বজাৰ ভাৰসাম্য়
পঞ্চম অধ্য়ায়
অনুশীলনী
1. বজাৰ ভাৰসাম্য ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
2. আমি কেতিয়া বজাৰত এটা সামগ্ৰীৰ অতিৰিক্ত চাহিদা থকা বুলি কওঁ?
উত্তৰঃ
3. আমি কেতিয়া বজাৰত এটা সামগ্ৰীৰ অতিৰিক্ত যোগান থকা বুলি কওঁ?
4. কি হ’ব যদিহে বজাৰত প্ৰচলিত দাম—
(i) ভাৰসাম্য দামতকৈ বেছি হয়?
উত্তৰঃ
(ii) ভাৰসাম্য দামত কৈ কম হয়?
উত্তৰঃ
5. প্ৰতিষ্ঠানৰ সংখ্যা স্থিৰহৈ থকা এখন পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতামূলক বজাৰত কেনেদৰে দাম নিৰ্ধাৰণ কৰা হয় বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ
6. ধৰি লোৱা যে অনুশীলনী 5 ত যি দামত ভাৰসাম্য লাভ হয়, সেই দাম বজাৰত থকা প্রতিষ্ঠানবোৰৰ নিম্নতম গড় ব্যয়ত কৈ বেছি এতিয়া প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থান মুক্ত কৰিদিলে বজাৰ দামৰ কেনেদৰে পৰিৱৰ্তন হ'ব?
উত্তৰঃ
7. বজাৰত মুক্ত প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থা নথাকিলে এখন পূর্ণ প্রতিযোগিতামূলক প্রতিষ্ঠানে কিদামত যোগান ধৰিব? এনে বজাৰত ভাৰসাম্য পৰিমাণ কেনেদৰে নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়?
উত্তৰঃ
8. প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থানৰ অনুমতি থকা এখন বজাৰত ভাৰসাম্য প্রতিষ্ঠানৰ সংখ্যা কেনেদৰে নিৰ্ণয় কৰা হয়?
উত্তৰঃ
9. ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত হ’ব যদি উপভোক্তাৰ আয়—
(ক) বৃদ্ধিহয়?
উত্তৰঃ
(খ) হ্রাসপায়?
উত্তৰঃ
10. জোতাৰ দাম বৃদ্ধিয়ে কেনেদৰে এযোৰ মোজাৰ দাম আৰু মোজাৰ ক্রয়-বিক্রয়ৰ পৰিমাণ প্ৰভাৱিত কৰে যোগান আৰু চাহিদা ৰেখা ব্যৱহাৰ কৰি দেখুওৱা।
উত্তৰঃ
11. কফিৰ দামৰ পৰিৱৰ্তনে কেনেদৰে চাহৰ ভাৰসাম্য দাম প্ৰভাৱিত কৰিব? এটা চিত্ৰৰ সহায়ত ভাৰসাম্য পৰিমাণৰ ওপৰত ইয়াৰফল ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
12. এটা সামগ্ৰীৰ উৎপাদনত ব্যৱহৃত উপাদানৰ দামৰ পৰিৱৰ্তন হ’লে কেনেদৰে সামগ্ৰীটোৰ ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণৰ পৰিৱৰ্তন হ'ব?
উত্তৰঃ
13. যদি দ্রব্য X-ৰ এটা বিকল্প দ্রব্য (Y)-ৰ দাম বৃদ্ধি হয়, তেন্তে দ্রব্য X-ৰ ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণৰ ওপৰত কি প্ৰভাৱ পৰিব?
উত্তৰঃ
14. বজাৰত নিৰ্দিষ্ট সংখ্যক প্রতিষ্ঠান থকা অৱস্থাত ভাৰসাম্যৰ ওপৰত চাহিদাৰে খাস্থানান্তৰৰ প্ৰভাৱ প্ৰৱেশ-প্রস্থান থকা অৱস্থাৰ সৈতে তুলনা কৰা।
উত্তৰঃ
15. ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণৰ ওপৰত চাহিদা আৰু যোগান দুয়োডাল ৰেখাৰ সোঁফালে হোৱা স্থানান্তৰৰ প্ৰভাৱচিত্ৰৰ সহায়ত ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
16. ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত হ’ব যদি—
(ক) চাহিদা আৰু যোগান দুয়োডাল ৰেখা একে দিশত স্থানান্তৰিত হয়?
উত্তৰঃ
(খ) চাহিদা আৰু যোগান ৰেখা বিপৰীত দিশত স্থানান্তৰিত হয়?
উত্তৰঃ
17. কি ক্ষেত্ৰত শ্ৰমৰ বজাৰৰ যোগান আৰু চাহিদা ৰেখা দ্ৰব্যৰ বজাৰৰ যোগান আৰু চাহিদা ৰেখাৰ পৰা পৃথক হয়?
উত্তৰঃ
18. এখন পূর্ণ প্রতিযোগিতামূলক বজাৰত শ্ৰমৰ কাম্য (Optimal) পৰিমাণ কেনেদৰে নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়?
উত্তৰঃ
19. এখন পূর্ণ প্রতিযোগিতামূলক শ্রম বজাৰত মজুৰিৰ হাৰ কেনেদৰে নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়?
উত্তৰঃ
20. ভাৰতবৰ্ষত দামৰ উচ্চতম সীমা আৰোপ কৰা কোনো সামগ্ৰীৰ বিষয়ে তুমি জানানে? দামৰ উচ্চতম সীমা আৰোপণৰ ফল কেনেকুৱা হ’ব পাৰে?
উত্তৰঃ
21. মুক্ত প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থান থকা অৱস্থাৰ তুলনাত প্ৰতিষ্ঠানৰ সংখ্যা স্থিৰ হৈ থাকিলে চাহিদা ৰেখা স্থানান্তৰৰ প্ৰভাৱ দামৰ ওপৰত বেছি আৰু পৰিমাণৰ ওপৰত কম কৈ পৰে। ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
22. ধৰি লোৱা যে এখন পূর্ণ প্রতিযোগিতা মূলক বজাৰত সামগ্ৰী X-ৰ চাহিদা আৰু যোগান ৰেখা হ’ল—
বজাৰখন সদৃশ প্রতিষ্ঠানেৰে গঠিত বুলি ভাবা। 15 টকাতকৈ কম যিকোনো দামত সামগ্রী X-ৰ বজাৰ যোগান শূন্য হোৱাৰ কাৰণ বিচাৰি উলিওৱা। এই সামগ্ৰীবিধৰ ভাৰসাম্য দাম কিমান? ভাৰসাম্য অৱস্থাত X-ৰ কিমান পৰিমাণ উৎপাদিত হ’ব?
উত্তৰঃ
23. অনুশলীনী 22-ৰ চাহিদা ৰেখাডাল লৈ সামগ্ৰী X উৎপাদন কৰা প্রতিষ্ঠানবোৰৰ মুক্ত প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থান আছে বুলি ধৰা। বজাৰখন সামগ্ৰী X উৎপাদন কৰা সদৃশ প্রতিষ্ঠানেৰে গঠিত বুলিও ধৰি লোৱা। এখন প্রতিষ্ঠানৰ যোগান ৰেখা এনেদৰে দিয়া আছে—
(ক) p = 20 ৰ তাৎপর্য কি?
উত্তৰঃ
(খ) কি দামত X-ৰ বজাৰ ভাৰসাম্য হ’ব? তোমাৰ উত্তৰৰ সপক্ষে যুক্তি দিয়া।
উত্তৰঃ
(গ) ভাৰসাম্য পৰিমাণ আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ সংখ্যা গণনা কৰা।
উত্তৰঃ
24. ধৰা হ’ল যে নিমখৰ চাহিদা আৰু যোগান ৰেখা এনেদৰে দিয়া আছে।
qD= 1,000 – p qs = 700 + 2p
(ক) ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণ নির্ণয় কৰা।
উত্তৰঃ
(খ) এতিয়া ধৰি লোৱা যে নিমখ উৎপাদনত ব্যৱহৃত এবিধ উপাদানৰ দাম বৃদ্ধি হ’ল আৰু নতুন যোগান ৰেখা হ’ল
qs = 400 + 2p
ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণৰ কেনেদৰে পৰিৱৰ্তন হ’ব? পৰিৱৰ্তনটো তুমি আশা কৰা ধৰণে হৈছেনে?
(গ) ধৰা হ’ল যে চৰকাৰে নিমখ বিক্ৰীৰ প্ৰতি গোটৰ ওপৰত ও টকাৰ কৰ আৰোপ কৰিলে। ই ভাৰসাম্য দাম আৰু পৰিমাণ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰিব?
উত্তৰঃ
24. ধৰা হ’ল যে ঘৰৰ বজাৰ নিৰ্ধাৰিত ভাড়া সাধারণ মানুহে বহন কৰিব নোৱাৰাকৈ উচ্চ। যদি ভাড়াৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ আৰোপ কৰি চৰকাৰে ভাড়া ঘৰ বিচৰাসকলক সহায় কৰিবলৈ আগবাঢ়ি আহে, তেন্তে ভাড়াঘৰৰ বজাৰৰ ওপৰত ইয়াৰ কেনেকুৱা প্ৰভাৱ পৰিব?
উত্তৰঃ
Question Type By- Bikash Bora
Post ID: DABP001819
