অনুশীলনী-5(G)1. তলত দিয়াবোৰ ,সাধাৰন গুণিতক লিখি লঃসাঃগু উলিওৱাa) 4 আৰু 5b) 8 আৰু 10c)2,3,5d)5,6,10e) 8,12,16উত্তৰঃ a) 4 আৰু 54 = 4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 405 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40ஃ 4 আৰু 5 ৰ স: গু: = 20, 40, ........ஃ ল:সা:গু: = 20
b) 8 আৰু 10 8 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 8010 = 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, ஃ 8 আৰু 10 ৰ স: গু: = 40, 80, ....... ஃ ল:সা:গু: = 40
c) 2, 3, 52 = 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 603 = 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33, 36, 39, 42, 45, 48, 51, 54, 57, 60, 5 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75, 80, 85, 90ஃ 2, 3 আৰু 5 সা:গু: = 30, 60, .........ஃ ஃ ল:সা:গু: = 30
d) 5, 6, 105 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75, 80, 85, 906 = 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60, 66, 72, 78, 84, 9010 = 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90ஃ 5, 6 আৰু 10 ৰ সা:গু: = 30, 60, ......ஃ ল:সা:গু: = 30
e) 8, 12, 168 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 80, 88, 9612 = 12, 24, 36, 48, 60, 72, 84, 96, 108, 12016 = 16, 32, 48, 64, 80, 96, 112, ஃ 8, 12 আৰু 16 ৰ সা:গু: = 48, 96, ......ஃ ল:সা:গু: = 48
2. 1ৰ পৰা 80ৰ ভিতৰত 8 আৰু 12 গুণিতকবোৰ লিখা । তাৰপৰা সাধাৰণ গুণিতকবোৰ লিখি লঃসাঃগুঃ উলিওৱা। উত্তৰঃ 8 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 8012 = 12, 24, 36, 48, 60, 72ஃ 8 আৰু 12 ৰ স:গু: = 24, 72ஃ ল:সা: গু : = 24
3. শুদ্ধ উত্তৰটোত বাচি উলিওৱা -
a) 4 আৰু 16ৰ লঃসাঃগু = 4, 8, 16, 64b) 7 আৰু 7 ৰ লঃসাঃগুঃ = 1, 7, 14, 49c) 3 আৰু 4ৰ লঃসাঃগুঃ = 3, 4, 1, 12 d) 5,15,20ৰ লঃসাঃগু= 5, 20, 1, 60 e) 2,6,18 ৰ লঃসাঃগুঃ উলিওৱা = 2, 6, 18, 1উত্তৰঃ a) 4 আৰু 16 ৰ ল:সা:গু: = 16b) 7 আৰু 7 ৰ ল:সা:গু: = 7c) 3 আৰু 4ৰ লঃসাঃগুঃ = 12d) 5,15,20ৰ লঃসাঃগু = 60e) 2,6,18 ৰ লঃসাঃগুঃ = 18
4) পূৰ্ণ উৎপাদক পদ্ধতিৰে লঃসাঃগুঃ উলিওৱা-a) 12,15 b) 32,48 c)5,6d)6,8,10 e)36,45,60 f)66,88,99
উত্তৰঃ a) 12, 1512 = 2 X 2 X 315 = 3 X 5ஃ ল:সা:গু: = 2 X 3 = 6
b) 32, 4832 = 2 X 2 X 2 X 2 X 248 = 2 X 3 X 2 X 2 X 2ஃ ল:সা:গু: = 2 X 2 X 2 X 2 = 16
c) 5, 6
5 = 1 X 56 = 2 X 3ஃ ল:সা: গু: = 1
d) 6, 8, 10
6 = 2 X 38 = 2 X 2 X 210 = 2 X 5ஃ ল:সা:গু: = 2
e) 36, 45, 60
36 = 2 X 2 X 3 X 345 = 3 X 3 X 560 = 2 X 2 X 3 X 5ஃ ল:স: গু: = 3
e) 66, 88, 99
66 = 2 X 3 X 1188 = 2 X 2 X 2 X 1199 = 3 X 3 X 11ஃ ল:সা:গু: = 11
5) চুটি হৰণ পদ্ধতিৰে লঃসাঃগুঃ উলিওৱাa) 8,12 b)14,35 c)10,15,25d)22,33,55,66e) 28,42,56,70f)12,18,24,30,36উত্তৰঃ a) 8, 12
ஃ ল:সা:গু: = 3 X 4 X 5 = 60
b) 14, 35
ஃ ল:সা:গু: = 7 X 2 X 5 = 70
c) 10, 15, 25
ஃ ল:সা:গু: = 5 X 2 X 3 X 5 = 150
d) 22, 33, 55, 66
ஃ ল:সা:গু: = 11 X 2 X 3 X 6 = 396
e) 28, 42, 56, 70
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 7 X 2 X 3 X 4 X 5 = 1680
f) 132, 18, 24, 30, 36
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 3 X 2 X 3 X 4 X 5 X 6 = 10080
6) দুটা সংখ্যাৰ ভিতৰত যিকোনো এটা সংখ্যাযোৰৰ লঃসাঃগুঃ হোৱা তিনিযোৰ সংখ্যা লিখা।উত্তৰঃ
7) সমাধান কৰাA)15,35 আৰু 60 ৰে হৰণ কৰিব পৰা আটাইতকৈ সৰু সংখ্যাটো কিমান ?উত্তৰঃ 5 = 5 X 335 = 5 X 760 = 5 X 3 X 2 X 2
ஃ ল:সা: গু: = 5ஃ 15, 35 আৰু 60 ৰে হৰণ কৰিব পৰা আটাইতকৈ সৰু সংখ্যা = 5 b) এটা প্ৰশিক্ষন বৰ্গত 6 বা 8বা 12 জনকৈ শাৰী পাতি বহিলে সকলোৱে বহিব পাৰে। তেন্তে বৰ্গটোত কমপক্ষেও কিমান গৰাকী প্ৰশিক্ষাৰ্থী আছে উলিওৱা ।উত্তৰঃ 6 = 2 X 38 = 2 X 2 X 212 = 2 X 2 X 3
ஃ ল:সা: গু: = 2ஃ বগটোত কম পক্ষেও 2 জনকৈ প্ৰক্ষিশাথী আছে ।
c) 10 মিটাৰ বা 15 মিটাৰ বা 20 মিটাৰ জোথৰ সমান টুকুৰা কাটিবলৈ অতি কমেও কিমান দৈৰ্ঘ্যৰ ৰছীৰ প্ৰয়োজন হ’ব ?উত্তৰঃ 10 = 2 X 515 = 3 X 520 = 2 X 2 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 5ஃ 10 মিটাৰ বা 15 মিটাৰ বা 20 মিটাৰ জোখৰ 5 মিটাৰ দৈঘ্যৰ ৰছীৰ প্ৰয়োজন হব।
d) এখন দোকানত আঁৰি থোৱা তিনিটা ঘড়ীয়ে 12মিনিট , 15মিনিট 30মিনিট ব্যৱধানতসংকেট দিয়ে। দোকানখনত প্ৰথমবাৰৰ সংকেত দিয়াৰ পিছত অতি কমেও কিমান সময়ৰ পিছত তিনিওটা ঘড়ীয়ে একেলগে সংকেতৎ দিব ?উত্তৰঃ 12 = 2 X 2 X 315 = 3 X 530 = 2 X 3 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 3ஃ দোকানখনত প্ৰথমবাৰৰ সংকেত দিয়াৰ পিছত অতি কমেও 3 মিনিট সময়ৰ ব্যৱধানত তিনিওটা ঘৰীয়ে একেলগে সংকেত দিব । e)এখন স্কুলৰ মুঠ ছাত্ৰক 18 বা 24 বা 30 জনীয়া ভাগত সমানে ভাগ কৰিব পাৰি। সেই স্কুলখনত কম পক্ষেও ছাত্ৰৰ সংখ্যা কিমান হব ?উত্তৰঃ 18 = 2 X 3 X 324 = 2 X 3 X 2 X 230 ;= 2 X 3 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 2 X 3 = 6
অনুশীলনী-5(G)
1. তলত দিয়াবোৰ ,সাধাৰন গুণিতক লিখি লঃসাঃগু উলিওৱা
a) 4 আৰু 5
b) 8 আৰু 10
c)2,3,5
d)5,6,10
e) 8,12,16
উত্তৰঃ
a) 4 আৰু 5
4 = 4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40
5 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40
ஃ 4 আৰু 5 ৰ স: গু: = 20, 40, ........
ஃ ল:সা:গু: = 20
b) 8 আৰু 10
8 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 80
10 = 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80,
ஃ 8 আৰু 10 ৰ স: গু: = 40, 80, .......
ஃ ল:সা:গু: = 40
c) 2, 3, 5
2 = 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 60
3 = 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33, 36, 39, 42, 45, 48, 51, 54, 57, 60,
5 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75, 80, 85, 90
ஃ 2, 3 আৰু 5 সা:গু: = 30, 60, .........
ஃ ஃ ল:সা:গু: = 30
d) 5, 6, 10
5 = 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75, 80, 85, 90
6 = 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60, 66, 72, 78, 84, 90
10 = 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90
ஃ 5, 6 আৰু 10 ৰ সা:গু: = 30, 60, ......
ஃ ল:সা:গু: = 30
e) 8, 12, 16
8 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 80, 88, 96
12 = 12, 24, 36, 48, 60, 72, 84, 96, 108, 120
16 = 16, 32, 48, 64, 80, 96, 112,
ஃ 8, 12 আৰু 16 ৰ সা:গু: = 48, 96, ......
ஃ ল:সা:গু: = 48
2. 1ৰ পৰা 80ৰ ভিতৰত 8 আৰু 12 গুণিতকবোৰ লিখা । তাৰপৰা সাধাৰণ গুণিতকবোৰ লিখি লঃসাঃগুঃ উলিওৱা।
উত্তৰঃ
8 = 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 80
12 = 12, 24, 36, 48, 60, 72
ஃ 8 আৰু 12 ৰ স:গু: = 24, 72
ஃ ল:সা: গু : = 24
3. শুদ্ধ উত্তৰটোত বাচি উলিওৱা -
a) 4 আৰু 16ৰ লঃসাঃগু = 4, 8, 16, 64
b) 7 আৰু 7 ৰ লঃসাঃগুঃ = 1, 7, 14, 49
c) 3 আৰু 4ৰ লঃসাঃগুঃ = 3, 4, 1, 12
d) 5,15,20ৰ লঃসাঃগু= 5, 20, 1, 60
e) 2,6,18 ৰ লঃসাঃগুঃ উলিওৱা = 2, 6, 18, 1
উত্তৰঃ
a) 4 আৰু 16 ৰ ল:সা:গু: = 16
b) 7 আৰু 7 ৰ ল:সা:গু: = 7
c) 3 আৰু 4ৰ লঃসাঃগুঃ = 12
d) 5,15,20ৰ লঃসাঃগু = 60
e) 2,6,18 ৰ লঃসাঃগুঃ = 18
4) পূৰ্ণ উৎপাদক পদ্ধতিৰে লঃসাঃগুঃ উলিওৱা-
a) 12,15 b) 32,48 c)5,6
d)6,8,10 e)36,45,60 f)66,88,99
উত্তৰঃ
a) 12, 15
12 = 2 X 2 X 3
15 = 3 X 5
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 3 = 6
b) 32, 48
32 = 2 X 2 X 2 X 2 X 2
48 = 2 X 3 X 2 X 2 X 2
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 2 X 2 X 2 = 16
c) 5, 6
5 = 1 X 5
6 = 2 X 3
ஃ ল:সা: গু: = 1
d) 6, 8, 10
6 = 2 X 3
8 = 2 X 2 X 2
10 = 2 X 5
ஃ ল:সা:গু: = 2
e) 36, 45, 60
36 = 2 X 2 X 3 X 3
45 = 3 X 3 X 5
60 = 2 X 2 X 3 X 5
ஃ ল:স: গু: = 3
e) 66, 88, 99
66 = 2 X 3 X 11
88 = 2 X 2 X 2 X 11
99 = 3 X 3 X 11
ஃ ল:সা:গু: = 11
5) চুটি হৰণ পদ্ধতিৰে লঃসাঃগুঃ উলিওৱা
a) 8,12 b)14,35 c)10,15,25
d)22,33,55,66
e) 28,42,56,70
f)12,18,24,30,36
উত্তৰঃ
a) 8, 12
ஃ ল:সা:গু: = 3 X 4 X 5 = 60
b) 14, 35
ஃ ল:সা:গু: = 7 X 2 X 5 = 70
c) 10, 15, 25
ஃ ল:সা:গু: = 5 X 2 X 3 X 5 = 150
d) 22, 33, 55, 66
ஃ ল:সা:গু: = 11 X 2 X 3 X 6 = 396
e) 28, 42, 56, 70
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 7 X 2 X 3 X 4 X 5 = 1680
f) 132, 18, 24, 30, 36
ஃ ল:সা:গু: = 2 X 3 X 2 X 3 X 4 X 5 X 6 = 10080
6) দুটা সংখ্যাৰ ভিতৰত যিকোনো এটা সংখ্যাযোৰৰ লঃসাঃগুঃ হোৱা তিনিযোৰ সংখ্যা লিখা।
উত্তৰঃ
7) সমাধান কৰা
A)15,35 আৰু 60 ৰে হৰণ কৰিব পৰা আটাইতকৈ সৰু সংখ্যাটো কিমান ?
উত্তৰঃ
5 = 5 X 3
35 = 5 X 7
60 = 5 X 3 X 2 X 2
ஃ ল:সা: গু: = 5
ஃ 15, 35 আৰু 60 ৰে হৰণ কৰিব পৰা আটাইতকৈ সৰু সংখ্যা = 5
b) এটা প্ৰশিক্ষন বৰ্গত 6 বা 8বা 12 জনকৈ শাৰী পাতি বহিলে সকলোৱে বহিব পাৰে। তেন্তে বৰ্গটোত
কমপক্ষেও কিমান গৰাকী প্ৰশিক্ষাৰ্থী আছে উলিওৱা ।
উত্তৰঃ
6 = 2 X 3
8 = 2 X 2 X 2
12 = 2 X 2 X 3
ஃ ল:সা: গু: = 2
ஃ বগটোত কম পক্ষেও 2 জনকৈ প্ৰক্ষিশাথী আছে ।
c) 10 মিটাৰ বা 15 মিটাৰ বা 20 মিটাৰ জোথৰ সমান টুকুৰা কাটিবলৈ অতি কমেও কিমান দৈৰ্ঘ্যৰ
ৰছীৰ প্ৰয়োজন হ’ব ?
উত্তৰঃ
10 = 2 X 5
15 = 3 X 5
20 = 2 X 2 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 5
ஃ 10 মিটাৰ বা 15 মিটাৰ বা 20 মিটাৰ জোখৰ 5 মিটাৰ দৈঘ্যৰ ৰছীৰ প্ৰয়োজন হব।
d) এখন দোকানত আঁৰি থোৱা তিনিটা ঘড়ীয়ে 12মিনিট , 15মিনিট 30মিনিট ব্যৱধানত
সংকেট দিয়ে। দোকানখনত প্ৰথমবাৰৰ সংকেত দিয়াৰ পিছত অতি কমেও কিমান সময়ৰ পিছত তিনিওটা ঘড়ীয়ে একেলগে সংকেতৎ দিব ?
উত্তৰঃ
12 = 2 X 2 X 3
15 = 3 X 5
30 = 2 X 3 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 3
ஃ দোকানখনত প্ৰথমবাৰৰ সংকেত দিয়াৰ পিছত অতি কমেও 3 মিনিট সময়ৰ ব্যৱধানত তিনিওটা ঘৰীয়ে একেলগে সংকেত দিব ।
e)এখন স্কুলৰ মুঠ ছাত্ৰক 18 বা 24 বা 30 জনীয়া ভাগত সমানে ভাগ কৰিব পাৰি। সেই স্কুলখনত কম
পক্ষেও ছাত্ৰৰ সংখ্যা কিমান হব ?
উত্তৰঃ
18 = 2 X 3 X 3
24 = 2 X 3 X 2 X 2
30 ;= 2 X 3 X 5
ஃ ল:সা: গু: = 2 X 3 = 6