Chapter 4 ମାନବାଧିକାର
୧. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।
(କ) ଜାତିସଂଘ “ ପରିଷଦ"ର କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘ "ପରିଷଦ"ର କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ
ଜାତିସଂଘର ପରିଷଦ (League of Nations Council) ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାସନାଧିକାରୀ ସଂସ୍ଥା। ଏହା ଅନ୍ତର୍ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନୀତି ଏବଂ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟସୁତା ସହିତ ସମାଧାନ କରିବାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ପରିଷଦର କେତେକ କ୍ଷମତାଗୁଡ଼ିକ ସେହି ସମୟରେ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏହି ଭାବରେ ଥିଲେ:
-
ସାମରିକ କ୍ଷମତା (Military Power):
-
ପରିଷଦ ପାଖରେ ସେହି ସମୟରେ କୌଣସି ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ନଥିଲା, ଯାହା ସାମରିକ ଉପାୟରେ କୌଣସି ଆକ୍ରମଣ କିମ୍ବା ବିବାଦକୁ ରୋକିବା ନିମିତ୍ତେ ପ୍ରତିରୋଧ କରିପାରେ।
-
ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ସୂଚିତ କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଆକ୍ରମଣକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଶକ୍ତି ନଥିଲା।
-
-
ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଆରୋପ କରିବା (Imposing Sanctions):
-
ଯଦି କୌଣସି ରାଷ୍ଟ୍ର ଜାତିସଂଘର ନୀତିକୁ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିଥିଲା, ତେବେ ପରିଷଦ ତାହା ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ବା ସାମରିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଆରୋପ କରିପାରିଥିଲା।
-
ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ପ୍ରତିକୂଳ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥିଲା।
-
-
ବିବାଦ ସମାଧାନ (Dispute Resolution):
-
ଯୁଦ୍ଧ କିମ୍ବା ବିବାଦର ପূର୍ବରୁ ଏହାର କ୍ଷମତା ବିବାଦକୁ ନିରାକରଣ କରିବା ପାଇଁ ଥିଲା।
-
ପରିଷଦ ସେମାନଙ୍କର ନୀତିରେ ଆସିଥିବା ଅସହମତିକୁ ମଧ୍ୟସୁତା କରିବା ନିମିତ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା, ଯାହା ସମୟ ସହିତ କେବଳ ନିର୍ବାଧ ସମାଧାନରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଲା।
-
-
ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ (Policy Directives):
-
ପରିଷଦ ସେମାନଙ୍କର ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଆନ୍ତର୍ଗତ ନୀତିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଉଥିଲା, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗତିବିଧିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିଲା।
-
ଏହି ନୀତିକୁ ସଫଳତାର ସହ ଆଗକୁ ନେବା ପାଇଁ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗୁଡ଼ିକୁ ସୂଚନା ଓ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
-
-
ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଧାର (Support in Development Areas):
-
ପରିଷଦ ବିକାଶ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା, ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଆଧାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା।
-
ସେହି ସମୟରେ ଜାତିସଂଘର ଏହି ପ୍ରୟାସଗୁଡ଼ିକୁ ଶାସନ ସହ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇଥିଲା।
-
(ଖ) ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ କିପରି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ (Permanent Secretariat) କିପରି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ:
ଗଠନ:
ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଜାତିସଂଘର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଶାଖା ଥିଲା, ଯାହା ପରିଷଦର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଏବଂ ନୀତି ଅନୁସାରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା। ଏହା ଆରମ୍ଭରେ 1920 ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ସ୍ଥାନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରାଯାଇଥିଲା ଲୋଜନିଆ (Geneva) ସହିତ, ଯାହା ସେ ସମୟରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର ଥିଲା।
ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ:
-
ବିଶ୍ୱ ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ସୁସ୍ଥ କରିବା:
-
ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା, ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟସୁତା ଏବଂ ସମ୍ପର୍କରେ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବା।
-
ଏହା ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସମ୍ପର୍କ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ସଂସ୍ଥାଗତ ନୀତି, ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଉପଦେଶ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା।
-
-
ନିତି ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପ୍ରସ୍ତାବନା:
-
ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଜାତିସଂଘର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଦଳ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ନୀତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲା।
-
ସେମାନେ ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଶାସନ ଏବଂ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ।
-
-
ବିବାଦ ସମାଧାନ କରିବା:
-
ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ବିବାଦଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା, ଯାହାରେ ଜାତିସଂଘ ନିତି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସାରେ କାମ କରୁଥିଲା।
-
ସେମାନେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିବାଦକୁ ବିନା ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କରେ ଉପଦେଶ ଦେଇ ସମାଧାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
-
-
ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧ ଓ ସାମରିକ ସମସ୍ୟା:
-
ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଯୁଦ୍ଧର ପରେ ବିଶ୍ୱ ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ଏକ ଏକାଧିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା।
-
ସେମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ସମସ୍ୟାର ପରିଣାମ ତଥା ସାମରିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱ ସ୍ଥିତିକୁ ସଂଗଠନ କରିଥିଲେ।
-
-
ସମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ:
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଏହା ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ମାମଲାରେ ସହଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା।
-
ସାରାଂଶ: ସ୍ଥାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପ୍ରାୟ 1920 ମସିହାରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଗତିବିଧିକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା, ସଂସ୍ଥାଗତ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବାରେ ଏହାର ଏକ ପ୍ରଧାନ ଭୂମିକା ଥିଲା।
(ଗ) କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଜାତିସଂଘ ସଫଳତା ପାଇ ପାରି ନ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘର ସଫଳତା ପାଇ ପାରି ନଥିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ:
-
ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା:
-
ଜାତିସଂଘ ଆରମ୍ଭରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିର୍ବାହ କରିଥିଲା, ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧର ଆଶଙ୍କାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ଲାଗି ଚେଷ୍ଟା କରିବା। ତଥାପି, ଜାତିସଂଘ ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସଫଳ ହେବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା। ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଯାହାର ପରିଣାମ ଥିଲା, ଜାତିସଂଘ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଦାୟିତ୍ୱକୁ ନିର୍ବାହ କରିପାରିଲା ନାହିଁ। ଏହାର କ୍ଷମତାର ଅଭାବ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଦେଶମାନେ ଏହା ପ୍ରତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱାସ ରଖିଥିଲେ ନାହିଁ।
-
-
ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ମିଳନ ଓ ସହଯୋଗ:
-
ଜାତିସଂଘ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଏକତା ବଢ଼ାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ତାଙ୍କର ଜାତୀୟ ଇନ୍ତେରେସ୍ଟ (national interests) କୁ ଆଗକୁ ରଖିଥିଲେ। ଏହା ସାଙ୍ଗରେ ସହଯୋଗ ଓ ସମ୍ମିଳନ ଅନେକ ବାର ପରେ ବିଫଳ ହୋଇଗଲା।
-
-
ବିଶ୍ୱ ସାମରିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ:
-
ଜାତିସଂଘ ସାମରିକ ଶକ୍ତିର ଇସ୍ତେମାଲ କରିବା ଏବଂ ତାଙ୍କର ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇ ସମାଧାନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ସେମାନେ ସଂଘର ଆବଶ୍ୟକତାନୁସାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥିର ଶାନ୍ତି ତଥା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ପାଇଁ ପ୍ରେରିତ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ସଫଳ ହୋଇପାରିଲେ ନାହିଁ।
-
-
ଅଣ୍ତର୍ଗତ ଶାସନ ଶକ୍ତି ଓ ସମ୍ବିଧାନ ସମସ୍ୟା:
-
ଜାତିସଂଘ ଏହାର ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଆନ୍ତର୍ଗତ ଶାସନ ଏବଂ ଶକ୍ତି ଅନୁସାରେ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ ଜାତୀୟ ହିତ (national interest) ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଏକ ପ୍ରଧାନ ଧ୍ୟାନ ଥିଲା ଯାହାକି ସେମାନେ ସମ୍ମିଳିତ ଚେଷ୍ଟାରେ ଅସଫଳ ହୋଇଗଲେ।
-
-
କିଛି ଦେଶମାନଙ୍କର ଜାତିସଂଘ ରେ ଅଂଶୀଦାରୀ ରହିବାରେ ଅସମର୍ଥତା:
-
କେତେକ ଦେଶ ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ ଓ ସେମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ସାମରିକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପ୍ରତି ସମ୍ମିଳିତ ମନୋଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶ୍ୱାସ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ।
-
ସାରାଂଶ:
ଜାତିସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସମୟରୁ ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତି ସ୍ଥାୟୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ କେତେକ ଦେଶ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଜାତୀୟ ଇନ୍ତେରେସ୍ଟ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରଧାନ କାରଣରୁ ଏହା ସଫଳ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ।
(ଘ) ଜାତିସଂଘର ବିଫଳତା ପାଇଁ ଏହାର ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକ ଦାୟୀ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଜାତିସଂଘର ବିଫଳତା ପାଇଁ ଏହାର ସମ୍ବିଧାନର କେଉଁ ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକ ଦାୟୀ ଥିଲା:
-
ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ନାହିଁ:
-
ଜାତିସଂଘର ସମ୍ବିଧାନରେ ଏହାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ଦିଆଯାଇନଥିଲା। ଜାତିସଂଘ ଦ୍ୱାରା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ କିଛି ଆବଶ୍ୟକ ସାଧନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିଲା, ଯାହା ଏହାକୁ ସଫଳ ହେବାରେ ବିକଳ୍ପ ତଥା ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଇଥିଲା।
-
-
ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲର ଅଧିକାର:
-
ଜାତିସଂଘର ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲର ସଦସ୍ୟରେ ୫ଟି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଭାଗ ଥିଲା (ବୃଟେନ, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର, ଚୀନ୍, ରୁସିଆ)। ସେମାନେ ଏହାର ପ୍ରଧାନ ଶକ୍ତି ସହିତ ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ତିନିକି ସାଧାରଣ ତାଲିକାରୁ ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟମାନେ ଅନୁସାରଣ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ। ସେମାନେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରଖିଥିଲେ ତେଣୁ ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲର ଶକ୍ତି କ୍ଷୟ କରିଥିଲା।
-
-
ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲର ଭେଟିକଲ ଶକ୍ତି:
-
ସେକ୍ୟୁରିଟି କଉନ୍ସିଲର ପ୍ରଧାନ କ୍ଷେତ୍ର ସେହି ସମୟରେ ବିଶ୍ୱ ସମସ୍ୟାର ଶକ୍ତିକୁ ଶାସନ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ଦେଉଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବିଧାନର କିଛି କ୍ଷେତ୍ର ନାହିଁ, ଯାହା ଜାତିସଂଘର ସଫଳତାରେ ବିରୋଧ କରିଥିଲା।
-
-
ଅବାଧିତ ନୀତିର ସ୍ଥିତି:
-
ସେମାନେ ସଂଗଠନ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନ ପାଇଁ କେତେକ ଆବଶ୍ୟକ ଶକ୍ତି ଦିଆଯାଇନଥିଲା, ଯାହା ଶେଷେ ଜାତିସଂଘ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଦୃନ୍ଦୁର ସମାଧାନ ନିଷ୍ପତିକୁ ମନ୍ତ୍ରଣା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥିତିରେ ବିଫଳ କରିଥିଲା।
-
-
ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଅନ୍ତର୍ଗତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ:
-
ଜାତିସଂଘ ସମ୍ବିଧାନରେ ଅନ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ର ସ୍ଥିତିରେ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି କୌଣସି ପରିକଳ୍ପନା ଦିଆଯାଇନଥିଲା। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଏହାକୁ ଏହାର ସଫଳତାରେ ଅଧିକ ତ୍ରୁଟି ପରିଣାମ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।
-
ସାରାଂଶ: ଜାତିସଂଘର ସମ୍ବିଧାନରେ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ର ଥିଲେ ଯାହା ସେ ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ସହଯୋଗ ଓ ଶକ୍ତି ରଖିପାରିଲେ ନାହିଁ। ଏହାର ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକ ସଂଘର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ସଫଳତାକୁ ଅସମ୍ଭବ କରିଥିଲା।
୨. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।
(କ) ଜାତିସଂଘର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କ'ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟଗୁଡ଼ିକ:
-
ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରିବା:
-
ଜାତିସଂଘର ପ୍ରଥମ ଏବଂ ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ଓ ସୁରକ୍ଷା ସ୍ଥାପନ କରିବା। ଏହି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସ୍ଥାୟୀ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ସହିତ ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧର ଆଶଙ୍କାକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା।
-
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ:
-
ଏହାର ଦ୍ଵିତୀୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିବା, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଓ ପରିବେଶ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
-
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମାନତା ଏବଂ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା:
-
ଜାତିସଂଘ ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାମ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମାନତା, ମଣୁଷତ୍ୱ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ସହିତ ସମସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ସେହି ମୂଲ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପାଳନ କରିଥିଲେ।
-
-
ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅବିଶ୍ୱାସ ଓ ସନ୍ଦେହର ପ୍ରତିକାର କରିବା:
-
ଜାତିସଂଘ ନିଜ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ମଧ୍ୟରେ ଅବିଶ୍ୱାସ ଓ ସନ୍ଦେହର ଉପସ୍ଥାପନକୁ ହଟାଇ, ସେମାନେ ପ୍ରତିକ୍ଷେପ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ।
-
-
ପ୍ରାକୃତିକ ବିପଦରେ ସହଯୋଗ କରିବା:
-
ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ଦୁର୍ଗତିର ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ଜାତିସଂଘ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସହଯୋଗର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ସେହି ସହଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପଦ, ଜନସାଧାରଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା ସମସ୍ୟା, ଓ ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ସମାଧାନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା।
-
-
ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ କରିବା:
-
ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ ଦେବା, ଏହା ଦ୍ଵାରା ସେମାନେ ଦୃଢ ଆର୍ଥିକ ସଂସ୍ଥା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ।
-
ସାରାଂଶ:
ଜାତିସଂଘର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏହି ବିଶ୍ୱ ସମାଜରେ ଶାନ୍ତି, ସମାନତା, ଓ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା, ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିବା, ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ କରିବା, ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସନ୍ଦେହ ଓ ବିରୋଧକୁ ଦୂର କରିବା ଥିଲା।
(ଖ) ଜାତିସଂଘର “ସଭା"ରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟରାଷ୍ଟ୍ରକୁ କିପରି ସମାନ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର: ଜାତିସଂଘର "ସଭା" ରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ସମାନ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାର ପ୍ରଧାନ ତତ୍ତ୍ୱ ହେଉଛି ଏହା ସାମାନ୍ୟ ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ଓ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସମାନ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। ଯେଉଁ ଭାବେ:
-
ସମାନ ଅଧିକାର ଏବଂ ସ୍ଥାନ:
-
ଜାତିସଂଘର ସଭାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଏକ ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ଓ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯଦି କିଛି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କିମ୍ବା ସମାଧାନ କରାଯାଇଥିଲେ, ତେବେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ତାହାର ମତ ଦେଇ ସମାନ ଅଧିକାର ରଖିଥିଲେ।
-
-
ଏକାଧିକ ସ୍ଥାନର ତାଲିକା ସମତୁଳନ:
-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ତତ୍ତ୍ୱରେ ଯୋଗ ଦେବା ସହିତ, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାତିସଂଘ ସଭାରେ ସମାନ ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଅଧିକାର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ପ୍ରତିକ୍ଷେପ କରେ, ଯେହିଁ ନୀତିକୁ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା, ସେଥିରେ ସମସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ନିଜ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
-
-
ବିଶ୍ୱସନ୍ତୁଷ୍ଟି ତଥା ସମାନ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି:
-
ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କୁ ଏକ ସମାନ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଏହା ଏକ ପ୍ରତିକ୍ଷେପ ନୀତିରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା ଯାହା ଜାତିସଂଘର ସ୍ଥିତିକୁ ସମାନ ଶକ୍ତି ଓ ନୀତିରେ ରଖିଥିଲା।
-
ସାରାଂଶ: ଜାତିସଂଘର ସଭାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ସମାନ ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଏହାକୁ ସମାନ ଶକ୍ତି ଓ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥିଲା, ଏବଂ ଏହି ସ୍ଥିତି ସାଧାରଣ ଭାବରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସମାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା।
(ଗ) କେଉଁ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଜାତିସଂଘ “ ପରିଷଦ"ର ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର: ଜାତିସଂଘ "ପରିଷଦ" ର ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟ ରୂପେ ୧୯୨୩ ମସିହାରେ ସେହି ସମୟରେ ୨୩ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଙ୍ଗସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ସଭ୍ୟରେ ଆଧିକାର ଧାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଭାଗ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏବଂ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ପାଇଁ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ।
ଏହି ସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅନ୍ତର୍ଗତ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଅନୁସାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯାତ୍ରାର ସୂଚନା କରାଯାଇଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ୧୯୨୩ରେ ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ କଲେ।
ସେହି ସମୟରେ, ଜାତିସଂଘର ସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟ ରୂପେ ପ୍ରଥମେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ୨୩ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସେହି ସମୟରେ ଅଧିକ ଉତ୍ସାହ ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ।
(ଘ) ଜାତିସଂଘ “ପରିଷଦ"ର ଅସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କେତେ ବର୍ଷ ଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ କେତେଜଣ ଅସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟ ନିର୍ବାଚିତ ହେଉଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘ "ପରିଷଦ"**ର ଅସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୨ ବର୍ଷ ଥିଲା। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷରେ ୮ ଅସ୍ଥାୟୀ ସଭ୍ୟ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଏଥିଲେ।
ଏହା ଏକ ପ୍ରତିବେଶୀ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ପ୍ରେଷଣର ଅଙ୍ଗ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା, ଯାହା ସମାଜିକ, ରାଜନୈତିକ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମସ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା।
(ଙ) କେବେ ଓ କେଉଁଠାରେ ଜାତିସଂଘର ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘର ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ନ୍ୟାୟାଳୟ ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ହାଗ (ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡ) ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।
ଏହି ନ୍ୟାୟାଳୟ ଜାତିସଂଘର ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ନ୍ୟାୟିକ ସମସ୍ୟାମାନେ ଉପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲା, ଏବଂ ଏହା ପ୍ରଥମେ ଜାତୀୟ ସମସ୍ୟା ଓ ସମ୍ପ୍ରତିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶାନ୍ତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା।
(ଚ୍) ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ'ଣ ଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:**ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ (International Labour Organization - ILO)**ର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି:
-
ଶ୍ରମିକଙ୍କର ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷା କରିବା: ଶ୍ରମ ନୀତିକୁ ସୁସ୍ଥିତ କରିବା ଓ ଶ୍ରମିକଙ୍କର ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରଣ କରିବା।
-
ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ ଶ୍ରମ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା: ସମସ୍ତ ଦେଶରେ ଶ୍ରମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିୟମ ଏବଂ ସରକାରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ ଶ୍ରମ ନୀତିର ସ୍ଥାପନା କରିବା।
-
ଶ୍ରମ ସୁରକ୍ଷା: ସେକ୍ସ, ଆୟୁ, ଯାତ୍ରା, ପରିବାର ଓ ସମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଧାନ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶ୍ରମ ପ୍ରଥାମାନେ ସମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା।
-
ସମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମ୍ପଦ ବିତରଣରେ ସମନ୍ୱୟ: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମ୍ପଦ ସମାନ ଭାଗ ବିତରଣ ନିମିତ୍ତ ଉଦ୍ୟମ କରିବା।
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସହଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା: ଶ୍ରମ ଓ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ନୀତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱର ଶ୍ରମ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକର ସହଯୋଗ ଏବଂ ଶ୍ରମ ପ୍ରଣାଳୀର ସମନ୍ୱୟ।
(ଛ) ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନର “ ସାଧାରଣ ସମ୍ମିଳନୀ”ରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର କେତେଜଣ ପ୍ରତିନିଧ ଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ କିପରି ମନୋନୀତ ହେଉଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର:**ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ (ILO)**ର **"ସାଧାରଣ ସମ୍ମିଳନୀ"**ରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ତିନିଜଣ ପ୍ରତିନିଧି ଥିଲେ। ସେମାନେ ପ୍ରତିକୂଳ ବିଭାଗରୁ ଏହିପରି ମନୋନୀତ ହେବେ:
-
ସରକାରୀ ପ୍ରତିନିଧି: ସରକାର ନିର୍ବାଚନ କରିଥିବା ଏକ ପ୍ରତିନିଧି।
-
ନିଜୀ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରତିନିଧି: ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରର ନିଜୀ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରର ନେତାମାନେ।
-
ଶ୍ରମିକ ସଂଗଠନର ପ୍ରତିନିଧି: ସେହି ରାଷ୍ଟ୍ରର ଶ୍ରମିକ ସଂଗଠନ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିବା ଏକ ପ୍ରତିନିଧି।
ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ବିଧାନ କିମ୍ବା ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ ଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ହେବେ।
(ଜ) ଜାତିସଂଘ ଦ୍ୱାରା ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପର ସମସ୍ୟା କିପରି ସମାଧାନ କରାଯାଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:ଜାତିସଂଘ ଦ୍ୱାରା ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପର ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ହେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏହିପରି ଥିଲା:
ପ୍ରସଙ୍ଗ:
ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପ ସମସ୍ୟା ଏକ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ସୀମା ସମସ୍ୟା ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ସ୍ୱେଡେନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପର ଉପରେ ଅଧିକାର ନେଇ ସଂଘର୍ଷ ଥିଲା।
ସମାଧାନ:
-
ଜାତିସଂଘର ହସ୍ତକ୍ଷେପ: 1920 ମସିହାରେ, ଜାତିସଂଘ ଏହି ସମସ୍ୟା ଦେଖିଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସ୍ଥାୟୀ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନିକଟରେ ବିବାଦ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ କଲା।
-
ନ୍ୟାୟାଳୟ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଣ୍ଣୟ: ଏହି ସମସ୍ୟାରେ ଜାତିସଂଘ ଏକ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଦ୍ୱାରା ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କଲା। ଏହା ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ସ୍ୱେଡେନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପ ଉପରେ ସାଧାରଣ ଅଧିକାର ଦେଇ ସମାଧାନ କରାଯାଇଥିଲା।
-
ଫଳ: ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡକୁ ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପର ଶାସନ କରିବାର ଅଧିକାର ମିଳିଲା, ଯଦିଓ ସ୍ୱେଡେନ୍ ଏହାର ସ୍ଥାୟୀ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସାହାୟ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ।
ସାରାଂଶ:
ଜାତିସଂଘ ଦ୍ୱାରା ଆଲାଣ୍ଡ ଦ୍ବୀପ ସମସ୍ୟା ନିଷ୍ପତିକାରୀ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ସଂଘର୍ଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇଥିଲା।
(ଝ) ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ଜାତିସଂଘକୁ ସମର୍ଥନ ଦେବା ପାଇଁ କାହିଁକି କୁଣ୍ଠାବୋଧ
କଲେ ?
ଉତ୍ତର:ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ଜାତିସଂଘକୁ ସମର୍ଥନ ଦେବା ପାଇଁ କୁଣ୍ଠାବୋଧ କଲେ କି ସେମାନେ ଆପଣଙ୍କର ସମ୍ବିଧାନିକ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ଥିତିକୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ନିଜର ଆତ୍ମସମ୍ମାନ କୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଶକ୍ତିକ୍ଷୀଣ ଓ ଅବରୋଧ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥିତିରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ ।
ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲେ, ଏବଂ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ସେନା ଅବନତିକୁ ପ୍ରମାଣ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେମାନେ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ମଞ୍ଚରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସହଯୋଗୀ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ରଖି ପାରିଥିଲେ ।
(ଞ) ଜର୍ମାନୀ କେବେ ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ କେବେ ଏହାର ସଦସ୍ୟପଦ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲା ?
କିନ୍ତୁ, 1933 ମସିହାରେ, ଯେତେବେଳେ ଏହାର ଶାସକ ଏଡଲଫ୍ ହିଟଲର୍ ତାଙ୍କର ନାଜି ଶାସନ ଆରମ୍ଭ କଲେ, ଜର୍ମାନୀ ଜାତିସଂଘରୁ ତ୍ୟାଗ କରିଦେଇଥିଲା। 1933 ମସିହାରେ ହିଟଲର୍ ଜାତିସଂଘକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବାର ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେଲେ, ଯାହା ଜାତିସଂଘ ପାଇଁ ଏକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ପଳଟା ଥିଲା।
-
ସେନେଟ୍ର ପ୍ରତିକୂଳତା: 1919 ମସିହାରେ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ସେନେଟ୍ରେ ଜାତିସଂଘ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମ୍ମତି ମିଳିଲା ନାହିଁ। ସେନେଟ୍ ଏହାର ସମ୍ବିଧାନିକ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟତାକୁ ମନଜୁର କରିନଥିଲେ।
-
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସଂସ୍ଥାରେ ଅଧିକ ଅଧିକାର ହାନି: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଅନେକ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶକ୍ତିକୁ ଅପରାଧିକ ତରିକାରେ ଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ସେମାନେ ଜାତିସଂଘ ପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିବା ଅଧିକାର ଉପରେ ସଂଶୟ କରୁଥିଲେ।
-
ଜାତିସଂଘର ପ୍ରତି ଆର୍ଥିକ ଆଶଙ୍କା: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର କିଛି ସମୟରେ ଏହି ସଂସ୍ଥାର ଆର୍ଥିକ ଅସମ୍ବଲିତିକୁ ନେଇ ସଂଶୟ ଥିଲେ, ଯାହା ଆଗକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ପ୍ରତିସ୍ଥାରେ ଉପକୂଳ କରିବାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଥିଲା।
-
ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଶକ୍ତି କମ୍ପ୍ରୋମାଇଜ୍: ସେନେଟ୍ର ଆପଣଙ୍କର ସମ୍ମତି ନ ଦେଇଥିଲେ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଜାତିସଂଘର ଶକ୍ତିକୁ ସ୍ୱୀକୃତ କରିବାରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆସୁଥିଲେ।
-
ପ୍ରତିଷ୍ଠା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକାର (Contentious Jurisdiction): ଏହି ପ୍ରକାର ଅଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ଅର୍ଥନୀତିକ ଓ ଆଇନ୍ଗତ ବିବାଦରେ ଦେଶମାନେ ଏହି ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆଗକୁ ଆସିଥିଲେ। ସେହିପରି, ଯେତେବେଳେ ଦେଶମାନେ ଏକାଏକା ଯାହାକୁ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ, ସେଥିରେ ଏହା ନିଷ୍ପତ୍ତି କରିପାରୁଥିଲା।
-
ପରାମର୍ଶ ଦେବା ଅଧିକାର (Advisory Jurisdiction): ଏହି ଅଧିକାର ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ଅର୍ଥନୀତିକ ବିକାସ ଓ ଜାତିସଂଘ ସଂସ୍ଥାଙ୍କର ସମସ୍ୟା ଏବଂ ନୀତିଗତ ଦ୍ରଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏକ ପରାମର୍ଶ ଦେବାରେ ସହଯୋଗ କରୁଥିଲା। ସେହିପରି, ଯେତେବେଳେ ଜାତିସଂଘ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସଂସ୍ଥାଗତ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡିକ ଏହି ନ୍ୟାୟାଳୟକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ, ସେ ତାହାର ନୀତିଗତ ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା।
-
ଶ୍ରମିକ ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷା: ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ କାମ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ଯାହା ଶ୍ରମିକ ମାନବିକ ଅଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଥାଏ।
-
ସମାନ ସମ୍ବଳ ଓ ସୁନିଶ୍ଚିତ କାମକାଜ ପରିବେଶ: ସମାନ କାମ ସମ୍ବଳ ଓ ଶ୍ରମିକଙ୍କର ସୁରକ୍ଷିତ କାମ ପରିବେଶ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଯାହା ଆର୍ଥିକ ସମାନତା ଓ ଗୁଣମାନକୁ ବଢ଼ାଏ।
-
ଶ୍ରମ ଦ୍ରଷ୍ଟିକୋଣରୁ ନୀତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା: ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ମାନଦଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ଯାହା ସ୍ଥାୟୀ ଶ୍ରମ ଆବଶ୍ୟକତାରେ ନୀତି ତିଆରି କରିଥାଏ।
-
ଦୁର୍ବଳ ଶ୍ରମିକ ସମୂହର ସୁରକ୍ଷା: ଗରିବ ଏବଂ ଅସମର୍ଥ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ସାର୍ଥକ ସାହାଯ୍ୟ ଏବଂ ସମର୍ଥନ ଦେବା।
-
ସମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଶାନ୍ତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାମ କରିବା: ସମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସମାନତା ପ୍ରଚାର କରିବା, ଯାହା ଦୁନିଆରେ ଶାନ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ।
ସେହି ସମୟରେ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କର ମତ ଆହରଣ କରାଯିଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ମତଦାନ ଫଳରେ ସେମାନେ ଜର୍ମାନୀ ସହିତ ମିଶିବାକୁ ସହମତି ଜଣାଇଥିଲେ। ଏହି ରେଫରେଣ୍ଡମ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜର୍ମାନୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସଫଳ ଦୃଶ୍ୟ ଥିଲା, କାରଣ ସେମାନେ ସାର୍ ଅଞ୍ଚଳକୁ ତାଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଶାମିଲ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ।
-
ପୋଲାଣ୍ଡ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ: 1939 ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ପୋଲାଣ୍ଡ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଏହି ଆକ୍ରମଣ କଲା ପରେ, ଏହି କ୍ରିୟା ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିଲା, ଯାହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆର ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଜାତିସଂଘ ଶକ୍ତି ସହ ସମର୍ଥିତ କରିପାରିବା ନାହିଁ।
-
ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତିର ସମସ୍ୟା: ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ଏହି ସମୟରେ ଜାତିସଂଘର ମୂଳ ନୀତିଗତ ଶାସନାବଳୀ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ନୀତିର ସମ୍ପୃକ୍ତିରେ ଶାମିଲ ନ ହେଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଏହା ଜାତିସଂଘର ସଂଗଠନ ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠାର ସହିତ ବିରୋଧ କରୁଥିଲା।
-
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶାସନାବଳୀର ଲଙ୍ଘନ: ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷିଆ ସମୟ ସମୟରେ ଜାତିସଂଘର ନୀତିଗତ ଶାସନାବଳୀ, ତଥା ନ୍ୟାୟ, ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସହଯୋଗର ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି ବିରୋଧ କରିଥିଲା।
-
ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟାର ଦାବି: ୧୯୩୦ର ଆର୍ଥିକ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥା ପ୍ରତି ପ୍ରତିଷ୍ଠାତ୍ମକ ଶକ୍ତିରେ ଅନେକ ଦେଶ ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା ଜରିଆରେ ପଡ଼ିଥିଲେ। ଏହି ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟାର ଫଳସ୍ୱରୂପ, ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସଂଘରେ ପ୍ରତିରୋଧ ନ କରିଥିଲେ।
-
ଆର୍ଥିକ ସଂକଟର ଦ୍ୱାରା ବୃହତ୍ ଶକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା: ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆର୍ଥିକ ଅସ୍ଥିତିର ଅନ୍ତର୍ଗତ, ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାମରିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରତି ମୌନ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ। ଏହି ସମୟରେ, ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଥମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବା ଥିଲା, ତେଣୁ ସେମାନେ ସାମରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥିତିକୁ ବିଳମ୍ବ କରିଥିଲେ।
-
ନେଇଟିଉଡ୍ ସହଯୋଗ: ବହୁତ ସମୟରେ, ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଆପସରେ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ କରି, ଏହି ଆର୍ଥିକ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥାର ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ମତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
ଏହା ଏପରି ଘଟିଥିଲା:
-
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ (1939-1945) ର ପରେ ଏକ ନୂତନ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସଂସ୍ଥା ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ଓ ନ୍ୟାୟ ସ୍ଥାପିତ କରିପାରିବା ସକ୍ଷମ ହେବ।
-
ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ, 1945 ମସିହାରେ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ଗଠିତ ହେବା ସହିତ ଜାତିସଂଘ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାର ଦାୟିତ୍ୱ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘକୁ ସ୍ବାଧୀନ ଏବଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ସେହିପରି, ଜାତିସଂଘର ସମସ୍ତ ଦାୟିତ୍ୱ ଓ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂଘ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା।
