Chapter 11
ଉତ୍ତର:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଯୋସିଫ୍ ଷ୍ଟାଲିନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପୃଥିବୀର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶକ୍ତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା। ଷ୍ଟାଲିନଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନାରେ ଶିଳ୍ପିକରଣ ଓ କୃଷିର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ ଜୋରଦାର ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଅର୍ଥନୀତି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା।
ଅର୍ଥନୈତି ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହେବାର କାରଣ:
-
କଠୋର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୋଜନା ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ।
-
ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ଅତିରିକ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱ, କୃଷିକୁ ଅବହେଳା।
-
ଧନଞ୍ଜୟ ଅପ୍ରଭନ୍ଦ ଓ ଅଦକ୍ଷ ପ୍ରଶାସନ।
-
ରକ୍ଷା ଖାତିରେ ଅତି ଖର୍ଚ୍ଚ (ମିଳିଟାରିଜେସନ୍)।
-
ତେଲ ଓ ବନ୍ଧୁ ଦେଶ ଉପରେ ଅଧିକ ନିର୍ଭରଶୀଳତା।
-
ନୂତନ ଉଦ୍ୟୋଗ ଓ ତନ୍ତ୍ର ଗ୍ରହଣରେ ଦେରି ଓ ଲଘୁତା।
ଏହା ଫଳରେ 1980 ଦଶକ ଶେଷରେ ସୋଭିଏତ୍ ଅର୍ଥନୀତି ଦୀର୍ଘ ମନ୍ଦା ଓ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତତାରେ ପହଞ୍ଚିଗଲା।
ଉତ୍ତର:
ଉତ୍ତର (Odia):
ନୂତନ ନୀତି:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ସୁଧାରିବା ପାଇଁ ଗୋର୍ବାଚେଲ୍ଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ନୂତନ ନୀତି ଘୋଷିତ ହୋଇଥିଲା:
-
ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା (Perestroika):
ଏହା ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ସୁଧାରକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା, ଯାହା ଶିଳ୍ପ ଓ ବ୍ୟାପାରକୁ ଦେଶୀୟ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଦାୟିତ୍ୱରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବାରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା। ଏହା ପ୍ରଥମେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍ଥାଗତ ବଦଳ ଆଣିଥିଲା। -
ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ (Glasnost):
ଏହା ସଂସ୍ଥାଗତ ମୁକ୍ତତା, ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସମ୍ମିଳନ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଶିକ୍ଷାରେ ପ୍ରାଧିକାର ଦେବାରେ ଥିଲା। ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରବନ୍ଧନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଶୋଧନ ଆଣିଥିଲା।
ପରିଣତି:
ଏହି ନୀତିଗୁଡିକ ଏକ ପ୍ରଭାବିତ ସୁଧାର କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସରକାରୀ ଦାୟିତ୍ୱରେ ବିଶ୍ୱସନୀୟ ଅସ୍ଥିରତା ଓ ଆନ୍ତରିକ ସଂଗ୍ରାମ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା। ଏହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ 1991 ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଅସ୍ତିତ୍ଵ କରିଥିଲା ଓ ଏହା ଅନେକ ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ତିଆରି କଲା।
ଗୋର୍ବାଚେଲ୍ଙ୍କ ନୀତିଗୁଡିକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରିବା ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଏହା ତାଙ୍କର ଶକ୍ତି କମି ଯିବା ଓ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ହରାଇବାକୁ ନେଇ ପରିଣତି ହେଲା।
ଉତ୍ତର:
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଘୋଷିତ ଦୁଇ ନୀତି:
-
ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା (Perestroika):
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ସୁଧାରିବା ପାଇଁ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ନୀତି ଘୋଷିତ କରିଥିଲେ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ଅର୍ଥନୀତିକ ସଂସ୍ଥାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ନିଜସ୍ୱ ବ୍ୟବସାୟ ଏବଂ ଶିଳ୍ପକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବା। ଏହି ନୀତି ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥିଲା ବ୍ୟବସାୟିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଅର୍ଥନୀତିକ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନିକ ବଦଳକୁ। -
ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ (Glasnost):
ଏହି ନୀତି ମାଧ୍ୟମରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମୁକ୍ତତା ଆଣାଯାଇଥିଲା। ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅସୁବିଧାଗୁଡିକୁ ଉଦ୍ଘାଟନ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ଓ ସୂଚନା ଆଦାନ-ପ୍ରଦାନ ଦେବାକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା।
ସୋଭିଏତ୍ ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରଭାବ:
-
ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ନୀତି ଦ୍ୱାରା, ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ବ୍ୟାପାର ଖେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସମୟ ସହିତ ସେହି ପଦକ୍ଷେପ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ଆବଶ୍ୟକତାର ସହିତ ସଂଗତି ନ ପାଇଥିଲେ।
-
ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଖୋଲା କରିଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରକୃତିକ ଭାବରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ନିଜସ୍ୱ ଦୃଢ଼ତାରେ କ୍ଷୟ ଆଣିଥିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସବୁ ସମୟ ନିର୍ଭର କରିଥିଲା।
ସମାପ୍ତ:
ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ଏବଂ ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ ନୀତିଗୁଡିକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ଅବସ୍ଥାରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଶେଷରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଧ୍ୱଂସକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
ଉତ୍ତର:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ ତୀବ୍ରତର ହେବାର ପରିଣତିରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପରିଣାମ ଘଟିଥିଲା:
-
ସାମାଜିକ ବିଭେଦ ବୃଦ୍ଧି:
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ସାମାଜିକ ଅସମାନତା, ନ୍ୟାୟ ବିଭେଦ ଓ ଅନ୍ୟାୟ ପ୍ରଥା ତୀବ୍ର ହୋଇଗଲା। ଏହାର ଫଳରେ ଅନେକ ସାମାଜିକ ଓ ଜାତୀୟ ଦଳର ସମର୍ଥନ ଓ ବିରୋଧ ଘଟିଥିଲା।
-
-
ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ:
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପଦ, ପରମ୍ପରା ଓ ନୃତ୍ୟ-ଗୀତ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଭେଦ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଥିଲା। ଏହାର ପରିଣତିରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଉତ୍କଳନ ଘଟିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାଂସ୍କୃତିକ ଏକତାକୁ ଆସ୍ଥିର କରିଦେଲା।
-
-
ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରଭାବ:
-
ଏହି ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ ନିମିତ୍ତରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ନୂତନ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେଲେ, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କ୍ଷମତାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଲା।
-
-
ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାରୀ ଦାବୀ:
-
ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ ତୀବ୍ରତର ହେବାର ପରିଣତିରେ ଅନେକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଵାଧୀନତା ଅଧିକାରୀ ଦାବୀ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଧ୍ୱଂସ ଦିଗରେ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଧାରାରେ ପରିଣତ ହେଲା।
-
ସମାପ୍ତ:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ ତୀବ୍ରତର ହେବା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଧ୍ୱଂସ କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରିଥିଲା। ଏହାର ପରିଣତିରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ଓ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସରକାରର ପ୍ରତି ବିରୋଧ ଘଟିଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରଭାବିତ ହେବାରୁ ଅନେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରୁ ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇ ଗଲେ।
ଉତ୍ତର:
ଉତ୍ତର:
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧପରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ କିପରି ପୃଥିବୀର ଦ୍ବିତୀୟ ବୃହତ୍ ଶକ୍ତି ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା?
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ (1941-1945) ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅଗ୍ରଗତି ଏବଂ ବିଶ୍ଵ ଦ୍ବିତୀୟ ଶକ୍ତି ଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବାର କିଛି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ନିମ୍ନରୂପ:
-
ସେନା କ୍ଷମତା ଓ ଜିତ:
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ନାଜି ଜର୍ମନୀଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରି ବ୍ୟାକିନ୍, ସ୍ଟାଲିନ୍ଗ୍ରାଦ୍ (ଭୋଲଗ୍ରାଦ୍) ଏବଂ କୁରସ୍କ ଯୁଦ୍ଧରେ ଅସଧାରଣ ବିଜୟ ପାଇଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ସେନା କ୍ଷମତାର ସାର୍ଥକତାକୁ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ ଓ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଥିଲା।
-
-
ଆର୍ଥିକ ବୃଦ୍ଧି ଓ ପୁନରୁଦ୍ଧାର:
-
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦିଗରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିଥିଲା। ଉତ୍ପାଦନ ଓ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଗତି ଲାଗିଥିଲା। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ପୃଥିବୀର ଦ୍ବିତୀୟ ବୃହତ୍ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶକ୍ତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।
-
-
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ଏବଂ ପ୍ରଭାବ:
-
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ତାଙ୍କର ପ୍ରଭାବକୁ ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା। ପୂର୍ବ ଇଉରୋପ୍ର ଗୋଟିଏ ଭାଗରେ ଯେଉଁଥିଲା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ତାହା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା।
-
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଓ ପ୍ରତିସ୍ପର୍ଧୀ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ:
-
ଏହି ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଆମେରିକା ସହିତ ପ୍ରধান ପ୍ରତିସ୍ପର୍ଧୀ ଭାବେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଆମେରିକା ସହିତ ସାମରିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସ୍ତରରେ ଆଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେଲା।
-
ସମାପ୍ତ:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍କର୍ଷ ସେନା କ୍ଷମତା, ଆର୍ଥିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଠନର ଦ୍ୱାରା ପୃଥିବୀର ଦ୍ବିତୀୟ ବୃହତ୍ ଅର୍ଥନୈତିକ ଶକ୍ତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
ଉତ୍ତର:
ଉତ୍ତର:
ତାରକାଯୁଦ୍ଧ ଯୋଜନା କିଏ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ?
ତାରକାଯୁଦ୍ଧ (Star Wars) ଯୋଜନା ଅମେରିକୀୟ ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ରିଚାର୍ଡ ନିକସନ୍ ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ 1960 ଦଶକରେ ଘୋଷିତ ହୋଇଥିଲା, ଏବଂ ଏହି ଯୋଜନା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ପ୍ରତି ସୂରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି କ୍ଷତିକର ଥିଲା। ଏହି ଯୋଜନାକୁ ଆଧୁନିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସାଧନ ଯାହା ଉପରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଚାଲିଥିଲେ, ଏହା ତିକ୍ରିତ କିମ୍ବା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନସିବା ପରିଣାମ ହେଉଛି।
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ:
-
ଅର୍ଥନୀତିକ ବ୍ୟୟ ବୃଦ୍ଧି:
-
ତାରକାଯୁଦ୍ଧ ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କଲେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ତାଙ୍କର ଡିଫେନ୍ସ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା, ଯାହା ଅର୍ଥନୀତିକ ଭାବେ ଅତ୍ୟଧିକ ଭାରି ଥିଲା। ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରସାର କରିବାକୁ ତିକ୍ରିତ ବ୍ୟୟ କରିବାକୁ ଚାଲିଥିଲେ, ଯାହା ଅର୍ଥନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜରେ ପରିଣତ ହେଲା।
-
-
ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ଷତି:
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ତାରକାଯୁଦ୍ଧ ଯୋଜନାର ପ୍ରତି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶକ୍ତିରେ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା, ଯାହା ସେହି ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଆର୍ଥନୀତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅର୍ଥନୀତିକ ରେଷ୍ତ୍ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲା।
-
-
ସେନାକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ସେନାର ଶକ୍ତି:
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ କିଛି ନୂତନ ସେନା କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉପଲବ୍ଧି କରିଥିଲା, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି।
-
ଉତ୍ତର:
୧୯୮୬ ମସିହାରେ ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଘୋଷିତ ନୂତନ ନୀତିଗୁଡିକ ହେଲେ:
-
ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା (Perestroika)
-
ଏହି ନୀତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ଗଠନ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସୁଧାର ଆଣିବା ଥିଲା। ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ସଂସ୍କୃତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଶକ୍ତିଗୁଡିକୁ ସ୍ବାଧୀନତା ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସାଧାରଣ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବା ଓ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କର ଆଧିକାରିକ ଶକ୍ତି କ୍ଷୟ କରିଥିଲା।
-
-
ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ (Glasnost)
-
ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ ଏକ ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ନୀତି ଥିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଜନତା ଓ ସରକାର ମଧ୍ୟରେ ଖୁଲା ସଂଲାପ ଓ ଅଧିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ନୀତି ସାମାଜିକ ଆଲୋଚନା ଓ ସ୍ବାଧୀନତା ନୀତିକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବାରେ ଶକ୍ତି ଦେଇଥିଲା।
-
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କର ଏହି ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଆର୍ଥନୀତି, ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ଓ ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଆଲୋଚନା ତଥା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉତ୍ତର ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସାର୍ବଜନୀନ ସମାଧାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯାହା ସଂଘର ବିକାସ ପାଇଁ ତାଲମେଳ ଦେଇଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତିର ପ୍ରଚଳନ ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଏହି ସୁବିଧାଗୁଡିକ ହେଲା:
-
ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସ୍ୱାଧୀନତା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଆଲୋଚନା ଖୁଲିଗଲା। ସେମାନେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଶକ୍ତି ସହିତ ନିଜ ଚିନ୍ତା ଓ ମତାମତ ପ୍ରକାଶ କରିପାରିବାକୁ ଶୁରୁ କରିଥିଲେ। ଏହା ସମାଜରେ ଖୋଲା ସମ୍ବାଦ ଏବଂ ତାଲମେଳ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ସହାୟକ ହେଲା। -
ସମାଜର ଭିତରେ ସୂଚନାର ମୁକ୍ତ ଚାଲାଚଳ:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ନିଜର ଆଲୋଚନା ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଧ୍ୟରେ ସୂଚନାର ଆଲୋଚନା ନେଇ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ ହୋଇଥିଲା। ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଜନତା ନିଜର ଆଲୋଚନା ଓ ଚିନ୍ତା ବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। -
ମାଧ୍ୟମ ଓ ପ୍ରକାଶନ ସ୍ୱାଧୀନତା:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ପ୍ରେସ ଓ ସୂଚନା ପ୍ରକାଶନରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ବୃଦ୍ଧି ହେଲା। ଏହା ସେମାନେ ଜନତା ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ଏବଂ ତାଲମେଳ ବିକାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା। -
ନୂତନ ସଂସ୍କୃତିକ ମୁକ୍ତତା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ସମାଜରେ ସଂସ୍କୃତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସୂଚନାକୁ ସ୍ୱାଧୀନ କରିଥିଲା। ଏହା ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ଅଭିଗମକୁ ଅଧିକ ଖୋଲା ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିପାରିଥିଲେ। -
ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିସ୍ଥା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତିରେ ଖୁଲା ସାମାଜିକ ଚର୍ଚ୍ଚା ଏବଂ ମତାମତ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା।
ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ, ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିରେ ସୁଧାର ଆଣିବାକୁ ଶୁରୁ କରିଥିଲା, ଯାହା ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
ପେରିକ୍ସୋଇକା (Perestroika) ଓ ଉସ୍କୋରେନିୟେ (Glasnost) ନୀତିଗୁଡିକ ମିଖାଇଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଦୁଇ ନୀତିର ଲକ୍ଷ୍ୟ କିଛି ପ୍ରଧାନ ପାଇଁ ଥିଲା:
ପେରିକ୍ସୋଇକା (Perestroika):
-
ଆର୍ଥନୀତିକ ସୁଧାର:
ପେରିକ୍ସୋଇକା ନୀତିର ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ସଂରଚନାକୁ ସୁଧାରିବା। ଏହାରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା, ପ୍ରତିସ୍ପର୍ଧା ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସାର କରାଯିବାକୁ ଥିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ଅର୍ଥନୀତିକ ଦୃଢ଼ତା ଓ ସ୍ଥିରତା ଆଣିପାରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖାଯାଇଥିଲା। -
ବ୍ୟବସାୟିକ ସ୍ୱାଧୀନତା:
ଏହା ତାଲମେଳ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଅନୁସୂଚନା ସ୍ୱାଧୀନତା ବଢ଼ାଇବା, ସେଥିରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତିରୋଧ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା, ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରରେ ସେବାଗୁଡିକୁ ସୂଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଥିଲା।
ଉସ୍କୋରେନିୟେ (Glasnost):
-
ସୂଚନାର ମୁକ୍ତତା:
ଉସ୍କୋରେନିୟେ ନୀତିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଖୋଲା ଆଲୋଚନା ଏବଂ ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା। ଏହା ସେମାନେ ସୂଚନା ସେବା ସୁବିଧାରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସହଯୋଗ ଓ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। -
ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଖୋଲା ପ୍ରକାଶ:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ରାଜନୈତିକ ଭାବରେ ଲୋକମାନେ ଅନେକ ବିଚାର ଏବଂ ଆଲୋଚନାକୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିପାରିବାକୁ ଶୁରୁ କରିଥିଲେ। ଏହା ଏକ ନୂତନ ସାମାଜିକ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ଗଢ଼ନାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଖୋଲା କରିବା ଥିଲା।
ସାରକଥା:
ପେରିକ୍ସୋଇକା ଓ ଉସ୍କୋରେନିୟେ ନୀତିଗୁଡିକ ଏହା ନିମିତ୍ତ ଥିଲା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିକୁ ନୂତନ ଦିଗରେ ନେବା, ତାଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଶକ୍ତିର ଭଲ ଉପଯୋଗ ପାଇଁ ଏବଂ ନୂତନ ପ୍ରକାଶିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତି ଆଣିବା।
ଉତ୍ତର:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ (Glasnost) ନୀତି ପ୍ରଣୟନର କୁପରିଣତିଗୁଡ଼ିକ:
-
ସୂଚନା ଓ ସ୍ୱାଧୀନତାର ସମ୍ବୃଦ୍ଧି:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ସମ୍ବଳିତ ଥିଲା ସୂଚନା ଓ ଆଲୋଚନା ର ସ୍ୱାଧୀନତା ବୃଦ୍ଧିକରଣରେ। ଏହା ତଥ୍ୟର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଦାନ-ପ୍ରଦାନ, ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରକାଶ ସହିତ ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ କରିଥିଲା। ଏହି ନୀତି ଲୋକମାନେ ରାଜନୈତିକ ତଥ୍ୟ ଓ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଖୋଲା ଭାବେ ଜାଣିବାକୁ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ। -
ରାଜନୈତିକ ମୁକ୍ତତାର ସୁବିଧା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିରୋଧ ଓ ଅବସ୍ଥାରେ ଖୋଲା ବିଚାର ଓ ସମ୍ବାଦକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ନୀତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଏକ ନୂତନ ରାଜନୈତିକ ଭାବନା ଆଣିଥିଲା ଯାହା ପାଇଁ ଅନେକ ମୁକ୍ତ ଚିନ୍ତନ ଓ ପ୍ରକାଶ ଅନୁଭବ କରିପାରିଥିଲେ। -
ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ଶୁଭ୍ରତାର ପ୍ରଚାର:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ନେଇ ଖୋଲା ସମ୍ବାଦ ଓ ସୂଚନା ସହିତ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ସାମାଜିକ ତଥା ରାଜନୈତିକ ନ୍ୟାୟକୁ ସମ୍ବଳିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଥିଲା ଜନତାଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରବନ୍ଧନର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶକ୍ତି ଦେବା। -
ବିକାଶ ଏବଂ ସୁଧାରଣ ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିବର୍ତ୍ତନ:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ସେମାନେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ନୂତନ ପ୍ରକାଳ୍ପରେ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅନେକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମସ୍ୟା ନିରାକରଣ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯିବାକୁ ଥିଲା। -
ସୋଭିଏତ୍ ଅନ୍ତର୍ଗତ ନିର୍ବାଚନିକ ଅନୁସୂଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମସ୍ୟା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ଚିନ୍ତନ ଓ ଆଲୋଚନାର ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହା ଅନେକ ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବିଭେଦ ଓ ଅସମ୍ମତିରୁ ସମସ୍ୟାରେ ପଡ଼ିଯାଇଥିଲା।
ସାରକଥା:
ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ନୀତି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଗଢ଼ନାରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା, ସୂଚନାର ମୁକ୍ତତା, ଓ ଖୋଲା ଆଲୋଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିକାଶ କରାଯିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲା। ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଚଳିତ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଆନ୍ତରିକ ସଂକଟ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅସହିଷ୍ଣୁତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
୧୯୯୦ ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିର ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହେବାର କାରଣଗୁଡିକ:
-
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କ ନୂତନ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ (ପେରିସ୍କୋଇକା, ଉସ୍କୋରେନିୟେ) କାରଣ:
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କ ନୂତନ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ (ପେରିସ୍କୋଇକା, ଉସ୍କୋରେନିୟେ) ଏବଂ ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ (ସୂଚନାର ସ୍ୱାଧୀନତା) ରୂପେ ସେ ଅର୍ଥନୀତିକ ଶକ୍ତି କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୂତନ ରୂପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ କ୍ଷେତ୍ର ସାର୍ଥକ ହୋଇଥିଲା। ଅନୁଷ୍ଠାନ ବଦଳରେ ତିବ୍ର ଅର୍ଥନୀତିକ କ୍ଷୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। -
କମ୍ୟୁନିସ୍ଟ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରବନ୍ଧନ ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠା:
ଅଧିକ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ନୀତି ଶିଖଣ୍ଡ କରିବା ଓ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦ୍ଧା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ମନ୍ତ୍ରଣା କ୍ଷେତ୍ର ଆଧାରିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରବନ୍ଧକଙ୍କ ନୀତିର ସଂକଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। -
ପ୍ରାମାଣିକ ବିକାଶର ଅଭାବ:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରାମାଣିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇପାରିଥିଲା ନାହିଁ। ସେହିପରି, ତାଲିକା ଓ ବେସ୍ତୁ ମାନ୍ୟତା ଅଭାବରେ ବାଜାର ମୂଲ୍ୟ କ୍ଷୟ ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରାଯିଥିଲା। -
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବିନିୟୋଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଅତିରିକ୍ତ ରାଜନୈତିକ ମୁଦ୍ଦାରେ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନୁଷ୍ଠିତ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଏହା ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥିତିକୁ ଦ୍ରୁତ କ୍ଷୟ ଓ ଅର୍ଥନୀତିକ କ୍ଷୟ ରୂପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିଲା। -
କଳାପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଗତ ନିବେଶ ଓ ପ୍ରସାରଣ:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଣାଳୀ ରାଜନୈତିକ ଅସହିଷ୍ଣୁତା ଓ ଅର୍ଥନୀତିକ ଚାଲିବା ପ୍ରତି ସମୟରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବଡ଼ ଅଂଶରେ ପ୍ରକାଶ ହୋଇଥିଲା।
ସାରକଥା:
୧୯୯୦ ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତି ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହେବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଥିଲେ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କ ନୂତନ ନୀତି, ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଅର୍ଥନୀତିକ ଅସନ୍ତୋଷ, ବିକାଶ ଅଭାବ, ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟା ଓ ଏହା ସହିତ ପ୍ରଥମେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତିକ କ୍ଷୟ।
ଉତ୍ତର:
ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପ୍ରଭାବରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଘଟିଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନ:
-
ଆର୍ଥନୀତିକ ସୁଧାରା:
ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା (Perestroika) ଏକ ଆର୍ଥନୀତିକ ସୁଧାରା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଥିଲା, ଯାହା ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କମ୍ୟୁନିସ୍ଟ ଆର୍ଥନୀତିକ ଧାରାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରି ଅନେକ ନୂତନ ନୀତି ଏବଂ ଯୋଜନାରେ ଶୁରୁ କରାଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମସ୍ୟାମାନେ ସୁଧାରା ଏବଂ ବ୍ୟାପାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଦାର ଶ୍ରେଣୀକୁ ସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ। -
ବଜାର ବିକାସ:
ଉଦାରୀକରଣ ଦ୍ୱାରା ବଜାର ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହା ସାଧାରଣ ପ୍ରଜା ଓ ଉଦ୍ୟୋଗୀକୁ ଅଧିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା, ଯାହା ସହିତ ନୂତନ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ବଜାର ବିକାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। -
ରାଜନୈତିକ ସୁଧାରା:
ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଏକ ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରଭାବ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ଶାସନ ଧାରାରେ ଘଟିଥିଲା। ଏହା ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଚାରକୁ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ସୂଚନାରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। ଗ୍ଲାସ୍ନସ୍ତ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ୱାରା ଯଥା ତାଲିକା ବଦଳି ତଥା ସୂଚନାକୁ ମୁକ୍ତ କରି ସାମ୍ପ୍ରତିକ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। -
ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ:
ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା। ଏହା ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀରେ ସମାନତା ଓ ଆଧାରିତ ସୁଧାରା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରବୃତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗୋଟିଏ ପ୍ରଭାବ ଥିଲା। -
ନୂତନ ସମ୍ପର୍କ ବିକାସ:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଉଦାରୀକରଣ ଆରମ୍ଭ କରିବା ସହିତ ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନେ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ବିକାସ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେହିପରି, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଏହାର ସମ୍ପର୍କକୁ ସଂସ୍କୃତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଭାବେ ବିକାସ କରିଥିଲା।
ସାରକଥା:
ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅର୍ଥନୀତି, ସାମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମ୍ପର୍କ ଗଠନରେ ପ୍ରମୁଖ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା। ଏହା ସମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ସୁଧାରାକୁ ଆଣିବା ସହିତ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଶାସନରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଓ ସୁଧାରା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା।
ଉତ୍ତର:
ରୁଷୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ, ସେମାନେ ଆଧାରିତ କିଛି ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ରୁଷ ସରକାର ପ୍ରତି ନିର୍ଭରଶୀଳ ରହିଥିଲେ। ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:
-
ଆର୍ଥନୀତିକ ସମ୍ପର୍କ:
ରୁଷୀୟ ସରକାର ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅର୍ଥନୀତିକ ଭାବରେ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ। ବିଶେଷ କରି, ତେନାହିଁ ସେମାନେ ତାଙ୍କର ଅର୍ଥନୀତିକ ନୀତି, ପ୍ରୋଡକ୍ସନ୍, ଶ୍ରମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଆଧାର ଓ ବଜାର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୁଷ ସରକାର ସହିତ ସଂକ୍ଳିତ ଥିଲେ। -
ସେନା ଓ ସୁରକ୍ଷା:
ରୁଷୀୟ ସରକାର ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସେନା ସମ୍ପର୍କରେ ସହାୟତା ଦେଇଥିଲେ, ବିଶେଷ କରି ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ। ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅନୁସ୍ଥାନ ଓ ଏହାର ଆଧାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୁଷ ସରକାର ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିଲେ। -
ସାମାଜିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କ:
ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସରକାର ପ୍ରଭାବ ରହିଥିଲା, ବିଶେଷ କରି ସେମାନେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ସରକାର ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ। -
ପ୍ରାଣୀକୋଷ ଓ ଶିକ୍ଷା:
ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଆପଣଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ପର୍କୀୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଧୀନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମିକ କାର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରାଇଥିଲା।
ସାରକଥା:
ରୁଷୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ ସେମାନେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସରକାର ଉପରେ ଆର୍ଥନୀତି, ସେନା, ସାମାଜିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିର୍ଭର କରିଥିଲେ।
୩. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ବାକ୍ୟରେ ଲେଖ ।
(କ) କେବେ ରୁଷ୍ ଦେଶରେ ଜାର୍ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
ରୁଷ୍ ଦେଶରେ ଜାର୍ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ୧୯୧୭ ମସିହାରେ ସଂଘଟିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାକୁ ଅକ୍ଟୋବର୍ ବିପ୍ଲବ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଜଣାଯାଏ।
ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ଆନ୍ଦୋଳନ ଯାହାକି ସୋଭିଏତ୍ ବିପ୍ଲବ ଭାବେ ପରିଚିତ, ତାହା ଲେନିନ୍ (Vladimir Lenin) ଓ ସୋଭିଏତ୍ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳର ନେତୃତ୍ୱରେ ଚଲିଥିଲା। ଏହି ବିପ୍ଲବ ରୁଷ୍ ରାଜନୀତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୀତିକ ଗଠନକୁ ପୁନଃ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଅତିଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନେଇଥିଲା।
ଅକ୍ଟୋବର୍ ବିପ୍ଲବର ମୂଳ କାରଣ ଥିଲା:
-
ଜାର୍ ଶାସନର ନିଷ୍କୃୟତା: ଜାର ନିକୋଲାସ୍ ଦ୍ଵିତୀୟଙ୍କର ଶାସନରେ ସୋସିଆଲିସ୍ଟ ଓ ରାଜନୈତିକ ଅସୁବିଧା ପ୍ରଚଣ୍ଡ ହୋଇଥିଲା। ବିଶେଷ କରି, ରୁଷ୍ ସେନାରେ ଥିବା ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟି, ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବ, ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା ଏହାକୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା।
-
କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳ ଓ ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ନେତୃତ୍ୱ: ଲେନିନ୍ ଓ ତାଙ୍କର ସମର୍ଥକଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱରେ, ଗୋଟିଏ ସୋସିଆଲିସ୍ଟ ଓ ରାଜନୈତିକ ବିପ୍ଲବ ସଂଗଠିତ ହେଲା ଯାହାକି ବୋଲ୍ସେଭିକ୍ ବିପ୍ଲବ ଭାବରେ ପରିଚିତ।
ଅକ୍ଟୋବର୍ ବିପ୍ଲବର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା, ଯାହା ୧୯୧୭ରେ ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଜ୍ୟ ଓ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ରିକ ସରକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା।
(ଖ) କେବେଠାରୁ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାର ୧୯୭୦ ଦଶକରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ଲеନିନ୍ ଓ ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଙ୍କର ପ୍ରଥମିକ ସଂସ୍କାର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ସେହି ସମୟରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲେ, ସେଥିରେ କିବାର ଧନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅର୍ଥନୀତିକ ସଂସ୍କାରକୁ "ନିର୍ଭୟତା ପ୍ରକ୍ରିୟା"
(ଗ) ଯୋସେଫ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କର କେଉଁ ପଦକ୍ଷେପ ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶିକ୍ଷୋନ୍ନତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
ଯୋସେଫ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କର କେଉଁ ପଦକ୍ଷେପ ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶିକ୍ଷୋନ୍ନତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା?
ଯୋସେଫ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କର ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନ୍ନତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନେଇଥିଲେ। ତାଙ୍କର କିଛି ପ୍ରଧାନ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ହେଲା:
-
ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଔଦ୍ୟୋଗିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା: ଷ୍ଟାଲିନ୍ ସୋଭିଏତ୍ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଓ ଆଧୁନିକ ବନାଇବା ପାଇଁ ଚାଲୁଥିବା ଉତ୍ପାଦନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ପଞ୍ଚ-ବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନା ଏହି ଉଦ୍ୟମକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଶିଳ୍ପ ବୃଦ୍ଧି, ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଓ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଅର୍ଥନୀତିକ ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱାରା ଦେଶକୁ ଆଧୁନିକ କରିଥିଲା।
-
ଗାଁ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରବୃତ୍ତି: ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଗାଁରେ ସେମି-ଫେudalି ପଦ୍ଧତିକୁ ସମାପ୍ତ କରି, ଗାଁ ଅନୁସାରୀ ପ୍ରାଣୀକୁ ଚାଲିଥିଲେ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଅନୁସାରେ ଅନେକ କୃଷକଙ୍କୁ ସାମୁହିକ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା।
-
ଶିକ୍ଷା ଓ ସାମାଜିକ ସେବା ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ: ଷ୍ଟାଲିନ୍ ସମାଜିକ ସେବା, ଶିକ୍ଷା ଓ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲେ। ସେ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରବାଧିକରଣ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା କଲେ, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଏକ ଶିକ୍ଷିତ ତଥା ଦକ୍ଷ ସମାଜ ପରିଣତ କରିଥିଲା।
-
ଉପଯୋଗୀ ଶସନ ଶକ୍ତି: ସେ ଏକ କଟ୍ଟ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେ ସାମୁଦାୟିକ ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ସ୍ଥାପିତ କରିବାକୁ ଚାଲିଥିଲେ। ସେ ଶକ୍ତିରେ ରହି ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଓ ତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ସେଟି କରିଥିଲେ।
ଏହି ସବୁ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ଫଳରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶିକ୍ଷିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।
(ଘ) ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ନେତୃତ୍ବର କି ପ୍ରଭାବ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଉପରେ ପଡ଼ିଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
ଯୋସେଫ ଷ୍ଟାଲିନ୍ଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ନେତୃତ୍ବ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଉପରେ ଗଭୀର ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା। ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ବର ପ୍ରଧାନ ପ୍ରଭାବଗୁଡିକ ହେଲା:
-
ଆଧିକାରିକ ଶକ୍ତିର କେନ୍ଦ୍ରୀକୃତ ହେବା:
ଷ୍ଟାଲିନ୍ ନେତୃତ୍ବରେ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଶକ୍ତି ଏକାଧିକ ହୋଇଗଲା, ଯାହା ଶକ୍ତିର କେନ୍ଦ୍ରୀକୃତିକୁ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲା। ସେ ସରକାରର ପ୍ରଧାନ ଶକ୍ତିକୁ ନିଜ ହାତରେ ସଂକଳିତ କରି, ସେ ସେନା, ଧନ ଓ ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ଅନେକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିଥିଲେ। -
ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ:
ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଆର୍ଥିକ ନୀତିକୁ ଗଭୀର ଭାବେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରିଥିଲେ। ସେ ପଞ୍ଚ-ବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରି, ଶିଳ୍ପ ଏବଂ କୃଷିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲେ। ଏହା ଦେଶକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଆର୍ଥିକ ପଦ୍ଧତିକୁ ଆଣିଛି, ଯାହା ପ୍ରାକ୍ତନ ସୋଭିଏତ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିଥିଲା। -
ସ୍ଥିତିଶୀଳ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଣାଳୀ:
ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଜନୈତିକ ସଂସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେ ଏକ ତନ୍ତ୍ର ପ୍ରାଣାଳୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନ କରି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ। ସେ ବିରୋଧୀ ଶକ୍ତିକୁ ମଧ୍ୟ ସଂକୋଚିତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେ ସ୍ଥିତିଶୀଳ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ। -
ସାମାଜିକ ସେବାରେ ଯୋଗଦେବା:
ଷ୍ଟାଲିନ୍ ସମାଜିକ ସେବା ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନାରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲେ। ସେ ଆଧୁନିକ ସିଧାନ୍ତ ଓ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା କରି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଏକ ଶିକ୍ଷିତ ସମାଜ ତିଆରି କରିଥିଲେ। -
ନିଜ ରାଜନୈତିକ ତନ୍ତ୍ରର ସେବାରେ ଶକ୍ତିକେନ୍ଦ୍ରୀକୃତ କରିବା:
ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଏକ ଏମିତି ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଣାଳୀ ସେଟି କରିଥିଲେ ଯାହା ଶକ୍ତିକୁ କେବଳ ନିଜର ହାତରେ ସଂକଳିତ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲା, ଯାହା ଏକ ସେନା, ସରକାର ଓ ସେବା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନ କରିଥିଲା।
ଏହି ସବୁ ପ୍ରଭାବ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା, ଯାହା ପରେ ଶିକ୍ଷା, ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ ଗାଡ଼ି ଯାଇଥିଲା।
(ଡ) ସାମ୍ୟବାଦୀ ଲୌହ ପରଦା ନୀତି ଯୋଗୁଁ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ କିପରି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଲା ?
ଉତ୍ତର:
ସାମ୍ୟବାଦୀ ଲୌହ ପରଦା ନୀତି (Communist Iron Curtain Policy) ଏକ ତିବ୍ର ରାଜନୈତିକ ନୀତି ଥିଲା, ଯାହା ଷ୍ଟାଲିନ୍ ଦ୍ୱାରା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ନୀତି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଉପରେ କିପରି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା, ସେଥିପାଇଁ ଏହାର କିଛି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ଏପରି:
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂଘର୍ଷ ଏବଂ ଦୂରୀକୃତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ:
ସାମ୍ୟବାଦୀ ଲୌହ ପରଦା ନୀତି, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଏକ ଧ୍ରୁବ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରକୃତରେ ପୃଥିବୀରେ ଅନ୍ୟ ସବୁ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ସୋଭିଏତ୍ ପ୍ରଭାବକୁ ସଂକୋଚିତ କରିଥିଲା। ସେଥିରୁ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଏକ ଆଇରନ୍ କର୍ଟେନ୍ ରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଗଲା, ଯାହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ସେ ଅନ୍ୟ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଦେଶରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଚାଲିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ଥିତି ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡିକର ସେକ୍ତାର ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା। -
ସାମ୍ୟବାଦୀ ନୀତିରେ ସ୍ଥିତି ଓ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ଦାବିରେ ସମସ୍ୟା:
ସେହି ସମୟରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ନୀତି ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା କରିଥିଲେ, ଯାହା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥିତିକୁ କଠିନ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିଥିଲା। ଏହା ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସେମିକ୍ଷେପ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନେ ନିଜର ସମାଜ ବିକାଶରେ ଅଧିକ ଦେଖାଯିବାକୁ ପାଇଁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ ହୋଇଥିଲେ। -
ମାନବ ଅଧିକାର ଉଲଙ୍ଘନ:
ଏହି ନୀତି ମାନବ ଅଧିକାର ଉଲଙ୍ଘନ କରିଥିଲା। ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଧିକାରିକ ଶକ୍ତିକୁ ତାଙ୍କର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ମଧ୍ୟରେ ଏକାଧିକ କରିଥିଲେ। ଏହା ତାଙ୍କର ସାମ୍ୟବାଦୀ ସମାଜ ଓ ସିଷ୍ଟମ ପ୍ରତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଲାଗୁ କରିଥିଲା। -
ଅନ୍ତର୍ଗତ ଧ୍ରୁବୀକୃତି ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ:
ସାମ୍ୟବାଦୀ ଲୌହ ପରଦା ନୀତି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଅନ୍ୟ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଦେଶ ସହିତ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଧ୍ରୁବୀକୃତିକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା। ଏହା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଅସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରାୟ ୩୦ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରଧାନ ସାମ୍ୟବାଦୀ ତନ୍ତ୍ର ରୂପେ ସାଥୀଥିଲା।
ସେହିପରି, ସାମ୍ୟବାଦୀ ଲୌହ ପରଦା ନୀତି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ପାଇଁ ଅନେକ ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ କ୍ଷତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।
(ଚ) ଗୋର୍ବାଚେଭ କେବେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ ?
ଉତ୍ତର:
ମିକେଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି (President) ରୂପେ 1988 ସାଳରେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ।
ସେ 1985 ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ (General Secretary) ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ଏବଂ ତାଙ୍କର ସଂସ୍ଥାଗତ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା (Perestroika) ଏବଂ ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ୍ (Glasnost) ନୀତିରେ ପ୍ରଚଳିତ ହେଲେ, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଆର୍ଥିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ରୂପାନ୍ତରଣ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଶାସକ ଭାବେ ଯଥାସ୍ଥିତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୀତି, ଶାସନ ପଦ୍ଧତି ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା କରିଥିଲେ।
(ଛ) ବୋରିସ୍ ୟେଲ୍ସିନ୍ କିଏ ?
ଉତ୍ତର:
ବୋରିସ୍ ୟେଲ୍ସିନ୍ (Boris Yeltsin) ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ରୂପେ ରୁସିଆର ପ୍ରଥମ ପ୍ରେଜିଡେଣ୍ଟ ଥିଲେ। ସେ 1931 ମସିହାରେ ରୁସିଆର ସେରାଟୋଭ ଦିସ୍ତ୍ରିକ୍ରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ୟେଲ୍ସିନ୍ର ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା 1980 ଦଶକରେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ସୋଭିଏତ୍ କମ୍ୟୁନିସ୍ଟ୍ ପାର୍ଟିରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନେତା ଭାବେ ଉଭୟ ହୋଇଥିଲେ।
1991 ମସିହାରେ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ବିକ୍ଷିଣ୍ଣ ହେବା ପରେ ୟେଲ୍ସିନ୍ ରୁସିଆର ପ୍ରଥମ ପ୍ରେଜିଡେଣ୍ଟ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ। ସେ ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ଏବଂ ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ ନୀତିଗୁଡିକର ପ୍ରବଳ ରଥିରେ ଶାସନ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ବରେ, ରୁସିଆ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘରୁ ବାହାରି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦେଶ ଭାବେ ପରିଣତ ହେଲା ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ସାମାଜିକ ଭାବେ ଏକ ନୂତନ ଧାରାରେ ପ୍ରବେଶ କଲା।
ଯେତେବେଳେ ରୁସିଆ ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍ଥାଗତ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ପ୍ରଧାନ ଯାତ୍ରା ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନାରେ ସମସ୍ୟାଗୁଡିକ ଥିଲା, ୟେଲ୍ସିନ୍ ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ବରେ ରାଜନୈତିକ ରୂପେ କେତେକ ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ।
1999 ମସିହାରେ, ୟେଲ୍ସିନ୍ ତାଙ୍କର ନିୟୁକ୍ତ ଦେଶର ପ୍ରେଜିଡେଣ୍ଟ ପଦବୀ ପରିଚୟ ଦେଇ ଅଧିକାର ଚାଲିଗଲେ ଏବଂ ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁତିନ୍ ତାଙ୍କର ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସକ ହେଲେ।
(ଜ) କେବେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ ପାଇଲା ?
ଉତ୍ତର:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ 1991 ମସିହାର 25 ଡିସେମ୍ବର ହେଲା। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା, ଯେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମିକେଲ୍ ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ତାଙ୍କର ଅଧିକାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘକୁ ଏକ ନୂତନ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଗଠନ ଅନୁସାରେ ଖଣ୍ଡିତ କରିଥିଲେ।
ଘଟଣା ପରିଚୟ:
-
1991 ମସିହାରେ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର 12 ରାଷ୍ଟ୍ର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲେ, ସେଥିରୁ 11 ଦେଶ ଏକ ନୂତନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦେଶ ଭାବେ ଗଠିତ ହୋଇଗଲେ।
-
25 ଡିସେମ୍ବର 1991ରେ, ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଶେଷରେ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ କରି, ସେ ଏକ ସଂଘୀ ଶକ୍ତି ଭାବେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲା, ଯାହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା।
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ ପାଇବାର କାରଣ:
-
ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରେ ଅସ୍ଥିରତା, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଏବଂ ବିରୋଧୀ ଚଳଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଦ୍ୱାରା ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ରୂପାନ୍ତରଣ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲେ, ଯାହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ଦେଶରେ ଅସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା। -
ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା:
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଆର୍ଥିକ ପଦ୍ଧତି ସଂକଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲା, ଯାହା ସମଗ୍ର ସଂଘର ନିଷ୍କଳଙ୍କତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା। ଏହାରେ ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ନୀତି ଏକ ଅତ୍ୟଧିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା। -
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଚଳାଚଳ:
ଏହାର ଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନରେ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଚଳାଚଳ ପ୍ରବଳ ହେବା ସହିତ, ଆନ୍ତର୍ଗତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ସଂଗଠନରୁ ବାହାରି ପଡ଼ିଥିଲେ।
ଏହି ତିନି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଲୋପ ପାଇବାର ପ୍ରଧାନ ଘଟଣା।
(ଝ) କୃଶ୍ଚେଭଙ୍କର କେଉଁ ମନୋଭାବ ଯୋଗୁଁ ସେ ଉଦାରପନ୍ଥୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିନ୍ଦିତ ହେଲେ ?
ଉତ୍ତର:
ନିକିତା କୃଶ୍ଚେଭ୍ ତାଙ୍କର ଶାସନକାଳରେ ନିଜର ମନୋଭାବ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟପଦ୍ଧତି ଯୋଗୁଁ ଉଦାରପନ୍ଥୀ (liberals) ଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ନିନ୍ଦିତ ହେଲେ। ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଏହିପରି:
-
ମୌଖିକ ଧୃତି ଏବଂ ଅସ୍ଥିର ନୀତିଗତ ଧାରା → କୃଶ୍ଚେଭ୍ କେବେ ଅତି କଠିନ ଭାବରେ ଚଲିଥିଲେ, କେବେ ଅତି ଉଦାର ଭାବରେ ଚଲିଥିଲେ। ଏହି ଅସ୍ଥିରତା ତାଙ୍କୁ ଉଦାରପନ୍ଥୀ ମଧ୍ୟରେ ଅଲୋଚନାର ଶିକାର କରିଥିଲା।
-
ସ୍ଟାଲିନ୍ ବିରୋଧୀ ରବैया → ସେ “ଡି-ସ୍ଟାଲିନାଇଜେସନ୍” ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସ୍ଟାଲିନ୍ ଯୁଗର ଅନ୍ୟାୟ ଓ ଦମନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସାଧାରଣ ସମ୍ମୁଖରେ ଆଣିଥିଲେ, ଯାହାକୁ କେତେକ ଉଦାରପନ୍ଥୀ ଅତି ଖାସି ପ୍ରୟାସ ବୋଲି ଭାବିଥିଲେ।
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୀତିରେ ଅସଫଳତା → କ୍ୟୁବା ମିସାଇଲ୍ ସଙ୍କଟ (1962) ଏବଂ ପଶ୍ଚିମୀ ଦେଶମାନେ ସହ ତାଙ୍କର କୌଶଳ କେତେବେଳେ କଠିନ, କେତେବେଳେ ନରମ ଥିଲା, ଯାହା ଉଦାରପନ୍ଥୀଙ୍କୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିଥିଲା।
-
ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ନୀତିରେ ଅସଫଳତା → ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ନବୋତ୍ଥାନ ନୀତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଉପରେ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରୟାସ ଆମୂଳ ବିଫଳ ହୋଇ ଉଦାରପନ୍ଥୀଙ୍କ ନିନ୍ଦା ଆଣିଥିଲା।
ସାରାଂଶରେ, କୃଶ୍ଚେଭ୍ଙ୍କର ଅସ୍ଥିର ନୀତିଗତ ଧାରା, ସ୍ଟାଲିନ୍ ବିରୋଧୀ ରବैया ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଅସଫଳତା ଯୋଗୁଁ ସେ ଉଦାରପନ୍ଥୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆଲୋଚିତ ହୋଇଥିଲେ।
(b) କେଉଁ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ୱାରସ ଚୁକ୍ତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାରର ପତନ ଘଟିଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ୱାରସ ଚୁକ୍ତି (Warsaw Pact) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିପଡିଥିବାର ପ୍ରମୁଖ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଏହିପରି:
-
ଆର୍ଥିକ ସଂକଟ → ସୋଭିଏତ୍ ଆଧିନସ୍ଥ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ୍ ଅର୍ଥନୀତି ଅସଫଳ ହେବା, ମୂଲ୍ୟବୃଦ୍ଧି, ତେଲ ସଙ୍କଟ ଏବଂ ଆପୂର୍ତ୍ତି ଅଭାବ ଜନଗଣର ଅସନ୍ତୋଷ ବଢ଼ାଇଥିଲା।
-
ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଙ୍କର ପେରେସ୍ତ୍ରୋଇକା ଏବଂ ଗ୍ଲାସନୋସ୍ଟ ନୀତି → ଏହି ସୋଭିଏତ୍ ସଂଖ୍ୟଳ ନୀତି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ଅଧିକ ଖୋଲା ପ୍ରବୃତ୍ତି ଓ ରାଜନୈତିକ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା, ଯାହା ପୂର୍ବ ଇଉରୋପ ଦେଶମାନେ ଉପରେ ବଡ଼ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଲା।
-
ଲୋକଙ୍କ ଗଣଆନ୍ଦୋଳନ → ପୋଲାଣ୍ଡର Solidarity Movement, ହଙ୍ଗେରୀ ଓ ଚେକୋସ୍ଲୋଭାକିଆର ଗଣ ଆନ୍ଦୋଳନ ସରକାର ଉପରେ ଚାପ ବଢ଼ାଇଥିଲା।
-
ବର୍ଲିନ୍ ଦେଓଳ ପତନ (1989) → ବର୍ଲିନ୍ ଦେଓଳ ଭାଙ୍ଗିବା ଏକ ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଘଟଣା ଥିଲା, ଯାହା ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନର ଅନ୍ତ ଘୋଷଣା କଲା।
-
ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଦୁର୍ବଳତା → ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଆପଣାଙ୍କ ଗଠନ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେକୁ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରି ଦମନ କରିପାରିଲା ନାହିଁ।
ସାରକଥାରେ, ଆର୍ଥିକ ଅସଫଳତା, ଲୋକମାନେର ଆନ୍ଦୋଳନ, ଗୋର୍ବାଚେଭ୍ ଙ୍କର ନୀତି ଏବଂ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘର ଦୁର୍ବଳତା ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ପତନର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଲା।
୪. ନିମ୍ନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଚାରିଗୋଟି ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ସଙ୍ଗେ ତା'ର କ୍ରମିକ ନମ୍ବର ବାଛି ଲେଖ ।
ଉତ୍ତର:
ଠିକ୍ ଅଛି! ଆପଣ ଯେଉଁ ପ୍ରଶ୍ନ ଏବଂ ଚାରିଟି ବିକଳ୍ପ ଦେବେ, ମୁଁ ତାହାରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ଚୟନ କରି, ବିକଳ୍ପର କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ସହିତ ଲେଖିଦେବି। ଉଦାହରଣ ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତୁ:
ଉଦାହରଣ:
ପ୍ରଶ୍ନ: ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ କେବେ ଭଙ୍ଗିଗଲା?
-
1989
-
1990
-
1991
-
1992
ଉତ୍ତର: 3) 1991
