Chapter 13
অধ্যায় ১৩
Magnetic Electric Current
চুম্বকীয় বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ
EXERCISES
ব্যায়াম
1. তলৰ কোনটোৱে দীঘল পোন তাঁৰৰ ওচৰৰ চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰখন সঠিকভাৱে বৰ্ণনা কৰিছে?
(a) The field consists of straight lines perpendicular to the wire,
(ক) ক্ষেত্ৰখন তাঁৰৰ লগত লম্বভাৱে থকা সৰলৰেখাৰে গঠিত,
(b) The field consists of straight lines parallel to the wire.
(খ) ক্ষেত্ৰখন তাঁৰৰ সমান্তৰালভাৱে সৰলৰেখাৰে গঠিত।
(গ) তাঁৰৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা ৰেডিয়েল ৰেখাৰে ক্ষেত্ৰখন গঠিত।
(ঘ) তাঁৰৰ ওপৰত কেন্দ্ৰ কৰি সমকেন্দ্ৰিক বৃত্তৰে ক্ষেত্ৰখন গঠিত।
2. The phenomenon of electromagnetic induction is
২/ বিদ্যুৎচুম্বকীয় প্ৰৰোচনাৰ পৰিঘটনাটো হ’ল
(ক) কোনো বস্তুক চাৰ্জ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া।
(খ) কুণ্ডলীৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যোৱা বিদ্যুৎ প্ৰবাহৰ ফলত চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ উৎপন্ন কৰা প্ৰক্ৰিয়া।
(গ) চুম্বক আৰু কুণ্ডলীৰ মাজত আপেক্ষিক গতিৰ বাবে কুণ্ডলীত প্ৰৰোচিত বিদ্যুৎ প্ৰবাহ উৎপন্ন কৰা।
(ঘ) বৈদ্যুতিক মটৰৰ এটা কইল ঘূৰোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়া।
3. The device used for producing electric current is called a
৩) বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ উৎপন্ন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা যন্ত্ৰটোক ক বোলা হয়
(ক) জেনেৰেটৰ।
(খ) গেলভেন’মিটাৰ।
(গ) এমিটাৰ।
(ঘ) মটৰ।
4. The essential difference between an AC generator and a DC generator is that
৪/ এ চি জেনেৰেটৰ আৰু ডি চি জেনেৰেটৰৰ মাজত থকা অপৰিহাৰ্য পাৰ্থক্যটো হ’ল
(a) AC generator has an electromagnet while a DC generator has permanent magnet.
(ক) এ চি জেনেৰেটৰত বিদ্যুৎচুম্বক থাকে আনহাতে ডি চি জেনেৰেটৰত স্থায়ী চুম্বক থাকে।
(খ) ডিচি জেনেৰেটৰে অধিক ভল্টেজ উৎপন্ন কৰিব।
(গ) এ চি জেনেৰেটৰে অধিক ভল্টেজ উৎপন্ন কৰিব।
(ঘ) এ চি জেনেৰেটৰত স্লিপ ৰিং থাকে আনহাতে ডি চি জেনেৰেটৰত কমিউটেটৰ থাকে।
5. At the time of short circuit, the current in the circuit
৫) শ্বৰ্ট চাৰ্কিটৰ সময়ত চাৰ্কিটত থকা কাৰেণ্ট
(a) reduces substantially.
(ক) যথেষ্ট পৰিমাণে হ্ৰাস পায়।
(খ) সলনি নহয়।
(গ) বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি পায়।
(ঘ) অবিৰতভাৱে তাৰতম্য ঘটে।
6. State whether the following statements are true or false.
৬) তলত দিয়া বক্তব্যবোৰ সঁচা নে মিছা সেইটো কোৱা।
(ক) বৈদ্যুতিক মটৰ এটাই যান্ত্ৰিক শক্তিক বৈদ্যুতিক শক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে।
(খ) এটা বৈদ্যুতিক উৎপাদকে বিদ্যুৎচুম্বকীয় প্ৰৰোচনাৰ নীতিৰ ওপৰত কাম কৰে।
(গ) কাৰেণ্ট কঢ়িয়াই নিয়া দীঘল বৃত্তাকাৰ কুণ্ডলীৰ কেন্দ্ৰত থকা ক্ষেত্ৰখন সমান্তৰাল সৰলৰেখা হ’ব।
(ঘ) সেউজীয়া ইনচুলেচন থকা তাঁৰ হৈছে সাধাৰণতে বৈদ্যুতিক যোগানৰ জীৱন্ত তাঁৰ।
7. List two methods of producing magnetic fields.
৭) চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ উৎপন্ন কৰাৰ দুটা পদ্ধতি তালিকাভুক্ত কৰা।
8. How does a solenoid behave like a magnet? Can you determine the north and south poles of a current-carrying solenoid with the help of a bar magnet? Explain.
৮/ ছ’লেন’ইডে চুম্বকৰ দৰে কেনেকৈ আচৰণ কৰে? বাৰ চুম্বকৰ সহায়ত কাৰেণ্ট কঢ়িয়াই নিয়া ছ’লেন’ইডৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ মেৰু নিৰ্ণয় কৰিব পাৰিবনে? ব্যাখ্যা কৰা.
9. When is the force experienced by a current-carrying conductor placed in a magnetic field largest?
৯) চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰত স্থাপন কৰা বিদ্যুৎ প্ৰবাহ বহনকাৰী পৰিবাহীয়ে অনুভৱ কৰা বল কেতিয়া আটাইতকৈ ডাঙৰ হয়?
10. Imagine that you are sitting in a chamber with your back to one wall. An electron beam, moving horizontally from back wall towards the front wall, is deflected by a strong magnetic field to your right side. What is the direction of magnetic field?
১০) কল্পনা কৰক যে আপুনি এটা কোঠাত এটা বেৰত পিঠি দি বহি আছে। পিছফালৰ বেৰৰ পৰা সন্মুখৰ বেৰৰ ফালে অনুভূমিকভাৱে গতি কৰা এটা ইলেক্ট্ৰন ৰশ্মি এটা শক্তিশালী চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰৰ দ্বাৰা আপোনাৰ সোঁফালে বিচ্যুত হয়। চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰৰ দিশ কি?
11. Draw a labelled diagram of an electric motor. Explain its principle and working. What is the function of a split ring in an electric motor?
১১) এটা বৈদ্যুতিক মটৰৰ লেবেলযুক্ত ডায়েগ্ৰাম আঁকিব। ইয়াৰ নীতি আৰু কাম কৰা ব্যাখ্যা কৰা। বৈদ্যুতিক মটৰত এটা বিভক্ত আঙঠিৰ কাৰ্য্য কি?
12. Name some devices in which electric motors are used.
১২) ইলেক্ট্ৰিক মটৰ ব্যৱহাৰ কৰা কিছুমান যন্ত্ৰৰ নাম লিখা।
13. A coil of insulated copper wire is connected to a galvanometer. What will happen if a bar magnet is (i) pushed into the coil, (ii) withdrawn from inside the coil, (iii) held stationary inside the coil?
১৩) ইনচুলেটেড তামৰ তাঁৰৰ এটা কুণ্ডলী গেলভেন’মিটাৰৰ সৈতে সংযোগ কৰা হয়। যদি এটা বাৰ চুম্বক (i) কুণ্ডলীৰ ভিতৰলৈ ঠেলি দিয়া হয়, (ii) কুণ্ডলীৰ ভিতৰৰ পৰা উলিয়াই দিয়া হয়, (iii) কুণ্ডলীৰ ভিতৰত স্থবিৰ কৰি ৰখা হয় তেন্তে কি হ’ব?
14. Two circular coils A and B are placed closed to each other. If the current in the coil A is changed, will some current be induced in the coil B? Give reason.
১৪) দুটা বৃত্তাকাৰ কুণ্ডলী A আৰু B ইটোৱে সিটোৰ ওচৰত বন্ধ কৰি ৰখা হয়। যদি কইল A ত থকা কাৰেণ্ট সলনি কৰা হয় তেন্তে কইল B ত কিছু কাৰেণ্ট প্ৰৰোচিত হ’বনে? কাৰণ দিয়ক।
15. State the rule to determine the direction of a (i) magnetic field produced around a straight conductor-carrying current, (ii) force experienced by a current-carrying straight conductor placed in a magnetic field which is perpendicular to it, and (iii) current induced in a coil due to its rotation in a magnetic field.
15. (i) এটা পোন পৰিবাহী বহনকাৰী প্ৰবাহৰ চাৰিওফালে উৎপন্ন হোৱা চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ, (ii) ইয়াৰ লগত লম্বভাৱে থকা চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰত স্থাপন কৰা প্ৰবাহ বহনকাৰী পোন পৰিবাহীয়ে অনুভৱ কৰা বল, আৰু ( iii) চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰত ঘূৰ্ণনৰ ফলত কুণ্ডলীত প্ৰৰোচিত বিদ্যুৎ প্ৰবাহ।
16. Explain the underlying principle and working of an electric generator by drawing a labelled diagram. What is the function of brushes?
১৬) লেবেলযুক্ত ডায়েগ্ৰাম এখন আঁকি বৈদ্যুতিক জেনেৰেটৰৰ অন্তৰ্নিহিত নীতি আৰু কাম-কাজৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা। ব্ৰাছৰ কাৰ্য্য কি?
17. When does an electric short circuit occur?
১৭) বৈদ্যুতিক শ্বৰ্ট চাৰ্কিট কেতিয়া হয়?
18. What is the function of an earth wire? Why is it necessary to earth metallic appliances?
১৮) মাটিৰ তাঁৰৰ কাৰ্য্য কি? ধাতুৰ সঁজুলিবোৰ মাটিত লগাব লাগে কিয়?
