Chapter 3                         मी कोण आहे? मी काय आहे?


प्र.१ तंत्रज्ञानातील जटिलतेमुळे माणसांना काय करावे लागते?

 उत्तर : कृत्रिमरित्या एकत्र येणे


प्र.२ तंत्रज्ञानाच्या युगात माणसांना कोणत्या समस्यांना सामोरे जावे लागते?

 उत्तर : ताणतणाव व तडजोडी


प्र.३ तत्त्वज्ञानात ‘स्व’ या संकल्पनेला आत्मा, मन, हृदय, चैतन्य अशी नावे दिली गेली. शरीरविज्ञानानुसार याचे अधिष्ठान कोणते?

 उत्तर : मेंदू


प्र.४ जाणिवेचे अधिष्ठान कोणता अवयव आहे?

 उत्तर : मेंदू


प्र.५ मानवी वर्तनावर काय परिणाम घडवते?

 उत्तर : मेंदूत चालणाऱ्या रसायन व संप्रेरकांच्या हालचाली


प्र.६ जाणीव म्हणजे काय?

 उत्तर : संवेदना, भावभावना आणि विचार


प्र.७ बुद्धिमत्ता म्हणजे काय?

 उत्तर : रचनाबंध ओळखणे, गणिती/तार्किक प्रक्रिया करणे, साधने बनवणे


प्र.८ जाणीव कोणाकडे असते?

 उत्तर : सर्व जीवमात्रांकडे


प्र.९ विशिष्ट बुद्धिमत्ता कोणाकडे असते?

 उत्तर : माणसाकडे


प्र.१० बुद्धिमत्तेच्या जोरावर माणसाने काय साध्य केले?

 उत्तर : वनस्पती व प्राणी माणसाळवले


प्र.११ जाणीव आणि बुद्धिमत्ता हे एकच आहेत. (सत्य/असत्य)

 उत्तर : असत्य


प्र.१२ संगणक माहिती प्रक्रिया करण्यात माणसापेक्षा अधिक वेगवान आहे. (सत्य/असत्य)

 उत्तर : सत्य


प्र.१३ संगणकाकडे जाणीव आणि संवेदना असतात. (सत्य/असत्य)

 उत्तर : असत्य


प्र.१४ २०व्या शतकाच्या उत्तरार्धात कोणता शोध मोठा टप्पा ठरला?

 उत्तर : संगणकाचा आधुनिक अवतार


प्र.१५ कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या युगात कोणत्या संकल्पना बदलू शकतात?

 उत्तर : ‘स्व’ विषयक कल्पना


प्र.१६ संगणक माणसापेक्षा कुठे अधिक सक्षम आहे?

 उत्तर : मोठ्या प्रमाणावर माहिती हाताळणे व प्रक्रिया करणे


प्र.१७ विचारवंतांना चिंता का वाटते?

 उत्तर : कारण बुद्धिमत्तेच्या आधारावर संगणक माणसाचे काय करू शकतो हा प्रश्न अनुत्तरित आहे.


प्र.१८ जाणीव कोणत्या घटकांचा समुच्चय मानली जाते?

 उत्तर : संवेदना + भावभावना + विचार


प्र.१९ ‘स्व’ या संकल्पनेवर प्राचीन तत्त्वज्ञानी काय चर्चा करीत असत?

 उत्तर : आत्मा, मन, हृदय व चैतन्य यांच्या रूपात


प्र.२० मेंदूतील बदल कोणत्या कारणामुळे घडतात?

 उत्तर : विकसन प्रक्रियेतील टप्पे, रसायने व संप्रेरकांमुळे


प्र.२१ Substance या संकल्पनेचे दोन प्रकार कोणते?

 उत्तर : जड (Matter) आणि चेतन (Conscious/Living)


प्र.२२ शरीर-मन आंतरक्रियावाद (Body-mind interactionism) म्हणजे काय?

 उत्तर : शरीर व मन यांच्यातील परस्परसंबंध मानणारी संकल्पना


प्र.२३ प्रसंगवाद (Occasionalism) म्हणजे काय?

 उत्तर : देवाच्या हस्तक्षेपामुळे शरीर व मनातील घटनांचा संबंध जुळतो अशी संकल्पना


प्र.२४ समांतरवाद (Parallelism) म्हणजे काय?

 उत्तर : शरीर व मन यांचे घटनाक्रम समांतर चालतात पण परस्परक्रिया नसते


प्र.२५ पूर्व-संस्थापित सुसंवाद (Pre-established harmony) म्हणजे काय?

 उत्तर : देवाने आधीच शरीर-मन यांचे सुसंवाद निश्चित केले आहेत अशी धारणा


प्र.২৬ तटस्थ एकतत्त्ववाद (Neutral Monism) म्हणजे काय?

 उत्तर : मन व शरीर हे एका तटस्थ तत्त्वाच्या दोन रूपे आहेत असे मत


प्र.२७ वर्तनवाद (Behaviorism) म्हणजे काय?

 उत्तर : फक्त वर्तनाचे निरीक्षण करून मन समजून घेण्याची पद्धत


प्र.२८ संशयवाद (Skepticism) म्हणजे काय?

 उत्तर : कुठलेही ज्ञान निश्चित आहे का यावर शंका घेणारे तत्त्वज्ञान


प्र.२९ तदेवता (Identity Theory) म्हणजे काय?

 उत्तर : मानसिक घटना म्हणजेच मेंदूतील शारीरिक घटना आहेत असे मत


प्र.३० कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या युगात माणसासाठी सर्वांत महत्त्वाचा प्रश्न कोणता आहे?

 उत्तर : संगणक व यंत्रे मानवी बुद्धिमत्तेवर किती व कसे नियंत्रण मिळवू शकतात

Answer by Dimpee Bora