Chapter 3

                                              विदा विश्लेषण : अपस्करणाचे मापन

1. भूमी आच्छादन म्हणजे काय?

उत्तर: भूमीवर नैसर्गिकरीत्या आच्छादित असलेले घटक (जंगल, गवताळ प्रदेश, वाळवंट इ.) हे भूमी आच्छादन होय.


2. भूमी उपयोजन म्हणजे काय?

उत्तर: मानव त्या भूमीचा कोणत्या हेतूसाठी उपयोग करतो ते म्हणजे भूमी उपयोजन.


3. भूमी आच्छादन व भूमी उपयोजन यात फरक कशात आहे?

उत्तर: आच्छादन म्हणजे नैसर्गिक स्वरूप व उपयोजन म्हणजे मानवी उपयोग.


4. करमणुकीसाठी वापरलेली जमीन कोणत्या प्रकारात मोडते?

उत्तर: भूमी उपयोजन.


5. भूमी आच्छादन ओळखण्यासाठी कोणते साधन वापरले जाते?

उत्तर: उपग्रह प्रतिमा.


6. भूमी उपयोजन उपग्रह प्रतिमेत का दिसत नाही?

उत्तर: कारण तो मानवी वापराशी संबंधित असतो.


7. ग्रामीण-नागरी झालर क्षेत्र म्हणजे काय?

उत्तर: ग्रामीण व नागरी क्षेत्राच्या सीमेवर असलेले संक्रमण क्षेत्र.


8. झालर क्षेत्राची रचना कशी असते?

 उत्तर: गुंतागुंतीची व मिश्र स्वरूपाची.


9. ग्रामीण-नागरी झालर क्षेत्रात कोणत्या दोन प्रकारच्या प्रशासकीय सेवा आढळतात?

उत्तर: ग्रामपंचायत व नगरपालिका.


10. नागरी प्रसरण म्हणजे काय?

उत्तर: शहराच्या विकासाबरोबर त्याचा भौगोलिक विस्तार होणे.


11. उपनगर म्हणजे काय?

उत्तर: महानगराच्या सीमांवर असलेली लहान-मोठी नगरे म्हणजे उपनगरे.


12. मुंबईची दोन उपनगरे सांगा.

उत्तर: भांडुप, कल्याण.


13. पुण्याची दोन उपनगरे सांगा.

उत्तर: वाकड, हिंजवडी.


14. झालर क्षेत्रातील ग्रामीण भागात कोणते बदल घडतात?

उत्तर: शेतीयोग्य जमीन निवासी किंवा औद्योगिक क्षेत्रात बदलते.


15. मोठ्या शहरांजवळील नगरे काय होते?

 उत्तर: ती मोठ्या शहरात विलीन होतात.


16. मोठ्या शहरांपासून दूर असलेली नगरे आपली ओळख का टिकवून ठेवतात?

उत्तर: कारण त्यांचा शहराशी संलग्न विकास कमी असतो.


17. झालर क्षेत्रातील ग्रामीण भाग कधी तसाच राहतो?

उत्तर: जेव्हा तो केवळ राहण्यासाठी व रोजच्या प्रवासासाठी वापरला जातो.


18. झालर क्षेत्राजवळील गावांची प्रमुख समस्या कोणत्या असतात?

 उत्तर: सोयीसुविधा व वाहतुकीच्या.


19. नागरी झालर क्षेत्रानंतर कोणता प्रदेश असतो?

उत्तर: ग्रामीण झालर क्षेत्र.


20. ग्रामीण-नागरी झालर क्षेत्राचे महत्त्व काय आहे?

उत्तर: ग्रामीण व नागरी जीवनशैलीचा संगम येथे दिसतो.


21. भूमी आच्छादन समजल्यावर आपल्याला काय माहिती मिळते?

उत्तर: त्या प्रदेशाचे नैसर्गिक स्वरूप समजते.


22. भूमी उपयोजन समजल्यावर आपल्याला काय माहिती मिळते?

उत्तर: त्या प्रदेशातील मानवी क्रियाकलाप समजतात.


23. ग्रामीण-नागरी झालर क्षेत्र हे संक्रमण क्षेत्र का म्हणतात?

उत्तर: कारण त्यात ग्रामीण व नागरी दोन्ही वैशिष्ट्यांची सरमिसळ असते.


24. झालर क्षेत्रातील प्रशासकीय समस्या कोणत्या असतात?

उत्तर: दोन प्रकारच्या प्रशासनाचे अस्तित्व (ग्रामपंचायत व नगरपालिका).


25. मोठ्या शहराजवळील उपनगरे कोणत्या कारणांनी विकसित होतात?

 उत्तर: मुख्य शहराच्या आर्थिक व भौगोलिक विस्तारामुळे.


26. झालर क्षेत्राचा शहरावर कसा परिणाम होतो?

उत्तर: शहरात काम करणाऱ्यांना राहण्याची सोय होते व रोज प्रवास करणारे लोक वाढतात.


27. झालर क्षेत्रातील जमिनीचा वापर कसा बदलतो?

उत्तर: शेतीची जमीन निवासी व औद्योगिक क्षेत्रात बदलते.


28. नागरीकरण झालेल्या भागातील पर्यावरणीय समस्या कोणत्या असतात?

उत्तर: प्रदूषण, झोपडपट्ट्या, वाहतुकीची कोंडी.


29. झालर क्षेत्राची सामाजिक वैशिष्ट्ये लिहा.

उत्तर: ग्रामीण व नागरी लोकसंख्येची मिश्र संस्कृती, जीवनशैली व परंपरांची सरमिसळ.


30. झालर क्षेत्राचे महत्त्व लिहा.

उत्तर: ते शहराच्या विकासासाठी आवश्यक मानवबल व जमीन पुरवते, तसेच ग्रामीण-नागरी संक्रमण दाखवते.

Answer by Dimpee Bora