Chapter 4 ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଏଥୁରେ ଓଡ଼ିଶାର ଭୂମିକା
ଏହି କ୍ରିପସ ମିଶନର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା:
-
ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଭାରତକୁ ଡୋମିନିଅନ ଷ୍ଟାଟସ୍ ଦିଆଯିବ – ଭାରତ ସ୍ୱଶାସିତ ହେବ, କିନ୍ତୁ ବ୍ରିଟିଶ କମନୱେଲ୍ଥର ଅଂଶ ରହିବ।
-
ଏକ ନୂତନ ଗଠନ କମିଟି ଗଠିତ ହେବ – ଯାହା ଏକ ସଂବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବ, ଏହି କମିଟିର ସଦସ୍ୟମାନେ ଭାରତୀୟ ଚୟନିତ ପ୍ରତିନିଧି ହେବେ।
-
କୌଣସି ରାଜ୍ୟ ନ ଚାହିଲେ ଏହି ନୂତନ ସଂବିଧାନରେ ଅଂଶ ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବ ନାହିଁ – ଏହା ପାକିସ୍ତାନ ସୃଷ୍ଟିର ପଥ ସାଜିଥିଲା।
-
ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ସାର୍ବଭୌମ ଶକ୍ତି ରଖିବେ – ସେନା ଓ ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ଇଂରେଜମାନେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିବେ।
ଉପସଂହାର:
କ୍ରିପସ ମିଶନର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତୀୟ ଜନମତ ଓ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ। ଦେଶର ତତ୍କାଳିନ ଆବଶ୍ୟକତା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ଥିଲା, ଡୋମିନିଅନ ଷ୍ଟାଟସ୍ ନୁହେଁ। ଏହି ଅସ୍ୱୀକୃତି ପରେ ଗାନ୍ଧୀଜୀ "ଭାରତ ଛାଡ଼" ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।
(ଖ) ଭାରତ ଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ କିପରି ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ ରେ ବମ୍ବେଇ (ମୁମ୍ବାଇ) ର ଗୌୱାଳିଆ ଟାଙ୍କ ମଈଦାନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଅଖିଳ ଭାରତ କଂଗ୍ରେସ କମିଟିର ବୈଠକରେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବୈଠକରେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଓ ଗାନ୍ଧୀଜୀ ଏହାକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ। ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା — "ବ୍ରିଟିଶ୍ ଭାରତ ଛାଡ଼ନ୍ତୁ" ଏବଂ ଭାରତୀୟମାନେ ସ୍ଵାଧୀନ ଶାସନ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ।
ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହେବା ପରେ, ଗାନ୍ଧୀଜୀ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରି କହିଥିଲେ — "Do or Die" (କରିବା କିମ୍ବା ମରିବା)।
ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ, ଗୁପ୍ତ ମିଟିଂ, ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ କାଟିବା, ଥାନା ଧ୍ୱଂସ, ଅସହଯୋଗ ଆଦି ଜନାନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।
ଏହା ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ଇତିହାସରେ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମୋଡ଼ ଥିଲା।
-
ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, ଦଫ୍ତର ଓ ସଂସ୍ଥାଗୁଡିକୁ ଅସହଯୋଗ – ଲୋକମାନେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ ସହ କୌଣସି ସହଯୋଗ କରିବେ ନାହିଁ।
-
ଟେଲିଫୋନ, ତାର, ରେଳ ଓ ଯାତାୟାତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ଦୋଳନ – ସଂଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅସଚଳ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରହିଥିଲା।
-
ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ସମ୍ପତ୍ତି ଓ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ନକାରିବା – ଲୋକମାନେ ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇ ସ୍ୱୟଂ ଶାସନ ଦିଗକୁ ଅଗ୍ରସର ହେବେ।
-
ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଓ ନୀତିମାନ ଶାସନ ଉପରେ ଆସ୍ଥା ଜଣେଇ ସ୍ୱାଧୀନ ସରକାର ଗଠନ ଦିଗରେ ପଦକ୍ଷେପ।
-
"Do or Die" ନାରା ଦ୍ୱାରା ଜନସାଧାରଣକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା – ଏହା ଆନ୍ଦୋଳନର ମନୋବଳ ବଢ଼ାଇଲା।
-
ଗ୍ରାମ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକାଳ ସ୍ୱାଧୀନ ସରକାର ଗଠନ – ଯେଉଁଠାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ କମଜୋର ଥିଲା ସେଉଠାରେ ଲୋକମାନେ ନିଜେ ସ୍ୱୟଂ ଶାସନ ଚାଲାଇଥିଲେ।
ଏହି ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅହିଂସା ମାର୍ଗରେ ଚାଲିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ବ୍ରିଟିଶ୍ ଦଳ ଅତ୍ୟାଚାର କରିଥିଲେ ଓ କିଛିଠାରେ ହିଂସା ଘଟିଥିଲା।
୨. ଅଧିବିଧାନ ଲାଗୁ – ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଆପାତକାଳୀନ ଆଇନ ଓ ଅଧିକାର ବ୍ୟବହାର କରି ଜନସାଧାରଣ ଉପରେ ଦମନ ଚାପିଥିଲେ।
୩. ମିଟିଂ, ସଭା ଓ ରାଲି ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧ – ଲୋକମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହେବାକୁ ନପାରନ୍ତି, ଯାହା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଅବରୋଧ କଲା।
୪. ଗୋଳିଚାଳନ, ଲାଠିଚାର୍ଜ ଓ ହିଂସା – ଅନେକ ଠାରେ ବ୍ରିଟିଶ ପୋଲିସ ଓ ସେନା ହିଂସା ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦମନ କଲେ, ଯାହାରେ ଅନେକ ଜଣ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ।
୫. ପ୍ରେସ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ – ଆନ୍ଦୋଳନ ସଂପର୍କରେ ସତ୍ୟ ବା ଖବର ଜନସାଧାରଣକୁ ମିଳିବା ନ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଗଲା।
୬. ଅନେକ ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀଙ୍କ ଉପରେ ମାମଲା ଓ ଦଣ୍ଡ – ହଜାର-ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ଜେଲ୍ରେ ପକାଯାଇଥିଲା।
ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଏହି ଦମନ ସତ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମୟକୁ ଅନୁଯାୟୀ ଶାନ୍ତ କଲା ବୋଲି ଲାଗିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଭାରତୀୟ ଜନମନରେ ଦୃଢ଼ ସ୍ୱାଧୀନତା ଇଚ୍ଛା ଜଗାଇଲା।
୧. ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନେତୃତ୍ୱ:
୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ କୋରାପୁଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଏଥିରେ ଭାଗ ନେବା ପାଇଁ ପ୍ରେରିତ କରିଥିଲେ । ସେ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ ଓ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧରେ ଜନମତ ତିଆରି କରିଥିଲେ ।
୨. ପ୍ରଶାସନୀକ ଭବନ ଉପରେ ଦାବି:
ସେ ଲୋକଙ୍କୁ ନେଇ ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଶାସନ ପ୍ରତି ଦାବି ରଖିବାକୁ ଗଲେ । ଏଥିରେ ଅନ୍ୟାୟ ଭାବରେ ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ସେଉଁଥିରେ ଅନ୍ଧଧୁନ୍ଧ ଗୋଳି ଚାଲିଥିଲା ଯାହାରେ ଅନେକ ଜଣ ନିହତ ଓ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ।
୩. ମିଥ୍ୟା ମାମଲା ଓ ଫାଁସି:
ଏହା ପରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ମିଥ୍ୟା ହତ୍ୟା ମାମଲାରେ ଗିରଫ କରି ଓ ଏକ ନ୍ୟାୟାନୁଚିତ ମାମଲା ମାଧ୍ୟମରେ ୟ୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୩ ରେ ଫାଁସି ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ଉପସଂହାର:
ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଓଡ଼ିଶା ଅଞ୍ଚଳର ଏକ ଶୂର ବୀର ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶହୀଦ ଥିଲେ। ସେ ଅନ୍ୟାୟ, ଉତ୍ପୀଡ଼ନ ବିରୋଧରେ ନିର୍ଭୟ ଲଢ଼ି ଜନଜାଗରଣ ତିଆରି କରି ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ଅମର ନାୟକ ଭାବେ ପରିଚିତ ଅଟୁଟ ରହିଛନ୍ତି।
ସାରଂଶରେ:
-
ତାରିଖ: ୭ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨
-
ସ୍ଥାନ: ପୌଣା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
-
କାର୍ଯ୍ୟ: ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଥମ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଭାବେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ।
ଗିରଫ ପରେ ତାଙ୍କୁ:
-
ମୁମ୍ବାଇର ଆga ଖାନ ପ୍ୟାଲେସରେ ଅନେକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାଉସ୍ ଆରେଷ୍ଟ (House Arrest) କରାଯାଇଥିଲା।
-
ପରେ ତାଙ୍କୁ ପୁଣେ ନିକଟସ୍ଥ ଆga ଖାନ ପ୍ୟାଲେସ୍ ରେ ନିର୍ବାସିତ ଅବସ୍ଥାରେ ରଖାଯାଇଥିଲା, ଯାଁଠାରେ ସେ ୨୦ ମାସ ରହିଥିଲେ।
ସାରଂଶରେ:
-
ଗିରଫ ତାରିଖ: ୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨
-
ସ୍ଥାନ: ପ୍ରଥମେ ମୁମ୍ବାଇ, ପରେ ପୁଣେ (ଆga ଖାନ ପ୍ୟାଲେସ୍)
-
ସମୟାବଧି: ୨୦ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବନ୍ଦୀ
ଏହି ଗିରଫ ସହିତ କାଙ୍ଗ୍ରେସର ଅନେକ ଶୀର୍ଷ ନେତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା।
(ଗ) ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବିହାରରେ ଛାତ୍ରମାନେ କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ୨ ଅଗଷ୍ଟ ତାରିଖରେ ବିହାରର ପାଟନା ଜିଲ୍ଲାର କ୍ରାନ୍ତି ଗରମ ନିଖିଳ ଦାକଘର (Secretariat) ଉପରେ ଛାତ୍ରମାନେ ଭାରତୀୟ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ।
ଏହି ଘଟଣା ସମୟରେ ଅନେକ ଛାତ୍ର ଗୋଳି ବାରିରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ, ଯାହା ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୃଶ୍ୟ ହିସାବରେ ପରିଚିତ।
ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ:
-
କୁମାରଶ୍ରେଷ୍ଠ, ରମନାନ୍ଦ ମିଶ୍ର, ଦୁଃକି ଦେବୀ ଆଦି ଛାତ୍ରମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ।
ସାରଂଶ:
-
ତାରିଖ: ୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨
-
ସ୍ଥାନ: ବିହାର, ପାଟନା ସଚିବାଳୟ ଉପରେ
-
ଘଟଣା: ଛାତ୍ରମାନେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ, ବ୍ରିଟିଶ ପୋଲିସ ଗୋଳି ବାରି କରିଥିଲା
ଏହି ଘଟଣା ଛାତ୍ର ଏବଂ ଯୁବ ଶକ୍ତିଙ୍କ ଦୃଢ଼ ଦୃଃସାହସ ଓ ଜାତିୟ ଉତ୍ସର୍ଗର ପ୍ରମାଣ ଅଟୁଟ ରୂପରେ ଇତିହାସରେ ଅଙ୍କିତ।
(ଘ) ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ଛାତ୍ରନେତାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ **କଟକ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଛାତ୍ରନେତା ନବକ
(ଙ) ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କେଉଁ ଖବର ଶୁଣିବା ପରେ ବରୀ ଅଞ୍ଚଳର ଉଭ୍ୟକ୍ତ ଲୋକ କାଇପଦର? ଡାକଘର ପୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ, ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଗିରଫ ହେବାର ଖବର ଶୁଣିବା ପରେ ବରୀ ଅଞ୍ଚଳର ଉଭ୍ୟକ୍ତ ଲୋକ ଖୁବ ରେଷ ହୋଇଯାଇଥିଲେ।
ଏହି ରେଷରେ ତେବେ ଲୋକେ କାଇପଦର ଡାକଘର ଉପର ଆକ୍ରମଣ କରି ପୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ। ଏହା ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଯୋଗ୍ୟ।
(ଚ) ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଭଣ୍ଡାରୀ ପୋଖରୀରେ କେଉଁ ଦୁଇ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଭଣ୍ଡାରୀ ପୋଖରୀରେ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଦୁଇ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ —
(1) ନୀଳମଣି ରାଉତ
(2) ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ
ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ।
ସେମାନେ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଂଶ ଭାବରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରୁଥିଲେ ଓ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧୀ ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲେ, ଯାହା ପରେ ସେମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ପୁଲିସ ଦ୍ୱାରା ଗିରଫ ହୋଇଥିଲେ।
(ଛ) ଇରମ୍ଠାରେ କେବେ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ଘଟିଥିଲା ଏବଂ ସେଥରେ ସହିଦ୍ ହୋଇଥିବା ମହିଳାଙ୍କ ନାମ କ'ଣ ?
ଉତ୍ତର: ଇରମ୍ ଗୁଳିକାଣ୍ଡ ଘଟଣା ୧୯୪୨ ମସିହାର ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ ଘଟିଥିଲା। ଏହି ଘଟଣା ସମୟରେ ଜନସାଧାରଣ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ସମର୍ଥନରେ ରାଲି କରୁଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ଇଂରାଜ ପୁଲିସ ଗୁଳିଚାଳନ କରିଥିଲା।
ଏହି ଗୁଳିକାଣ୍ଡରେ ସହିଦ୍ ହୋଇଥିବା ମହିଳାଙ୍କ ନାମ ହେଉଛି – ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀ।
ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଓ ମହିଳା ଅଧିକାର ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଣୀ ନେତୃତ୍ୱ ଦେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ।
(ଜ) ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଭାବରେ ନିମାପଡ଼ାରେ କାହିଁକି ପୋଲିସ୍ ଗୁଳି ଚାଳନା କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଗଭୀର ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲା। ଓଡ଼ିଶାର ନିମାପଡ଼ା ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକେ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧରେ ରାଲି, ଘେରାଉ ଓ ନାରାବାଜି କରୁଥିଲେ। ତେବେ ଲୋକେ ପୋଲିସ ଥାନା ଓ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ସନ୍ଦେହରେ, ପୋଲିସ ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଗୁଳି ଚାଳନା କରିଥିଲେ।
ଏହି ଗୁଳିଚାଳନ ଘଟଣାରେ ଅନେକ ଜଣ ନିରାପରାଧ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ଓ କିଛି ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ ଘଟିଥିଲା। ଏହା ଉପରୁ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନର ଦମନନୀତିର ପ୍ରମାଣ ମିଳିଥିଲା।
(ଝ) ପାପଡ଼ା ହାଣ୍ଡିଠାରେ କାହିଁକି ଗୁଳି ଚାଳନା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ କେତେଜଣ । ପ୍ରାଣ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ପାପଡ଼ାହାଣ୍ଡି ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକେ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧରେ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ। ସେମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ଥାନା ଓ ଟୋଲ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଉପରେ ଘେରାଉ କରିଥିଲେ ଓ ଜଣସାଧାରଣର ଅଧିକାର ଦାବି କରୁଥିଲେ।
ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ ପୋଲିସ ଅତିକ୍ରମ କରି ଗୁଳି ଚାଳନା କରିଥିଲା।
ଏହି ଗୁଳିଚାଳନାରେ ୩୦ ଜଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ଓ ଅନେକେ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ।
ଏହି ଘଟଣା ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୁଃଖଦ ପରିଘଟନା ଭାବରେ ଅନୁସ୍ମୃତିରେ ଅଛି।
(b) କିଏ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ଏକ ଏବଂ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କେଉଁଠାରେ ଥାନା ପୋଡ଼ି ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ହାରିହର ମିଶ୍ର। ସେ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଜାଗୃତ କରିଥିଲେ ଓ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ନେଇଥିଲେ।
ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲ୍ଲାର କମଲଙ୍ଗ ଠାନା ଉପରେ ଜନସାଧାରଣ ଆକ୍ରମଣ କରି ଥାନା ପୋଡ଼ି ଘଟଣା ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା।
ଏହି ଘଟଣା ଉପରାନ୍ତ ହାରିହର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଗିରଫ କରିଥିଲା। ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ଜନକ୍ରୋଧର ପ୍ରମାଣ ଥିଲା।
୩. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) କ୍ରିପ୍ସ ମିଶନ କେବେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ସର୍ ଷ୍ଟାଫୋର୍ଡ କ୍ରିପ୍ସ ନେତୃତ୍ୱରେ କ୍ରିପ୍ସ ମିଶନ ୩୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୨ ରେ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲା।
ଏହି ମିଶନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭାରତକୁ ସଂଘବାଧ ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସ୍୵ାଧୀନତା ଦେବା ପ୍ରସ୍ତାବ ନେଇ ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା।
ହେଲେ ଏହି ମିଶନ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା, କାରଣ କ୍ରିପ୍ସଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦଳ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ।
(ଖ) କେଉଁଦିନ ଭାରତଛାଡ଼ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ ତାରିଖରେ ଭୋମ୍ବାଇ (ମୁମ୍ବାଇ) ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଅଧିବେଶନରେ "ଭାରତଛାଡ଼" ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଉପରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ିବା ପାଇଁ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିଲା।
(ଗ) କେଉଁଦିନ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟିର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ ତାରିଖର ଭୋରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ସହିତ, ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଭୟଭୀତ ହୋଇ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ, ପଣ୍ଡିତ ଜବାହରଲାଲ ନେହରୁ, ସରଦାବଳ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟି ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ଜେଲ୍କୁ ନେଇଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଗିରଫ ଦ୍ୱାରା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦମନ କରିବା ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହା ସହିତ ସାରା ଦେଶରେ ଜନସାଧାରଣ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ।
(ଘ) ଅଗଷ୍ଟ ନିପ୍ଲବରେ ଯୋଗଦେଇଥିବା ଜଣେ ସମାଜବାଦୀ ମହିଳାଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ କର।
ଉତ୍ତର: ଅରୁଣା ଆସଫ୍ ଅଲି ଥିଲେ ଜଣେ ଖ୍ୟାତନାମା ସମାଜବାଦୀ ମହିଳା ନେତ୍ରୀ, ଯିଏ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ (୧୯୪୨) ଅଥବା ଅଗଷ୍ଟ ନିପ୍ଲବରେ ସାକ୍ରିୟ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ। ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କ ଗିରଫ ପରେ ଦିଲ୍ଲୀର ଗୋୱାଲିଆ ଟ୍ୟାଙ୍କ ମାଇଦାନରେ ଝଣ୍ଡା ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଉନ୍ମାଦିତ ଭାବେ ଅନେକଙ୍କୁ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଜଡିଥିବାରେ ଉନ୍ମୁଖ କରିଥିଲେ।
ସେ ଭାରତର ନାରୀ ମୁକ୍ତି ଓ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଗରିମାମୟ ନାମ ମଧ୍ୟ ଅଟୁଟ ରହିଛନ୍ତି।
(ଡ) ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କିଏ ଇଂଲଣ୍ଡର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଉଇନ୍ସ୍ଟନ୍ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ୍ (Winston Churchill) ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ବ୍ରିଟେନ୍ର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ। ସେ ଏକ କଠୋର ରାଜନୀତିଜ୍ଞ ଭାବେ ପରିଚିତ ଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବା ପ୍ରତି ବିରୋଧୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ରଖିଥିଲେ।
(ଚ) କେଉଁ ଦିନ କାଇପଦର ଠାରେ ଲୋକମାନେ ଡାକଘର ପୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ୧୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ ତାରିଖରେ କାଇପଦର (ଗଞ୍ଜାମ) ଠାରେ ଉତ୍ତେଜିତ ଜନସାଧାରଣ ଡାକଘର ପୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଂଶ ଭାବରେ ଘଟିଥିଲା ।
(ଛ) କିଏ ଧାମନଗରଠାରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଗର୍ଭଗତିଶୀଳ କରାଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ମାଣିକ ବିଶ୍ୱାଳ ଧାମନଗରଠାରେ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଗର୍ଭଗତିଶୀଳ (ସକ୍ରିୟ ଏବଂ ଶକ୍ତିଶାଳୀ) କରାଇଥିଲେ। ସେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନୀୟ ନେତା ଥିଲେ।
(ଜ) ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ କିଏ ନି ନିମାପଡ଼ାରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳିରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ନିମାପଡ଼ା ଅଞ୍ଚଳରେ ପୋଲିସ୍ ଗୁଳି ଚାଳନାରେ ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ସେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଏକ ସଚେତନ ଓ ଦ୍ରଢ଼ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀ ଥିଲେ।
(ଝ) କେଉଁ ଦିନ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୩ ତାରିଖରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସେନ୍ଟ୍ରାଲ୍ ଜେଲ୍ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ଓଡ଼ିଆରେ:
୭ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୩ ତାରିଖରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନାୟକଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସେନ୍ଟ୍ରାଲ୍ ଜେଲ୍ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଦିନଟି ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଶୋକଦିବସ ଭାବରେ ସ୍ମୃତିରେ ରହିଛି, ଯାହାକି ଏକ ଶୂରବୀର ଜନନାୟକଙ୍କ ତ୍ୟାଗ ଓ ବଳିଦାନକୁ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ।
(B) ତାଳଚେରରେ । କିଏ ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଲବର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ?
