GU BA 1st Sem Education Chapter 1 Question Answer | শিক্ষাৰ ধাৰনা পাঠটোৰ উত্তৰ | NEP-2024
শিক্ষাৰ ধাৰনা
---------------------------------
১। শিক্ষা কি ?
Ans: শিক্ষা হৈছে জ্ঞান, দক্ষতা, মানসিকতা আৰু মূল্যবোধৰ এক প্ৰক্ৰিয়া, যি মানুহৰ পৰিৱৰ্তন আনিদিয়ে আৰু তেওঁলোকৰ জীৱন সমৃদ্ধ কৰে। শিক্ষা কেবাখনো কিতাপ বা বিদ্যালয়তে সীমাবদ্ধ নহয়; এইটো জীৱনৰ প্ৰতিটো স্তৰত হয় আৰু ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বিকাশৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।
শিক্ষাই মানুহক কৌতূহলী কৰি তোলে, চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে আৰু তেওঁলোকক বিভিন্ন সমস্যাৰ সমাধান বিচাৰি উলিওৱাত সহায় কৰে। ই সামাজিক, নৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক মূল্যবোধৰ বিকাশতো এক ভূমিকা পালন কৰে, যি এজন ব্যক্তিক সমাজৰ এজন সক্ৰিয় আৰু দায়িত্বশীল সদস্য কৰি তোলে।
২। শিক্ষাৰ সংজ্ঞা দিয়া ।
Ans: শিক্ষা হৈছে এক প্ৰক্ৰিয়া যাৰ জৰিয়তে ব্যক্তিসকলে জ্ঞান, দক্ষতা, মূল্যবোধ আৰু আচৰণ প্ৰাপ্ত কৰে। এইটো কেৱল পাঠ্যপুথিতে সীমাবদ্ধ নহয়; শিক্ষা জীৱনৰ প্ৰতিটো স্তৰত হয় আৰু মানুহৰ মানসিক আৰু সামাজিক বিকাশৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।
শিক্ষাই মানুহক সঠিক সিদ্ধান্ত লোৱা, চিন্তা কৰা আৰু সমাজৰ এক সক্ৰিয় অংশ হিচাপে কাম কৰাত সহায় কৰে।
৩। সংকীৰ্ণ অৰ্থৰ শিক্ষা মানে কি ?
Ans: সংকীৰ্ণ অৰ্থত "শিক্ষা"ৰ দ্বাৰা, আমি সাধাৰণতে আনুষ্ঠানিক শিক্ষা বুজাওঁ, যাক বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়নৰ জৰিয়তে আহৰণ কৰা হয়। এই ধৰণৰ শিক্ষাৰ মুখ্য লক্ষ্য হৈছে জ্ঞান আহৰণ কৰা, পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হোৱা, আৰু এক নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম অনুসৰণ কৰি ডিগ্ৰী বা প্ৰমাণপত্ৰ প্ৰাপ্ত কৰা।
এই ধৰণৰ শিক্ষাই মুখ্যতঃ শৈক্ষিক বিষয়বস্তু, যেনে ভাষা, গণিত, বিজ্ঞান আদিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে, আৰু ই এক নিৰ্দিষ্ট সময় বা সীমাত সীমাবদ্ধ।
৪। ব্য়াপক অৰ্থৰ শিক্ষা মানে কি ?
Ans: "শিক্ষা"ৰ অৰ্থ হৈছে জীৱনৰ প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰৰ পৰা জ্ঞান, অভিজ্ঞতা আৰু মূল্যবোধ আহৰণ কৰা। ই কেৱল বিদ্যালয় বা প্ৰতিষ্ঠানগত শিক্ষাতে সীমাবদ্ধ নহয়; ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে, ব্যক্তিজনে তেওঁৰ পৰিয়াল, সমাজ, প্ৰকৃতি আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ বিভিন্ন অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে শিকে।
এই ধৰণৰ শিক্ষাই মানুহৰ বৌদ্ধিক, নৈতিক, মানসিক আৰু সামাজিক বিকাশলৈ লৈ যায়। ই এজন ব্যক্তি হিচাপে চিন্তা, আত্ম-উন্নতি, মূল্যবোধ, শিষ্টাচাৰ আৰু নৈতিকতাৰ বিকাশত এক ভূমিকা পালন কৰে, যি এজন ব্যক্তিক সম্পূৰ্ণ মানুহ বনোৱাত সহায় কৰে।
৫। 'শিক্ষা এক দ্বি-পাক্ষিক প্ৰক্ৰিয়া' --কথাষাৰ কোনে কৈছিল ?
Ans: কথাষাৰ ছাৰ জন আদামচে কৈছিল।
৬।আনুষ্ঠানিক শিক্ষা কাক বোলে ?
Ans: আনুষ্ঠানিক শিক্ষাহৈছে এক নিৰ্দিষ্ট গাঁথনি আৰু নিয়মথকা বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দৰে এক প্ৰতিষ্ঠানগত পৰিৱেশত প্ৰদান কৰা শিক্ষাৰ প্ৰকাৰ। ই হৈছে এক সুসংগঠিত প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীয়ে নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম অনুসৰি জ্ঞান, দক্ষতা আৰু মূল্যবোধ প্ৰাপ্ত কৰে।
আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ বিশেষত্বসমূহ:
1. নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম: ইয়াত সময়ৰ সৈতে শিক্ষাদানৰ বাবে এক নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।
2. প্ৰশিক্ষিত শিক্ষক: শিক্ষকতাৰ বাবে দক্ষ আৰু প্ৰশিক্ষিত শিক্ষক আছে।
3. পৰীক্ষা আৰু মূল্যাঙ্কন: শিক্ষাৰ্থীৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা পৰীক্ষা কৰিবলৈ নিয়মীয়া পৰীক্ষা আৰু মূল্যায়ন কৰা হয়।
4. ডিগ্ৰী বা প্ৰমাণপত্ৰ: শিক্ষা সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত শিক্ষাৰ্থীজনক ডিগ্ৰী বা প্ৰমাণপত্ৰ প্ৰদান কৰা হয়।
5. নিয়মীয়া সময়সূচী: ইয়াক এক নিৰ্ধাৰিত অনুসূচী অনুসৰি পৰিচালনা কৰা হয়।
বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়, বিশ্ববিদ্যালয় বা আন যিকোনো প্ৰতিষ্ঠানগত পৰিৱেশত আনুষ্ঠানিক শিক্ষা প্ৰদান কৰা হয় আৰু ইয়াৰ মুখ্য লক্ষ্য হৈছে শিক্ষাৰ্থীসকলক ব্যক্তিগত, সামাজিক আৰু পেছাদাৰী জীৱনৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা।
৭। আনুষ্ঠানিক শিক্ষা কি ?
Ans: আনুষ্ঠানিক শিক্ষা হৈছে এক সংগঠিত আৰু সংগঠিত পৰিৱেশত প্ৰদান কৰা শিক্ষাৰ প্ৰকাৰ, যেনে বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়, বিশ্ববিদ্যালয় ইত্যাদি। ইয়াক নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আৰু নিয়মাৱলী, পাঠ্যক্ৰম, আৰু মূল্যায়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে পৰিচালনা কৰা হয়। আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মুখ্য বিশেষত্ববোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
1. নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ এক নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত সমল আৰু পাঠ্যক্ৰম অনুসূচীত কৰা হৈছে।
2. প্ৰশিক্ষিত শিক্ষক: বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষিত আৰু যোগ্য শিক্ষকসকল শিক্ষাদানৰ বাবে দায়বদ্ধ।
3.পৰীক্ষা আৰু মূল্যাঙ্কন: নিয়মীয়া পৰীক্ষা, পৰীক্ষা, আৰু অন্যান্য মূল্যায়ন পদ্ধতিৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা মূল্যায়ন কৰা হয়।
4. প্ৰমাণপত্ৰ আৰু ডিগ্ৰী: শিক্ষা সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত শিক্ষাৰ্থীসকলক ডিগ্ৰী, প্ৰমাণপত্ৰ, বা অন্যান্য আনুষ্ঠানিক প্ৰমাণপত্ৰ প্ৰদান কৰা হয়।
5. নিয়মীয়া অনুসূচী: শিক্ষাকাৰ্যবোৰ এক নিৰ্দিষ্ট অনুসূচী অনুসৰি পৰিচালনা কৰা হয়, যেনে ছেমিষ্টাৰ, ম্যাদ ইত্যাদি।
6. প্ৰতিষ্ঠানগত গাঁথনি: শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম, নিয়মাৱলী, নীতি আৰু প্ৰশাসনিক গাঁথনি আছে।
7. সামাজিক স্বীকৃতি: আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ জৰিয়তে আহৰণ কৰা অৰ্হতাসমাজত স্বীকৃত আৰু পেছাদাৰী জীৱনত গ্ৰহণ কৰা হয়।
ব্যক্তিজনৰ বৌদ্ধিক, সামাজিক আৰু পেছাদাৰী বিকাশত আনুষ্ঠানিক শিক্ষাই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। ই শিক্ষাৰ্থীসকলক নিয়মীয়াকৈ আৰু নিৰন্তৰভাৱে জ্ঞান, দক্ষতা বিকাশ, আৰু ব্যক্তিগত মানসিকতা উন্নত কৰাত সহায় কৰে।
৮। অগতানুগতিক শিক্ষা কি ?
Ans: অপৰম্পৰাগত শিক্ষা হৈছে এনে ধৰণৰ শিক্ষা যি আনুষ্ঠানিক বা আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ বাহিৰত হয়, কিন্তু সেয়া পৰিকল্পনা আৰু সংগঠিত। এই শিক্ষাৰ লক্ষ্য হৈছে ব্যক্তিজনক কিছুমান দক্ষতা, জ্ঞান বা মূল্যবোধ শিকোৱা, কিন্তু ই আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ গাঁথনি যেনে বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয় অনুসৰণ নকৰে।
পৰম্পৰাগত শিক্ষাৰ বিশেষত্ববোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
1. সংগঠিত কিন্তু আনুষ্ঠানিক নহয়: ই এক নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্য আৰু প্ৰক্ৰিয়া অনুসৰি কাম কৰে, কিন্তু আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ দৰে কঠোৰ নিয়ম মানি নলয়।
2. নমনীয় অনুসূচী: শিক্ষাৰ্থীসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু সুযোগ অনুসৰি অনুসূচী তৈয়াৰ কৰিব পাৰে, যি আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ দৰে বাধ্যতামূলক নহয়।
3. প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰীৰ অভাৱ: পৰম্পৰাগত শিক্ষাই সাধাৰণতে প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰী প্ৰদান নকৰে, কিন্তু ইয়াত প্ৰাপ্ত দক্ষতা কৰ্মস্থান বা ব্যক্তিগত জীৱনত অতি উপযোগী হ'ব পাৰে।
4. ব্যক্তিগত বা সামাজিক দক্ষতা বিকাশ: এই শিক্ষাৰ জৰিয়তে, মানুহে তেওঁলোকৰ জীৱনৰ ব্যৱহাৰিক প্ৰয়োজনীয় জ্ঞান আৰু দক্ষতা প্ৰাপ্ত কৰে, যেনে স্বাস্থ্য শিক্ষা, কৃষি, কাৰিকৰী দক্ষতা, বা কম্পিউটাৰ প্ৰশিক্ষণ।
5. বিভিন্ন শিক্ষণ পদ্ধতি: ইয়াক বিভিন্ন পদ্ধতিযেনে কৰ্মশালা, প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী, চেমিনাৰ, সামূহিক কেন্দ্ৰ, বা অনলাইন শিক্ষণৰ জৰিয়তে প্ৰদান কৰা হয়।
6. কোনো বয়স বা যোগ্যতাৰ সীমাবদ্ধতা নাই: অ-পৰম্পৰাগত শিক্ষাৰ বাবে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে কোনো নিৰ্দিষ্ট বয়স বা শিক্ষাগত অৰ্হতাৰ প্ৰয়োজন নাই। যিকোনো লোকে এনে ধৰণৰ শিক্ষা লাভ কৰিব পাৰে।
7. পৰম্পৰাগত শিক্ষা সাধাৰণতে সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি আৰু ব্যক্তিৰ ব্যক্তিগত বিকাশৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি প্ৰাপ্তবয়স্ক এজনে নতুন দক্ষতা বা নতুন ভাষা শিকিব বিচাৰে, তেন্তে তেওঁ অ-পৰম্পৰাগত শিক্ষাৰ জৰিয়তে এনে কৰিব পাৰে।
৯। দ্বি-পাক্ষিক প্ৰক্ৰিয়াত শিক্ষাৰ পক্ষ দুটা কি কি ?
Ans: দ্বিমুখী শিক্ষণ প্ৰক্ৰিয়াত শিক্ষাৰ দুটা দিশ হৈছে:
1. শিক্ষক: শিকাৰ প্ৰক্ৰিয়াত শিক্ষক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষ। তেওঁ শিক্ষাৰ্থীজনক জ্ঞান, অভিজ্ঞতা আৰু মূল্যবোধ প্ৰদান কৰে। শিক্ষকে শিক্ষাৰ্থীসকলক শিকিবলৈ নিৰ্দেশনা দিয়ে আৰু সমৰ্থন কৰে আৰু তেওঁলোকক চিন্তা কৰাৰ সামৰ্থ্য আৰু দক্ষতা বিকাশত সহায় কৰে।
2. শিক্ষাৰ্থী: শিক্ষাৰ দ্বিতীয় পক্ষ হৈছে শিক্ষাৰ্থী। শিক্ষাৰ্থীয়ে শিক্ষকৰ পৰা শিকা তথ্য, দক্ষতা আৰু অভিজ্ঞতা বোৰ অৱশোষণ কৰে আৰু ইয়াক নিজৰ বাবে প্ৰয়োগ কৰে। শিক্ষাৰ্থীৰ সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ আৰু আগ্ৰহে শিকাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সফল কৰে।
এই দ্বিমুখী প্ৰক্ৰিয়াত, শিক্ষক আৰু শিক্ষাৰ্থীসকল ইজনে সিজনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। শিক্ষাৰ্থীয়ে যিমানে শিকিবলৈ আগ্ৰহ দেখুৱায় আৰু শিক্ষকে যিমানে দক্ষতাৰে শিকায়, শিক্ষাৰ মানদণ্ড উন্নত হয়।
১০। ত্ৰি-পাক্ষিক প্ৰক্ৰিয়াত শিক্ষাৰ পক্ষ কেইটা কি কি ?
Ans: ত্ৰিপাক্ষিক শিক্ষাপ্ৰক্ৰিয়াৰ মূলতঃ তিনিটা দিশ আছে। এই দলবোৰে শৈক্ষিক প্ৰক্ৰিয়াটো অধিক সমৃদ্ধ আৰু সফল কৰি তোলে। ফালটো হৈছে:
1. শিক্ষক: শিক্ষাৰ মুখ্য দাতা হৈছে উৎপীড়ক। শিক্ষকে শিক্ষাৰ্থীজনক নতুন জ্ঞান, তথ্য, অভিজ্ঞতা আৰু বিভিন্ন চিন্তাৰে অৱগত কৰে। শিক্ষকৰ ভূমিকা হৈছে সঠিক পথ প্ৰদৰ্শন কৰা আৰু শিক্ষাৰ্থীৰ চিন্তা শক্তি বিকাশকৰাত সহায় কৰা।
2. শিক্ষাৰ্থী (শিক্ষাৰ্থী): শিক্ষাৰ প্ৰধান শিক্ষাৰ্থী। শিক্ষাৰ্থীসকলে সক্ৰিয়ভাৱে নতুন তথ্য আৰু দক্ষতা অৱশোষণ কৰে আৰু সেই জ্ঞান প্ৰয়োগ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। শিক্ষাৰ সফলতাৰ বাবে শিক্ষাৰ্থীৰ আগ্ৰহ আৰু আত্ম-নিৰ্ণয় হৈছে এক চৰ্ত।
3. সমল বা শিক্ষণ সামগ্ৰী: এইটোও শিক্ষণ প্ৰক্ৰিয়াৰ এটা মুখ্য দিশ। এই বিষয়ৰ অধীনত, শিক্ষকে শিকায় আৰু শিক্ষাৰ্থীয়ে ইয়াৰ বিষয়ে জ্ঞান লাভ কৰে। বিষয়বস্তুৰ প্ৰকৃত মানদণ্ড আৰু প্ৰাসংগিকতাই শিক্ষাৰ ফলাফলৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলায়।
এই তিনি-পষেকীয়া প্ৰক্ৰিয়াটো শিক্ষক, শিক্ষাৰ্থী আৰু শিক্ষাদান সামগ্ৰীৰ সংগঠিত সমৰ্থনৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ কৰা হয়, যাৰ ফলত শিক্ষাদান প্ৰক্ৰিয়াৰ অধিক উৎপাদনশীল আৰু মানদণ্ড বিকাশ হয়।
১১। শিক্ষাৰ ব্য়ুৎপত্তিগত অৰ্থ লিখা ।
Ans: শিক্ষাৰ ব্যুৎপত্তিগত অৰ্থ আলোচনা কৰিলে, শব্দটি সংস্কৃত শব্দ "শিক্ষা" থেকে উদ্ভূত। সংস্কৃত ভাষায় "শিক্ষা" শব্দটির অর্থ হলো "শিক্ষণ", "শিক্ষা" বা "শিক্ষিত করা"।
এটি "শিক্ষ" মূলধাতু থেকে উদ্ভূত, যার অর্থ হলো "শিক্ষা দেওয়া", "শিক্ষিত করা" বা "মানসিক উন্নয়ন ঘটানো"।
এইভাবে, শিক্ষার ব্যুৎপত্তিগত অর্থে বোঝা যায় যে, শিক্ষা হল সেই প্রক্রিয়া যা মানুষের জ্ঞান, দক্ষতা এবং চিন্তাভাবনা বৃদ্ধির মাধ্যমে তাদের উন্নয়ন ঘটায়।
সাধারণভাবে, "শিক্ষা" বলতে কেবলমাত্র পাঠ্যবইয়ের পড়াশোনা বোঝানো হয় না, বরং এটি জীবনের অভিজ্ঞতা, নৈতিকতা এবং সামাজিক মূল্যবোধের বিকাশকেও অন্তর্ভুক্ত করে।
১২। শিক্ষাৰ সংকীৰ্ণ অৰ্থৰ বৈশিষ্ট্য়বোৰ লিখা ।
Ans: শিক্ষাৰ সংকীৰ্ণ অৰ্থৰ বিশেষত্ববোৰ তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. আনুষ্ঠানিক শিক্ষা: সংকীৰ্ণ শিক্ষা সাধাৰণতে বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰদান কৰা আনুষ্ঠানিক শিক্ষা।
2. নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম: ইয়াক এক নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যক্ৰম অনুসৰি পৰিচালনা কৰা হয়, যাৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীসকলক নিৰ্দিষ্ট সমল শিকোৱা হয়।
3.সময়সীমা: সংকীৰ্ণ অৰ্থত শিক্ষাৰ এক নিৰ্ধাৰিত সময় সীমা আছে, যেনে শিক্ষা ছেমিষ্টাৰ বা ম্যাদৰ জৰিয়তে সম্পূৰ্ণ হয়।
4. প্ৰশিক্ষিত শিক্ষক: এই শিক্ষাত, দক্ষ আৰু প্ৰশিক্ষিত শিক্ষকসকলে শিক্ষাৰ্থীসকলক জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰে।
5. পৰীক্ষা আৰু মূল্যাঙ্কন: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ জ্ঞান পৰীক্ষা কৰাৰ বাবে নিয়মীয়া পৰীক্ষা আৰু মূল্যাঙ্কন পদ্ধতি আছে।
6. প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰী: শিক্ষা সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত শিক্ষাৰ্থীসকলক ডিগ্ৰী বা প্ৰমাণপত্ৰ প্ৰদান কৰা হয়।
7. নিয়মীয়া অনুসূচী: শিকাৰ কাৰ্যকলাপবোৰ এক নিৰ্ধাৰিত অনুসূচী অনুসৰি চলে, যেনে শ্ৰেণীৰ সময়, পৰীক্ষাৰ সময় ইত্যাদি।
8. মৌলিক বিষয়বস্তু: সংকিৰণ শিক্ষাই মুখ্যতঃ মৌলিক বিষয়যেনে গণিত, বিজ্ঞান, ইতিহাস, ভাষা আদিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে।
এই বিশেষত্বত, গৌণ অৰ্থই আনুষ্ঠানিক শিক্ষাক হিচ্চা হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰে, যি ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বিকাশৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
১৩। ব্য়াপক অৰ্থৰ শিক্ষাৰ বৈশিষ্ট্য়বোৰ লিখা ।
Ans: সামগ্ৰিক বিত্তীয় শিক্ষাৰ বিশেষত্ববোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
1.আনুষ্ঠানিকতা: শিক্ষা কেৱল বিদ্যালয় বা মহাবিদ্যালয়তে সীমাবদ্ধ নহয়; ই জীৱনৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ পৰা প্ৰাপ্ত অভিজ্ঞতা আৰু জ্ঞান অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।
2. ব্যক্তিগত বিকাশ: এজন ব্যক্তি হিচাপে আত্ম-উন্নতি আৰু মানসিক, সামাজিক আৰু নৈতিক বিকাশৰ বাবে শিক্ষা গুৰুত্বপূৰ্ণ।
3. জীৱনৰ অভিজ্ঞতা: ইয়াত বিভিন্ন জীৱনশৈলীৰ অভিজ্ঞতা, সংস্কৃতি, সমাজ আৰু পৰিৱেশৰ সৈতে সম্পৰ্কিত জ্ঞান অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।
4. সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ: শিক্ষাৰ্থীজনক শিক্ষণ প্ৰক্ৰিয়াত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ সক্ৰিয়ভাৱে উৎসাহিত কৰা হয়, যি তেওঁলোকৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আৰু সমস্যা সমাধানৰ দক্ষতা উন্নত কৰে।
5. ধাৰাবাহিকতা: শিক্ষা হৈছে এক চলিত প্ৰক্ৰিয়া, যি জীৱনৰ প্ৰতিটো পৰ্যায়ত হয় আৰু কোনো নিৰ্দিষ্ট সময় বা স্থানত সীমাবদ্ধ নহয়।
6. বহুমুখী: ই বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ জ্ঞান একত্ৰিত কৰে, যেনে সামাজিক বিজ্ঞান, অভিযান্ত্ৰিক, কলা ইত্যাদি, শিক্ষাৰ্থীসকলক বহুমুখী দৃষ্টিভংগী আৰু সমাধান প্ৰদান কৰা।
7. মূল্যবোধৰ বিকাশ: শিক্ষাই সমাজৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ নৈতিক আৰু সামাজিক মূল্যবোধৰ বিকাশত সহায় কৰে, যি এক স্বাস্থ্যৱান আৰু কাৰ্যকৰী সমাজ গঢ়াত অৰিহণা যোগায়।
8. আত্ম-শিক্ষণ: ই আত্ম-শিকাৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰে, য'ত এজন ব্যক্তিয়ে তেওঁৰ আগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি শিকাৰ সুযোগ পায়।
9. সমাজৰ সৈতে সম্পৰ্ক: শিক্ষা সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তা, সংস্কৃতি আৰু মূল্যবোধৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, আৰু ই ব্যক্তিজনক সমাজত সালসলনি কৰাত সহায় কৰে।
আটাইতকৈ বহল অৰ্থত, মানৱ জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশতে শিক্ষা হৈছে এক অত্যাৱশ্যকীয় উপাদান, যি তেওঁলোকক তেওঁলোকৰ ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক জীৱন উন্নত কৰাত সহায় কৰে।
১৪। শিক্ষাৰ পাঁচটা বৈশিষ্ট্য় উল্লেখ কৰা।
Ans: শিক্ষাৰ পাঁচটা বিশেষত্ব হৈছে:
1. সক্ৰিয় প্ৰক্ৰিয়া: শিক্ষা হৈছে এক সক্ৰিয় প্ৰক্ৰিয়া, য'ত শিক্ষাৰ্থীয়ে নিজেতথ্য প্ৰাপ্ত কৰে আৰু বুজি পায়। এইটো শিক্ষক আৰু শিক্ষাৰ্থীৰ মাজত আলোচনাৰ জৰিয়তে হয়।
2. নিৰন্তৰ: শিক্ষা হৈছে এক চলিত প্ৰক্ৰিয়া। ই গোটেই জীৱনজুৰি হয় আৰু কোনো নিৰ্দিষ্ট সময় বা স্থানত সীমাবদ্ধ নহয়। মানুহে জীৱনৰ বিভিন্ন পৰ্যায়ত বিভিন্ন ধৰণৰ শিক্ষা প্ৰাপ্ত কৰে।
3. অভিজ্ঞতাৰ আধাৰত: অভিজ্ঞতাৰ আধাৰত শিক্ষা গঠন কৰা হয়। ব্যক্তিজনে তেওঁৰ জীৱনৰ অভিজ্ঞতা, সমাজ আৰু সংস্কৃতিৰ জৰিয়তে নতুন জ্ঞান আৰু দক্ষতা আহৰণ কৰে।
4. মানসিক আৰু সামাজিক বিকাশ: শিক্ষাই ব্যক্তিজনৰ মানসিক আৰু সামাজিক বিকাশত সহায় কৰে। ই সমস্যাবোৰ চিন্তা, বিশ্লেষণ আৰু সমাধান কৰাৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে।
5. মূল্যবোধ আৰু নৈতিকতাৰ বিকাশ: মূল্যবোধ আৰু নৈতিকতাৰ বিকাশত শিক্ষাই এক ভূমিকা পালন কৰে। ই সমাজৰ বাবে সঠিক আচৰণ আৰু সিদ্ধান্ত লোৱা শিকায়।
এই বৈশিষ্ট্যবোৰে শিক্ষাক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু গঠনমূলক প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বিকাশৰ বাবে অনুকূল।
১৫। আনুষ্ঠানিক শিক্ষা প্ৰধান বৈশিষ্ট্য় পাঁচটা লিখা ।
Ans: আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য পাঁচটা হল:
1. নির্দিষ্ট পাঠ্যক্রম: আনুষ্ঠানিক শিক্ষায় একটি সুনির্দিষ্ট পাঠ্যক্রম থাকে, যা শিক্ষার্থীদের জন্য নির্ধারিত বিষয়বস্তু অনুসারে শিক্ষাদান করে।
2. প্রশিক্ষিত শিক্ষক: এই ধরনের শিক্ষায় দক্ষ এবং প্রশিক্ষিত শিক্ষকরা শিক্ষার্থীদের জ্ঞান ও অভিজ্ঞতা প্রদান করেন, যারা শিক্ষণ পদ্ধতি সম্পর্কে সচেতন।
3. পরীক্ষা ও মূল্যায়ন: নিয়মিত পরীক্ষা এবং মূল্যায়ন পদ্ধতির মাধ্যমে শিক্ষার্থীদের জ্ঞান ও দক্ষতা যাচাই করা হয়, যা শিক্ষার মান নিশ্চিত করে।
4. সনদপত্র বা ডিগ্রি: আনুষ্ঠানিক শিক্ষা সম্পন্ন করার পর শিক্ষার্থীদের সনদপত্র বা ডিগ্রি প্রদান করা হয়, যা তাদের শিক্ষাগত যোগ্যতার স্বীকৃতি হিসেবে কাজ করে।
5. নিয়মিত সময়সূচী: এই শিক্ষায় একটি নির্দিষ্ট সময়সূচী অনুযায়ী ক্লাস, পরীক্ষা ও অন্যান্য কার্যক্রম পরিচালিত হয়, যা শিক্ষার কাঠামো ও সংগঠন বজায় রাখতে সহায়ক।
এই বৈশিষ্ট্যবোৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষাক পৃথকভাবে চিনাক্ত করতে সাহায্য করে, যি ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ।
১৬। অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ পাঁচটা বৈশিষ্ট্য় লিখা ।
Ans: অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ পাঁচটা বিশেষত্ব হৈছে:
1. নমনীয়তা: আনুষ্ঠানিক শিক্ষাত, সময়সূচী আৰু অৱস্থানৰ ওপৰত কোনো নিৰ্দিষ্ট বাধ্যবাধকতা নাই। শিক্ষাৰ্থীসকলে তেওঁলোকৰ নিজৰ সময় আৰু স্থানত শিক্ষা প্ৰাপ্ত কৰিব পাৰে।
2. অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি: এই ধৰণৰ শিক্ষা বিভিন্ন জীৱনৰ অভিজ্ঞতা, সামাজিক কাৰ্যকলাপ, আৰু বিভিন্ন প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে হয়, য'ত শিক্ষাৰ্থীসকলে হাত মিলাই শিকে।
3. প্ৰমাণপত্ৰৰ অভাৱ: সাধাৰণতে, আনুষ্ঠানিক শিক্ষাত কোনো আনুষ্ঠানিক প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰী প্ৰদান কৰা নহয়, কিন্তু দক্ষতা আৰু জ্ঞান বিকাশ কৰাত সহায়ক হয়।
4. ব্যক্তিগত বিকাশ: অনানুষ্ঠানিক শিক্ষা ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী দক্ষতাৰ বিকাশৰ বাবে নিৰ্মিত, যেনে কাৰিকৰী প্ৰশিক্ষণ, স্বাস্থ্য শিক্ষা, বা ভাষা শিকা।
5. সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক সম্পৰ্ক: ই সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশৰ সৈতে একত্ৰিত হৈ কাৰ্যকৰী জ্ঞান আৰু মূল্যবোধ প্ৰদান কৰে, যি শিক্ষাৰ্থীসকলক জীৱনত সামাজিক আৰু নৈতিক দায়বদ্ধতা পালন কৰাত সহায় কৰে।
এই বৈশিষ্টবোৰ অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাবিদক ব্যক্তিগতভাৱে চিনাক্ত কৰাত সহায়ক আৰু ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক বিকাশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।
১৭। অগতানুগতিক শিক্ষাৰ পাঁচটা বৈশিষ্ট্য় লিখা ।
Ans: পৰম্পৰাগত শিক্ষাৰ পাঁচটা বিশেষত্ব হৈছে:
1. চৰকাৰী গাঁথনিৰ অভাৱ: পৰম্পৰাগত শিক্ষাত, কোনো আনুষ্ঠানিক গাঁথনি বা নিয়ম নাই। এইটো প্ৰতিষ্ঠানগত শিক্ষাতকৈ পৃথক, য'ত কোনো নিয়মীয়া অনুসূচী বা পাঠ্যক্ৰম নাই।
2. নমনীয়তা: এই শিক্ষণত অনুসূচী, স্থান আৰু শিক্ষণ পদ্ধতিত নমনীয়তা অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। শিক্ষাৰ্থীসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজন অনুসৰি শিক্ষা প্ৰাপ্ত কৰিব পাৰে।
3. অভিজ্ঞতা আৰু অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি শিকা: অপৰম্পৰাগত শিক্ষা সাধাৰণতে অভিজ্ঞতা, বাস্তৱ পৰিস্থিতি, আৰু সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ জৰিয়তে হয়, যিবোৰ শিক্ষাৰ্থীৰ বাস্তৱ জীৱনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
4. প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰীৰ অভাৱ: এই ধৰণৰ শিক্ষাই সাধাৰণতে আনুষ্ঠানিক প্ৰমাণপত্ৰ বা ডিগ্ৰী প্ৰদান নকৰে, কিন্তু প্ৰাপ্ত জ্ঞান আৰু দক্ষতাৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি ইয়াক কৰ্মক্ষেত্ৰত গ্ৰহণ কৰা হ'ব পাৰে।
5. আত্ম-অভিজ্ঞতা আৰু আত্ম-শিক্ষা: অপৰম্পৰাগত শিক্ষাই শিক্ষাৰ্থীসকলক আত্ম-অভিজ্ঞতা আৰু আত্ম-শিকাৰ সুযোগ দিয়ে, য'ত তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ নিজৰ স্বাৰ্থ আৰু প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি শিকে।
এই বিশেষত্ববোৰ ব্যক্তিগতভাৱে অ-পৰম্পৰাগত শিক্ষক চিনাক্ত কৰাত সহায়ক আৰু ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক বিকাশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।
১৮। অনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ আৰু অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মাজত পাৰ্থক্য়বোৰ লিখা।
Ans:
১৯। অনানুষ্ঠানিক আৰু অগতানুগতিক শিক্ষাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য়বোৰ লিখা ।
Ans:
২০। আনুষ্ঠানিক শিক্ষা আৰু অগতানুগতিক শিক্ষাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য়বোৰ লিখা ।
Ans:অনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ আৰু অগতানুগতিক শিক্ষাৰ মাজত পাৰ্থক্য়বোৰ হ'ল-
১) আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ এক সময়সীমা আছে
আনহাতে, অগতানুগতিক শিক্ষা অবিৰত প্ৰক্ৰিয়া।
২১। সমনীয়াৰ দলৰ শিক্ষামীলক কাৰ্যবোৰ উল্লেখ কৰা।
Ans: সামনিয়া গোটত বিভিন্ন কাৰ্যকলাপ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে যি শিক্ষাৰ্থীসকলৰ ব্যক্তিগত, সামাজিক আৰু বৃত্তিগত দক্ষতা বিকাশত সহায় কৰে। কিছুমান শৈক্ষিক কাৰ্যকলাপ তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. শৈক্ষিক আলোচনাচক্ৰ: বিভিন্ন বিষয়ত আলোচনা আৰু মত বিনিময়ৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ চিন্তা আৰু বিশ্লেষণাত্মক ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰা।
2. কৰ্মশালা: ক্ৰীড়া, সংগীত, নাটক, কম্পিউটাৰ প্ৰশিক্ষণ আদিৰ দৰে বিশেষ দক্ষতা প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে কৰ্মশালাআয়োজন কৰা।
3. সমাজ সেৱা কাৰ্যকলাপ: সমাজৰ বিভিন্ন প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাৰ বাবে সমাজ সেৱা প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ, যেনে ৰক্তদান, পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা অভিযান, বৃদ্ধ াশ্ৰমত সহায় ইত্যাদি।
4. সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান: সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, নাটক, গান, নৃত্য আৰু প্ৰদৰ্শন কলাৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীৰ সৃজনশীলতা আৰু সাংস্কৃতিক মূল্যবোধৰ বিকাশ।
5. ভ্ৰমণ আৰু ক্ষেত্ৰ গৱেষণা: শিক্ষাৰ্থীসকলে বিভিন্ন স্থানলৈ ভ্ৰমণ আৰু ক্ষেত্ৰ গৱেষণাৰ জৰিয়তে ব্যৱহাৰিক অভিজ্ঞতা লাভ কৰে, যি তেওঁলোকৰ জ্ঞান আৰু ধাৰণা সম্প্ৰসাৰিত কৰে।
6. শ্ৰেণীকোঠাৰ কাৰ্যকলাপৰ বাহিৰত: শিক্ষাৰ্থীসকলক পাঠ্যপুথিৰ বাহিৰত বিভিন্ন কিতাপ পঢ়িবলৈ উৎসাহিত কৰা, যাতে তেওঁলোকে বিভিন্ন বিষয়ৰ বিষয়ে জ্ঞান লাভ কৰে।
7. অভিজ্ঞ বক্তা বা বিশেষজ্ঞসকলক আমন্ত্ৰণ: বিশেষজ্ঞৰ কথোপকথনৰ জৰিয়তে, শিক্ষাৰ্থীসকলে নতুন জ্ঞান লাভ কৰে আৰু বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত দৃষ্টিভংগী সৃষ্টি কৰে।
8. গোট প্ৰকল্প: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ মাজত সহযোগিতা আৰু দলবদ্ধ কামৰ জৰিয়তে যোগাযোগ, সমস্যা সমাধান, আৰু নেতৃত্বৰ দক্ষতা বিকাশ কৰা।
এনে শৈক্ষিক কাৰ্যকলাপে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ একত্ৰিত বিকাশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে আৰু তেওঁলোকক সামাজিক, সাংস্কৃতিক আৰু নৈতিক মূল্যবোধ গঢ়ি তোলাত সহায় কৰে।
২২। অগতানুগতিক শিক্ষাৰ যিকোনো এটা মাধ্য়ম বৰ্ণনা কৰা।
Ans: এইটো পৰম্পৰাগত শিক্ষাৰ জৰিয়তে এটা প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা।
প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা:
প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা হৈছে এক বিশেষ প্ৰকাৰৰ শৈক্ষিক কাৰ্যসূচী, য'ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে এক নিৰ্দিষ্ট ক্ষেত্ৰৰ বিশেষজ্ঞৰ পৰা হাত তৈয়াৰ কৰি শিক্ষা প্ৰাপ্ত কৰে। এই প্ৰশিক্ষণৰ উদ্দেশ্য হৈছে নতুন দক্ষতা আৰু জ্ঞান আহৰণ কৰা।
বৈশিষ্ট্যসমূহ:
1. অভিজ্ঞতামূলক শিক্ষণ: অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে সঠিক অভিজ্ঞতা লাভ কৰে, যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকে তাৎক্ষণিক প্ৰয়োগ আৰু আচৰণৰ জৰিয়তে শিকে।
2. নমনীয়তা: এই প্ৰশিক্ষণবোৰ সাধাৰণতে শিক্ষাৰ্থীৰ সুবিধাঅনুসৰি অনুষ্ঠিত কৰা হয়, যাৰ ফলত সময়সূচী আৰু অৱস্থানত নমনীয়তা থাকে।
3. বিশেষজ্ঞ বক্তা: বিশেষজ্ঞ বা অভিজ্ঞ লোকসকলে তেওঁলোকৰ জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতা ভাগ বতৰা কৰিবলৈ এই প্ৰশিক্ষণবোৰ পৰিচালনা কৰে।
4. ইণ্টাৰেক্টিভ চেচন: অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে আলোচনা, প্ৰশ্ন আৰু উত্তৰ, আৰু সামূহিক কাৰ্যকলাপত জড়িত হয়, যাৰ ফলত শিকাৰ প্ৰক্ৰিয়া অধিক সক্ৰিয় হয়।
5. অভিজ্ঞতা ভাগ বতৰা: অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে অভিজ্ঞতা ভাগ বতৰা কৰে, যাৰ ফলত বিভিন্ন দৃষ্টিভংগী আৰু চিন্তা হয়।
উদাহৰণ:
এতিয়া কম্পিউটাৰ প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা আছে, যেতিয়ালৈকে শিক্ষাৰ্থীসকলক নতুন ছফ্টৱেৰৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰত হাত মিলাই শিকোৱা হয়। বিভিন্ন প্ৰকল্পৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা বৃদ্ধি কৰাটো সহায়ক।
প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা হৈছে শিক্ষাৰ এক কাৰ্যকৰী পৰম্পৰাগত মাধ্যম, শিক্ষাৰ্থীসকলক অত্যাৱশ্যকীয় জ্ঞান আৰু দক্ষতা প্ৰদান কৰি, যিসকলে তেওঁলোকৰ ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী জীৱন প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে।
২৩। শিক্ষাৰ সংজ্ঞা দিয়া আৰু পৰিসৰ বৰ্ণনা কৰা।
Ans: শিক্ষাৰ সংজ্ঞা:
শিক্ষাৰ অৰ্থ হৈছে ব্যক্তি এজনৰ জ্ঞান, দক্ষতা, আচৰণ আৰু নৈতিক মূল্যবোধ বিকাশ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া। শিকা হৈছে চিকাৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া, যেতিয়া শিক্ষক আৰু শিক্ষাৰ্থীয়ে এক গোটৰ ৰূপত শোভাযাত্ৰাত যোগদান কৰে। শিক্ষাই কেৱল পাঠ্যপুথিৰ জৰিয়তে জ্ঞান প্ৰদান নকৰে, লগতে সামাজিক, সাংস্কৃতিক আৰু নৈতিক বিকাশো অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।
শিক্ষা নীতি:
বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত যথেষ্ট শিক্ষা আছে। এই এলেকাটো অতি বিস্তৃত, আৰু বিভিন্ন দিশত বিয়পি আছে। শিক্ষাৰ ম্যাদত নিম্নলিখিতবোৰ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে:
1. আনুষ্ঠানিক শিক্ষা: বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় আৰু বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰদান কৰা শিক্ষা। পাঠ্যক্ৰম, নিয়মীয়া পৰীক্ষা আৰু প্ৰমাণপত্ৰৰ এক প্ৰণালী আছে।
2. অনানুষ্ঠানিক শিক্ষা: বিভিন্ন সামাজিক বা সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপৰ জৰিয়তে শিকা। চিকাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো অভিজ্ঞতা, সৃজনশীলতা আৰু সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ জৰিয়তে হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে, সংগীত, নাটক, ক্ৰীড়া আৰু স্থানীয় সভা।
3. অ-পৰম্পৰাগত শিক্ষা: আনুষ্ঠানিক শিক্ষা হৈছে নোহোৰকাই পোৰা শিক্ষা। ইয়াত প্ৰশিক্ষণত কৰ্মশালা, চেমিনাৰ আৰু আত্ম-শিক্ষা অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।
4. দূৰত্ব শিক্ষা: অনলাইন প্লেটফৰ্ম, টেলিভিছন বা ৰেডিঅ'ৰ জৰিয়তে শিক্ষা প্ৰদান কৰা। শিক্ষাৰ্থীয়ে বহু দূৰত চিকাৰ কৰাৰ সুবিধা লাভ কৰে।
5. পেছাদাৰী শিক্ষা: এক নিৰ্দিষ্ট বৃত্তি বা ক্ষেত্ৰৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় জ্ঞান আৰু দক্ষতা প্ৰদান কৰিবলৈ শিক্ষা। উদাহৰণ স্বৰূপে, ঔষধ, অভিযান্ত্ৰিক আৰু বাণিজ্য।
6. জীৱনশিকা: শিক্ষা হৈছে এক নিৰন্তৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি ব্যক্তিজনৰ সকলো বয়স আৰু পৰিস্থিতিত হয়। ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক বিকাশৰ বাবে ই অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
শিক্ষাৰ এই বিস্তৃত পৰিসৰত, কেৰালাৰ বিদ্যালয়সমূহত শিক্ষাই ব্যক্তিৰ সমগ্ৰ জীৱন আৰু সমাজৰ বিকাশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
২৪। শিক্ষাৰ ব্য়াপক অৰ্থ বৰ্ণনা কৰা। শিক্ষাৰ প্ৰকৃতি বহলাই আলোচনা কৰা।
Ans: শিক্ষাৰ বিস্তৃত অৰ্থ:
শিক্ষাৰ বিস্তৃত অৰ্থ হৈছে মানৱ জ্ঞান, দক্ষতা, আচৰণ, নৈতিকতা আৰু সামাজিক মূল্যবোধৰ বিকাশ। এই অৰ্থত, শিক্ষা বিদ্যালয় বা মহাবিদ্যালয়ৰ বেঞ্চ চিকাৰৰ প্ৰক্ৰিয়াত সীমাবদ্ধ নহয়; ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে, ব্যক্তিজনৰ সামগ্ৰিক বিকাশক হেঁচকি হিচাপে গণ্য কৰা হয়। শিক্ষাৰ এই বিস্তৃত ধাৰণাটোত অন্তৰ্ভুক্ত আছে:
1. জ্ঞানবৃদ্ধি: বিভিন্ন বিষয়ৰ বিষয়ে জ্ঞান আহৰণ কৰা আৰু চেতনা বৃদ্ধি কৰা প্ৰক্ৰিয়া। এইটো কামৰ বাবে প্ৰয়োজনীয়।
2. দক্ষতা বিকাশ: বিভিন্ন দক্ষতা বিকাশ কৰা, যেনে যোগাযোগ, সমস্যা সমাধান, আৰু পৰীক্ষাৰ দক্ষতা।
3. আচৰণগত আৰু নৈতিক বিকাশ: শিক্ষাই নৈতিকতা আৰু মূল্যবোধ বিকশিত কৰে, যাতে শিক্ষাৰ্থীসকল এক স্বাস্থ্যৱান সমাজৰ সদস্য হয়।
4. সামাজিক সংযোগ: শিক্ষাই সামাজিক আচৰণ আৰু সামাজিক সম্পৰ্কপ্ৰভাৱিত কৰে। ই সমাজৰ উপযুক্ত সদস্য গঠন কৰে।
5. সৃজনশীলতা আৰু সমাধান চিন্তা: শিক্ষাই ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বাবে সৃষ্টিশীল সমাধান প্ৰদান কৰিবলৈ শিকে।
শিক্ষাৰ প্ৰকৃতি:
শিক্ষাৰ প্ৰকৃতিও আলোচনা কৰাৰ যোগ্য। শিক্ষাৰ প্ৰকৃতিৰ কিছুমান মুখ্য বৈশিষ্ট্য তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. গৰ্ভধাৰণ: শিক্ষা হৈছে এক গোটেই জীৱন আৰু ই এক নিৰন্তৰ প্ৰক্ৰিয়া। যিকোনো স্তৰৰ শিক্ষা ব্যক্তিয়ে ল'ব পাৰে।
2. প্ৰকৃতিৰ অন্তৰ্ভুক্তি: শিক্ষা পৃথিৱীৰ সমল, অভিজ্ঞতা আৰু প্ৰাকৃতিক আৰু সামাজিক সত্তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ই সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশৰ সৈতে জড়িত।
3. বিভিন্ন মাধ্যম: শিক্ষা বিভিন্ন মাধ্যমৰ জৰিয়তে কৰা হয়, যেনে পাঠ্যপুথি, বক্তৃতা, কৰ্মশালা, অভিজ্ঞতা, আৰু অনলাইন প্লেটফৰ্ম।
4. সামাজিক দায়বদ্ধতা: শিক্ষাই ব্যক্তিজনৰ নৈতিক, সামাজিক আৰু পেছাদাৰী দায়বদ্ধতা শক্তিশালী কৰে। ই সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু নিৰ্মাণ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে।
5. সৃজনশীলতা: শিক্ষাই সৃষ্টিশীল চিন্তা আৰু পদক্ষেপ বিকশিত কৰে, যাতে শিক্ষাৰ্থীসকলে নতুন ধাৰণা আৰু সমাধান সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম হয়।
গোট আৰু সহযোগিতামূলক: শিক্ষা হৈছে এক সহযোগিতামূলক প্ৰক্ৰিয়া, য'ত শিক্ষক আৰু শিক্ষাৰ্থীৰ মাজত সমন্বয় আৰু সহযোগিতাৰ জৰিয়তে জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতাৰ আদান-প্ৰদান কৰা হয়।
২৫। বিদ্য়ালয়ৰ কাৰ্যৱলী বৰ্ণনা কৰা।
Ans: বিদ্যালয়খনৰ কাৰ্যকলাপ বিভিন্ন দিশত বিয়পি আছে। বিদ্যালয়ত শিক্ষাদানৰ উদ্দেশ্যে কিছুমান মুখ্য কাৰ্যকলাপ সম্পূৰ্ণ কৰক। বিদ্যালয়খনৰ কিছুমান মুখ্য কাৰ্য তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. শিক্ষা প্ৰদান কৰা:
* বিদ্যালয়খনৰ মুখ্য কাম হৈছে শিক্ষাৰ্থীসকলক বিভিন্ন বিষয়ৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা। শিক্ষাৰ্থীসকলক পাঠ্যপুথি যেনে বক্তৃতা, আলোচনা আৰু প্ৰকল্পৰ জৰিয়তে শিক্ষিত কৰা হয়।
2. উন্নয়নমূলক কাৰ্যকলাপ:
*বিদ্যালয়সমূহে ক্ৰীড়া, সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, আৰু কলা আৰু সংগীতকে ধৰি বিভিন্ন উন্নয়নমূলক কাৰ্যকলাপত প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰে। ই শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সৃজনশীলতা আৰু সামাজিক দক্ষতা বিকাশ কৰে।
3. নৈতিক আৰু মূল্যবোধৰ শিক্ষা:
*নৈতিক শিক্ষা আৰু মূল্যবোধ বিদ্যালয়ত শিকোৱা হয়, যেনে সততা, দায়বদ্ধতা, দক্ষতা, আৰু আন্তৰিকতা। এই শৰীৰে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ চৰিত্ৰক আকাৰ দিয়ে।
4. প্ৰশাসনিক কাৰ্যকলাপ:
*বিদ্যালয়ৰ ভৱিষ্যত পৰিকল্পনা, ব্যৱস্থাপনা, আৰু ব্যৱস্থাপনা। শিক্ষক আৰু কৰ্মচাৰীৰ বাবে নিয়ম, নীতি আৰু প্ৰক্ৰিয়া।
5. ধাৰণা আৰু মূল্যাঙ্কন:
*শিক্ষাৰ্থীসকলৰ জ্ঞান আৰু দক্ষতা মূল্যাঙ্কন কৰিবলৈ পৰীক্ষা, প্ৰকল্প আৰু প্ৰতিবেদন কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত কৰা হয়। ই এই বছৰৰ সকলো শিক্ষাৰ্থীৰ বিকাশ নিশ্চিত কৰাত সহায় কৰে।
6. যোগাযোগ আৰু সহযোগিতা:
*বিদ্যালয়ৰ অভিভাৱক, শিক্ষক আৰু সমাজে সহযোগিতা আৰু যোগাযোগ বজাই ৰাখে। এই বছৰৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সফলতাৰ বাবে এখন মঞ্চ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে।
7. পাঠ্যক্ৰম বিকাশ:
*বিদ্যালয়বোৰে পাঠ্যক্ৰম সমন্বয় আৰু প্ৰতিকাৰত অংশগ্ৰহণ কৰে, যাতে শিক্ষাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু সময়ৰ প্ৰয়োজনীয়তা মিলা যায়।
8. শিক্ষাৰ্থীসকলৰ তত্বাৱধান:
*বিদ্যালয়ৰ শিশুৰ সুৰক্ষা, মানসিক স্বাস্থ্য, আৰু শাৰীৰিক বিকাশৰ বাবে সহায়ক ক্ষেত্ৰ প্ৰদান কৰা হয়।
9. সমাজৰ বিকাশ:
*বিদ্যালয়সমূহে স্থানীয় সমাজৰ বিকাশত এক ভূমিকা পালন কৰে। সমাজৰ সমস্যা, সংস্কৃতি আৰু মূল্যবোধৰ বিকাশত সহায় কৰে।
10. পাঠ্যপুস্তক আৰু সম্পদ প্ৰদান:
*বিদ্যালয়ত পাঠ্যপুস্তক, গ্ৰন্থালয়, আৰু অন্যান্য শিক্ষামূলক সামগ্ৰী প্ৰদান কৰা হয়, যেনে প্ৰতিনিধিত্বমূলক উৎস, অভিজ্ঞতা, আৰু আচৰণৰ বাবে।
এইবোৰ বিদ্যালয়ৰ মুখ্য কাৰ্যবিধি, যিয়ে শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সামগ্ৰিক বিকাশ, নৈতিক মূল্যবোধ গঠন, আৰু সমাজৰ উন্নয়নত সহায়ক হয়। বিদ্যালয় হৈছে সমাজৰ মৌলিক একক, যিয়ে শিক্ষা আৰু সংস্কৃতিৰ সংরক্ষণ কৰে।
২৬। অনানুষ্ঠাানিক শিক্ষাৰ মাধ্য়ম স্বৰূপে পৰিয়ালৰ ভূমিকা আলোচনা কৰা।
Ans: অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মাধ্যমত পৰিয়ালৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। প্ৰাথমিক শিক্ষা হৈছে শিক্ষা আৰু সমাজৰ প্ৰথম স্তৰ। পৰিয়ালটোৰ ভূমিকা তলত আলোচনা কৰা হৈছে:
1. শিক্ষণ মূল্যসমূহ:
পৰিয়াল হৈছে মূল্যবোধৰ প্ৰথম বাহক। পৰিয়ালৰ সদস্যসকলক ব্যক্তিগত আচৰণ আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাত শিক্ষাৰ্থীসকলৰ আচৰণ, মূল্যবোধ আৰু নৈতিকতাৰ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়।
2. পৰিষ্কাৰ আৰু ৰীতি-নীতি শিকোৱা:
পৰম্পৰাগতভাৱে, শিশুৰ আচৰণ, আচৰণ আৰু সামাজিক নিয়মশিকা হয়। ইয়াৰ জৰিয়তে, তেওঁলোকে পৰিয়ালৰ মূল্যবোধ প্ৰাপ্ত কৰে আৰু তেওঁলোকৰ নিজা আচৰণ বিকশিত কৰে।
3. সামাজিক সম্পৰ্কৰ বিকাশ:
পৰিয়ালৰ জৰিয়তে, শিশুসকলৰ সামাজিক সম্পৰ্ক বিকশিত হয়। পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে যোগাযোগ, সহানুভূতি আৰু সহযোগিতাৰ জৰিয়তে সামাজিক আচৰণ শিকে।
4. আৱেগিক আৰু মানসিক বিকাশ:
পৰৱৰ্তী সময়ত, মানসিক স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি আৱেগিক সমৰ্থন আৰু মনোভাৱ গভীৰ হয়। শিশুৱে পৰিয়ালৰ সৈতে বাৰ্তালাপৰ জৰিয়তে আত্মবিশ্বাস, সুখ আৰু সুৰক্ষা অনুভৱ কৰে।
5. উন্নয়নমূলক সুযোগ প্ৰদান কৰা:
পদাতিক শৈশৱই শিশুৰ বিশেষত্ব আৰু প্ৰগতিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি বিকাশৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। বিশেষ পাঠ্যক্ৰম, খেল, সংগীত বা অন্যান্য কাৰ্যকলাপৰ জৰিয়তে শিশুটোৰ বাবে শিক্ষা প্ৰস্তুত কৰা হয়।
6. শিক্ষা আৰু নৈতিক বিকাশ:
শৈশৱৰ শিক্ষা প্ৰায়ে শিশুৰ নৈতিক বিকাশত সহায়ক হয়। পৰিয়ালৰ সদস্যসকলৰ অভিজ্ঞতা আৰু জ্ঞানে শিশুৰ সংগঠনক এক নতুন দিশ প্ৰদান কৰে।
7. সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ সংৰক্ষণ:
ই সংস্কৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ সংৰক্ষণৰ কেন্দ্ৰীয়। শিশুৱে সাংস্কৃতিক কাৰ্যসূচী, উৎসৱ আৰু পৰম্পৰাৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ ঐতিহ্যক মূল্য দিয়ে।
8. সমস্যা সমাধান:
পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে বিভিন্ন সমস্যা আৰু প্ৰত্যাহ্বানৰ বিষয়ে আলোচনা কৰে আৰু সমস্যাবোৰ কেনেদৰে সমাধান কৰিব লাগে শিকে। এই অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে, শিশুৱে বাস্তৱ জীৱনৰ সমস্যাৰ সমাধান লাভ কৰে।
এই সকলোবোৰৰ ভূমিকা অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ই শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সামাজিক, নৈতিক আৰু আচৰণগত বিকাশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। শিশুৰ জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশ পৰিয়ালৰ শিক্ষাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়, আৰু ইয়াক শক্তিশালী কৰা প্ৰয়োজন।
২৭। শিক্ষাৰ যিকোনো এটা গ্ৰহণযোগ্য় সংজ্ঞা বৰ্ণনা কৰা।
Ans: শিক্ষাৰ গ্ৰহণযোগ্য সংজ্ঞা হেঁচকিত নিম্নলিখিত সংজ্ঞাবোৰ গ্ৰহণযোগ্য:
"শিক্ষা হৈছে জ্ঞান, দক্ষতা, আচৰণ আৰু মূল্যবোধ আহৰণ আৰু বিকাশৰ এক প্ৰক্ৰিয়া, যি হৈছে সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশৰ এক প্ৰক্ৰিয়া। "
বিৱৰণ:
1. জ্ঞান আহৰণ: শিক্ষাৰ অৰ্থ হৈছে নতুন তথ্য, তত্ত্ব আৰু সৃজনশীলতাৰ বিষয়ে শিকা। এই জ্ঞান বিভিন্ন উৎসৰ পৰা প্ৰাপ্ত কৰা হয়, যেনে বিদ্যালয়, পৰিয়াল, সম্প্ৰদায়, আৰু জীৱনৰ অভিজ্ঞতা।
2. দক্ষতা বিকাশ: শিক্ষাৰ উদ্দেশ্য হৈছে বিভিন্ন কাৰ্যকলাপ সম্পাদন কৰিবলৈ শিকা, যেনে দক্ষতা সমাধান, যোগাযোগ দক্ষতা, আৰু কাৰ্যকৰী অধ্যয়ন।
3. আচৰণ: শিক্ষাৰ অৰ্থ কেৰালাৰ জ্ঞান আহৰণ কৰা নহয়, বৰঞ্চ ই হৈছে সামাজিক নিয়ম আৰু মূল্যবোধ বিকাশৰ প্ৰক্ৰিয়া। শিক্ষাৰ জৰিয়তে, শিশু আৰু যুৱক-যুৱতীসকলে আচৰণ, দায়বদ্ধতা আৰু নৈতিকতা বুজিবলৈ সক্ষম হয়।
4. মূল্যবোধ: শিক্ষাৰ অৰ্থ হৈছে মানুহৰ মৌলিক মূল্যবোধৰ বিকাশ। ইয়াক সততা, সদিচ্ছা, আন্তৰিকতা আৰু দায়িত্বৰ গুৰুত্বৰে কৰা হয়।
5. সামাজিক প্ৰক্ৰিয়া: শিক্ষা হৈছে এক নিৰন্তৰ, গতিশীল আৰু সামাজিক প্ৰক্ৰিয়া। ই সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তা, সংস্কৃতি আৰু পৰিৱেশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। শিক্ষা প্ৰক্ৰিয়াত, শিক্ষক আৰু শিক্ষাৰ্থী, পৰিয়াল আৰু সমাজৰ আন সদস্যসকলৰ মাজত পাৰস্পৰিক সম্পৰ্ক আছে।
6. সাংস্কৃতিক পৃষ্ঠভূমি: শিক্ষা কেটবোৰ সাংস্কৃতিক নীতি, পৰম্পৰা আৰু মানসিকতাৰ ওপৰত আধাৰিত। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে, শিক্ষাই সমাজৰ সামাজিক সংহতি আৰু সামগ্ৰিক বিকাশত সহায় কৰে।
এই সংজ্ঞাটোৱে শিক্ষাৰ বিস্তৃত পৰিসৰৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আৰু শিৰোনামটোত উল্লেখ কৰা মাপকাঠিবোৰৰ বিষয়ে যথেষ্ট স্পষ্টতা প্ৰদান কৰে। শিক্ষা হৈছে এক সক্ৰিয় আৰু একত্ৰিত প্ৰক্ৰিয়া, যি পৃথিৱীৰ সকলো স্তৰৰ মানৱতাৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
২৮। অগতানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মাধ্য়ম স্বৰূপে দূৰত্ব শিক্ষা অৰু মুক্ত শিক্ষাৰ বিষয়ে অলোচনা কৰা।
Ans: দূৰত্বশিক্ষা আৰু মুক্ত শিক্ষা দুয়োটাই অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাত এক বিশেষ ভূমিকা পালন কৰে। এই মাধ্যমটোৱে শিক্ষাৰ্থীসকলক নতুন জ্ঞান আৰু দক্ষতা প্ৰাপ্ত কৰাত সহায় কৰে, বিশেষকৈ তেওঁলোকৰ ব্যক্তিগত বা পেছাদাৰী অনুসূচী অনুসৰি।
1. দূৰত্ব শিক্ষা
দূৰত্ব শিক্ষা হৈছে শিক্ষাৰ এক পদ্ধতি, য'ত শিক্ষাৰ্থী আৰু শিক্ষক দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে শাৰীৰিকভাৱে পৃথক হৈ থাকে। এই শিক্ষাৰ কিছুমান বিশেষত্ব উল্লেখযোগ্য:
*অভিগম্যতা: দূৰত্ব শিকাটোৱে যিকোনো স্থানৰ পৰা শিকাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। শিক্ষাৰ্থীসকলে ইণ্টাৰনেট, টেলিভিছন বা অন্যান্য উপায়েৰে শিকিব পাৰে।
*আত্ম-দিশ: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ নিজৰ গতিত শিকাৰ সুবিধা আছে। তেওঁ নিজৰ চিকাৰৰ পৰিকল্পনা কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত চিকাৰৰ সময় সঠিকভাৱে বাছনি কৰা হয়।
*মাধ্যম: দূৰত্ব শিক্ষা পাঠ্যক্ৰম সাধাৰণতে পাঠ্যপুথি, অনলাইন বক্তৃতা, ভিডিঅ' আৰু ই-লাৰ্ণিং প্লেটফৰ্মৰ জৰিয়তে উপলব্ধ।
*ব্যৱসায়িক সুবিধা: দূৰত্ব শিক্ষা প্ৰণালী বিভিন্ন পেছাদাৰী ক্ষেত্ৰৰ বাবে উপযুক্ত। উদাহৰণ স্বৰূপে, এই পদ্ধতিটো সকলো কৰ্মচাৰীৰ বাবে বিকাশমূলক প্ৰশিক্ষণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
2. মুক্ত শিক্ষা
মুক্ত শিক্ষা হৈছে শিকাৰ এক পদ্ধতি যি শিক্ষাৰ্থীসকলক সুলভ আৰু মুক্ত উৎসৰ জৰিয়তে শিক্ষাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। য়ায়াৰ কিছুমান বিশেষত্ব হৈছে:
* মুক্ত স্থান: বিনামূলীয়া শিক্ষাৰ কোনো বিশেষ মূল্য নাই, অৰ্থাৎ যিকোনো ব্যক্তিয়ে এই শিক্ষাৰ সুবিধা ল'ব পাৰে।
* স্বতঃস্ফূৰ্ত শিক্ষণ: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বিভিন্ন বিষয়ত স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে অধ্যয়ন কৰাৰ সুবিধা আছে।
* অনলাইন সম্পদ: মুক্ত শিক্ষাত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে অনলাইন পাঠ্যক্ৰম, ভিডিঅ' বক্তৃতা, আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে অন্যান্য বিস্তৃত কাৰ্যসূচী, যেনে এম.ও.ও.চি. (মেচিভ অপেন অনলাইন পাঠ্যক্ৰম)।
*সামাজিক উদ্দেশ্য: মুক্ত শিক্ষাৰ উদ্দেশ্য হৈছে সাধাৰণ উদ্দেশ্যৰ বাবে শিক্ষাৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ বৃদ্ধি কৰা আৰু বৈষম্য হ্ৰাস কৰা।
উপসংহাৰ
দূৰশিক্ষা আৰু মুক্ত শিক্ষা দুয়োটাই শিক্ষাৰ্থীসকলক বিশেষ লাভালাভ আৰু বিকল্প প্ৰদান কৰে। এই শিক্ষণ পদ্ধতিবোৰৰ জৰিয়তে, শিক্ষাৰ্থীসকলক তেওঁলোকৰ ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰাত সহায় কৰা হয়। অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ এই দুটা মাধ্যমই শিক্ষাৰ সাৰ্বজনীনতা আৰু প্ৰাসংগিকতা বৃদ্ধি কৰে, যাৰ ফলত অধিক সামগ্ৰিক আৰু সুলভ শিক্ষাৰ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাত সহায় হয়।
২৯। শিক্ষাৰ ব্য়ক্তিগত বিকাশ সাধনৰ কাৰ্যাৱলীবোৰ বহলাই লিখা ।
Ans: শিক্ষাৰ ব্যক্তিগত বিকাশৰ কাৰ্যকলাপহৈছে সেই বোৰ কাৰ্যকলাপ যাৰ জৰিয়তে ব্যক্তিৰ সামগ্ৰিক বিকাশ, নৈতিক গঠন, সামাজিক দক্ষতা, আৰু কৌশলগত চিন্তাধাৰা বৃদ্ধি কৰা হয়। এই কাৰ্যসূচীৰ কেইটামান মুখ্য বিষয় তলত আলোচনা কৰা হৈছে:
1. জ্ঞান আহৰণ:
* পাঠ্যপুথি অধ্যয়ন: বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত তথ্য আৰু জ্ঞান আহৰণ কৰাহৈছে শিক্ষাৰ প্ৰথম আৰু মুখ্য কাৰ্য।
* গৱেষণা: বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত গভীৰ গৱেষণা আৰু বিশ্লেষণৰ জৰিয়তে জ্ঞানৰ গভীৰতা বৃদ্ধি কৰা।
2. দক্ষতা বিকাশ:
* কৰ্মশালা আৰু প্ৰশিক্ষণ: কাৰ্যকৰী, যোগাযোগ আৰু নেতৃত্বৰ দক্ষতাকে ধৰি বিভিন্ন দক্ষতাৰ বিকাশ।
* প্ৰকল্প আৰু প্ৰত্যাহ্বান: শাৰীৰিক সমস্যা সমাধানৰ বাবে প্ৰকল্প আৰু গোট প্ৰত্যাহ্বানৰ জৰিয়তে দক্ষতা বিকাশ কৰা।
3. সামাজিক সম্পৰ্ক:
* নেটৱৰ্কিং: বিভিন্ন লোকৰ সৈতে যোগাযোগ আৰু সম্পৰ্ক গঢ়া, যাৰ জৰিয়তে নতুন ধাৰণা আৰু অভিজ্ঞতাৰ আদান-প্ৰদান কৰা হয়।
* সামাজিক কাৰ্যকলাপ: সামাজিক কাৰ্যকলাপত অংশগ্ৰহণ কৰা, যেনে সমাজ সেৱা, সংগঠন বা গোটকাৰ্যকলাপ।
4. নেতৃত্ব গঠন:
* নেতৃত্ব প্ৰশিক্ষণ: নেতৃত্বৰ দক্ষতা বিকাশৰ বাবে বিভিন্ন পাঠ্যক্ৰম আৰু প্ৰশিক্ষণ লওঁক।
* দলৰ কাৰ্যকলাপ: গোটৰ কামৰ জৰিয়তে নেতৃত্বৰ দায়িত্ব লোৱা আৰু এটা দল হিচাপে সমস্যা সমাধান কৰা।
5. নতুন অভিজ্ঞতা:
* সংস্কৃতি আৰু ভ্ৰমণ: নতুন সংস্কৃতিৰ বিষয়ে শিকা আৰু ভ্ৰমণৰ জৰিয়তে বিভিন্ন অভিজ্ঞতা প্ৰাপ্ত কৰা।
* সৃষ্টিশীল কাৰ্যকলাপ: কলা, সংগীত, সাহিত্য আৰু অন্যান্য সৃষ্টিশীল মাধ্যমৰ জৰিয়তে ব্যক্তিগত বিকাশৰ সুযোগ।
6. আৱেগিক অনুভৱ আৰু মানসিক স্বাস্থ্য:
* মানসিক স্বাস্থ্য প্ৰচাৰ: প্ৰত্যাহাৰৰ আহ্বান সম্বোধন কৰা আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া।
* আৱেগিক বুজাবুজি বিকাশ কৰা: আৱেগিক সমৰ্থন, সংবেদনশীলতা, আৰু নিজৰ আৱেগৰ বিষয়ে সজাগতা।
7. জীৱনৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা:
* লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ: ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰক আৰু সেইবোৰ প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ পদক্ষেপ লওক।
* পৰিকল্পনা আৰু সংগঠন: লক্ষ্যৰ ওপৰত আধাৰিত সঠিক পৰিকল্পনা আৰু সংগঠন, যেনে সময় ব্যৱস্থাপনা।
8. অনুপ্ৰেৰণা আৰু উৎসাহ:
* অনুপ্ৰেৰণামূলক উৎস: বিভিন্ন উৎসৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা প্ৰাপ্ত কৰক, যেনে শ্ৰেষ্ঠ বক্তা, কিতাপ, আৰু অনুপ্ৰেৰণামূলক ভিডিঅ'।
* আনৰ সৈতে আলোচনা: সঙ্গীৰ সৈতে আলোচনা কৰক বা লক্ষ্য আৰু চিন্তা প্ৰকাশ কৰিবলৈ মন্তব্য কৰক।
ই কৰ্মশক্তিৰ ব্যক্তিগত বিকাশৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পেলায়। শিক্ষাই এজনৰ জীৱনৰ সকলো দিশ উন্নত কৰাত আৰু সামাজিক আৰু পেছাদাৰী প্ৰয়োজনীয়তাৰ প্ৰতি সঁহাৰি দিয়াত সহায় কৰে। শিক্ষা হৈছে এক অবিচ্ছেদ্য প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ জৰিয়তে ব্যক্তিত্ব গঠন আৰু বিকাশ হয়।
৩০। আত্মোপলদ্ধি আৰু সফল জীৱন আহৰণৰ বাবে কৌশলৰ লগত জড়িত শিক্ষাৰ কাৰ্জবোৰ লিখা।
Ans: আত্ম-উপলব্ধি আৰু সফল জীৱন অধিগ্ৰহণৰ বাবে, কিছুমান কৌশল শিকিবলৈ আৰু শিক্ষাৰ কাৰ্যকলাপবোৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইয়াক তলত উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. আত্ম-মূল্যায়ন:
* আপোনাৰ শক্তি আৰু দুৰ্বলতাচিনাক্ত কৰক: আত্ম-উপলব্ধিৰ প্ৰথম পদক্ষেপ হৈছে নিজকে জানিবলৈ চেষ্টা কৰা। নিজৰ শক্তি আৰু দুৰ্বলতা চিনাক্ত কৰি, এই ব্যক্তিজনে বিকাশ আৰু সফলতাৰ ক্ষেত্ৰত সঠিক দিশ লাভ কৰে।
* প্ৰতিক্ৰিয়া: নিজকে মূল্যাঙ্কন কৰিবলৈ এক লিখিত বা মৌখিক প্ৰতিবেদন। এয়া হৈছে ব্যক্তিগত লক্ষ্যৰ স্বাভাৱিক গুৰুত্ব।
2. লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা:
* সমল ছেটিং: স্পষ্ট আৰু স্বচ্ছ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰক, যেনে ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী লক্ষ্য। স্মাৰ্ট নিৰ্ধাৰণ কৰাটো সহায়ক (নিৰ্দিষ্ট, পৰিমাপযোগ্য, প্ৰাপ্তকৰিব পৰা, প্ৰাসঙ্গিক, সময়-আৱদ্ধ)।
* লক্ষ্য প্ৰতিশ্ৰুতি: সমৰ্পণ আৰু আন্তৰিক প্ৰগতিৰ ক্ষেত্ৰত লক্ষ্যৰ প্ৰতি প্ৰতিশ্ৰুতি।
3. প্ৰক্ৰিয়া আৰু পৰিকল্পনা:
* পৰিকল্পনা এটা প্ৰস্তুত কৰা: সফলতাৰ বাবে এক শক্তিশালী আৰু সুসংগঠিত পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
* সাধাৰণ আৰু বিশেষ কাৰ্যকলাপ: লক্ষ্যৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি দৈনিক, সাপ্তাহিক আৰু মাহেকিয়া কাৰ্যকলাপ নিৰ্ধাৰণ কৰক।
4. অভিজ্ঞতা আৰু জ্ঞান লাভ:
* নতুন অভিজ্ঞতা প্ৰাপ্ত কৰক: নতুন পাণ্ডুলিপি, কৰ্মশালা আৰু অনলাইন পাঠ্যক্ৰমৰ জৰিয়তে বিভিন্ন বিষয়ত নতুন অভিজ্ঞতা প্ৰাপ্ত কৰা।
* নেটৱৰ্কিং: সফল লোকৰ সৈতে সংযোগ কৰক, তেওঁলোকৰ অভিজ্ঞতা আৰু চিন্তা শিকিবলৈ চেষ্টা কৰক।
5. সৃষ্টিশীল চিন্তা:
* চিন্তা প্ৰক্ৰিয়া: সৃষ্টিশীল চিন্তা আৰু সমস্যা সমাধানৰ বাবে নতুন কৌশল গ্ৰহণ কৰা।
* অভিনৱ অভিজ্ঞতা: নতুন ধাৰণা আৰু ৰণনীতি প্ৰয়োগ কৰিবলৈ বিভিন্ন প্ৰকল্প আৰু কাৰ্যকলাপত অংশগ্ৰহণ কৰক।
6. সময় ব্যৱস্থাপনা:
* গন্তব্য স্থান নিৰ্ধাৰণ কৰা: লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ সময়ৰ সঠিক ব্যৱস্থাপনা।
* অগ্ৰাধিকাৰৰ ওপৰত আধাৰিত: গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্যকলাপবোৰক অধিক অগ্ৰাধিকাৰ দি সফলতা প্ৰাপ্ত কৰক।
7. মনোযোগ আৰু অধ্যৱসায়:
* অধ্যৱসায়: সফলতাৰ বাবে নিয়মীয়া আৰু দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যৱসায় প্ৰয়োজন।
* মনোযোগ: যিকোনো কাৰ্যকলাপত মনোযোগ দিয়ক, অভ্যস্ত হওঁক আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ অভ্যাসবোৰত মনোনিৱেশ কৰক।
8. আৱেগিক অনুভৱ আৰু স্বাস্থ্য:
* আৱেগিক বুজাবুজি বিকাশ কৰা: নিজৰ আৰু আনৰ আৱেগ বুজি আৰু ভাৰসাম্য ৰাখি আৱেগিক বুজাবুজি উন্নত কৰা।
* মানসিক স্বাস্থ্য যত্ন: শাৰীৰিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ক, যেনে ব্যায়াম, ধ্যান, আৰু মনোযোগ।
9. আত্ম-অনুপ্ৰেৰণা:
* অনুপ্ৰেৰণা আৰু আত্ম-কথা: নিজৰ বাবে অনুপ্ৰেৰণা সৃষ্টি কৰিবলৈ আত্ম-কথা আৰু ইতিবাচক মনোভাৱ।
* সফলতাৰ কাহিনী শুনি: সফল লোকসকলৰ কাহিনী আৰু অভিজ্ঞতা অনুসৰণ কৰা হৈছে।
১০। সফলতাৰ সমালোচনা:
* আত্ম-সমালোচনা: সফলতাক সমালোচনা কৰি কি ভাল আৰু কি ভুল চিনাক্ত কৰা।
* সংশোধন: নিজকে উন্নত কৰা আৰু আগতীয়াকৈ প্ৰয়োজনীয় সংশোধন কৰা।
এই সকলোবোৰ কাৰ্যকলাপে আত্ম-উপলব্ধি আৰু সফল জীৱনৰ বাবে সঠিক দিশ প্ৰদান কৰে। সঠিক কৌশল আৰু শিক্ষাৰ দ্বাৰা, আমি আত্মা আৰু ব্যক্তিত্ব বিকাশ কৰিব পাৰোঁ, যাতে জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশই সফলতাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে।
৩১। শিক্ষাৰ মানৱীয় মূল্য়াবোধ বিকাশৰ কাৰ্যবোৰ বৰ্ণনা কৰা।
Ans: শিক্ষাৰ মানদণ্ডৰ মূল্যবোধ বিকাশৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে শিক্ষাৰ্থীৰ নৈতিক, সামাজিক আৰু মানসিক বিকাশ। এই কাৰ্যকলাপবোৰে শিক্ষাৰ্থীৰ শিক্ষাৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে সমাজৰ প্ৰতি চিন্তা, আচৰণ আৰু প্ৰতিশ্ৰুতি ত সহায় কৰে। নিম্নলিখিতবোৰ হৈছে শিক্ষাৰ মানদণ্ডৰ মূল্যবোধ বিকশিত কৰাৰ কাৰ্যকলাপ:
1. নৈতিক শিক্ষা:
* সৎ আচৰণৰ প্ৰশিক্ষণ: শিক্ষাৰ্থীসকলক সৎ আচৰণৰ গুৰুত্ব বুজাত আৰু সৎ মূল্যবোধ শক্তিশালী কৰাত সহায় কৰা।
* নৈতিক দিশবোৰৰ ওপৰত আলোচনা: নৈতিক সমস্যাৰ ওপৰত আলোচনাই শিক্ষাৰ্থীসকলক তেওঁলোকৰ নিজৰ চিন্তা আৰু সিদ্ধান্তৰ ওপৰত গৱেষণা কৰাৰ সুযোগ দিয়ে।
2. আৱেগিক আৰু মানসিক বিকাশ:
* আৱেগিক জ্ঞান বিকাশ: শিক্ষাৰ্থীসকলে তেওঁলোকৰ নিজৰ আৰু আনৰ আৱেগ বুজিবলৈ ৰণনীতি শিকিব লাগে।
* অভ্যাস: ধৈৰ্য্য, দয়া আৰু সহানুভূতিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি মূল্যবোধৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া।
3. সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক সজাগতা:
* বৈচিত্ৰ্য প্ৰশিক্ষণ: বিভিন্ন সংস্কৃতি, ধৰ্ম আৰু সমাজৰ প্ৰতি সন্মান আৰু সহানুভূতি।
* সামাজিক কাৰ্যকলাপ: সমাজ সেৱা আৰু স্বেচ্ছাসেৱকতাৰ জৰিয়তে সমাজৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাৰ অনুভূতি বিকশিত কৰা।
4. গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধ:
* অধিকাৰ আৰু দায়বদ্ধতা: আমি শিক্ষাৰ্থীসকলক নাগৰিক অধিকাৰ আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ বিষয়ে শিকাম।
* বিতৰ্ক আৰু আলোচনা: গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধৰ ওপৰত বিতৰ্ক আৰু আলোচনাৰ জৰিয়তে প্ৰথা বৃদ্ধি কৰা।
5. চিন্তা আৰু সমালোচনাৰ কৌশল:
* বিকাশমূলক চিন্তা: শিক্ষাৰ্থীসকলক মুক্ত চিন্তা, সমালোচনামূলক চিন্তা আৰু সৃজনশীলতাৰ ওপৰত প্ৰশিক্ষণ দিয়ক।
* সমস্যা সমাধান: সমস্যা সমাধান প্ৰক্ৰিয়া আৰু সৃষ্টিশীল চিন্তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ক।
6. নেতৃত্ব আৰু দলৰ কাম:
* নেতৃত্ব গঠন: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ নেতৃত্বৰ গুৰুত্ব বুজি লওক আৰু নেতৃত্বৰ ৰণনীতি উন্নত কৰক।
* গোট কাৰ্যকলাপ: গোটৰ কামৰ জৰিয়তে সহযোগিতা, আন্তঃসম্পৰ্ক, আৰু গোটৰ দায়িত্বৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা।
7. আত্ম-নিৰ্দেশনা আৰু আত্ম-শিক্ষা:
* অভ্যাস: আত্ম-নিৰ্দেশনা আৰু আত্ম-শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত শিক্ষাৰ্থীসকলক উৎসাহিত কৰক।
* পৰামৰ্শদাতা বা পৰামৰ্শদাতা সমৰ্থন: শিক্ষক বা পৰামৰ্শদাতাৰ সহায়ত শিক্ষাৰ্থীসকলক জ্ঞান আৰু মূল্যবোধত আত্মবিশ্বাসী কৰিব।
8. সামাজিক ন্যায় আৰু নৈতিকতা:
* ন্যায়ৰ ওপৰত শিক্ষা: সামাজিক ন্যায়, শাসন আৰু মানৱ অধিকাৰৰ বিষয়ে শিক্ষাৰ্থীসকলক শিক্ষা প্ৰদান কৰা।
* আনৰ প্ৰতি সহানুভূতি: মানৱতাৰ মৌলিক মূল্যবোধৰ ওপৰত শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সহানুভূতি বৃদ্ধি কৰা।
এই কাৰ্যকলাপবোৰ ব্যক্তিত্ব গঠন আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলৰ মানক মূল্যবোধৰ বিকাশত জড়িত। শিক্ষাৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে, ই শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সমাজত এক সুৰক্ষিত, স্বেচ্ছামূলক আৰু ইতিবাচক প্ৰভাৱ প্ৰদান কৰে।
৩২। সামাজিক পৰম্পৰা আৰু সামাজিক প্ৰগতিৰ লগত জড়িত শিক্ষাৰ কাৰ্জবোৰ কি কি ?
Ans: সমাজৰ বিকাশ আৰু সৃজনশীলতাৰ বাবে সামাজিক সম্পৰ্ক আৰু সামাজিক প্ৰগতিৰ সৈতে জড়িত শিক্ষাৰ কাৰ্যকলাপ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। শিক্ষা হৈছে এক সামাজিক প্ৰতিষ্ঠান যি সমাজৰ সংস্কৃতি, মূল্যবোধ আৰু নীতিৰ সুৰক্ষা আৰু বিকাশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। নিম্নলিখিতবোৰ নিম্নলিখিত ধৰণে উল্লেখ কৰা হৈছে:
1. সংস্কৃতিৰ সংৰক্ষণ আৰু সম্প্ৰসাৰণ:
* পৰম্পৰা শিক্ষা: সমাজৰ পৰম্পৰাগত মূল্যবোধ আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত শিকাই। ইতিহাস, কলা, সংগীত আৰু সাহিত্যৰ জৰিয়তে ঐতিহ্য ৰক্ষা কৰা।
* সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান: সামাজিক অনুষ্ঠান আৰু উৎসৱে সমাজৰ সাংস্কৃতিক সম্পৰ্ক বুজাত সহায় কৰে।
2. নৈতিক আৰু মূল্যবোধৰ শিক্ষা:
* নৈতিক মূল্যবোধৰ বিকাশ: সামাজিক মূল্যবোধ, দায়বদ্ধতা আৰু নৈতিকতা সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰা শিক্ষা।
* আৱেগিক বুজাবুজি উন্নত কৰা: শিক্ষাৰ জৰিয়তে আৱেগিক বুজাবুজি বিকাশ কৰা, যেনে সহানুভূতি আৰু সৎ আচৰণ।
3. সামাজিক নৈতিকতা আৰু ন্যায়:
* গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধ: নাগৰিকত্ব আৰু সামাজিক ন্যায়ৰ ওপৰত শিক্ষা।
* সমস্যা সমাধান: ন্যায় আৰু সমাজৰ সমস্যাবোৰ আলোচনা কৰা, শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সমস্যা সমাধানৰ দক্ষতা বৃদ্ধি কৰা।
4. বিত্তীয় আৰু পেছাদাৰী শিক্ষা:
* চাকৰি শিক্ষা: সমাজৰ প্ৰয়োজনীয় দক্ষতা আৰু পেছাদাৰী জ্ঞানৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি শিক্ষাৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশ।
* সামাজিক উদ্যোগ: নতুন পদক্ষেপ আৰু পদক্ষেপৰ জৰিয়তে সমাজৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশত সহায় কৰে।
5. সামাজিক সংগঠন আৰু সম্প্ৰদায়:
* সামাজিক সমাজ: সকলো শিক্ষাৰ্থীক সমাজৰ কাৰ্যকলাপত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ উদগনি দিয়ক।
* গোট কাৰ্যকলাপ: সমাজৰ প্ৰয়োজনীয়তা কাৰ্যকৰী কৰা।
6. সামাজিক সম্পৰ্ক আৰু যোগাযোগ:
* যোগাযোগ দক্ষতা: শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সাম্প্ৰদায়িক যোগাযোগ দক্ষতা বৃদ্ধি কৰা।
* নেতৃত্ব গঠন: সামাজিক কাৰ্যকলাপে নেতৃত্বৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে।
7. সামাজিক অন্তৰ্ভুক্তি আৰু অন্তৰ্ভুক্তি:
* বৈচিত্ৰ্যৰ গাঁথনি: বিভিন্ন সংস্কৃতি শিকাই, যি বিবিধতাক গুৰুত্ব দিয়ে।
* প্ৰতিৰোধমূলক শিক্ষা: বৈষম্য আৰু সামাজিক একতাৰ প্ৰতিবন্ধকতা হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা।
8. বৈজ্ঞানিক আৰু কাৰিকৰী শিক্ষা:
* বৈজ্ঞানিক জ্ঞানৰ প্ৰসাৰ: সমাজৰ সমস্যাসমাধানৰ বাবে বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগী।
* তথ্য আৰু যোগাযোগ প্ৰযুক্তি: সমাজত তথ্যৰ সজাগতা আৰু কাৰিকৰী জ্ঞান গঠন।
এই সকলোবোৰ কাৰ্যকলাপে সামাজিক পৰম্পৰা আৰু সামাজিক প্ৰগতিত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। শিক্ষাৰ মাধ্যমেৰে সমাজৰ সকলো সদস্যই সক্ৰিয় নাগৰিকৰ হেঁচকি দাঙি এক সৃষ্টিশীল সমাজ গঢ়ি তোলাত সহায় কৰে।
(For Paid User)
(সকলো পাঠৰ Paid উত্তৰবোৰ চাব পাৰিব)
