পাঠ-১
ভূ-পৃষ্ঠত সময় গণনা
(১) অক্ষৰেখা কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- বিষুৱৰ সমান্তৰালকৈ দুয়ো মেৰুৰ পিনে কল্পনা কৰা বৃত্তাকাৰ ৰেখাসমূহেই হ'ল অক্ষৰেখা ।
(২) অক্ষাংশ কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- কোনো এখন ঠায়ে বিষুৱৰেখাৰ লগত পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰত উৎপন্ন কৰা কোণৰ মান বা জোখেই হ'ল সেই ঠাইখনৰ অক্ষাংশ ।
(৩) ডিগ্ৰী একক ক'ত ব্য়ৱহাৰ কৰা হয় ?
উত্তৰঃ-- গোলাকাৰ অৱয়বৰ পৃষ্ঠভাগত কৌণিক দূৰত্বৰ মান বুজাবলৈ ডিগ্ৰী একক ব্য়ৱহাৰ কৰা হয় ।
(৪) দ্ৰাঘিমাৰেখা কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- প্ৰাথমিক দ্ৰাঘিমাৰ পূব আৰু পশ্চিমে দুয়ো মেৰু সংযোগ কৰি কল্পনা কৰা ৰেখাবোৰেই হ'ল দ্ৰাঘিমাৰেখা ।
(৫) পৃথিৱীৰ পৰিধিয়ে কেন্দ্ৰত কিমান ডিগ্ৰী কোণ উৎপন্ন কৰে ?
উত্তৰঃ-- পৃথিৱীৰ পৰিধিয়ে কেন্দ্ৰত ৩৬০॰ কোণ উৎপন্ন কৰে ।
(৬) স্থানীয় সময় কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- কোনো এখন ঠাইৰ মধ্য়াহ্ন সূৰ্যৰ অৱস্থান চাই যি সময় গণনা কৰা হয় তাকে ঠাইখনৰ স্থানীয় সময় বোলে ।
(৭) গ্ৰীনিজ মান সময় কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- প্ৰাথমিক দ্ৰাঘিমাৰেখাডালৰ স্থানীয় সময়ক গ্ৰীনিজ মান সময় বোলে ।
(৮) মান সময় কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- দ্ৰাঘিমাৰেখাৰ স্থানীয় সময়ৰ ভিত্তিত সমগ্ৰ দেশখনৰ বাবে যি সময় গণনা কৰা হয় তাকে দেশখনৰ মান সময় বোলে ।
(৯) মান দ্ৰাঘিমাৰেখা কাক বোলে ?
উত্তৰঃ-- যিডাল দ্ৰাঘিমাৰেখাক মান সময় গণনাৰ বাবে লোৱা হয় তাক মান দ্ৰাঘিমাৰেখা বোলে ।
(১০) আমাৰ সচৰাচৰ ঘড়ীবোৰ সাধাৰণতে কিমান ঘণ্টীয়া ?
উত্তৰঃ-- আমাৰ সচৰাচৰ ঘড়ীবোৰ সাধাৰণতে ১২ ঘণ্টীয়া ।
(১১) ৩৬০॰ অতিক্ৰম কৰিবলৈ পৃথিৱীক কিমান সময় লাগে ?
উত্তৰঃ-- ৩৬০॰ অতিক্ৰম কৰিবলৈ পৃথিৱীক ২৪ ঘণ্টা সময় লাগে ।
(১২) নাবিক আৰু বৈমানিকসকলে কিহৰ সহায়ত পৃথিৱীৰ যিকোনো স্থানৰ পৰাই গ্ৰীনিজ মান সময় জানিব পাৰে ?
উত্তৰঃ-- নাবিক আৰু বৈমানিকসকলে ক্ৰনমিটাৰ যন্ত্ৰৰ সহায়ত পৃথিৱীৰ যিকোনো স্থানৰ পৰাই গ্ৰীনিজ মান সময় জানিব পাৰে ।
(১৩) চেক্সটাণ্ট যন্ত্ৰৰ সহায়ত কি নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি ?
উত্তৰঃ-- চেক্সটাণ্ট যন্ত্ৰৰ সহায়ত জাহাজ উপনীত হোৱা ঠাইখনৰ স্থানীয় সময় নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি।
(১৪) ১॰ দ্ৰাঘিমাংশৰ অন্তৰত সময়ৰ ব্য়ৱধান কিমান হয় ?
উত্তৰঃ-- ১॰ দ্ৰাঘিমাংশৰ অন্তৰত সময়ৰ ব্য়ৱধান হয় ৪ মিনিট ।
(১৫) ১ ঘণ্টাত দ্ৰাঘিমাংশৰ ব্য়ৱধান কিমান হয় ?
উত্তৰঃ-- ১ ঘণ্টাত দ্ৰাঘিমাংশৰ ব্য়ৱধান হয় ১৫॰ ।
(১৬) পৃথিৱীৰ কি গতিৰ ফলত পূবৰ ঠাইসমূহ প্ৰথমেই সূৰ্যৰ মুখামুখি হয় ?
উত্তৰঃ-- পৃথিৱীৰ আহ্নিক গতিৰ ফলত পূবৰ ঠাইসমূহ প্ৰথমেই সূৰ্যৰ মুখামুখি হয় ।
(১৭) নিশা ১২ বজাৰ পৰা দিনৰ ১২ বজালৈ সময়খিনিক কি বোলে ?
উত্তৰঃ-- নিশা ১২ বজাৰ পৰা দিনৰ ১২ বজালৈ সময়খিনিক পূৰ্ব মধ্য়াহ্ন বোলে ।
(১৮) আকৌ দুপৰীয়া ১২ বজাৰ পৰা নিশা ১২ বজালৈ সময়খিনিক কি বোলে ?
উত্তৰঃ-- আকৌ দুপৰীয়া ১২ বজাৰ পৰা নিশা ১২ বজালৈ সময়খিনিক উত্তৰ মধ্য়াহ্ন বোলে ।
(১৯) দ্ৰাঘিমাৰেখাৰ সৰ্বমুঠ সংখ্য়া কিমান ?
উত্তৰঃ-- দ্ৰাঘিমাৰেখাৰ সৰ্বমুঠ সংখ্য়া ৩৬০ ডাল ।
(২০) আজিকালি কিহৰ সহায়ত পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ অক্ষাংশ, দ্ৰাঘিমাংশ আৰু ঠাইখনৰ সমুদ্ৰ-পৃষ্ঠৰ পৰা উচ্চতা সহজতে নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি ?
উত্তৰঃ-- আজিকালি জি পি এছ নামৰ সৰু যন্ত্ৰ এটিৰ সহায়ত পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ অক্ষাংশ, দ্ৰাঘিমাংশ আৰু ঠাইখনৰ সমুদ্ৰ-পৃষ্ঠৰ পৰা উচ্চতা সহজতে নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি ।
