Chapter 1

ਭਾਰਤ-ਇਕ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ


1. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਇਕ ਵਾਕ ਵਿੱਚ ਦਿਓ-

1. ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ 'ਇੰਡੀਆ' ਕਿਸ ਧਾਰਨਾ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ: ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ 'ਇੰਡੀਆ' ਗ੍ਰੀਕ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ 'ਸਿੰਧੂ' ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਸਿੰਧੂ' ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਅਰਥਾਤ ਇਨਦਸ (Indus) ਦਰਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਗ੍ਰੀਕ ਯਾਤਰੀ ਹੇਕਾਟੀ (Herodotus) ਨੇ ਇਸ ਦਰਿਆ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ 'ਹਿਂਡੂ' ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਿਆ। ਫਿਰ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ 'ਇੰਡਸ' ਬਣਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ 'ਇੰਡੀਆ' ਆਇਆ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ 'ਇੰਡੀਆ' ਇਨਦਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਨਾਮ 'ਸਿੰਧੂ' ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।


2. ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ: ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਏਸ਼ੀਆ ਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਜਗਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਹਾਦੀਪ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਯਨਮਾਰ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਸੀਮਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 3,287 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ 2,933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੇਸ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 8°4' ਉੱਤਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ੀਕੋਣ ਅਤੇ 37°6' ਉੱਤਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ੀਕੋਣ ਅਤੇ 68°7' ਪੂਰਬੀ ਦੇਖੀ ਦਾ ਦਰਸ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।


3. ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ:

ਭਾਰਤ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤਟਾਂ (coasts) ਦੱਖਣੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੁੰਦਰ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਹੈ, ਜੋ ਲੱਖਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਂਪਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਸੀਮਾ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੱਖੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੰਦਗਾਹ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੰਡੀ, ਕੋਚੀ, ਮும்பਈ ਅਤੇ ਚੇਨੈ ਆਦਿ ਹਨ।

ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਪਾਰਿਕ ਸੰਪਰਕਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।


4. ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਕਿੰਨਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਲਗਭਗ 3.28 ਮਿਲੀਅਨ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ (3,287,263 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ)। ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਹੈ।


5. ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਤੇ ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਸੀਮਾ ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬਾਈ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਸੀਮਾ ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬਾਈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:

  • ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਲੰਬਾਈ: ਲਗਭਗ 3,214 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਤੱਕ)
  • ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਲੰਬਾਈ: ਲਗਭਗ 2,933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਤੱਕ)


6. ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਥੱਲਵਰਤੀ ਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਥੱਲਵਰਤੀ ਅਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:

  • ਥੱਲਵਰਤੀ ਸੀਮਾ (Land Boundary): ਲਗਭਗ 15,200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ
  • ਤੱਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾ (Coastline): ਲਗਭਗ 7,516.6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ

ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰਤਟ ਦਾ ਲੰਬਾਈ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਕੋਸਟਾਂ ਤੋਂ ਹੈ, ਜੋ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ।


7. ਖੇਤਰਫ਼ਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਥਾਨ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਭਾਰਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 7ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰਫਲ ਲਗਭਗ 3.28 ਮਿਲੀਅਨ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।


8. ਸਾਡੇ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?

ਉੱਤਰ:ਸਾਡੇ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।

ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ: ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ। ਇਸ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਜਾ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ।


9. ਅੱਜ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਕੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ: ​ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਸੰਘੀ (ਫੈਡਰਲ) ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਵੰਡ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।​

ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੱਤ:

  1. ਰਾਜ (States): ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 28 ਰਾਜ ਹਨ। ਹਰ ਰਾਜ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਿਧਾਇਕ, ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।​
  2. ਸੰਘ ਰਾਜ (Union Territories): ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 8 ਸੰਘ ਰਾਜ ਹਨ। ਇਹ ਰਾਜ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।​
  3. ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (Districts): ਹਰ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੰਘ ਰਾਜ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।​
  4. ਤਹਿਸੀਲ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤ (Tehsils and Panchayats): ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਛੋਟੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤਾਂ, ਜੋ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।​

ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਅਖੰਡਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।


10. ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ: 

  ਉੱਤਰ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ:

1. ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ:
ਰਾਜਸਥਾਨ
  • ਖੇਤਰਫਲ: 342,239 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (ਲਗਭਗ 10.4% ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ)
2. ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ:
ਗੋਆ
  • ਖੇਤਰਫਲ: 3,702 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (ਲਗਭਗ 0.11% ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ)
3. ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ:
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਜਨਸੰਖਿਆ: ਲਗਭਗ 22 ਕਰੋੜ (ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਲਗਭਗ 16%)
4. ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ:
ਸਿਕਕਿਮ
  • ਜਨਸੰਖਿਆ: ਲਗਭਗ 7.5 ਲੱਖ

    ਇਹ ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਫਲ ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਵੱਖਰੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੰਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।



1. **ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ 'ਇੰਡੀਆ' ਕਿਸ ਧਾਰਨਾ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ 'ਇੰਡੀਆ' ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੀਕ ਸ਼ਬਦ 'ਹਿੰਡੂ' ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ।


2. **ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲੀਅਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਵਧੇਰੇ ਬੈਠੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਾਨ 8°4' ਅਤੇ 37°6' ਉੱਤਰ ਅक्षਾਂਸ਼ ਅਤੇ 68°7' ਅਤੇ 97°25' ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ੀਅ ਹੈ।


3. **ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ: ਭਾਰਤ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਤੱਟੀ ਭਾਗ ਜਲਦੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।


4. **ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਕਿੰਨਾ ਹੈ?**

  ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਲਗਭਗ 3.287 ਮਿਲੀਅਨ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।


5. **ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਤੇ ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਸੀਮਾ ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬਾਈ ਕਿੰਨੀ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਲੰਬਾਈ 3,214 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਲੰਬਾਈ 2,933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।


6. **ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਥੱਲਵਰਤੀ ਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹਨ?**  

ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਦੀ ਥੱਲਵਰਤੀ ਸੀਮਾ 15,200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾ 7,516.6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।


7. **ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਥਾਨ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ:  ਭਾਰਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸੱਤਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।


8. **ਸਾਡੇ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ?**  

ਉੱਤਰ:  ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।


9. **ਅੱਜ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਕੀ ਹੈ?**  

ਉੱਤਰ: ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵੰਡ ਵਿੱਚ 28 ਰਾਜ, 8 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਤੇ 1 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।


10. **ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।**  

ਉੱਤਰ: **ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ**: ਰਾਜਸਥਾਨ (342,239 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ)  

   - **ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ**: ਗੋਆ (3,702 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ)  

   - **ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਾਲਾ ਰਾਜ**: ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼  

   - **ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਾਲਾ ਰਾਜ**: ਸਿਕਕਿਮ