Chapter 3
Metals and Non-metals
ধাতু আৰু অ-ধাতু
EXERCISES
ব্যায়াম
১. নিম্নলিখিত কোনযোৰে স্থানচ্যুতি ৰখাৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰদান কৰিব?
(a) NaCl solution and copper metal
(ক) এনএচিএল দ্ৰৱণ আৰু তামধাতু
(খ) এমজিচিএল, দ্ৰৱণ আৰু এলুমিনিয়াম ধাতু
(c) FeSO, solution and silver metal
(গ) ফেচো, দ্ৰৱণ আৰু ৰূপালী ধাতু
Ans-
(d) AgNO, solution and copper metal.
(ঘ) এজিএনঅ', দ্ৰৱণ আৰু তামধাতু।
2. Which of the following methods is suitable for preventing an iron frying pan from rusting?
২. লো ফ্ৰাইং পেন এটামামৰা প্ৰতিহত কৰাৰ বাবে নিম্নলিখিত কোনটো পদ্ধতি উপযুক্ত?
(ক) গ্ৰীজ প্ৰয়োগ কৰা
(b) Applying paint
(খ) ৰং প্ৰয়োগ কৰা
(c) Applying a coating of zinc
(গ) জিংকৰ আৱৰণ প্ৰয়োগ কৰা
(d) All of the above.
(ঘ) ওপৰোক্ত সকলোবোৰ।
3. An element reacts with oxygen to give a compound with a high melting point. This compound is also soluble in water. The element is likely to be
(a) calcium
(ক) কেলচিয়াম
(b) carbon
(খ) কাৰ্বন
(c) silicon
(গ) চিলিকন
(d) iron.
(ঘ) লো।
4. Food cans are coated with tin and not with zinc because
৪. খাদ্যৰ কেনবোৰ টিনেৰে প্ৰলেপ দিয়া হয় আৰু জিংকৰ সৈতে নহয় কিয়নো
(a) zinc is costlier than tin.
(ক) জিংক টিনতকৈ ব্যয়বহুল।
(b) zinc has a higher melting point than tin.
(খ) জিংকৰ টিনতকৈ অধিক গলন বিন্দু থাকে।
(c) zinc is more reactive than tin.
(গ) জিংক টিনতকৈ অধিক প্ৰতিক্ৰিয়াশীল।
Ans-
(d) zinc is less reactive than tin.
(ঘ) জিংক টিনতকৈ কম প্ৰতিক্ৰিয়াশীল।
5. You are given a hammer, a battery, a bulb, wires and a switch.
৫. আপোনাক এটা হাতুৰী, বেটাৰী, এটা বাল্ব, তাঁৰ আৰু এটা চুইচ দিয়া হৈছে।
(ক) ধাতু আৰু অ-ধাতুৰ নমুনাৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰিবলৈ আপুনি সেইবোৰ কেনেদৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে?
(b) Assess the usefulness of these tests in distinguishing between metals and non-metals.
(খ) ধাতু আৰু অ-ধাতুৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰাত এই পৰীক্ষাবোৰৰ উপযোগিতা মূল্যায়ন কৰক।
Ans-
6. What are amphoteric oxides? Give two examples of amphoteric oxides.
৬. এম্ফোটেৰিক অক্সাইড কি? এম্ফোটেৰিক অক্সাইডৰ দুটা উদাহৰণ দিয়ক।
7. Name two metals which will displace hydrogen from dilute acids, and two metals which will not.
৭. পাতল এচিডৰ পৰা হাইড্ৰজেন স্থানচ্যুত কৰিব পৰা দুটা ধাতুৰ নাম দিয়ক, আৰু দুটা ধাতু যি নকৰে।
Ans-
8. In the electrolytic refining of a metal M, what would you take as the anode, the cathode and the electrolyte?
৮. ধাতু এম-ৰ বৈদ্যুতিক শোধনত, আপুনি এনোড, কেথ'ড আৰু ইলেক্ট্ৰলাইট হিচাপে কি ল'ব?
Ans-
9. Pratyush took sulphur powder on a spatula and heated it. He collected the gas evolved by inverting a test tube over it, as shown in figure below.
৯. প্ৰত্যুষে এটা স্পাচুলাত ছালফাৰ পাউডাৰ লৈ গৰম কৰিলে। তেওঁ ইয়াৰ ওপৰত এটা পৰীক্ষা নলী ওলোটাই বিকশিত হোৱা গেছটো সংগ্ৰহ কৰিছিল, তলৰ চিত্ৰত দেখুওৱাৰ দৰে।
(a) What will be the action of gas on
(ক) গেছৰ কাৰ্য কি হ'ব
(ক) ড্ৰাই লিটমাছ কাগজ?
(ii) moist litmus paper?
(খ) আৰ্দ্ৰ লিটমাছ কাগজ?
(b) Write a balanced chemical equation for the reaction taking place.
(খ) হোৱা প্ৰতিক্ৰিয়াৰ বাবে এক সন্তুলিত ৰাসায়নিক সমীকৰণ লিখক।
১০. লোৰ মামৰ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ দুটা উপায় উল্লেখ কৰক।
11. What type of oxides are formed when non-metals combine with oxygen?
১১. অ-ধাতুবোৰ অক্সিজেনৰ সৈতে মিহলি হ'লে কেনে ধৰণৰ অক্সাইড সৃষ্টি হয়?
12. Give reasons.
১২. কাৰণ দিয়ক।
(a) Platinum, gold and silver are used to make jewellery.
(ক) গহনা তৈয়াৰ কৰিবলৈ প্লেটিনাম, সোণ আৰু ৰূপ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
(b) Sodium, potassium and lithium are stored under oil.
(খ) ছডিয়াম, পটাছিয়াম আৰু লিথিয়াম তেলৰ তলত সংৰক্ষণ কৰা হয়।
Ans-
(c) Aluminium is a highly reactive metal, yet it is used to make utensils for cooking.
(গ) এলুমিনিয়াম হৈছে এক অত্যাধিক প্ৰতিক্ৰিয়াশীল ধাতু, তথাপিও ইয়াক ৰন্ধাৰ বাবে বাচন-বৰ্তন তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
(d) Carbonate and sulphide ores are usually converted into oxides during the process of extraction.
(ঘ) নিষ্কাশন প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত কাৰ্বোনেট আৰু ছালফাইড অ'ৰবোৰ সাধাৰণতে অক্সাইডলৈ ৰূপান্তৰিত হয়।
Ans-
13. You must have seen tarnished copper vessels being cleaned with lemon or tamarind juice. Explain why these sour substances are effective in cleaning the vessels.
১৩. আপুনি নিশ্চয় নেমু বা তামোলৰ ৰসেৰে কলঙ্কিত তামৰ পাত্ৰবোৰ পৰিষ্কাৰ কৰা দেখিছে। এই টেঙা পদাৰ্থবোৰ কিয় পাত্ৰবোৰ পৰিষ্কাৰ কৰাত কাৰ্যকৰী হয় বৰ্ণনা কৰক।
14. Differentiate between metal and non-metal on the basis of their chemical properties.
১৪. ধাতু আৰু অ-ধাতুৰ মাজত তেওঁলোকৰ ৰাসায়নিক গুণাগুণৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি পাৰ্থক্য কৰক।
15. A man went door to door posing as a goldsmith. He promised to bring back the glitter of old and dull gold ornaments. An unsuspecting lady gave a set of gold bangles to him which he dipped in a particular solution. The bangles sparkled like new but their weight was reduced drastically. The lady was upset but after a futile argument the man beat a hasty retreat. Can you play the detective to find out the nature of the solution he had used?
১৫. এজন ব্যক্তিয়ে ঘৰে ঘৰে গৈ সোণোৱাল ৰখাৰ দৰে পোজ দিছিল। তেওঁ পুৰণি আৰু নিস্তেজ সোণৰ অলংকাৰৰ জিলিকি ঘূৰাই অনাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল। এগৰাকী অসন্দিগ্ধ মহিলাই তেওঁক সোণৰ চুড়িৰ এটা ছেট দিছিল যিটো তেওঁ এটা নিৰ্দিষ্ট সমাধানত ডুবাই ছিল। চুড়িবোৰ নতুনৰ দৰে জিলিকি উঠিছিল কিন্তু সিহঁতৰ ওজন যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছিল। মহিলাগৰাকী বিচলিত হৈছিল কিন্তু এক নিষ্ফল তৰ্কৰ পিছত মানুহজনে খৰখেদাকৈ পশ্চাদপসৰণ কৰিছিল। তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা সমাধানৰ প্ৰকৃতি জানিবলৈ আপুনি ডিটেকটিভৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰিবনে?
১৬. Give reasons why copper is used to make hot water tanks and not steel (an alloy of iron).
16. তীখা নহয় গৰম পানীৰ টেংক তৈয়াৰ কৰিবলৈ তাম কিয় ব্যৱহাৰ কৰা হয় তাৰ কাৰণ দিয়ক (লোৰ মিশ্ৰণ)।
