বংশগতি তত্ত্ব আৰু প্ৰকাৰণ | অধ্যায় ৫ | Chapter 5 | Class 12 Biology Solution Assamese Medium | HS 2nd Year Biology Assam | Principles of inheritance and variation Chapter Answer

বংশগতি তত্ত্ব আৰু প্ৰকাৰণ | অধ্যায় ৫ | Chapter 5 | Class 12 Biology Solution Assamese Medium | HS 2nd Year Biology Assam | Principles of inheritance and variation Chapter Answer 

বংশগতি তত্ত্ব আৰু প্ৰকাৰণ

প্ৰশ্নমালা

(A) বহু বিকল্পী উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ

1. এযোৰ এলিলীয় লক্ষণ লৈ এটা সংকৰ বংশ সৃষ্টি কৰিলে পৰাহত লক্ষণটো প্ৰথমে কোনটো জনুত প্ৰকাশ পাবঃ

(a) প্ৰথম অপত্য জনু (F₁)-ত, (b) দ্বিতীয় অপত্য জনু (F₂)-ত, (c) তৃতীয় অপত্য জনু (F₃)-ত, (d) ইয়াৰ এটাতো নহয়।

2. এটা দ্বি-সংকৰণ পৰীক্ষাত তলত দিয়া জনুৰূপসমূহ পোৱা গ’ল। ইয়াৰ কোনটো জনুৰূপ দুয়োটা লক্ষণৰ বাবে সমযুতকঃ

(a) AaBB, (b) AaBb, (c) AABb, (d) aabb

3. তলৰ জনুৰূপ কেইযোৰৰ ব্যক্তৰূপ একে হ’বঃ

(a) Aabb আৰু AAbb (b) aaBb আৰু AaBb (c) AABb আৰু Aabb (d) aabb আৰু AABB

4. মেণ্ডেলৰ দ্বি-সংকৰ অনুপাত কোনটো?

(a) 9ঃ 1ঃ 1ঃ 3, (b) 3ঃ 9ঃ 3ঃ 1, (c) 9ঃ 3ঃ 3ঃ 1, (d) 9ঃ 1ঃ 3ঃ 3

5. গিনিপিগৰ ভোবোৰানোম প্ৰভাৱী, নিমজনোম পৰাহত। সেইদৰে ক’লা ৰং প্ৰভাৱী, বগা ৰং পৰাহত। এই দুযোৰ লক্ষণৰ দ্বি-সংকৰ পৰীক্ষাত 9ঃ 3ঃ 3ঃ 1 অণুপাতত পোৱা ব্যক্তৰূপ কেইটাৰ ক্ৰম হ’বঃ

(a) ভোবোৰা-ক’লাঃ মিহিঃকলাঃ মিহি-বগাঃ ভোবোৰা-বগা

(b) মিহি-কলাঃ ভোবোৰা-ক’লাঃ মিহি-বগাঃ ভোবোৰা-কলা

(c) ভোবোৰা-ক’লাঃ ভোবোৰা-বগাঃ মিহি-কলাঃ মিহি-বগা

(d) ভোবোৰা-বগাঃ ভোবোৰা-কলাঃ মিহি-বগাঃ মিহি-কলা

6. বংশগতিৰ ভৌতিক আধাৰ হ’লঃ

(a) কোষকেন্দ্ৰ, (b) ক্ৰম’জ’ম (c) কোষপ্ৰৰস, (d) ইয়াৰ কোনোটোৱেই নহয়।

7. ৰঙা ফল ধৰা ওখ বিলাহীৰ লগত হালধীয়া ফলধৰা-চাপৰ বিলাহীৰ সংগমত F₁ জনুত সকলো গছ ৰঙাফল ধৰা-ওখ গছ পোৱা গ’ল। F₁ জনুৰ গছৰ স্ব-পৰাগনৰ ফলত F₁ জনুত পিতৃজনুৰ ব্যক্তৰূপ দুটা পোৱা গ’ল। ইয়াৰ পৰা বুজা যায় যে এই লক্ষণ দুটাৰ জিনীয় নিয়ন্ত্ৰণ হয়ঃ

(a) দুটা সংলগ্ন জিনৰ দ্বাৰা,

(b) দুটা ক্ৰম’জ’মৰ অবিসন্ধিৰ কৰণে,

(c) নিৰ্দিষ্ট জিন দুটা বিভিন্ন ক্ৰম’জ’মত থকাৰ কৰণে,

(d) ‘ৰঙা ফল’ আৰু ‘ওখ গছ’ –কোনোটো জিনেই সম্পৰ্ণ প্ৰভাৱী নহয় কাৰণে।

8. Aa, Bb, Cc জনুৰূপৰ পুৰুষ প্ৰাণী এটাৰ জনন (শুক্ৰকোষ) কেইটা বিভিন্নপ্ৰকাৰ সম্ভৱপৰঃ

(a) দুই   (b) তিনি   (c) চাৰি   (d) আঠ

9. তলত পাঁচটা দ্বি-সংকৰৰ অধিসংগম (Black cross) কৰি জিনসমূহৰ মাজত হোৱা পুৰ্বিন্যাসৰ পৰিমাণ দিয়া হৈছেঃ

Aa, Bb-31%, Xx, Yy-22%, Xx, Bb-5%, Aa, Xx-36%, Aa, Yy-14%,

ইয়াৰ পৰা ক্ৰম’জ’মত A, B, X আৰু Y জিন কেইটাৰ ক্ৰমিক অৱস্থান পোৱা যায়ঃ

(a) A B X Y, (b) A X B Y, (c) A Y B X, (d) B X A Y

10. 9: 3: 3: 1 ব্যক্তিৰূপীয় অনুপাত পোৱা যায়ঃ-

(a) প্ৰমাণ্য সংগমত (b) একসংকৰণ পৰীক্ষাত (c) দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাত (d) এটাতো নহয়

11. মেণ্ডেলীয় বংশগতিৰ চৰিত্ৰৰ ভিন্নতাৰ কাৰণঃ-

(a) সহলগ্নতা (b) জিন বিনিময় (c) উৎপৰিবৰ্ত্তন (d) স্বতন্ত্ৰ-বিন্যাস সূত্ৰ

12. Tt আৰু tt জনুৰূপৰ ব্যক্তিৰ মাজত সংগম ঘটালে অপত্যজনুত পোৱা অনুপাতঃ-

(a) 1 : 1 (b) 2 : 1 (c) 1 : 2 (d) 1 : 2 : 1

উত্তৰঃ 

(A) 1(b), 2(d), 3(a), 4(c), 5(c), 6(b), 7(a), 8(b), 9(b), 10. (c), 11. (d), 12. (d)

         

(B) চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ

1. বংশগতি মানে কি?

2. বংশগতি চৰ্চাৰ পিতৃস্বৰূপ কোন?

3. ‘বিশুদ্ধ বংশ’ বুলিলে কি বুজা? এক-সংকৰ আৰু দ্বি-সংকৰ অনুপাত কি কি?

4. এক-সংকৰণ আৰু দ্বি-সংকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজত প্ৰভেদ কি। একসংকৰ আৰু দ্বি-সংকৰ অনুপাত দুটা উল্লেখ কৰা।

5. ‘অধি সংগম’ কাক বোলে? এটা উদাহৰণৰ সহায়ত ব্যাখ্যা কৰা।

7. ‘প্ৰভাৱী আৰু পৰাহত’ লক্ষণ (বা জিন) বুলিলে কি বুজা ব্যাখ্যা কৰা। ব্যক্তৰূপ আৰু জিনীয় ৰূপৰ পার্থক্য কি?

8. তলত দিয়া শব্দসমূহৰ অর্থ ব্যাখ্যা কৰাঃ

সমযুতক, বিষমযুতক, ব্যক্তৰূপ, জিনীয় ৰূপ।

9. তলত দিয়া যুতকবোৰ ৱনে বিষমযুতক বিচাৰ কৰাঃ

Rr, tt, WW, RR, rr

10. মেণ্ডেলৰ প্ৰথমসূত্ৰটোত কি কোৱা হৈছে? ব্যাখ্যা কৰা। (উঃ অঃ 26.11 চোৱা, একসংকৰ অনুপাতৰ সহায়ত ব্যাখ্যা কৰা)

11. এটা নির্দিষ্ট লক্ষণৰ ব্যক্তৰূপৰ পৰা ব্যক্তিটোৰ জিনীয় ৰূপ জানিবৰ উপায় এটা বর্ণনা কৰা।

12. জিনৰ ‘স্বতন্ত্রবিন্যাস’ কি? ব্যাখ্যা কৰা।

13. মটমাহৰ বীজৰ ৰং সম্পৰ্কীয় এলিলযোৰ হৈছে ‘সেউজীয়া— হালধীয়াআৰু-ফুলৰ স্থান সম্পর্কীয় এলিলযোৰ হৈছে ‘কাক্ষিক-অগ্রস্থ’। এটা দ্বি-সংকৰণ পৰীক্ষাৰ F₂জনুত পোৱা বিভিন্ন ব্যক্তৰূপৰ গছবিলাকৰ সংখ্যা হ’ল এনেকুৱাঃ-

সেউজীয়া-কাক্ষিক–42 ; হালধীয়া-কাক্ষিক–116 ;সেউজীয়া— অগ্রস্থ—12;হালধীয়া—অগ্রস্থ-38।

প্ৰভাৱী আৰু পৰাহত লক্ষণ কেইটা বাছি উলিওৱা।

14. মেণ্ডেলৰ কাৰক বুলিলে কি বুজা?

15. এলিল মানে কি?

16. F₁জনু বুলিলে কি বুজা?

17. কুনকুনি মাখিৰ ৰঙাচকু (R) প্ৰভাৱী আৰু বগাচকু (r) পৰাহত। আনহাতে স্বাভাৱিক পাখি (Vg) প্রভাৱী আৰু ক্ষুদ্র পাখি (vg) পৰাহত। এই দুযোৰ এলিলীয় লক্ষণৰ দ্বি-সংকৰণ পৰীক্ষাত সম্ভৱপৰ সকলোপ্ৰকাৰৰ জনুৰূপ এটা ‘পুনেটচক্ৰত' স্থাপন কৰা আৰু কেউবিধ ব্যক্তৰূপৰ সংখ্যা নির্ণয় কৰা।

18. মেণ্ডেলৰ সূত্র সমূহৰ চমু উল্লেখ কৰা। জননকোষৰ বিশুদ্ধতা মানে কি বুজা?

19. একসংকৰণ পৰীক্ষা কি? এই সংকৰণে কি দৰে মেন্ডেলৰ পৃথকীকৰণ সূত্র ব্যাখ্যা কৰে? 

20.বংশগতিৰ ক্রম’জমীয় তত্ত্ব ব্যাখ্যা কৰা।

21. সহপ্রবলতা কি? উদাহৰণৰ সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

(C) ৰচনাধর্মী প্রশ্নঃ

1. এক-সংকৰ অনুপাত বুলিলে কি বুজা? মেণ্ডেলে কৰা এটা সংকৰণ পৰীক্ষাৰ সহায়ত আলোচনা কৰা।

2. বিলাতী এন্দুৰৰ BBTT আৰু bbtt পিতৃপুৰুষৰ মাজত সংকৰণ ঘটাই F₂জনুত পাবলগীয়া ব্যক্তলক্ষণ সমষ্টিৰ অনুপাত নির্ণয় কৰা। য'ত,

B → জিনে ক’লা বৰণৰ নোমৰ বাবে সংকেত দিয়ে;

T → জিনে ঘন নোমৰ বাবে সংকেত দিয়ে;

b → জিনে মুগা বৰণৰ আৱিষ্ট যুগ্মবিকল্পী চৰিত্ৰৰ সংকেত দিয়ে;

t → জিনে সেৰেঙা বা পাতল নোমৰ আৱিষ্ঠ যুগ্মবিকল্পী চৰিত্ৰৰ সংকেত দিয়ে।

BBTT →ঘন, ক’লা নোমৰ বিলাতী এন্দুৰ।

bbtt → পাতল, মুগা নোমৰ বিলাতী এন্দুৰ।

3.পৰীক্ষণীয় সংকৰণৰ এটি উদাহৰণৰ সহায়েৰে মেণ্ডেলৰ পৃথকীকৰণ সুত্ৰৰ আলোচনা কৰা।

4. বংশগতি সম্পর্কে মেণ্ডেলৰ মতবাদ সমূহ দাঙি ধৰা।

5. মেণ্ডেলৰ দ্বি-সংকৰ অনুপাত কি? পৰীক্ষাৰ সহায়ত আলোচনা কৰা।

6. মেণ্ডেলৰ দ্বিতীয় সূত্র কি? পৰীক্ষাৰ সহায়ত সূত্ৰটো ব্যাখ্যা কৰা।

7. জিনৰ ‘স্বতন্ত্রবিন্যাস'বুলিলে কি বুজা? —এটা দ্বি-সংকৰণ পৰীক্ষাৰ সহায়ত বুজাই লিখা।

8. মানৱ জিন’ম প্ৰকল্পৰ লক্ষ্যসমূহ লিখা। অথবা, মেণ্ডেলৰ বংশগতিৰ সূত্ৰসমূহ লিখা।

(D) সংজ্ঞা লিখাঃ

(a) ব্যক্ত ৰূপ, (b) জিনীয় ৰূপ বা জনু ৰূপ, (c) সমযুতক, (d) বিষমযুতক, (e) প্ৰভাৱী কাৰক, (f)অপ্ৰভাৱী কাৰক, (g) এক-সংকৰ, (h) দ্বি-সংকৰ, (i) এলিল, (j) অসম্পূৰ্ণ প্ৰভাৱী।

(E) পাৰ্থক্য লিখাঃ

(a) ব্যক্তৰূপ আৰু জিনীয় ৰূপ [AHSEC, 2014] (b) সমযুতক আৰু বিষমযুতক। [AHSEC, 1992] (c) ডাইন চিন্দ্ৰিম আৰু টাৰ্নাৰ চিন্দ্ৰম। [AHSEC, 2013]

(F) শূন্যস্থান পূৰণ কৰাঃ

(a) মেণ্ডেলৰ মটৰ মাহৰ-যোৰ লক্ষণ পৰীক্ষাৰ বাবে বাছি লৈছিল। (b) 3ঃ 1 অনুপাতত অপত্য সৃষ্টি হোৱা জনুক-জনু বোলা হয়। (c) এক-সংকৰ পৰীক্ষাত F₁জনুত যি চৰিত্ৰ প্ৰকাশ পায় তাৰ কাৰকক-কাৰক বোলা হয়। (d) দ্বি-সংকৰ পৰীক্ষাত পোৱা অনুপাত আছিল- (e) দুটা জীৱৰ চৰিত্ৰৰ মিলন ঘটাই সৃষ্টি কৰা অপত্যক-বোলে।

(F) (a) 7, (b) F1, (c) প্ৰভাৱী (d) 9: 3: 3: 1, (e) সংকৰ

উত্তৰঃ

(G) তলত উল্লেখ কৰা বাক্যসমূহৰ প্ৰত্যেকতোকে এটা মাত্ৰ শব্দৰ দ্বাৰা প্ৰকাশ কৰাঃ

(a) চকুৰে দেখা বাহ্যিক চৰিত্ৰ। (b) এটা বিন্দুত অৱস্থিত বিপৰীত বৈশিষ্ট্যৰ নিয়ন্ত্ৰক জিন। (c) এটা চৰিত্ৰৰ অন্তৰণ অধ্যয়নৰ বাবে কৰা সংকৰণ। (d) বাহ্যিক ভাবে প্ৰভাৱী প্ৰথম অপত্য জনু আৰু তাৰ অপ্ৰভাৱী জনকৰ মাজত সংগম। (e) জনুত উৎপন্ন অপত্যত প্ৰভাৱী চৰিত্ৰৰ সম্প্ৰূৰ্ণ প্ৰকাশ নোপোৱা।

(G) (a) ব্যক্ত ৰূপ, (b) এলিল (c) একসংকৰণ (d)F1 জনু (e) পৰাহত।

উত্তৰঃ

বহুকাৰকৰ ওপৰত প্ৰশ্তুত কৰা প্ৰশ্নাৱলী

(A)ৰচনাধৰ্ম্মী প্ৰশ্নঃ

1. বহুকাৰকৰ সংজ্ঞা দিয়া আৰু সিহঁতৰ বৈশিষ্ট্যৰ বিষয়ে লিখা।

2. মানুহৰ ABO ৰক্তদল নিৰূপণ পদ্ধতিত বহুকাৰকে কেনেকৈ প্ৰভাৱ পেলায় তাক বৰ্ণনা কৰা।

3. মানুহৰ ABO ৰক্তদলৰ বংশগতি প্ৰক্ৰিয়াৰ বিষয়ে লিখা।

4. মানুহৰ ৰক্তদলৰ বংশগতি প্ৰক্ৰিয়াৰ বৰ্ণনা কৰা।

(B) বহুবিকল্পী উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ

1. A আৰু B এই দুই ধৰণৰ ৰক্তদল থকা পিতৃ-মাতৃৰ সন্তানৰ সাম্ভাৱ্য হ’বঃ-

(i)A আৰু B, (ii)A, B, AB আৰু O, (iii)A, B আৰু AB, (iv)AB.

2. পিতৃৰ ৰক্তদল ‘A’ আৰু মাতৃৰ ৰক্তদল ‘B’ হলে সন্তানৰ সম্ভাৱ্য ৰক্তদল হ’বঃ-

(i)A, (ii)B, (iii)AB, (ivA, B, O আৰু AB।

1. A, B, AB আৰু O; 2. A, B, O আৰু AB।

উত্তৰঃ

(C)চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ

1. পিতৃৰ ৰক্তদল ‘AB’, মাতৃৰ ৰক্তদল ‘A’ হলে সন্তানৰ সম্ভাৱ্য ৰক্তদল কি হ’ব উলিওৱা।

2. পিতৃৰ ৰক্তদল ‘A’ মাতৃৰ ‘B'। সন্তানৰ সম্ভাৱ্য ৰক্তদল কি হ’ব উলিওৱা।

3. পিতৃ আৰু মাতৃ উভয়ৰে ৰক্তদল ‘A’ হলে সন্তানৰ সম্ভাৱ্য ৰক্তদল কি হ’ব উলিওৱা।

4. পিতৃৰ ৰক্তদল ‘0' আৰু মাতৃৰ ৰক্তদল ‘AB’ হলে সন্তানৰ ৰক্তদল কি হ'ব পাৰে?

5. ৰক্তদল A থকা এজন মানুহৰ পত্নীৰ ৰক্তদল B আৰু তেঁওলোকৰ সন্তানৰ ৰক্তদল। তেওঁলোক তিনিওটাৰে ৰক্তদলৰ বাবে থকা জনুৰূপ কি হ’ব লিখা। ইয়াৰ বাহিৰেও সন্তানৰ সম্ভাৱ্য ৰক্তদল আৰু কি হ'ব পাৰে?

6. মানুহৰ চাৰিপ্ৰকাৰৰ ৰক্তদল A , B , AB আৰু 0 তিনিটা কাৰকে নিয়ন্ত্রণ কৰে। ৰক্তদল নিয়ন্ত্রণ কৰা কাৰকৰ বংশগতি প্রক্রিয়া বর্ণনা কৰা।

7. মেণ্ডেলতত্ত্বৰ সূত্র লিখা । একসংকৰ অনুপাতৰ সহায়েৰে পৃথকীকৰণ সূত্ৰটো বর্ণনা কৰা। [H.S. Final 2008]

8. AB ৰক্তদলৰ জিনীয় ৰূপ বা জিন’টাইপ প্ৰকাশ কৰা।

9. জিনীয় পদাৰ্থৰ চাৰিটা লক্ষণ কি?

লিংগজড়িত বংশগতিৰ ওপৰত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰশ্নাৱলী

বহু বিকল্পী প্ৰশ্নঃ

(i) লিংগ-জড়িত লক্ষণসমূহঃ

(a) প্ৰভাৱী

(c) প্ৰাণনাশক

(ii) তলত দিয়াবোৰৰ কোনটো বেমাৰ এটা জনুৰ পৰা আনটো জনুলৈ লিংগ ক্ৰম’জ’মৰ দ্বাৰা হস্তান্তৰিত হয়ঃ

(a) বৰ্ণান্ধতা

(b) কুকুৰীকণা

(c) ডাউনৰ ছিন্দ্ৰম

(d) টাৰ্নাৰৰ ছিন্দ্ৰম

(iii)Y-ক্ৰম’জ’মত থকা জিন বোৰক কি বোলেঃ

(a) হ’লাণ্ড্ৰিক জিন

(b) লিংগজড়িত জিন

(c) লিংগ সিমীত জিন

(d) পুংলিংগ প্ৰভাৱী জিন

(iv) অনিষিক্ত ডিম্বৰ পৰা ভ্ৰূণৰ বিকাশত কি বুলি জনা যায়ঃ

(a) পাৰ্থেন’কাৰ্পি

(b) পাৰ্থেন’জেনেছিছ

(c) বহুভ্ৰূণতা

(d) এইবোৰৰ এটাও নহয়

(v) বৰ্ণান্ধ মানুহ এজনে বৰ্ণান্ধ পিতৃৰ জীয়ৰীৰ লগত বিবাহ হলে তেওঁলোক সতি-সন্ততিবোৰ হ’বঃ

(a) কোনো গৰাকী জীয়ৰীয়েই বৰ্ণান্ধ নহয়

(b) আটাইকেইজন পুত্ৰই বৰ্ণান্ধ

(c) আটাইবোৰ জীয়ৰী বৰ্ণান্ধ

(d) 50% পুত্ৰ বৰ্ণান্ধ

(vi) চৰাইৰ লিংগ নিৰ্দ্ধাৰণ পদ্ধতি কোনটোঃ

(a)XX-XY

(b)XX-XO

(c)ZZ-ZW

(d)ZZ-ZO

(i)—(b), (ii)—(a), (iv)—(d), (vi)—(c).

উত্তৰঃ

(B) লিংগ নিৰূপণঃ

1. লিংগ ক্রম'জ'ম কোন বিলাক? এই বিলাকে কেনেকৈ লিংগ নিৰূপণ কৰে ব্যাখ্যা কৰা।

2. লিংগ ক্রম’জ’মৰ আবিষ্কাৰে কিদৰে বংশগতিৰ ক্ৰম'জ'ম মতবাদটো সমর্থন কৰিছিল? XX আৰু XY লিংগ নিৰ্দ্ধাৰণ পদ্ধতি আলেচনা কৰা।

3. মানুহৰ লিংগ কেনেকৈ নিৰূপিত হয়?

4. ড্ৰছ’ফিলাৰ লিংগ কেনেকৈ নিৰূপিত হয়?

5. XX - XY লিংগ নিৰূপণ প্রক্রিয়া উদাহৰণৰ সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

6. XX - XO লিংগ নিৰূপণ প্রক্রিয়া উদাহৰণেৰে সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

7. ZZ - ZWলিংগ নিৰূপণ প্রক্রিয়া উদাহৰণৰ সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

8. পতঙ্গত সাধাৰণতে কোন প্রকাৰ লিংগ নিৰূপণ প্রক্রিয়া প্রযোজ্য?

9. মানুহৰ আৰু পক্ষীৰ লিংগ নিৰূপণ প্রক্রিয়াৰ এটা তুলনামূলক আলোচনা দাঙি ধৰা।

10. দৈহিক ক্ৰম'জ'ম আৰু লিংগ ক্রম'জ'ম পার্থক্য লিখ।

11. মানুহ, চৰাই, ফৰিং আৰু পখিলা পুং লিংগীয় ক্রম'জ'মৰ গঠন লিখা।

(C) লিংগ জড়িত বংশগতিঃ

1. লিংগজড়িত বংশগতি বুলিলে কি বুজা?

2. লিংগজড়িত বংশগতি বুলিলে কি বুজায় উদাহৰণেৰে সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

3. মানুহৰ লিংগজড়িত বংশগতিৰ দুটা লক্ষণ উল্লেখ কৰা।

4. মানুহৰ লিংগজড়িত বংশগতিৰ প্রক্রিয়াটোক উদাহৰণসহ বর্ণনা কৰা।

5. মানুহৰ X- সংলগ্ন অপ্ৰভাৱী চৰিত্ৰৰ বংশগতি উদাহৰণেৰে সৈতে বর্ণনা কৰা।

6. লিংগ সহলগ্নতা ৰোগৰ দ্বাৰা আক্রান্ত স্ত্রী ৰোগীৰ সংখ্যাতকৈ পুৰুষ ৰোগীৰ সংখ্যা বেছি। কাৰণ ব্যাখ্যা কৰা।

7. লিংগজড়িত বংশগতি মানে কি? এই প্রক্রিয়াটো মানুহৰ দেহত পোৱা উদাহৰণৰ সৈতে বুজাই লিখা।

৪. লিংগজড়িত বংশগতি উদাহৰণসহ ব্যাখ্যা কৰা।

9. মানুহৰ দুবিধ লিংগজড়িত ৰোগৰ নাম লিখা।

10. হিম 'ফিলিয়া ৰোগৰ লক্ষণ কি? বংশগতিত ইয়াৰ প্ৰভাৱ কি হ’ব পাৰে ব্যাখ্যা কৰা।

11. হিমফিলিয়া ৰোগৰ বংশগতিৰ প্রক্রিয়া উদাহৰণেৰে সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

12. X- সংলগ্ন জিন পিতৃৰ পৰা পুত্রলৈ কিয় হস্তান্তৰ নহয়?

13. পুন্যস্ত জিন কাক বোলে? যি কোনো দুটা উদাহৰণ দিয়া।

14. হিমফিলিয়া পুৰুষ ৰোগী এজনে হিম’ফিলিয়া ৰোগমুক্ত মানুহ এগৰাকী বিয়া কৰালে তেওঁলোকৰ ছোৱালী আৰু ল'ৰা সন্তানৰ কিমান সংখ্যক হিম’ফিলিয়া ৰোগমুক্ত আৰু কিমান সংখ্যক হিম’ফিলিয়া ৰোগযুক্ত হ’ব? সংগম পৰীক্ষাৰ সহায়ত দেখুওৱা।

15. মানুহৰ বৰ্ণান্ধতা বুলিলে কি বুজা? মানুহৰ বৰ্ণান্ধতা ৰোগৰ বংশগতি প্রক্রিয়া উদাহৰণৰ সৈতে ব্যাখ্যা কৰা।

(A) বহুবিকল্পী প্ৰশ্নঃ

1. মানুহৰ জনুৰূপত দৈহিক ক্ৰম’জ’ম-21-ৰ তিনিডাল ক্ৰম’জ’ম থাকিলে কি হয়ঃ

(a) ডাউনৰ ছিণ্ড্ৰম

(b) টাৰ্ণাৰৰ ছিণ্ড্ৰম

(c) ক্লাইনফেল্টাৰৰ ছিণ্ডম

(d) হিম’ফিলিয়া

2. বৰ্ণান্ধ তিৰোতা এগৰাকীৰ লগত নিৰোগী ব্যক্তিৰ বিয়া হলে বৰহ্ণান্ধ সন্তানৰ সম্ভাৱনাঃ

(a) সকলো জীয়েক আৰু পুতেক বৰ্ণান্ধ

(b) সকলো পুত্ৰই বৰ্ণান্ধ

(c) সকলো জীয়েক বৰ্ণান্ধ

(d) সকলো পুতেক নিৰোগী

3. বগা চৰ্মৰ (Albino) ব্যক্তিয়ে বিয়া কৰোৱাৰ পিচত 50% সন্তানে বগা ছৰ্মযুক্ত হলে তিৰোতা গৰাকী-

(a) বিষমযুতক নিৰোগী

(b) সমযুতক নিৰোগী

(c) বগা চৰ্মযুতক

(d) ইয়াৰ এটাও নহয়

4. কোনটো ৰোগ লিংগ ক্ৰম’জ’মৰ দ্বাৰা বংশনুক্ৰমে হস্তান্তৰ হয়ঃ

(a) বৰ্ণান্ধতা

(b) কুকুৰী কণা

(c) ডাউনৰ ছিণ্ড্ৰম

 (d) টাৰ্ণাৰৰ ছিণ্ড্ৰম

 

1. (a), 2. (b), 3. (a), 4. (a).

 উত্তৰঃ

(B) দীঘল প্ৰশ্ন

1. উৎপৰিবৰ্ত্তিত জিনৰ বাবে হোৱা মানুহৰ আনুবংশিক ৰোগসমুহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।

2. দৈহিক ক্ৰম’জ’মৰ সাংখ্যিক পৰিবৰ্ত্তনৰ বাবে হোৱা মানুহৰ আনুবংশিক ৰোগসমুহ বৰ্ণনা কৰা।

3. উৎপৰিবৰ্ত্তন মানে কি? উদাহৰণ দিয়া।

4. লিংগ ক্ৰম’জ’মৰ সাংখ্যিক পৰিবৰ্ত্তনৰ বাবে হোৱা বংশগত ৰোগৰ বিষয়ে এটা আলোচনা কৰা।

5. উদাহৰণেৰে সৈতে লিংগ ক্ৰম’জ’মত থকা অপ্ৰভাৱী জিনৰ দ্বাৰা হোৱা আনুবংশিক ৰোগৰ বংশগতিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।

6. ডাউন ছিন্দ্ৰম’ৰ জিনীয় আধাৰ বৰ্ণনা কৰা।

(C) চমু প্ৰশ্নঃ

1. কাঁচি-কোষ ৰক্তহীনতাৰ জিনীয় আধাৰ বৰ্ণনা কৰা।

2. মানুহৰ দেহত ক্রম’জ’মৰ সংখ্যাৰ বিজুতিৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা দুবিধ ৰোগৰ নাম লিখা।

3. ক্লিনেফেল্টাৰ ৰােগৰ কাৰণ কি? এনে ৰোগৰ ব্যক্তিৰ দুটা অস্বাভাবিক লক্ষণ উল্লেখ কৰা।

5. টানাৰৰ লক্ষণ কি?

6. “টানাৰ ছিন্দ্ৰমৰ কাৰণ আৰু লক্ষণবোৰৰ বিষয়ে লিখা।

7. টার্নাৰৰ লক্ষণৰ ব্যক্তিৰ জিনসমষ্টি কি?

8. এ.বি.অ. ৰক্ত প্রণালীত, যদি দুয়োটা প্রতিজন থাকে কিন্তু কোনো প্রতিৰক্ষী নাথাকে, তেনে ক্ষেত্ৰত কোনো ব্যক্তিৰ বক্তবর্গ কি হ’ব?

9. ফিনাইলকিট নিউৰিয়াত যিটো এমিন’ এগিদ টাইৰ’ছিনলৈ ৰূপান্তৰিত নহয় তাৰ নাম লিখা। 

(A) দীঘল প্রশ্নঃ

1. উৎপৰিবৰ্ত্তিত জিনৰ বাবে হোৱা মানুহৰ আনুবংশিক ৰোগসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।

2. দৈহিক ক্রম’জ’মৰ সাংখ্যিক পৰিবৰ্তনৰ বাবে হোৱা মানুহৰ আনুবংশিক ৰোগসমূহ বর্ণনা কৰা।

3. লিংগ ক্রম’জম’মৰ সাংখ্যিক পৰিবৰ্তনৰ বাবে হোৱা বংশগত ৰোগৰ বিষয়ে এটা আলোচনা কৰা।

4. উদাহৰণেৰে সৈতে লিংগ ক্রম’জ’মত থকা অপ্ৰভাৱী জিনৰ দ্বাৰা হোৱা আনুবংশিক ৰোগৰ বংশগতিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।

5. ডাউন ছিন্দ্ৰমৰ জিনীয় আধাৰ বৰ্ণনা কৰা।

6. নডিজাংছন মানে কি বুজা?

7. “টানাৰ ছিন্দ্ৰমৰ কাৰণ আৰু লক্ষণবোৰৰ বিষয়ে লিখা।

৪. টার্নাৰৰ লক্ষণৰ ব্যক্তিৰ জিনসমষ্টি কি?

9. এ. বি. অ. ৰক্ত প্রণালীত , যদি দুয়োটা প্রতিজন থাকে কিন্তু কোনো প্রতিক্ষী নাথাকে, তেনে ক্ষেত্ৰত কোনো ব্যক্তিৰ ৰক্তবর্গ কি হ’ব?

10. বংশাৱলী ইতিবৃত্ত বিশ্লেষণ বুলিলে কি বুজা? মানুহৰ বংশগতিত ইয়াৰ গুৰুত্ব কি?

(B) চমু টোকা লিখাঃ

(i) মানৱ কেৰিঅ'টাইপ, (ii) কঁচি-কোষ ৰক্তহীনতা, (iii) ডাউনৰ ছিম, (iv) টানাৰৰ ছিম।

সম্ভাব্য প্রশ্নাৱলী

A. শূন্যস্থান পূৰণ কৰা (১ নম্বৰ) ঃ

1. মেণ্ডেলীয় সংকৰণ পৰীক্ষাত প্রথম সংকৰ জনুক        বোলে।

2. গ্রেগৰ মেণ্ডেলে সংকৰণ পৰীক্ষা কৰিছিল        ত।

3. বিষমযুতক পিতৃয়ে        প্রকাৰৰ জননকোষ উৎপাদন কৰে।

4. যিবিলাক বিপৰীত চৰিত্ৰৰ জিনে জোৰা পাতে সেই বিলাকক        বোলে।

5. মেণ্ডেলী কাৰক সমূহক বর্তমান        বোলা হয়।

6. দৈহিক ভাবে থকা দুটা জিনৰ সংসর্গক মৰগেনে        বুলি নামাকৰণ কৰিছিল।

7. গ্লোটামিক এচিড        ৰ দ্বাৰা। হোৱা হেতুকে কাচিকোষ ৰক্তহীনতা হয়।

8. ফেনাইলকেট’নিউৰিয়াৰ ফলত মগজুৰ মানসিক        সৃষ্টি হয়।

9. টাৰনাৰ ছিনড্রম মাইকী মানুহৰ এটা        ক্রম’জম নথকাৰ ফলত হয়।

10. স্বাভাবিক মানুহৰ কোষত মুঠ        সংখ্যক ক্রম’জ’ম থাকে।

11. XO ছিনড্ৰমক বোলা        বোলা হয় ।

12. সহলগ্নতা শব্দটো        ­য়ে দিছিল।

13. অতিৰিক্ত X ক্ৰ’ম’জ’মৰ বাবে হোৱা জিনীয় বিসংগতিক ________ ছিনড্ৰ’ম বোলে।

(B) সত্য বা অসত্য (এক নম্বৰৰ) ঃ

1. 9: 3: 3: 1 হ’ল মেণ্ডেলীয় দ্বি-সংকৰ অনুপাত।

2. এজোৰ জিনৰ দুটা এলিল সমযুতক ক্ৰম’জমৰ সমযুতক স্থানত অৱস্থান কৰে।

3. হুগ’ ডি ভ্ৰাইছে বংশগতিৰ ক্ৰম’জম তত্ত্ব দাঙি ধৰিছিল।

4. স্ত্ৰী বিষমজননকোষী যৌন ক্ৰম’জম গৰুত পোৱা যায়।

5. কাঁচিকোষ ৰক্তশূন্যতাত গ্লুটামিক এচিডৰ পৰিৱৰ্তে ছেৰিণ, হিম’গ্লোবিনৰ শিকলীৰ ষষ্ট স্থানত থাকে।

6. ফৰিং হৈছে XO প্ৰকাৰৰ লিংগ নিদ্ধাৰণৰ এটা উদাহৰণ।

7. মটৰমাহত সেউজীয়া ফলৰ ৰং হালধীয়া ফলৰ ৰঙৰ ওপৰত প্ৰভাৱী।

(C) অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (এক নম্বৰ) ঃ

1. কোনো মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষাৰ ফলাফল পুনৰাবিষ্কাৰ কৰিছিল?

2. বংশাৱলী বিচাৰ মানে কি?

3. মেণ্ডেলৰ একসংকৰ অনুপাত কি?

4. মেণ্ডেলে মটৰ মাহত কিমানযোৰ পৰস্পৰ বিৰোধী চৰিত্ৰ দেখিছিল?

5. পুং বিষমজননকোষী কি?

6. দুটা প্ৰধান প্ৰকাৰৰ উৎপৰিৱৰ্তনৰ নাম লিখা।

7. কোনে সংলগ্নতা নামাকৰণ কৰিছিল?

8. AB ৰক্তদলৰ জিনপ্ৰৰূপ কি লিখা।

9. সহ-প্ৰৱলতা কি?

10. কোন জিন সমূহে পুনঃ সংযোজন কম হোৱা দেখুৱায়?

11. কাক বংশগতিবিদ্যায় জনক বোলা হয়?

12. হল’এণ্ড্ৰিক জিন কোন বিলাক?

13. বিন্দু উৎপৰিৱৰ্তনৰ সংজ্ঞা দিয়া।

14. দুই ধৰণৰ সহলগ্নতা কি কি লিখা।

15. স্ত্ৰী বিষমজননকোষী মানেো কি?

16. ফ্ৰেমছিফট্ উৎপৰিৱৰ্তন কাক বোলে?

17. কোন মেণ্ডেলীয় “বিজুতিক” ৰাজবংশীয় ৰোগ বোলা হয়?

18. প্ৰভাৱী লক্ষণ কি?

19. উৎপৰিৱৰ্তনকাৰী কোন বিলাক?

20. ব্যক্তৰূপ কি?

21. প্ৰমাণ্য সংগম কাক বোলে?

22. টাৰ্ণাৰ ৰোগৰ লক্ষণ থকা ব্যক্তিৰ কিমান ক্ৰম’জম থাকে?

23. ক্ৰম’জমৰ সংজ্ঞা দিয়া।

24. AB তেজৰ গ্ৰুপৰ জিন’টাইপ প্ৰকাশ কৰা।

25. ফিনাইলকিট’নিউৰিয়া হলে টাইৰছিনলৈ ৰূপীন্তৰিত হবলৈ অসমৰ্থক হোৱা এমিন’ এছিডটোৰ নাম লিখা।

D. চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (দুই নম্বৰ) ঃ

1. তলত দিয়া সমহৰ পাৰ্থক্য লিখা।

(a) হম’যাইগাছ আৰু হিটাৰ’যাইগাছ।

(b) প্ৰবল আৰু প্ৰভাবী জিন।

(c) এক সাংকৰিক আৰু দ্বি-সাংকৰিক অনুপাত।

(d) পুংসমযোজনকোযী আৰু স্ত্ৰীসমযোজনকোষী।

(e) যৌনক্ৰম’জম আৰু অট’জম।

(f) জিন প্ৰৰূপ আৰু ব্যক্ত প্ৰৰূপ।

2. সহলগ্নতাৰ সংজ্ঞাত লিখা।

3. মেণ্ডেলে তেখেতৰ পৰীক্ষাৰ বাবে মটৰ মাহৰ গছ কিয় বাছি লৈছিল?

4. সহ-প্ৰভাৱিতাৰ সংজ্ঞা দিয়া।

5. উৎপৰিৱৰ্তন কি? 

6. বহুগুণতা কি?

7. কি চৰ্তত স্বতন্ত্ৰ বিন্যাস সূত্ৰ পালিত হয় আৰু কিয়?

8. পুৰুষে কেতিয়াও হিম’ফিলিয়াৰ জিন ল’ৰা সন্তানক নিদিয়ে। কিয়?

9. বংশগতিৰ ক্ৰম’জমীয় সূত্ৰৰ সংজ্ঞা দিয়া।

10. মেণ্ডেলৰ বংশগতি সূত্ৰ কি কি?

11. ফিলিয়েল অপত্য কি?

12. চমুটোকা লিখা (প্ৰত্যেকতে দুই নম্বৰ) ঃ

(i) কাঁচি কোষ ৰক্তহীনতা

(ii) বংশাৱলী বিচাৰ

(iii) টাৰ্নাৰ লক্ষণ

(iv) ডাউনৰ লক্ষণ

(v) হিম’ফিলিয়া

13. বিন্দু উৎপৰিৱৰ্তন কি? উদাহৰণ দিয়া।

14. অসমগুণতাৰ উদাহৰণৰ সৈতে সংজ্ঞা লিখা।

E. চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (তিন নম্বৰ) ঃ

1. মেণ্ডেলৰ স্বতন্ত্ৰ বিন্যাস সূত্ৰ একসংকৰ পৰীক্ষাৰ দ্বাৰা ব্যাখ্যা কৰা।

2. মেণ্ডেলৰ স্বতন্ত্ৰ বিন্যাস সূত্ৰই কি বুজায়?

3. সহ-প্ৰভাবিতা কাক বোলে?

4. প্ৰমাণ্য সংগমৰ উদ্দেশ্য আৰু ফল সম্পৰ্কে লিখা।

5. মানুহৰ আনুবংশিক ৰোগৰ কাৰণসমূহ কি কি?

6. প্ৰভাৱিতা ধাৰণা ব্যাখ্যা কৰা।

F. ৰচনাভিত্তিক উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (পাঁচ নম্বৰৰ) ঃ

1. মানুহৰ হিম’ফিলিয়া ৰোগৰ বংশগতচি আলোচনা কৰা।

2. বিভিন্ন ধৰণৰ জিন উৎপৰিৱৰ্তন বৰ্ণনা কৰা।

3. মানুহৰ কেনেকৈ লিংগ নিৰ্ণয় কৰা হয়?

4. ক্লাইনফেলটাৰ লক্ষণ আৰু টাৰ্নাৰ লক্ষণৰ মাজত পাৰ্থক্য কেনেকৈ কৰিবা?

5. মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষা সম্পৰ্কে বৰ্ণনা কৰা।

6. ক্ৰম’জমৰ বিসংগতি সম্পৰ্কে এটি বৰ্ণনা দিয়া।

7. ফেনাইলকেট’নিউৰীয়া সম্পৰ্কে টোকা লিখা।

8. বংশাৱলী বিচাৰ কাক বোলে? এনে বিচাৰ কেনেকৈ কামত লগাব পাৰি পৰামৰ্শ দিয়া।

9. দৈহিক ক্ৰম’জমৰ বিজুতিৰ ফলত দেখা দিয়া যিকোনো দুটা বংশগতি ৰোগৰ নাম আৰু তাৰ লক্ষণ লিখা।

10. পুনেট চতুস্কোপ ব্যৱহাৰ কৰি স্বাধীন বৰ্গ বিভাজনৰ সূত্ৰ বৰ্ণনা কৰা।

*এটা শব্দত প্ৰকাশ কৰা (এক নম্বৰ) ঃ

1. এযোৰ বিপৰীত ধৰ্মী লক্ষণ চিহ্নিত কৰা জিন।

2. DNA-ৰ পৰিৱৰ্তনৰ পিছতে হোৱা জনপ্ৰৰূপ আৰু ব্যক্তি প্ৰৰূপৰ পৰিৱৰ্তন।

3. 21 নং ক্ৰমজমত হোৱা ট্ৰাইছমি।

Type Himanku Bora