উপভোক্তাৰ আচৰণৰ তত্ত্ব (Theory of Consumer Behaviour)
দ্বিতীয় অধ্য়ায়
অনুশীলনী Exercises
1. উপভোক্তা এজনৰ বাজেট সংহতি বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ বাজেট সংহতি হ'ল সকলোবোৰ টোপোলাৰ সংগ্ৰহ যিবিলাক টোপোলা উপভোক্তাজনে তেওঁৰ উপাৰ্জনৰ সামৰ্থ্য অনুসৰি প্ৰচলিত বজাৰ দৰত ক্ৰয় কৰিব পাৰে।
2. বাজেট ৰেখা কি?
উত্তৰঃ বাজেট ৰেখা হ'ল সেইবিলাক টোপোলাৰ দ্বাৰা গঠিত যিবিলাকৰ উপভোগৰ ব্যয় উপভোক্তাজনৰ আয়ৰ ঠিক সমান।
3. বাজেট ৰেখাডাল কিয় নিম্নগামী ঢালযুক্ত হয় তাক বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ এটা সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব লাগিলে আনটো সামগ্ৰী হ্ৰাস কৰিব লাগিব।কাৰণ উপভোক্তাৰ আয় আৰু সামগ্ৰী দুটাৰ দাম স্থিৰ থাকিব বুলি ধৰি লোৱা হয়। বাজেট ৰেখাৰ ঢালে বাজেট ৰেখাডালত দ্ৰব্যৰ এক একক পৰিৱৰ্তনৰ কাৰণে দ্ৰব্য কিমান পৰিমানৰ পৰিৱৰ্তন হয় তাক নিৰ্ণয় কৰে।
4. এজন উপভোক্তাই দুটা দ্ৰব্য় উপভোগ কৰিব বিচাৰে। দ্ৰব্য় দুবিধৰ দৰ ক্ৰমে 4 টকা আৰু 5 টকা উপভোক্তাজনৰ আয় 20 টকা।
(i) বাজেট ৰেখাৰ সমীকৰণটো লিখা।
উত্তৰঃ
(ii) যদি উপভোক্তাজনে তেওঁৰ সমূহ আয় 1 নং দ্ৰব্যত ব্যয় কৰে তেন্তে তেওঁ কিমান পৰিমাণৰ 1 নং দ্রব্য উপভোগ কৰিব পাৰিব?
উত্তৰঃ
(ii) যদি উপভোক্তাজনে তেওঁৰ সমূহ আয় 2 নং দ্ৰব্যত ব্যয় কৰে তেন্তে তেওঁ কিমান পৰিমাণৰ 2 নং দ্রব্য উপভোগ কৰিব পাৰিব?
উত্তৰঃ
(iv) বাজেট ৰেখাডালৰ ঢাল কি হ'ব?
উত্তৰঃ(iv) বাজেট ৰেখাৰ ঢাল = ( - P1 ➗ P2) = - (5 ➗ 4)
5. যদি দৰ অপৰিবৰ্তিত অৱস্থাত উপভোক্তাজনৰ আয় 40 টকালৈ বৃদ্ধি হয় তেন্তে বাজেট ৰেখাডাল কেনেদৰে পৰিৱৰ্তন হ'ব?
উত্তৰঃ
6. যদি 1 নং দ্ৰব্যৰ দৰ আৰু উপভোক্তাজনৰ আয় অপৰিবৰ্তিত অৱস্থাত 2 নং দ্ৰব্যৰ দৰ এক টকা হ্রাস পায় তেন্তে বাজেট ৰেখাডাল কেনেদৰে পৰিৱৰ্তন হ'ব?
উত্তৰঃ
7. যদি দুয়োবিধ দ্ৰব্যৰ দৰ আৰু আয় দুগুণ কৰি দিয়া হয়, বাজেট সংহতিৰ কি হ'ব?
উত্তৰঃ বাজেট সংহতিৰ একো পৰিবৰ্তন নহয়।
৪. ধৰা হ'ল যদি এজন উপভোক্তাই তেওঁৰ সমূহ আয় ব্যয় কৰে তেন্তে 1 নং দ্ৰব্যৰ 6 একক আৰু 2 নং দ্ৰব্যৰ ৪ একক ক্ৰয় কৰিব পাৰে। দ্রব্য দুবিধৰ দৰ হ’ল ক্রমে 6 টকা আৰু 8 টকা। উপভোক্তাজনৰ আয় কিমান?
উত্তৰঃ
9. ধৰা হ’ল এজন উপভোক্তাই দুটা দ্রব্য উপভোগ কৰিব বিচাৰে যি দুটা কেৱল পূৰ্ণ সংখ্যাৰ এককত উপলব্ধ। দুয়োবিধ দ্রব্যৰে দৰ হ’ল 10 টকা আৰু উপভোক্তাজনৰ আয় 40 টকা।
(i) উপভোক্তাজনৰ উপলব্ধ সকলোবিলাক টোপোলা লিখা।
উত্তৰঃ
(ii) উপভোক্তাজনৰ উপলব্ধ টোপোলাবিলাকৰ ভিতৰত ঠিক 40 টকা ব্যয় হোৱা টোপোলাবিলাক চিনাক্ত কৰা।
উত্তৰঃ
10. অপৰিৱর্তনীয় অগ্রাধিকাৰ মানে কি?
উত্তৰঃ যিকোনো দুটা টোপোলাৰ ভিতৰত উপভোক্তাজনে সেইটো টোপোলাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে যিটো টোপোলাত আনটো টোপোলাতকৈ কমেও এটা দ্ৰব্য বেছিকৈ থাকে আৰু আনটো দ্ৰব্য কম নাথাকে। তাকে অপৰিৱৰ্তনীয় অগ্ৰাধিকাৰ বুলি কোৱা হয়।
11. যদি উপভোক্তাজনৰ অগ্ৰাধিকাৰ অপৰিৱৰ্তনীয় হয় তেন্তে তেওঁ (10, 8) আৰু (8, 6) টোপোলা দুটাৰ মাজত নিৰপেক্ষ হ'ব পাৰেনে?
উত্তৰঃ নোৱাৰে।
12. ধৰা হ'ল এজন উপভোক্তাৰ অগ্ৰাধিকাৰ অপৰিৱৰ্তনীয়। তেন্তে (10, 10), (10, 9) আৰু (9, 9) টোপোলাবিলাকৰ তেওঁৰ অগ্ৰাধিকাৰ স্থান সম্পর্কে তুমি কি ক'ব পাৰা?
উত্তৰঃ
13, ধৰা হ’ল তোমাৰ বন্ধু এজন (5, 6) আৰু (6, 6) টোপোলাৰ মাজত নিৰপেক্ষ। তোমাৰ বন্ধুৰ অগ্ৰাধিকাৰ অপৰিৱৰ্তনীয় হয়নে?
উত্তৰঃ নহয়।
14. ধৰা হ'ল বজাৰত এটা দ্ৰব্যৰ দুজন উপভোক্তা আছে আৰু তেওঁলোকৰ চাহিদা ফলন হ'ল- d1(p) = 20 - p (20 ৰ সমান বা তাতকৈ কমৰ যিকোনো দৰৰ কাৰণে)
আৰু
d1(p) = 0 (20 তকৈ বেছি যিকোনো দৰৰ কাৰনে)
d2(p) = 30 – 2p (15 ৰ সমান বা তাতকৈ কমৰ যিকোনো দৰৰ কাৰনে)
আৰু d2(p) = 0 (15 তকৈ বেছি যিকোনো দৰৰ কাৰণে) বজাৰ চাহিদা ফলন উলিওৱা।
উত্তৰঃ
15. ধৰা হ'ল এটা দ্ৰব্যৰ 20 জন উপভোক্তা আছে আৰু তেওঁলোকৰ চাহিদা ফলন একেই :
16. দুজন উপভোক্তা থকা এখন বজাৰ ধৰা হ'ল আৰু তেওঁলোকৰ দ্রব্য এবিধৰ চাহিদা হ'ল-
দ্রব্যবিধৰ বজাৰ চাহিদা উলিওৱা।
10
p
d1
d2
1
2
3
4
5
6
9
8
7
6
5
4
24
20
18
1
14
12
17. স্বাভাৱিক দ্রব্য বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ যেতিয়া এজন উপভোক্তাৰ আয় আৰু সামগ্ৰী এটাৰ চাহিদা একে দিশে গতি কৰে, তাকে স্বাভাৱিক দ্ৰব্য বুলি কোৱা হয়।
18. নিকৃষ্ট দ্রব্য বুলিলে কি বুজা? কেইটামান উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰঃ যেতিয়া এজন উপভোক্তাৰ আয় আৰু সামগ্ৰী এটাৰ চাহিদা বিপৰীত দিশে গতি কৰে, তাকে নিকৃষ্ট দ্ৰব্য বুলি কোৱা হয়।
নিকৃষ্ট দ্ৰব্যৰ উদাহৰণ হ'ল- নিম্ন মানদণ্ডৰ খাদ্য সামগ্ৰী।
19. বিকল্প বুলিলে কি বুজা? দুটা দ্ৰব্যৰ উদাহৰণ দিয়া যি দুটা ইটো সিটোৰ বিকল্প।
উত্তৰঃ যদি কফিৰ দাম বাঢ়ে তেন্তে চাহৰ উপভোগ বৃদ্ধি পাব। আৰু যদি কফিৰ দাম কমে তেন্তে চাহৰ উপভোগ কমিব। দ্ৰব্য এবিধৰ চাহিদা আৰু ইয়াৰ বিকল্প দ্ৰব্যৰ দৰ একে দিশত গতি কৰে। ইয়াকে বিকল্প বুলি কোৱা হয়।
বিকল্প দ্ৰব্যৰ উদাহৰণ হ'ল- চাহ আৰু কফি।
20. পৰিপূৰক বুলিলে কি বুজা? দুটা দ্ৰব্যৰ উদাহৰণ দিয়া যি দুটা ইটো সিটোৰ পৰিপূৰক।
উত্তৰঃ উপভোক্তা এজনৰ এটা নিদিষ্ট অভাৱ পূৰণ কৰিবৰ বাবে যেতিয়া একাধিক সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰা হয়, তেনে সামগ্ৰীবোৰক পৰিপূৰক বুলি কোৱা হয়।
পৰিপূৰক দ্ৰব্যৰ উদাহৰণ হ'ল - গাড়ী আৰু পেট্ৰল। চাহ আৰু চেনি।
21. চাহিদাৰ দৰ স্থিতিস্থাপকতা ধাৰণাটো বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ
22. এটা দ্ৰব্যৰ চাহিদা ধৰা হ’ল। 4 টকা দৰত দ্ৰব্যবিধৰ চাহিদা 25 একক। ধৰা হ’ল দ্ৰব্যবিধৰ দৰ 5 টকালৈ বৃদ্ধি পালে আৰু তাৰ ফলত দ্রব্যবিধৰ চাহিদা 20 এককলৈ হ্রাস পালে। চাহিদাৰ দৰ স্থিতিস্থাপকতা উলিওৱা।
উত্তৰঃ
উত্তৰঃ
24. ধৰা হ’ল এটা দ্ৰব্যৰ চাহিদাৰ দৰ স্থিতিস্থাপকতা – 0.2, যদি দ্রব্যবিধৰ দৰ 5% বৃদ্ধি হয় তেন্তে দ্ৰব্যবিধৰ চাহিদা কিমান শতাংশ হ্রাস পাব?
উত্তৰঃ
25. ধৰা হ'ল এটা োচাহিদাৰ দৰ স্থিতিস্থাপকতা – 0.2, যদি দ্রব্যবিধৰ দৰ 10% বৃদ্ধি হয় তেন্তে দ্রব্যটোত কৰা ব্যয়ত কি প্ৰভাৱ পৰিব? -
উত্তৰঃ
26. ধৰা হ’ল দ্ৰব্য এটাৰ দৰ 4% হ্রাস পালে। তাৰ ফলত দ্ৰব্যটোত কৰা ব্যয় 2% বৃদ্ধি হ’ল। চাহিদাৰ স্থিতিস্থাপকতা সম্পৰ্কত তুমি কি ক’বা?
উত্তৰঃ
Question Type By- Bikash Bora
Post ID: DABP001804
 | দ্বিতীয় অধ্য়ায় | Chapter 2 | Class 11 Economics Question Answer | উপভোক্তাৰ আচৰণৰ তত্ত্ব (Theory of Consumer Behaviour) Lesson 2 HS 1st Year Economics Question Answer and Solutions For Assam | ){kind=link}