Chapter 9 - 

পৰিৱেশ আৰু বহনক্ষম উন্ন

অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ (Regenerated Version)

১। পৰিবেশ মানে কি?
উত্তৰঃ ভূমণ্ডলৰ সকলো জৈৱিক আৰু অজৈৱিক উপাদানৰ পৰস্পৰ সম্পৰ্ক আৰু প্ৰভাৱসহ এক গোটকেই পৰিবেশ বোলে।

২। দুটা পৰিবেশগত সমস্যা উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ (ক) প্ৰদূষণ (খ) সম্পদৰ অপচয় বা ধ্বংস।

৩। প্ৰদূষণৰ প্ৰকাৰবোৰ কি কি?
উত্তৰঃ (ক) বায়ু প্ৰদূষণ (খ) জল প্ৰদূষণ (গ) শব্দ প্ৰদূষণ।

৪। জলপ্ৰদূষণৰ ফলত হ’ব পৰা ৰোগসমূহ কি কি?
উত্তৰঃ (ক) জণ্ডিছ (খ) ডায়েৰিয়া (গ) হেপাটাইটিছ।

৫। বায়ু প্ৰদূষণৰ দ্বাৰা হ’ব পৰা ৰোগসমূহ কি কি?
উত্তৰঃ (ক) হাঁপানি (Asthma) (খ) শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সমস্যা।

৬। চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা দুটা প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱস্থা কি কি?
উত্তৰঃ (ক) জল প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্রণ আইন, ১৯৭৪ (খ) পৰিবেশ সুৰক্ষা আইন, ১৯৮৬।

৭। সম্পদৰ বিলুপ্তিকৰণ কি?
উত্তৰঃ বনাঞ্চল আৰু কৃষিভূমিৰ পৰিমাণ কমি যোৱাক সম্পদৰ বিলুপ্তিকৰণ বোলে।

৮। বনাঞ্চল ধ্বংসকৰণ কি?
উত্তৰঃ বনাঞ্চল হ্ৰাস পোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়াটোক বনাঞ্চল ধ্বংসকৰণ বা Deforestation বোলে।

৯। নৱীকৰণ যোগ্য সম্পদ কি?
উত্তৰঃ যিসম্পদ বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়, তাক নৱীকৰণ যোগ্য সম্পদ বোলে। যেনে— জল, বন, সূৰ্যশক্তি।

১০। নৱীকৰণ অযোগ্য সম্পদ কি?
উত্তৰঃ যিসম্পদ এবাৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ পিছত পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰি, তাক নৱীকৰণ অযোগ্য সম্পদ বোলে। যেনে— খনিজ তেল, কয়লা, প্ৰাকৃতিক গেছ।

১১। সীমিত সম্পদৰ অধিক ব্যৱহাৰৰ বেয়া প্ৰভাৱ কি?
উত্তৰঃ (ক) সম্পদৰ দুষ্প্ৰাপ্যতা (খ) পৰিবেশগত সংকট বৃদ্ধি।

১২। বহনক্ষম (অবিৰত) উন্নয়ন কি?
উত্তৰঃ যি উন্নয়নে বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ প্ৰয়োজন পূৰণ কৰি ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মৰ উন্নয়নত বাধা নায়, তাক বহনক্ষম উন্নয়ন বোলে।

১৩। বহনক্ষম উন্নয়নৰ ধাৰণাটো ক’ত আৰম্ভ হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৯৮৭ চনত আমেৰিকাত অনুষ্ঠিত বিশ্ব আয়োগ (Brundtland Commission)-ত।

১৪। অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন কি?
উত্তৰঃ জনমূৰি আয় বৃদ্ধি আৰু শিক্ষা, স্বাস্থ্য, সাংস্কৃতিক পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে সংগঠিত সামগ্ৰিক উন্নতিক অর্থনৈতিক উন্নয়ন বোলে।

১৫। বহনক্ষম উন্নয়নৰ এটা বৈশিষ্ট্য কি?
উত্তৰঃ বৰ্তমান আৰু ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মৰ মাজত সমতা ৰক্ষা।

১৬। শব্দ প্ৰদূষণৰ উৎস কি কি?
উত্তৰঃ (ক) কল-কাৰখানা (খ) যানবাহনৰ হর্ণ (গ) উচ্চ শব্দযুক্ত বাদ্যযন্ত্ৰ।

১৭। বহনক্ষম উন্নয়নৰ ধাৰণা কোনে দিছিল?
উত্তৰঃ জি.এইচ. ব্রুন্দলেণ্ড (G. H. Brundtland)।

চমু আৰু দীঘল প্ৰশ্ন-উত্তৰ

১। পৰিবেশৰ কার্যাৱলী কি?
উত্তৰ: পৰিবেশৰ কাৰ্যাৱলীসমূহ হ’ল —
(ক) সম্পদৰ যোগান ধৰা (নবীকৰণযোগ্য আৰু অনবীকৰণযোগ্য),
(খ) আৱৰ্জনা আত্মসাৎ কৰা,
(গ) জীৱ বৈচিত্ৰ্য সৃষ্টি আৰু সংৰক্ষণ,
(ঘ) নান্দনিক সেৱা আগবঢ়োৱা।

২। ভাৰতবৰ্ষত ভূমিৰ অৱনমনৰ ছয়টা কাৰক লিখা।
উত্তৰ: (ক) উদ্ভিদ ধ্বংস,
(খ) ঘাঁহ, বন আৰু গছ-গছনিৰ অপসাৰণ,
(গ) ঝুম চাষ,
(ঘ) বনভূমিৰ বেদখল,
(ঙ) বনজুই আৰু অতিমাত্রা চৰণ,
(চ) ভূমি সংৰক্ষণৰ অভাৱ।

৩। পৰিবেশৰ ভাল প্ৰভাৱসমূহ কি কি?
উত্তৰ: (ক) মানৱ কল্যাণ বৃদ্ধি,
(খ) উৎপাদন বৃদ্ধি,
(গ) উচ্চ অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন,
(ঘ) ভৱিষ্যতৰ উন্নয়ন ক্ষেত্ৰ সুনিশ্চিতকৰণ।

৪। পৰিবেশৰ অবনতিৰ প্ৰভাৱসমূহ কি কি?
উত্তৰ: (ক) স্বাস্থ্যৰ ওপৰত কু-প্ৰভাৱ,
(খ) জনসংখ্যাৰ ওপৰত কু-প্ৰভাৱ,
(গ) প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ বেয়া ব্যৱহাৰ।

৫। পৰিবেশ প্ৰদূষণৰ প্ৰধান কাৰণসমূহ কি কি?
উত্তৰ: (ক) জনসংখ্যা বিস্ফোৰণ,
(খ) অতিনগৰীকৰণ,
(গ) পৰিবহণ ব্যৱস্থাৰ অপৰিকল্পিত বিস্তাৰ,
(ঘ) গভীৰ দৰিদ্ৰতা।

৬। প্ৰদূষণ ৰোধৰ পৰামৰ্শ লিখা।
উত্তৰ: (ক) অধিক গছ-পুলি ৰোপণ,
(খ) পানীৰ উৎসসমূহ পৰিষ্কাৰ,
(গ) প্ৰদূষণ উৎসসমূহৰ বিৰুদ্ধে আইনী ব্যৱস্থা,
(ঘ) আৱৰ্জনা পৰিচালনাৰ উপযুক্ত ব্যৱস্থা।

৭। বনাঞ্চল ধ্বংসৰ ফলত উদ্ভৱ হোৱা সমস্যাসমূহ কি কি?
উত্তৰ: (ক) বৰষুণ কমি যোৱা,
(খ) ভূমি ক্ষয়,
(গ) উৎপাদনক্ষমতা হ্ৰাস,
(ঘ) বানপানী বৃদ্ধি।

৮। বনাঞ্চল ধ্বংসৰ কাৰণসমূহ কি কি?
উত্তৰ: (ক) দ্ৰুত নগৰীকৰণ,
(খ) জনসংখ্যা বৃদ্ধি আৰু বনজ সম্পদৰ চাহিদা বৃদ্ধি,
(গ) চোৰাং চিকাৰ।

৯। অৰ্থনৈতিক উন্নয়নৰ বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ: (ক) দীৰ্ঘম্যাদী আৰু অবিৰত প্ৰক্ৰিয়া,
(খ) জনমূৰ আয় বৃদ্ধি,
(গ) অৰ্থনৈতিক কল্যাণৰ বাঢ়নি।

১০। বহনক্ষম উন্নয়নৰ বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ: (ক) বৰ্তমান আৰু ভৱিষ্যৎ প্ৰয়োজনৰ মাজত সমতা,
(খ) সম্পদৰ উপযুক্ত ব্যৱহাৰ,
(গ) প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ,
(ঘ) উন্নয়নৰ ওপৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ নাই।

১১। পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱনতি বুলিলে কি বুজা যায়? ইয়াৰ ৰোধৰ পৰামৰ্শ দিয়া।
উত্তৰ: পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱনতি বুলিলে বুজা যায়— পৰিৱেশৰ ওপৰত জনসংখ্যা, শিল্পায়ন আৰু সম্পদৰ অধিক ব্যবহাৰৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা হানি বা ক্ষতি।

ৰোধৰ পৰামৰ্শ:
(ক) জনসংখ্যা সীমিতকৰণ,
(খ) কুশল আৰু পৰিৱেশ-বান্ধৱ প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ,
(গ) নবীকৰণযোগ্য সম্পদৰ সীমিত আহৰণ,
(ঘ) অনবীকৰণযোগ্য সম্পদ সাৱধানে ব্যৱহাৰ,
(ঙ) প্ৰদূষণ হ্ৰাসৰ পদক্ষেপ গ্ৰহণ।