে ।
সংস্কৃতি ঃ
বুৰঞ্জী চৰ্চা আহোমসকলৰ একক সংস্কৃতি। তদুপৰি কৃষি, স্থাপত্য, শিল্প-কলা ৰেচম আৰু বয়ন শিল্প, পোছাক-পৰিচ্ছদ, আ-অংকাৰ, খাদ্য প্ৰকৰণ, বিশ্বাস-অবিশ্বাস, আদি অসমীয়া সংস্কৃতিৰ সকলোতে আহোমসকলৰ সংস্কৃতিক প্ৰভাৱ দেখিবলৈ পোৱা যায় । উদাহৰণ স্বৰূপে শালি খেতিৰ প্ৰচলন, কঠিয়া পাৰি ধান ৰোৱা, গুটীয়া ম'হেৰে হাল বোৱা, দৰা-দৰাকৈ আলি দি খেতি পথাৰত জলসিঞ্চনৰ ব্যৱস্থা কৰা, টোমত ভৰাই কঠিয়াৰ সঁচ ৰখা আদিৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিব পাৰি । স্থাপত্য কলা ক্ষেত্ৰত টুপ দিয়া আৰু ফুল চতি দিয়া ঘৰ, চাং পতা ভঁৰাল, ঢাপ মৰা আৰু নঙলা দিয়া বাৰী, ইত্যাদি আহোমসকলৰ সংস্কৃতি। মুগা আৰু পাটপলু পুহি তাৰ পৰা সূতা উলিয়াই কাপোৰ বৈ তাৰে সাজ পোচাক তৈয়াৰ কৰা, বিভিন্ন শাক-পাচলি আৰু মাছ-মাংসৰে উপাদেয় খাদ্য প্ৰস্তত কৰাকে ধৰি অনেক দিশত তেওঁলোতকৰ সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱ অসমীয়া সংস্কৃতি বিদ্যমান।
উপসংহাৰঃ
ধনে-জনে অসমক এখন শক্তিশালী দেশ হিচাপে গঢ়ি তোলা আৰু ইয়াত বসবাস কৰা সকলো লোককে এক শাসনৰ অধীনলৈ আনি এটা অসমীয়া জাতি হিচাপে গঢ় দিয়াত লগতে, অসমত বসবাস কৰাত আহোমসকলৰ অৱদান সবাতোকৈ বেছি।
আহোমসকলৰ কেইগৰাকীমান উল্লেখযোগ্য ব্যক্তিৰ বিষয়ে তলত চমুকৈ আলোচনা কৰা হ'ল।
লাচিত বৰফুকন
দেশপ্ৰমিক বীৰ ক'লে বিশেষভাৱে লাচিত বৰফুকনৰ নামেই লোৱা হয়। ঐতিহাসিক অহোম-মোগলৰ শৰাইঘাট যুদ্ধৰ মূল নিতৃত্ব ল'ব লগা হৈছিল লাচিত বৰফুকনে। মোগল বিৰুদ্ধে লাচিত বৰফুকনৰ যুদ্ধ পৰিচালনাৰ কাহিনীত যি জাতীয় দায়বদ্ধতা, নিয়ামানুৱৰ্তিতা আৰু একমুখী কাৰ্যপন্হাৰ উদাহৰণ পোৱা যায়, অসমত ইতিহাসত তেনে আন উদাহৰণ সততে পোৱা নাযায়। এইগৰাকী লাচিত বৰফুকনৰ জন্ম হয় ১৬১২ খ্ৰীষ্টাব্দত । দিন-বাৰ আৰু স্থান সম্পৰ্কে সঠিকভাৱে জনা নহ'লেও গড়গাঁৱৰ ওচৰে-পাজৰে বুলি অনুমান কৰা হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল মোমাই তামুলী বৰবৰুৱা। কনিষ্ঠ সন্তান লাচিতৰ তিনিজন কাকয়েক আছিল। তেওঁলোক হ'ল -লালুকসোলা, মৰংগী আৰু ভাৰধৰা।সৰুৰে পৰা লাচিত আছিল বৰ সাহসী। সততা আৰু স্পষ্টবাদিতা তেওঁৰ আন এক বৈশিষ্ট্য। দেউতাক মোমাই তামুলীয়ে নিজৰ সন্তানক উপযুক্ত শিক্ষাৰে শিক্ষিত কৰিবলৈ সদায়েই চেষ্টা কৰিছিল । সৰু পৰা দেউতাকৰ কাম-কাজ লাচিতে প্ৰত্যক্ষ কৰাৰ সুবিধা পাইছিল। বৰবৰুৱা হিচাপে স্বৰ্গদেউৰ বৰচ'ৰা, ন্যায়ালয় আদি দেউতাকৰ কাম-কাজ বিভিন্ন ডা-ডাঙৰীয়া আৰু বিষয়াৰ সৈতে হোৱা আলোচনাবোৰো লাচিতে প্ৰত্যক্ষ কৰিব পাৰিছিল। মুঠ কথাত দেউতাকৰ ৰাজ-কাৰ্যাৱলীক নিৰীক্ষণ কৰি লাচিতে বহু কথাই শিকাৰ সুবিধা পাইছিল।
খুব সোনকালেই নিজৰ দক্ষতাৰ বলত ৰাজঘৰত লাচিতে নিযুক্তি লাভ কৰিছিল। প্ৰথম অৱস্থাত ৰাজমন্ত্ৰী ডাঙৰীয়াই 'হাঁচতিধৰা তামুলী' হিচাপে লাচিতক নিযুক্তি দিয়ে। ইয়াৰ পিছতে কিছুদিনৰ বাবে 'ঘোঁৰা বৰুৱা' পদবী তেওঁ লাভ লাভ কৰে। এই পদবীত থকাৰ সময়ত ৰজাৰ ঘোঁৰাশালৰ ভালেমান ঘোঁৰাক তত্ত্বাৱধান কৰি সেইবোৰক প্ৰশিক্ষণ দিছিল। ইয়াৰ পিছতে 'দোলীয়া বৰুৱা' আৰু 'শিমলুগুৰীয়া ফুকন'ৰ পদৰ নিযুক্তি লাভ কৰে। সেই সময়তে মিৰজুমলাই অসম আক্ৰমণ কৰাত লাচিত দিখৌমুখত শত্ৰুসৈন্যৰ লগত যুদ্ধ কৰিছিল আৰু নিজৰ দক্ষতা দেখুৱাব পাৰিছিল । লাচিতৰ পাৰদৰ্শিতা আৰু পৰাক্ৰমৰ উমান পাই সেই সময়ৰ আহোম ৰজা চক্ৰধ্বজ সিংহই লাচিতক বৰসেনাপতি পাতিলে আৰু বৰফুকন পদত নিযুক্ত কৰিলে। ইয়াৰ কিছুদিন পিছতে ১৬৬৭ চনৰ আষ্টত আহোম-মোগলৰ যুদ্ধ আৰম্ভ হয় অসমীয়া সেনা দুভাগত বিভক্ত হৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিলে। মোগলৰ লগত প্ৰথমখন যুদ্ধ আৰম্ভ হ'ল ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰফালে থকা বাঁহবাৰীত। তাতে বাহৰ পতা মোগলক আক্ৰমণ কৰি আহোম সেনাই যুদ্ধৰ পাতনি মিলিলে। তাৰ পিছত দক্ষিণ পাৰৰ কাজলীত থকা মোগলৰ দুৰ্গও আহোমে নিজৰ অধীনলৈ আনে। ইতাখুলিত চাউনি পাতি মোগলে নিজৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল যদিও সেয়াও আহোম সেনাই বিধ্বস্ত কৰিলে আৰু মোগলক মানাহ নদী পাৰ কৰি খেৰি পথালে। মোগলৰ লগত হোৱা এই যুদ্ধ বিজয়ে অসমীয়া সেনাক আত্মবিশ্বাসী কৰি তুলিলে। সেনাপতি হিচাপে লাচিত বৰফুকনো প্ৰশংসিত হ'ল।
অসমীয়া সেনাৰ হাতত হোৱা মোগলৰ পৰাজয়ৰ কথা মোগল সম্ৰাট ঔৰংজেৱৰ কাণত পৰিল। খৱৰ পায়েই তেওঁ লাজ আৰু অপমানত তাৰ প্ৰতিশোধ ল'বলৈ মন কৰিলে। ঔৰংগজেৱৰ নিৰ্দেশ মতেই ৰামসিংহৰ নেতৃত্বত এক বিশাল সেনাই পুনৰ অসম আক্ৰমণ কৰিবলৈ আহিল। লাচিত বৰফুকনে ভালদৰে উপলব্ধ কৰিছিল যে শত্ৰু যিমানেই শক্তিশালী নহওক, প্ৰতিজন অসমীয়া সেনা আৰু সেনাপতিয়ে যদি নিজৰ দায়িত্ব সুচাৰুৰূপে পালন কৰে, তেওঁলোকে মোগলক পৰাভূত কৰিব পাৰিবই। তেওঁ এইবুলিও নিৰ্দেশ জাৰি কৰিলে যে কোনোৱা যদি নিজৰ দায়িত্ব সঠিকভাৱে পালন নকৰে বা নিজৰ কৰ্তব্যত অৱহেলাৰ কৰে, তেন্তে সেই কথা গম পোৱাৰ লগে লগে সেইজনক শিৰচ্ছেদ কৰা হ'ব।
লাচিতে সেনাসকলৰ কোন ক'ত থাকিব, তাৰ অৱস্থানো নিৰ্ণয় কৰি দিছিল। যুদ্ধৰ সম্ভাৱ্য দিন চমু চাপি অহা লগে লগে লাচিতে সঘনাই সেনানায়কসকলৰ লগত আলোচনা কৰিবলৈ ল'লে, যাতে ৰণজ্জা আৰু অন্যান্য ব্যৱস্থাসমূহ তেওঁৰ নখদৰ্পণত থাকে আৰু লগতে সেই সেনানায়কসকলকো উদ্বত কৰি ৰাখিব পৰা যায়। আমিনগাঁৱৰ ওচৰৰ গড় এটা বন্ধাৰ মূল দায়িত্ব পৰিছিল লাচিতৰ এজন মোমায়েকৰ ওপৰত। মোমায়েকৰ দায়িত্বীনতাৰ বাবেই গড়টোৰ কাম বহুত পিছত পৰি থকাত লাচিত খঙত জ্বলি-পকি উঠিল আৰু হেংদাং উলিয়াই একে ঘাপতে মোমায়েকক কাটি দুছোৱা কৰি ক'লে-'দেশতকৈ মোমাই ডাঙৰ নহয়।'লাচিতৰ এনে উগ্ৰমূৰ্তি দেখি গড়ৰ কাম কৰা লোকসকলে বৰ ভয় খালে আৰু অপৰিসীম পৰিশ্ৰম কৰি ৰাতিটোৰ ভিতৰতে গড়ৰ কাম সম্পূৰ্ণ কৰি তুলিলে। সেই গড়টোক এতিয়া 'মোমাই কটা গড়' নামেৰে জনা যায় তদুপৰি 'দেশতকৈ মোমাই ডাঙৰৰ নহয়' কথাষাৰ এতিয়াও শ্ৰেষ্ঠ দেশপ্ৰেমমূলক বাক্য বুলি গণ্য কৰা হয়।
আহোম আৰু মোগলৰ সৰ্বশেষ যুদ্ধখনেই হ'ল শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ। ১৬৭১ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ মাজভাগত এই যুদ্ধ সংঘটিত হৈছিল। সেই সময়ত লাচিত টান নৰিয়াত পৰিছিল। ইফালে মোগলৰ আক্ৰমণৰ কথা শুনি অধিকাৰ কৰি গুৱাহাটীত সোমোৱাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে। পৰিকল্পনা অনুসৰি মোগলৰ নাৱৰ পৰা সেনাই কাঁড়ৰ আগত হিলৈ লগাই অসমীয়া নাওবোৰলৈ ধাৰাসাৰ গতিত মাৰিবলৈ ধৰিলে। আক্ৰমণত তিষ্ঠিব নোৱাৰি অসমীয়া সেনাৰ নাওবোৰ ভটীয়াই আহিল। অসমীয়া সেনাপতিৰ নেতৃত্বত কেইখনমান অসমীয়া যুদ্ধ নাও আগবাঢ়ি আহিবলৈ ধৰিলে। অহোম সেনাপতি লাচিত বৰফুকনৰ গা বৰ বেয়া বুলি অসমীয়া সৈন্যসকলৰ মনোবল কিছুমান হ্ৰাস হৈছিল। মোগলে প্ৰবল বিক্ৰমেৰে আক্ৰমণ কৰি আগুৱাই অহা দেখি অসমীয়াই যুদ্ধ জয়ৰ আশা এৰিয়েই দিলে। অসমীয়া সেনাই যুদ্ধ এৰি উজনিলৈ যাবলৈ বিচাৰিলে।বৰফুকনে নৰিয়া গাৰেই যুদ্ধৰ গতিবিধি চাই আছিল। তেওঁ দেখিলে মোগলৰ নাও উত্তৰ পাৰৰ জুৰিয়াৰ পৰা আহি অশ্বক্লান্ত পালেহি। বৰফুকনৰ অস্থিৰ হৈ পৰিল। ইফালে তীৰকঁপে জ্বৰ। নিজে ভালকৈ থিয় হ'বই নোৱাৰে। তেনেকৈয়ে লাচিতে লক্ষ্য কৰিবলৈ যে মোগলৰ নাৱৰ সংখ্যা বাঢ়ি আহিছে আৰু সেই নাওবোৰ ক্ৰমে আগবাঢ়ি আহিছে। লগতে অসমীয়া সেনাৰ নাবোৰ একেলগে পিছ হুহকি আহিছে। লাচিতে বুজিলে যে এক মুহৰ্তও দেৰি কৰিব নোৱাৰি। তেওঁ আগবাঢ়ি গ'ল। পিছ হুহকি উজাই অহা অসমীয়া সেনাৰ নাওবোৰ দেখি নাৱৰীয়াহঁতে ভাবিলে যে বৰফুকনো নিশ্চয় উজাই যাবগৈ। সিহঁতে সেইমতে উজনিলৈ বুলি নাও মেলিলে। লাচিত বৰফুকনে চিঞৰি উঠিল- ''অ'ই, কি কৰিছ তহঁতে ? স্বৰ্গদেৱে মোক গুৱাহাটী ৰক্ষা কৰি শত্ৰুৰ লগত যুঁজিবলৈ দাযিত্ব দি থৈছে।' খঙৰ এতিয়া ৰণ এৰি পত্নী-পুত্ৰৰ ওচৰলৈ যাম নেকি? আৰু তহঁতে মোক নুসুধি নাও সেইফালে নিছ কিয়।' খঙৰ কোবতে লাচিত বৰফুকনে নৰিয়া দেহাৰেই যেন শক্তিশালী হৈ উঠিল। তেওঁ হেংদাঙৰ ফালে গাদীৰে কোবাই চাৰিটা নাৱৰীয়াক নাৱৰ পৰা পানীলৈ পেলাই দিলে। সিহঁতে কোনোমতে সাঁতুৰি জীৱন বচালে। পাছত অৱশ্যে লগৰীয়াবোৰে সিহঁতক আকৌ তুলি ল'লে। নহ'লে নাও বাব কোনে? ইটোৱে সিটোক চিঞৰি কওঁকে কথাটো এনেদৰে প্ৰচাৰিত হৈ গ'ল যে বৰফুনে যুদ্ধ এৰি যাবলৈ বিচৰাসকলক কাটিছে, ধৰি-বান্ধি নদীত পেলাই দিছে। লগে লগে কিছুমানে ভয়তে আৰু কিছুমান উৎসাহত নাও আকৌ ভটীয়াই নিবলৈ ধৰিলে। মোগৱলৰ ফালে আগবাঢ়ি যোৱা বৰফুকনৰ সাতখন নাৱৰ লগ ল'বলৈ কেউফালৰ পৰা অসমীয়া নাওবোৰ দ্ৰুত গতিৰে আগবাঢ়ি আহিল। নাৱৰ পৰাতো অসমীয়া সেনাই হিলৈৰে আক্ৰমণ কৰিলেই, পাৰত থকা অসমীয়া সেনাসকলেও মোগলৰ নাৱক লক্ষ্য কৰি হিলৈ ফুটালৈ ধৰিলে। আগবাঢ়ি অহা মোগলৰ নাওবোৰো আচৰিত হৈ গ'ল। পৰিস্থিতি যে এনেকৈ হঠাতে সলনি হৈ যাব পাৰে বা এজন বীৰ সেনাপতিয়ে যে এনেকৈ যুদ্ধৰ গতি ঘুৰাই দিব পাৰে, সেয়া মোগলে ভাবিবই পৰা নাছিল।
অসীম সাহসেৰে নাওবোৰ আহি মোগলৰ নাওৰ মাজত সোমাল আৰু দুয়োপক্ষৰ মাজত প্ৰচণ্ড যুদ্ধ হ'ল মূলত ঃ তিনি ঠাইত - অশ্বক্লান্ত, ইটাখুলি আৰু কামাখ্যা পাহাৰৰ নামনিত। যুদ্ধৰ সুবিধাৰ বাবে আহোমসকলে ইখনৰ পিছত সিখন নাও জোৰাদি ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ওপৰত এখন দলঙেই তৈয়াৰ কৰি পেলালে। তাৰ ফলত ডাঙৰ সুবিধা হ'ল যে দ্ৰুতভাৱে সৈন্য আৰু হিলৈ, বৰতোপ আদি যুদ্ধাস্ত্ৰৰ সঞ্চাৰণ কৰিব পৰা গ'ল। লাচিতে সৈন্যকল আৰু সেনাপতিসকলৰ মাজত এনে এটা ভাৱ জগাই দিছিল যে এই যুদ্ধত জয়লাভ কৰিলেহে অসমীয়াসকলৰ ভূমি, স্বাধীনতা আৰু প্ৰাণ ৰক্ষা পৰিব। ইফালে প্ৰথম অৱস্থাত লাচিত বৰ অসুস্থ, লাচিতে যুদ্ধ কৰিব নোৱাৰিব- সেইবোৰ কথাই মোগলসকলক অনুপ্ৰাণিত কৰিছিল আৰু অসম ীয়াসকলৰ মনত উৎসাহ আৰু আত্মবিশ্বাস হ্ৰাস কৰিছিল। কিন্তু যুদ্ধত লাচিতৰ প্ৰত্যক্ষ অংশ গ্ৰহণ আৰু প্ৰৱল প্ৰতাপী প্ৰদৰ্শনৰ বাবে চকৰি ঘূৰি গ'ল। দেখা গ'ল তিনিও ঠাইতে মোগল সেনাৰ পৰাজয় হৈছে আৰু মোগলৰ নাওবোৰ ক্ৰমে পিছুৱাই যাবলৈ ধৰিছে। অসমীয়া সেনাই মোগলক পাণ্ডলৈকে খেদি দিলে। আৰু যুদ্ধত অসমীয়া সৈনাৰ নিৰংকুশ বিজয় সাব্যস্ত হ'ল। এইখন যুদ্ধ শৰাইঘাইৰ যুদ্ধ হিচাপে প্ৰখ্যাত।
খ্ৰীষ্টীয় ১৬৭১ চনৰ ৫ এপ্ৰিলত ৰামসিংহই ভাটীমুৱা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিলে। হাজো এৰাৰ আগতে তেওঁ তাৰ হয়গ্ৰীৱ-মাধৱ মন্দিৰত পূজা কৰিলে। বিদায় লোৱাৰ সময়ত তাৰ ব্ৰাহ্মণসকলক কৈ গ'ল-'লাচিত সামান্য বীৰ নহয়। মই একো ঠাইতে ছিদ্ৰ নাপালোঁ।'
শৰাইঘাটৰ যুদ্ধত অসমীয়া সেনাই জয়লাভ কৰাৰ এটা ডাঙৰ কাৰণ আছিল এই যে একোজন অসমীয়া সেনাই বিভিন্ন ধৰণৰ কাম কৰিব পাৰিছিল। একোজন অসমীয়া সেনাই প্ৰয়োজন হ'লে নাও বাইছিল, আকৌ সেই একেজন সেনায়েই হিলৈও মাৰিছিল, কাঁড়ো মাৰিছিল, গড়ো বান্ধিছিল। গতিকে একেজনেই দহজন হৈ পৰিছিল। শত্ৰু পক্ষৰ হ'লেও ৰামসিংহই অসমীয়া সেনাৰ এনে কৰ্মপটুতা, সাহস আৰু ৰণকৌশলৰ প্ৰশংসা কৰি কৈছিল-''প্ৰতিজন অসমীয়া সেনা নাও চলোৱা, কাঁড় মৰা খাৱৈ খন্দা, হিলৈ-কামান মৰা -সকলো কামতে পাৰ্গত। এনেদৰে সকলো কামতে পটু সেনা মই ভাৰতৰ ক'তো দেখা নাই।' ৰামসিংহই আৰু কৈছিল যে অসম দেশক জয় কৰা যিকোনো ৰজাৰ বাবেই অসম্ভৱ কথা।
শৰাইঘাটৰ যুদ্ধৰ কিছুমান পাছত গুৱাহাটীতে লাচিত বৰফুকনৰ মৃত্যু হ'ল। বোধকৰো কঠিন নৰিয়াক নেওচা দি যুদ্ধ কৰাৰ বাবেই এনে হ'ল। তেওঁৰ মৃত্যৱে যুদ্ধ জয়ৰ আনন্দত শোকৰ ছাঁ পেলাইছিল। এইগৰাকী দেশপ্ৰমিক বীৰ তুলনাবিহীন। নিঃস্বাৰ্থ দেশপ্ৰম আৰু সবল নেতৃত্বৰ বিষয়ে জানিব লৈ আহোম -মোগলৰ যুদ্ধত লাচিত বৰফুনৰ নেতৃত্বৰ কাহিনী মনত পেলাবই লাগিব ।
সতী জয়মতী
সতী জয়মতী কুঁৱৰীৰ সময়ত আহোম ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি অতি জটিল আছিল। মন্ত্ৰী লালুক সোলা তেতিয়া অসমৰ উঠি-ৰজা হৈছিল। অন্যান্য প্ৰাপ্তবয়স্ক উপযুক্ত কোঁৱৰ কথা সত্ত্বেও লালুক সোলাই চৌধ্যবছৰীয়া চামণ্ডৰীয়া ফৈদৰ সৰু গোহাঞিক আনি ১৬৭৯ চনৰ কাতি মাহত অসমৰ ৰজা পাতিলে আহোম মতে ছ্যু-লিক্-ফা আৰু হিন্দু মতে নাম দিলে ৰত্নধ্বজ সিংহ। বয়সত ল'ৰা দেখি প্ৰজাৰ মাজত ল'ৰা ৰজা নামটোহে খ্যাত হ'ল।
লালুকসোলাই ছু-লিক্-ফাক ৰজা পাতিয়েই ছ্যু-দৈয়-ফা স্বৰ্গদেৱক বিহ খুৱাই মৰালে। আতন বুঢ়াগোহাঁইকে সবংশে ১৬৭৯ চনৰ আঘোণ মাহত বধ কৰোৱালে। আতন বুঢ়াগোহাঁইৰ ঠাইত দিলিহিয়ালৰ দীঘলা লাঙ্গিক বুঢ়াগোহাঁই পাতিলে। জবঙ্গক ভাঙি মানুৰীৰ লাই থেপেনাক বৰগোহাঁই পাতিলে।
লালুকে নিজ স্বাৰ্গ পূৰণৰ হেতু ল'ৰা ৰজাক সম্বন্ধৰেও বান্ধিলে। তেওঁৰ পাঁচ বছৰীয়া জীয়েকক চৌধ্যবছৰীয়া ল'ৰা ৰজালৈ বিয়া দি ঘাই ৰাণী পাতিলে। বংগৰ নবাৱৰ আশ্বাস পাই লালুকৰ আহোম ৰাজ্যৰ ৰজা হোৱা লালসা প্ৰবল উঠিল।
ৰাজপৰিয়ালৰ চাৰিটা ফৈদত হ'ব পৰা কোঁৱৰ ভালেকেইজন আছিল। তেনে স্থলত। লালুক সোলাৰ বাসনা কেনেকৈ পূৰণ হ'ব? তেওঁৰ সেইদেখি ভয় হ'ল বিশেকৈ এই কোঁৱৰ কেইগাৰকীলৈ। কোনগৰাকীয়ে তেতিয়া বিদ্ৰোহ কৰি সিংহাসন কাঢ়ি লয় তাৰ ঠিক নাই?
লালুকে ল'ৰা ৰজাক ক'লে- 'উপযুক্ত আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক ভালেকেইজন ৰাজকোঁৱৰ থাকোঁতেও তেওঁক ৰজা পতা হ'ল এই কথা কোঁৱৰসকলে সত্য কৰিব পৰা নাই কোনজন কোঁৱৰে কেতিয়া স্বৰ্গদেৱৰ প্ৰাণ লয় ঠিক নাই। গতিকে নিষ্কন্টক হ'বলৈ হ'ল কোঁৱৰকেইগৰাকীক অঙ্গক্ষত কৰি ৰজা হোৱাৰ যোগ্যতা নাইকিয়া কৰিব লাগিব আৰু তাকে কৰিবলৈ হ'লে প্ৰথমে ভয় থকা ডাঙৰীয়া- বিষয়াসকলক অঁতৰাই পঠাব লাগিব ল'ৰা ৰজাৰ মগজত লালুকৰ যুক্তিসোমাই গ'ল। লগে লগে লালুকে কোঁৱৰ নিধন পৰ্ব আৰম্ভ কৰিলে।
তুংখুঙ্গীয়া ফৈদৰ লাঙ্গি গদাপাণিৰ বাহিৰে বাকী আটাইকেটা ফৈদৰ কোঁৱৰকে লালুক-সোলাৰ শোৱন-অঙ্গক্ষত নহয় হত্যা কৰিলে। গোবৰ ৰজাৰ কোৱৰ লাঙ্গি গদাপাণিক ধৰিব নোৱৰাত লালুক-সোলাৰ শোৱন-খাৱন নাইকিয়া হ'ল। মন্ত্ৰী লাই থেপেনা বৰগোহাঁই গদাপাণিৰ শহুৰেক আৰু নামনি অসমৰ বদন বৰফুকন তেওঁৰ ভিনীহিয়েক আছিল। ইফালে গদাপাণি কোঁৱৰক ধৰাহে নালাগে, তেওঁনো ক'ত আছে তাৰ কোনো সম্ভেদ উলিয়াব নোৱাৰিলে। গদাপাণিৰ পত্নী আছিল জয়মতী কুঁৱৰী।
গদাপাণি আৰু জয়মতী দুয়ো লাই-লেচাই ল'ৰা দুটিৰে সৈতে তেওঁলোকৰ বাসস্থান তুংখুঙ্গত আছিল। লালুক ছ্যুলিক্ফাৰ কোঁৱৰ নিধন বাৰ্তা শুনি ল'ৰা দুটিক ইতিমধ্যে নগা ৰাজ্যৰ কোনো এক নিভৃত স্থানত অঁতৰাই ৰাখি থৈছিল। কোঁৱৰকো ল'ৰা দুটিৰ লগত লুকাই থাকিবলৈ জয়মতী কুঁৱৰীয়ে খাটনি ধৰিছিল কিন্তু গদাপাণি কোঁৱৰ তেনে কাপুৰুষালি কৰিবলৈ মান্তি নহ'ল। জয়মতী কুঁৱৰীয়ে কোঁৱকৰক তেওঁ ৰাজ্য আৰু প্ৰজাৰ দোহাই দি বুজালে যে তেওঁ নাথাকিলে ৰাজ্যও নাথাকে । এইদৰে জয়মতী কুঁৱৰীয়ে অনুনয় বিনয় কৰি শেষত গদাপাণি কোঁৱৰক পলাবলৈ মান্তি কৰালে। গদাপাণি পলাল । নগাৰ বেশ ধৰি নগাপাহাৰৰ মাজলৈ সােমাই গ'ল ।
ৰাজসভালৈ আনি স্বৰ্গদেৱৰ আদেশ শুনাই লালুক সােলাই জয়মতী কুঁৱৰীক গদাপাণিৰ বাতৰি সুধিলে , গদাপাণি ক’ত ? কুঁৱৰীয়ে কোনাে উত্তৰ নিদি , নীৰৱে থাকিল । লালুক সােলাই চাওদাঙক আদেশ দিলে , জয়মতীক জেৰেঙাৰ চাপৰিলৈ নি নির্জন স্থানত ৰাখি যিকোনাে উপায়েৰে জয়মতীৰ মুখৰ পৰা গদাপাণিৰ বাতৰি আনি অতি শীঘ্ৰে দিব লাগিব ।
চাওদাঙে জয়মতীক জেৰেঙা পথাৰৰ নির্জন স্থানলৈ লৈ গ'ল । চাওদাঙে অনেক কমে বুজাই বঢ়াই , ফুচুলাই , উচতাই , ভয় দেখুৱাই তেওঁৰ মুখৰ পৰা গদাপাণি কোঁৱৰৰ বাতৰি উলিয়াব নােৱাৰি চাওদাঙে কুঁৱৰীক দুই - এটাকৈ শাস্তি দি যাবলৈ ধৰিলে । জয়মতী কুঁৱৰীয়ে সকলাে শাস্তি সহনশীলা বসুমতীৰ দৰে নীৰৱে সহি থাকিল । এইদৰে চৌধ্য দিন নির্জন জেৰেঙাত শাস্তি ভুগি ইংৰাজী ১৬৭৯ চনৰ অসমীয়া মাহৰ ১৩ চ'তৰ দিনা গুৰুবাৰে দশমীৰ জোন পৰো পৰে হওঁতে সতী জয়মতী কুঁৱৰীয়ে নশ্বৰদেহ ত্যাগ কৰি নৰ-পিশাচৰ সান্নিধ্যৰ পৰা অন্তর্ধান হ’ল। কাললৈ থৈ গ'ল নাৰীৰ সীমাহীন মনােবলৰ মাহাত্ম্য , স্বামীৰ হিতার্থে তিৰােতাৰ মহান ত্যাগৰ আদৰ্শ আৰু অসমীয়া নাৰীৰ পবিত্ৰ চানেকি। পৃথিৱীত এনে দৃষ্টান্ত বিৰল।
সতী জয়মতীৰ জ্যেষ্ঠ পুত্র স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰসিংহই মাতৃদেৱীৰ স্মৃতি চিৰযুগমীয়া কৰাৰ উদ্দেশ্যে জেৰেঙা পথাৰত ১৬৯৭ চনত সাগৰ - সদৃশ বৃহৎ পুখুৰী এটা খন্দালে আৰু নাম দিলে জয়সাগৰ । ইয়াৰ পাঁচ বছৰৰ পাছতে ৰুদ্ৰসিংহ স্বৰ্গদেৱে মাতৃ জয়মতীৰ তেজেৰে পবিত্ৰ কৰি থৈ যােৱা জেৰেঙা পথাৰলৈকে ৰাজধানী গড়গাঁৱৰ পৰা তুলি আনিলে । নাম দিলে ৰংপুৰ । তদুপৰি স্বৰ্গদেৱে পুৰণি আলি আৰু বৰ আলিৰ মাজত মাতৃৰ মৈদাম নির্মাণ কৰিলে। এই পবিত্র মৈদামে এতিয়াও সতী জয়মতীৰ স্মৃতি সজীৱ কৰি ৰাখিছে ।
অসমৰ প্রথম অভিধান প্রণেতা টেঙাই মহন
পণ্ডিত টেঙাই মহন ইংৰাজী ১৭১৫ চনত চৰাইদেউত মহুং - মাইচেউ পৰিয়ালৰ তকম্বৰিৰ ঘৰত জন্ম গ্রহণ কৰিছিল। তিনিজন ককায়েক - ভায়েকৰ ভিতৰত টেঙাই আছিল সৰু।
আহােম ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে সচেতন আৰু বুদ্ধিজীৱী আহােমসকল এক মহা সংকটত পৰিছিল। কাৰণটো হ'ল-আহােম দৰবাৰত বিভিন্ন কাৰণত আহােম ভাষাৰ পৰিৱর্তে অসমীয়া ভাষাই লাহে লাহে প্ৰসাৰ লাভ কৰিছিল। আনহাতে আহােম ভাষাই ক্রমান্বয়ে অৱহেলিত হােৱাৰ লগতে দৈনন্দিন কথা - বতৰৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ ধৰিলে। এনে স্থলত সচেতন-বুদ্ধিজীৱী আহােমসকলে চিন্তিত হৈ পৰিল এইবুলি যে এসময়ত আহােম ভাষাটো একেবাৰে লুপ্ত হৈ যায়, তেতিয়া অসমৰ এটা জীয়া সভ্যতা অসমৰ ইতিহাসৰ পৰা নিঃশেষ হৈ যাব। কাৰণ আহােমসকল অসমলৈ আহোঁতেই সাহিত্য , বুৰঞ্জী , ধর্ম , নৈতিকতা , জ্যোতিষ , দর্শন আদি বিষয়ৰ অনেক পুথি - পাজি লগত লৈ আহিছিল। তদুপৰি পাছৰ আহােম ৰাজত্ব কালতাে বিভিন্ন বিষয়ৰ অনেক গ্রন্থ ৰচনা হৈছিল। যিবিলাক এটা সময়লৈকে কেৱল আহােম ভাষাতে ৰচনা কৰা হৈছিল। আহােম সভ্যতা-সংস্কৃতিৰ সকলাে কথা এই পুথি পাঁজিবােৰতেই লিপিবদ্ধ হৈ পৰিছিল। ভৱিষ্যত প্রজন্মই যাতে আহােম ভাষাটো শিকিব পাৰে তাৰ বাবে তেওঁ এখন আহােম অভিধান প্রণয়নৰ কাম হাতত লয় । কাৰণ ভাষাটো জীয়াই ৰাখিবলৈ । প্রথমে ধৰি ৰাখিব লাগিব ভাষাটোৰ শব্দবােৰ । আনহাতে ভাষা - বর্ণ নির্বিশেষে সকলােৱে যাতে ভাষাটো শিকিব পাৰে সেই উদ্দেশ্যে তেওঁ এই কাম হাতত লয় । ১৭৭৫ চনত , গৌৰীনাথ সিংহৰ ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে তেওঁ বৰ কাকত হু মুং পুথি ’ নামৰ এখন অভিধান পুথি ৰচনা কৰে। সাঁচি পাতত লিখা এই পুথিখনত ৪২ - খিলা পাত আছিল। ইয়াৰ জোখ আছিল ৪০x১০ ছেমি.। প্রতি পৃষ্ঠাত ৮-৯ টাকৈ শাৰী আছে। ইয়াত প্ৰতিটো আহােম শব্দৰ বিপৰীতে সম্ভাব্য সকলাে অসমীয়া। অর্থ সন্নিবিষ্ট আছে। প্রতিটো শব্দৰ বিপৰীতে ‘ চাম বা’ শব্দটো দিয়া হৈছে। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল ‘বােলে। উদাহৰণ স্বৰূপে ‘কা চাম বা কাউৰীক’ (কাউৰীক কা বােলে)। ‘কা চাম বা যাবৰ’ ( যােক কা বােলে ), ‘খা চাম বা খেৰক’ (খেৰক খা বােলে) আদি। এনেকৈ শব্দবােৰ সন্নিবিষ্ট কৰিছে। অসমীয়া শব্দবােৰৰ শেষত ক আৰু ৰ বৰ্ণ ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল- ‘ক’ বর্ণ দিয়াবিলাক বিশেষ্য আৰু ৰ ’ বর্ণ দিয়া বিলাক ক্রিয়া।
১৯১২ চনত কোঁচ বিহাৰৰ কৈলাশ চন্দ্র সেন নামৰ ব্যক্তি এজনৰ পৰা হেমচন্দ্র গােস্বামীদেৱে টেঙাই মহনে লিখা ‘বৰ কাকত হু - মুং’ পুথিখন উদ্ধাৰ কৰি বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগত জমা দিয়ে। প্রকাশৰ উদ্দেশ্যে ১৯৩২ চনত নন্দনাথ ফুকনদেৱে এই পুথিখনৰ সম্পাদনাৰ কাম হাতত লয়। টেঙাই মহনে লিখি থৈ যােৱা বৰ কাকত হু-মুং’ পুথিখনৰ সম্পাদিত ৰূপটোৱেই হ'ল অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ দ্বাৰা ১৯৬৪ চনত প্ৰকাশ কৰা ‘আহােম লেকচিকন বৰ অন্ত্র খণ্ডটো। ‘বৰ কাকত হু-মুং’-অৰ উপৰিও লিপিবদ্ধ কৰা দুকুৰিৰাে অধিক পুথি পােৱা গৈছে। টেঙাই মহনেই হ'ল অসমৰ প্রথম অভিধান প্রণেতা। তেখেতক আহােম ভাষাৰ পুথিৰ ভাঙনিৰ বাবে ইংৰাজ চাহাবে বিলাতলৈ লৈ গৈছিল বুলি জনা যায়। এই মহান অভিধানিকজনৰ ১৮২৩ চনত ডিব্ৰুগড় জিলাৰ খুৱাঙত মৃত্যু হয়।
পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱা
অসমৰ এজন স্বনামধন্য সাহিত্যিক পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ জন্ম হয় ১৮৭১ চনৰ ২৪ অক্টোবৰত উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ নকৰি গাঁৱত। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল ঘিণাৰাম আৰু মাকৰ নাম লক্ষ্মীদেৱী। তেওঁ উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ পৰা ছাত্রবৃত্তি পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ শিৱসাগৰ হাইস্কুলত নাম লগায় যদিও পাছত কহিমা হাইস্কুলৰ পৰা ১৮৯০ চনত এস্ট্রেন্স পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হয়। উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ কলিকতালৈ যায় আৰু এফ.এ. আৰু আইন পড়ে। তেওঁ প্ৰথমে কহিমা মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত প্রধান শিক্ষক হিচাপে যােগদান কৰে আৰু পাছত যােৰহাটত কিছুকাল শিক্ষকতা কৰি ১৮৯৩ চনত তেজপুৰ নর্মাল স্কুললৈ আহে আৰু তাতে স্থায়ীভাৱে বাস কৰে।
পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ কবিতা, নাটক, উপন্যাস আদি সাহিত্যৰ প্ৰায় সকলাে বিভাগত হাত আছিল। তেওঁৰ বিখ্যাত কবিতা পুথিসমূহ হ'ল ‘জুৰণি’, ‘লীলা’, ‘ফুলৰ চানেকী’। বুৰঞ্জীমূলক নাটকসমূহ হ'ল ‘জয়মতী’, ‘গদাধৰ’, ‘সাধনা’, ‘লাচিত বৰফুকন’,‘ বাণৰজা। প্রহসন নাটসমূহ হ'ল ‘গাওঁবুঢ়া’, ‘টেটোন তামুলী’, ভূত নে ভ্রম’। উপন্যাসসমূহ হ'ল ‘ভানুমতী’, ‘লাহৰী’। আত্মজীৱনী মােৰ সোঁৱৰণী’, সংগ্রহ। ‘সাহিত্য সংগ্রহ’, ‘জীৱনী সংগ্রহ। ধর্মমূলক গ্রন্থ - ‘শ্রীকৃষ্ণ’, ‘গীতাসাৰ। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ ভূগােল দর্পন , নীতিশিক্ষা , শিক্ষাবিধান আদি অনেক পাঠ্যপুথি ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ সম্পাদনা কৰা আলােচনীসমূহ হ'ল । ‘ বিজুলী’ , ‘আসাম বন্তি আৰু উষা। তেওঁ শিৱসাগৰত বহা অসম সাহিত্য সভাৰ প্রথম অধিৱেশনৰ ( ১৯১৭ ) সভাপতি আছিল। তেওঁ তেজপুৰৰ বাণ ৰংগমঞ্চৰ লগত ঘণিষ্ঠভাৱে জড়িত আছিল। কেইবাবছৰাে ধৰি তেজপুৰ পৌৰসভাৰ সভাপতি আছিল। অসম ব্যৱস্থাপক সভাৰ সভ্যও নির্বাচিত হৈছিল। তেওঁ বিভিন্ন সাহিত্যিক আৰু সামাজিক অনুষ্ঠানৰ অধিবেশনত সভাপতিত্ব কৰিছিল। এইজনা সাহিত্যকৰ ১৯৪৬ চনৰ ৭ এপ্রিল তাৰিখে পৰলােক প্রাপ্তি হয়। -
কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ
১৮৯৮ চনত যােৰহাটত জন্ম হয়। তেওঁ পিতৃ ৰাধাকান্ত সন্দিকৈ আৰু মাতৃ নাৰায়ণী সন্দিকৈৰ প্রথম পুত্র আছিল। ১৯১৩ চনত যােৰহাট চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা প্রথম বিভাগত এণ্টেন্স পৰীক্ষা পাছ কৰি কটন কলেজত পঢ়ে। তাৰ পৰা প্রথম বিভাগত আই.এ. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ কলিকতালৈ যায় আৰু তাৰ সংস্কৃত কলেজৰ পৰা ১৯১৭ চনত সংস্কৃতত প্রথম শ্রেণীৰ সন্মানসহ বি.এ. উপাধি লয়। ১৯১৯ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰাই সংস্কৃতৰ বেদ গ্রুপত প্রথম শ্রেণীৰ প্রথম হৈ এম . এ . পাছ কৰে । ইয়াৰ পিছত বিলাতলৈ গৈ অক্সফোর্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আধুনিক বুৰঞ্জী বিভাগত সন্মানসহ ১৯২৩ চনত এম.এ. উপাধি লাভ কৰে। ১৯২৩-২৭ কালছােৱাত পেৰিচ আৰু বার্লিন বিশ্ববিদ্যালয়ত গ্রীক , লেটিন , ইটালিয়ান আদি ভাষা আয়ত্ত কৰে। ১৯৩০ চনত যােৰহাট জে.বি. কলেজ প্রতিষ্ঠাৰ লগে লগে তাৰ প্ৰথম অবৈতনিক অধ্যক্ষ হয়। ১৯৪৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় স্থাপন হােৱাত তাৰ প্রথম উপাচার্য নিযুক্ত হয় আৰু ১৯৫৭ চন পর্যন্ত এই পদত থাকে। কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ পণ্ডিত লােক আছিল। বিশেষকৈ সংস্কৃতত অগাধ পাণ্ডিত্য আছিল। তেওঁৰপ্রকাশিত ইংৰাজী গ্রন্থ তিনিখন । শ্রীহর্ষৰ নৈষধ চৰিতৰ ইংৰাজী অনুবাদ আৰু টীকা সম্বলিত পুথি ‘নৈষধ চৰিত' (১৯৩৪), সােমদেৱৰ যশক্তিলকৰ ভিত্তিত ৰচিত পুথি ‘ যশস্তিলক এণ্ড ইণ্ডিয়ান কালচাৰ' (১৯৪৯) আৰু মাৰাঠী লেখক প্রবৰসেনৰ প্রকৃত পুথি সেতুবন্ধনৰ ভাষ্য ‘সেতুবন্ধন’। ইয়াৰ উপৰিও বিভিন্ন গৱেষণা আলােচনীত ভাৰততত্ত্ব সম্পর্কে ভালেমান প্রবন্ধ লিখিছিল। ১৯৫১ চনত বহা অখিল ভাৰতীয় প্রাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ লক্ষৌ অধিবেশনৰ সভাপতিত্ব কৰিছিল। ১৯৫৩ চনত ৱালটেয়াৰত বহা আন্তঃবিশ্ববিদ্যালয় সমিতিৰাে সভাপতি আছিল । অসমীয়া সাহিত্যত ৰাপ আছিল। স্কুলীয়া কালতে নকুল চন্দ্র ভূঞা আদিৰ লগ হৈ হাতে-লিখা আলােচনী উলিয়াইছিল। বাঁহী, মিলন, আৱাহন, চেতনা, আলােচনী আদি কাকতত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখিছিল। “কৃষ্ণ কান্ত সন্দিকৈৰ ৰচনা সম্ভাৰৰ এইবােৰ সংগৃহীত হৈছে। আগবয়সত কেইটিমান গীতাে ৰচনা কৰিছিল। ১৯২৯ চনত তেওঁ অসম ছাত্ৰ সন্মিলনৰ পৌৰােহিত্য কৰিছিল। অসম সাহিত্য সভাৰ গুৱাহাটী অধিবেশনৰ সভাপতি আছিল (১৯৩৭)। ভাৰত চৰকাৰে ১৯৫৫ চনত পদ্মশ্ৰী আৰু ১৯৬৭ চনত পদ্মভূষণ উপাধিৰে বিভূষিত কৰিছিল। গুৱাহাটী আৰু ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে সম্মানিত ডি.লিট . উপাধি প্রদান কৰিছিল। তেওঁ জে. বি. কলেজৰ বিজ্ঞান শাখালৈ এঘাৰ হাজাৰ আৰু চন্দ্রকান্ত অভিধানৰ বাবে পঞ্চাশ হাজাৰ টকা দান কৰিছিল। মৃত্যুৰ আগে আগে নিজৰ ব্যক্তিগত পুথিভঁৰালটো গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়লৈ দান কৰি যায় ।
পণ্ডিত প্রৱৰ ডম্বৰধৰ দেওধাই ফুকন
১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ এটি শুভক্ষণত তেতিয়াৰ চৰাইদেউ মহকুমাৰ অন্তৰ্গত খালৈঘােগুৰ মৌজাৰ অন্তৰ্গত আখৈয়া দেওধাই গাঁৱৰ এটা মধ্যবিত্ত পৰিয়ালত ডম্বৰধৰ দেওধাই ফুকনদেৱৰ জন্ম হয়। পিতা গংগাৰাম ফুকন আৰু মাতৃ চাদৈ ফুকন। পিতা গংগাৰাম ফুকন এজন শিক্ষানুৰাগী ব্যক্তি আছিল । তেওঁ প্ৰথমতে লাকুৱা নাহৰ হাবি চাহ বাগানব কেৰাণী হিচাপে চাকৰি কৰি শেষত গাঁৱৰ গাঁওবুঢ়া হৈছিল। ডম্বৰুপৰ ফুকনদেৱে এম. ভি. স্কুলৰ পাছত অধিক আগ নাবাঢ়ি টাই ভাষা-সংস্কৃতিকে খামােচ মাৰি একান্তভাৱে অধ্যয়ন কৰিবলৈ লয়। তেওঁ দদায়েক সৰুনাথ দেওধাই ফুকন আৰু নন্দনাথ দেওধাই ফুকনৰ পৰা ঘৰতে টাই ভাষাৰ শিক্ষা গ্রহণ কৰিছিল। কম সময়ৰ ভিতৰতে টাই ভাষাত বুৎপত্তি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হােৱা ফুকনদেৱে এজন টাই পণ্ডিত হিচাপে খিয়াতি লাভ কৰিছিল। ঘৰতে থাকি খেতি - বাতিৰ লগতে টাই ভাষা চর্চ কৰি থকাৰ সময়তে অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ব বিভাগৰ মুৰব্বী ড° সূর্যকুমাৰ ভূঞাদেৱে ১৯৩১ চনত টাই ভাষাৰ বিশেষজ্ঞ হিচাপে টাই আহােম বুৰঞ্জী অনুবাদৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ মাতি নিয়ে। অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ব বিভাগত চাৰি বছৰ কাম কৰাৰ পাছত ১৯৩৫ চনত স্ব-ইচ্ছাই চাকৰি এৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহে। ফুকনদেৱৰ নেতৃত্বত ১৯৩৬ চনত পাটসাঁকোৰ ভেচেলী বিলৰ পাৰত অসম ভিত্তিত ফুৰালং সবাহ কৰা হয়। ১৯৬৩ চনত থানুৰাম গগৈৰ নেতৃত্বত বৌদ্ধ সংস্কৃতিত ফ্রালুং সংস্কৃতিৰ অন্যতম অৱদান’ শীর্ষক আলােচনা চক্ৰৰ বাবে বুদ্ধ গয়াত বিশ্ব বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ আলােচনা চক্ৰত যােগদান দিয়ে। টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ উদ্ধাৰৰ হকে ১৯৬৪ চনত তেওঁ কাঠ-বাঁহেৰে এটি বিদ্যালয় গৃহ নির্মাণ কৰি দিয়ে। এইখনেই হ’ল কেন্দ্রীয় টাই একাডেমী, পাটসাঁকো। ১৯৭৫ চনত সদৌ অসম বৌদ্ধ ফ্রালুং সংঘ প্রতিষ্ঠা আৰু একে বছৰতে ইয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ নামত এবিঘা মাটি দান কৰে । ১৯৮১ চনত দিল্লীত বহা ‘প্রথম আন্তর্জাতিক টাই শিক্ষা সন্মিলন’ত অংশ গ্রহণ কৰি ১৯ - খন দেশৰ টাই পণ্ডিতসকলৰ লগত আহােম ভাষা সম্পর্কত আলােচনাত মিলিত হৈছিল। এই অধিবেশনৰ পৰা ঘূৰি আহি ধেমাজীৰ প্রমােদ ভৱনত ১৯৮১ চনৰ ৮ এপ্রিলত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভা গঠন আৰু প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতিৰ দায়িত্ব গ্রহণ কৰে। ১৯৮৪ চনত বেংককত অনুষ্ঠিত দ্বিতীয় আন্তর্জাতিক টাই শিক্ষা সন্মিলনলৈ আমন্ত্রিত হৈ এমাহ কাল থাইলেণ্ডৰ চিয়াংমাই মহানগৰত থাকি টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ সাধনা কৰে। তেওঁৰ ওচৰলৈ আহি থাইলেণ্ড, ফ্রান্স, অষ্ট্রেলিয়া , জার্মানী আদি বহু দেশৰ গৱেষকে তেওঁৰ ঘৰত আতিথ্য গ্রহণেৰে গৱেষণা কার্য চলাইছিল। টাই আহােম ভাষা- সংস্কৃতি অধ্যয়ন কৰা এই গৱেষকসকল হ'ল-ড° বাঞ্চপ বন্ধুমেধা, খুন কাই শ্ৰী নিম্নান হেমিন্দা, ড° প্রমাহা মালিন্য, ড° বেন. জন তাৰুৱেল, ড° জাঁ বার্লি, অধ্যাপিকা ৰাণু ৱিছাচিন, আচিফা পুণ্য মেধা আৰু অনেক নামী অনামী ভিক্ষু, মহাথেৰসকল।
অসমৰ ইমূৰৰ পৰা সিমূৰলৈ টাই ভাষা-সংস্কৃতি বিকাশৰ হকে ঢপলিয়াই ফুৰা মলুং ডম্বৰু দেওধাই ফুকনদেৱৰ ডিব্ৰুগড় জিলাৰ লেঙেৰীত অনুষ্ঠিত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভাৰ দশম অধিৱেশনৰ পাছদিনা ১৫-০২-৯৩ তাৰিখে আবেলি হৃদৰােগত আক্ৰান্ত হৈ ডিব্ৰুগড়ৰ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ত পৰলােক-প্ৰাপ্তি ঘটে।
Type : Priyam Jyoti Patar
