Chapter 6 ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦ

୧. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୬୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।
(କ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ଷେପରେ ଆଲୋଚନା କର ।
ଉତ୍ତର: 

ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରধান କାରଣଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ଷେପରେ:

1.ଭର୍ସାଇ ଚୁକ୍ତି ଓ ନାଜିବାଦ: ଜର୍ମାନୀ ଓ ତାଙ୍କର ସହଯୋଗୀ ଦେଶମାନେ ଭର୍ସାଇ ଚୁକ୍ତିକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରି ତାଙ୍କର ସେନାବଳ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲେ।                                                                                                                                    2.ଫାସିବାଦ ଓ ନାଜିବାଦର ଉଦୟ: ଜର୍ମାନୀ, ଇଟାଲୀ ଓ ଜାପାନର ନାଜିବାଦୀ ଏବଂ ଫାସିବାଦୀ ଶାସନଗୁଡ଼ିକ ରାଜନୈତିକ ବିପରୀତତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲେ।                                                                                                             3.ଅପରିପୁର୍ଣ୍ଣ ମିଳିଟାରିଜମ୍: ଦେଶମାନେ ଏକାଧିକ ମିଳିଟାରୀ ଚୁକ୍ତି କରି, ସେମାନଙ୍କର ସେନାବଳ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କରିଥିଲେ।4.ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ଉଦ୍ୟମ: ମହାପ୍ରାଣୀ ଦେଶମାନେ ଆପଣଙ୍କର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।                                                                                                                                             5.ଲୀଗ୍ ଅଫ୍‌ ନେସନ୍‌ସ୍ ତାଲିକାର ଅସଫଳତା: ଶାନ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରିବା ଉଦ୍ୟମ ତଥା ବିଶ୍ୱ ନିୟମକୁ ପାଳନ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲେ
(ଖ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ? ଏହାର ପରିଣତି କ'ଣ ହେଲା ?
ଉତ୍ତର:
ୟୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା। ଏହା ଜାପାନ୍‌ର ପରମାଣୁ ବୋମା ଆକ୍ରମଣ ତଥା ପରେ ଆପଣିକୁ ଆକ୍ରମଣ କରାଯିବା ପରେ ଆମେରିକା ବିଧାନ ନେଇ ଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଲା।

ଏହାର ପରିଣତି ହେଲା ଯେ, ଆମେରିକାର ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗଦେବା ପରେ, ଏହି ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧର ଗତିବିଧି ଏବଂ ପରିଣାମ ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱ ନେଲା। ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଶକ୍ତିରେ ସହଯୋଗ କରି, ଏହି ଯୁଦ୍ଧର ସେହି ଫଳ ହେଲା, ଯେ ପରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଶାନ୍ତି ସ୍ଥାପିତ ହେଲା।


(ଗ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିଣତି ଲେଖ ।
ଉତ୍ତର:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ ଅନେକ ପରିଣତି ଘଟିଥିଲା।

ସାମାଜିକ ପରିଣତି:

ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧର ପରିଣାମରେ ଏକ ନୂତନ ମାନବତାବାଦୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଆସିଥିଲା। ମାନବ ଅଧିକାର, ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଦୃଢ ଚେଷ୍ଟା ଓ ସାମାଜିକ ଉନ୍ନତି ଲାଗି ସେବା ସାଧାରଣ ଅଂଶ ହେଲା।

ଯୁଦ୍ଧରେ ଅନେକ ଲୋକ ଅପହତ ଓ ପରିବାର ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ ସାମାଜିକ ସେବା, ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ବୃହତ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା।

ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିଣତି:

ବିଶ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରତିକୂଳତା ଆସିଥିଲା। ଏହାର ପ୍ରଧାନ ଫଳରୂପେ, ଅନେକ ଦେଶ ତାଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିତିରେ ମାନବୀୟ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସହିତ ଆଗକୁ ବଢିଲେ।

ଆମେରିକା ଏବଂ ସୋଭିଏତ ରୁଷ ସହିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ସମ୍ପର୍କ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେଲେ, ଏବଂ ଏହି ଶକ୍ତିଗୁଡିକ ସ୍ଥିର ସେନାବଳର ଉନ୍ନତି କରିବା ପାଇଁ ପରେ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ।

(ଘ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖ ।
ଉତ୍ତର:

ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ବିଶାଳ ଓ ଗୁରୁତର ଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରాణଗୋଚର ହୋଇଥିଲେ, ଓ ଅନେକ ଦେଶରେ ନାଗରିକ ଓ ସେନା ସେନାମଧ୍ୟରେ ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଧ୍ବଂସ ଘଟିଲା।

କ୍ଷୟକ୍ଷତିର ପ୍ରମୁଖ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ:

  1. ମୃତ୍ୟୁ: ବିଶ୍ୱରେ 60 ଲକ୍ଷ ରୁ 85 ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଯୁଦ୍ଧରେ ମରିଗଲେ। ଏହାର ସହଯୋଗୀ ହେଲେ ସେନା ସେନା ଓ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ମୃତ୍ୟୁ।

  2. ଆପତ୍ତିକାରୀ ଦ୍ବାରା ଧ୍ବଂସ: ବିମାନ ବୋମ୍ବାର୍ଡମେଣ୍ଟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧ୍ବଂସକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯଥା ଶହର ଓ ଗ୍ରାମ ଧ୍ବଂସ କରିଦେଲା।

  3. ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି: ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୈତିକ ଭାବେ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଗଲା, ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଦୃଢ ହେଲା।

  4. ସାମାଜିକ କ୍ଷତି: ପ୍ରାଜନ ସମୁଦାୟର ସମ୍ପର୍କ ବିକୃତ ହୋଇଗଲା, ଏବଂ ପରିବାର ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲା।

ଏହି କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଏକ ନୂତନ ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ସଂକଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି

୨. ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ୨୦ ଗୋଟି ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯରେ ଲେଖ ।
(କ) ସ୍ପେନ୍ ଦେଶରେ କେବେ ଓ କାହିଁକି ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:

ସ୍ପେନ୍ ଦେଶରେ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ 1936ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ 1939ରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଶକ୍ତି ସଂପର୍କରେ ଥିଲେ।

ଗୃହଯୁଦ୍ଧର କାରଣ:

  1. ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧ: ସ୍ପେନରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନ ବନ୍ଧୁତାର ହୋଇଥିଲା, ଯାହାର ବିରୋଧରେ ସେନାର ଏକ ଦଳ ନିତିଗତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା କରିଥିଲା।

  2. ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟା: ସ୍ପେନରେ ଶ୍ରମିକ ଓ କୃଷକ ବିପ୍ଲବୀ ଅଭିକୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଧାନ୍ୟ, ଚାକିରି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଥିଲେ।

  3. ବିଦ୍ୱେଶୀ ସାହାଯ୍ୟ: ସ୍ପେନ୍ ଗୃହଯୁଦ୍ଧରେ ଫ୍ରାନ୍ସ, ଇଟାଲୀ ଓ ନାଜୀ ଜର୍ମାନୀ ପାକ୍ଷିକରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଯୁଦ୍ଧକୁ ତୀବ୍ର କରିଦେଲା।


(ଖ) ଜର୍ମାନୀ ଓ ଇଟାଲୀ କେବେ ଓ କାହିଁକି ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତିକରିଥିଲେ ? ସେମାନେ କେଉଁ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲେ ?
ଉତ୍ତର:

ଜର୍ମାନୀ ଓ ଇଟାଲୀ 1939ରେ ଏକ ଚୁକ୍ତିକରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ "ପ୍ୟାକ୍ଟ ଅଫ୍ ଷ୍ଟିଲେ" (Pact of Steel) ବୋଲି ପରିଚିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଚୁକ୍ତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଦୁଇ ଦେଶର ମଧ୍ୟରେ ସାମରିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସାଂଗଠନିକ ସହଯୋଗକୁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଧାରାରେ ଗଢିବା। ଇଟାଲୀର ନେତା ମୁସୋଲିନି ଓ ଜର୍ମାନୀର ନେତା ହିଟ୍ଲର ଏହି ଚୁକ୍ତିକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ।

ଚୁକ୍ତିର କାରଣ:

  1. ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ: ଜର୍ମାନୀ ଓ ଇଟାଲୀ ଆପଣାପଣିକର ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂରଣ କରିବାକୁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସହଯୋଗ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।

  2. ନାଜୀ ଓ ଫାସିଷ୍ଟ ନୀତି: ଏହି ଚୁକ୍ତି ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ ସହଯୋଗ ଆଧାରିତ ଥିଲା, ଯାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଉନ୍ମତ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନା।


(ଗ) ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ କେବେ ଓ କାହିଁକି ମିତ୍ରଶକ୍ତି ପକ୍ଷରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
 ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ 1941 ମସିହାରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ପକ୍ଷରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା।

କାରଣ:

  1. ନାଜୀ ଜର୍ମାନୀର ଆକ୍ରମଣ: 1941 ମସିହାରେ, ଜର୍ମାନୀ ଏକ ବଡ଼ ସାମରିକ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରେ ବାରବୋସା ପ୍ରକଳ୍ପ (Operation Barbarossa) ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ୍ ଉପରେ ପ୍ରତିକ୍ଷେପ କରିଥିଲା। ଏହା ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷକୁ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ପକ୍ଷରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଥିଲା।

  2. ସାମରିକ ସାହାଯ୍ୟ: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ବ୍ରିଟେନ୍ ସହିତ ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷ କ୍ଷତି ଆପଣାପଣି ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସୋଭିଏତ୍ ପକ୍ଷରେ ସାମରିକ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଯୋଗ୍ୟ ଥିଲା।

ଫଳାଫଳ: ସୋଭିଏତ୍ ରୁଷଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧରେ ସାମିଲ ହେବା ସହିତ, ତାଙ୍କର ଅଗ୍ରଗତି ଓ ସାମରିକ ବିଜୟ ଦ୍ୱାରା ସେ ନାଜୀ ଶାସନକୁ ପରାଜିତ କରିଥିଲେ ଓ ପ୍ରଧାନ ଜିତିକାରୀ ଦେଶ ମାନ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ।


(ଘ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:

**ୟୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା** 1945 ମସିହାରେ **ଜାପାନର ହିରୋସୀମା** ଓ **ନାଗାସାକି** ଉପରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା। 

**କାରଣ:**

1. **ଜାପାନର ଅତିରିକ୍ତ ପ୍ରତିରୋଧ:** ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ, **ଜାପାନ** ଏକ ଦୃଢ଼ ଅନୁସରଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେମାନେ **ପରାଜୟ** ସ୍ୱୀକାର କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲେ। ସେମାନେ ସେନାବଳୀକୁ ଲଡ଼ାଇରେ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଥିଲେ, ଯାହାକି **ଆମେରିକା** ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।

2. **ପରମାଣୁ ବୋମା ପ୍ରୟୋଗ:** 6 ଅଗଷ୍ଟ 1945ରେ, **ହିରୋସୀମା** ଉପରେ ପ୍ରଥମ ପରମାଣୁ ବୋମା **"ଲିଟଲ ବୟ"** ପକାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହା ସହିତ ସେହି ସମୟରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ 1,40,000 ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ। 9 ଅଗଷ୍ଟ 1945ରେ, **ନାଗାସାକି** ଉପରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନୀୟ ପରମାଣୁ ବୋମା **"ଫ୍ୟାଟ ମ୍ୟାନ"** ପକାଇଥିଲା, ଯାହାର ପରିଣାମରେ ଅନେକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ।

**ଫଳାଫଳ:**

- **ଜାପାନର ସମର୍ଥନର ଶେଷ**: ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇବାରେ ଜାପାନ ପରାଜୟ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲା ଏବଂ **1945 ମସିହାରେ 15 ଅଗଷ୍ଟ** ରେ **ଜାପାନ** ନିଜର ସମର୍ଥନର ସମାପ୍ତି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା।

- **ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରଭାବ**: ଏହି ଘଟଣା ପରେ, ପ୍ରଥମ ପରମାଣୁ ବିରୋଧୀ ନୀତି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଓ ସେହି ସମୟରୁ **ପରମାଣୁ ଯୁଦ୍ଧ** ଏକ ସେବାର ସମସ୍ୟା ବନ୍ଧି ଗଲା।

(ଡ) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା କେବେ ଓ କାହିଁକି ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଓ ନାଗାସାକି ଉପରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା ?
ଉତ୍ତର:
ୟୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା 1945 ମସିହାରେ ଜାପାନର ହିରୋସୀମା ଓ ନାଗାସାକି ଉପରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା।

କାରଣ:
ଜାପାନର ପ୍ରତିରୋଧ: ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ, ଜାପାନ ଅଧିକ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲଢିଁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା ଏବଂ ଶାନ୍ତି ସହିତ ଯୁଦ୍ଧର ଶେଷ ହେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲା। ଏହା ପରି, ଆମେରିକା ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରତିରୋଧ ଏକ ସମସ୍ୟା ରୂପେ ଥିଲା।

ପରମାଣୁ ବୋମା ପ୍ରୟୋଗ: 6 ଅଗଷ୍ଟ 1945 ରେ, ହିରୋସୀମା ଉପରେ "ଲିଟଲ ବୟ" ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା। 9 ଅଗଷ୍ଟ 1945 ରେ, ନାଗାସାକି ଉପରେ "ଫ୍ୟାଟ ମ୍ୟାନ" ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇଥିଲା।

ଫଳାଫଳ:
ଜାପାନର ପରାଜୟ: ପରମାଣୁ ବୋମା ପକାଇବା ପରେ, ଜାପାନ 15 ଅଗଷ୍ଟ 1945 ରେ ସମର୍ଥନର ସମାପ୍ତି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା, ଯାହାକି ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ସମାପ୍ତି ଦେଇଥିଲା।

ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ପ୍ରଭାବ: ପରମାଣୁ ବୋମା ପ୍ରୟୋଗ ପରେ, ପ୍ରଥମ ପରମାଣୁ ବିରୋଧୀ ନୀତି ବିକାଶ ପାଇଲା, ଯାହା ଏକ ଦୂରଦର୍ଶୀ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି କଲା।

(ଚ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଜର୍ମାନୀ କିପରି ଭାଗ ଭାଗ ହେଲା ?
ଉତ୍ତର:

ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଜର୍ମାନୀ ଭାଗ ଭାଗ ହେଲା ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ଏହାର ଭୂଗୋଳିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିତିରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଲା।

  1. ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ (West Germany):
    1949 ରେ, ଜର୍ମାନୀକୁ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟାଯାଇଥିଲା। ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀକୁ ଜର୍ମାନୀ ଲୋକ ଗଣରାଜ୍ୟ (Federal Republic of Germany) ବୋଲି ପରିଚିତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସ୍ତରରେ ଡସେଲଡରଫ ରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା। ଏହି ଭାଗଟି ଆମେରିକା, ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ଫ୍ରାନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା।

  2. ପূର୍ବ ଜର୍ମାନୀ (East Germany):
    ଅନ୍ୟ ଦିଗରେ, ପୂର୍ବ ଜର୍ମାନୀ (German Democratic Republic) କୁ ସୋଭିଏଟ ସଂଘ (Soviet Union) ଦ୍ୱାରା ସହଯୋଗରେ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ ଏହା ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସ୍ତରରେ ବେରଲିନରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା। ଏହି ଭାଗଟିରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୋସିଆଲିସ୍ଟ ସରକାର ଥିଲା ଓ ଏହାର ସାଧାରଣ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗର୍ବିତ ଏବଂ ଅଧିକ କଠୋର ଥିଲା।

  3. ବେରଲିନ ଦୈର ଭାଗ ବାଣ୍ଟା:
    ଜର୍ମାନୀ ସହିତ ବେରଲିନ ସହର ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟା ହୋଇଥିଲା — ପଶ୍ଚିମ ବେରଲିନ ଏବଂ ପୂର୍ବ ବେରଲିନ। ପଶ୍ଚିମ ବେରଲିନ ଏହି ସମୟରେ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଆଧୁନିକ ପ୍ରଧାନ ଶକ୍ତିଗୁଡ଼ିକର ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ସାମ୍ବାଦିକ ଉନ୍ନତି ଥିଲା। ଏହା ପୂର୍ବ ବେରଲିନ ପାଖରେ ଥିଲା, ଯାହା ସୋଭିଏଟ୍ ସଂଘ ଓ ପୂର୍ବ ଜର୍ମାନୀର ଅଂଶ ଥିଲା।

  4. କୂଲ୍ଡ ବିରୋଧୀ ଯୁଦ୍ଧ (Cold War):
    ବିଶ୍ୱରେ ସାମ୍ବାଦିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହା ଜର୍ମାନୀ ସହିତ ସହିତ କୂଲ୍ଡ ବିରୋଧୀ ଯୁଦ୍ଧର ଏକ ଅଂଶ ହେବାକୁ ପାଇଁ ଅନେକ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା।

ବେରଲିନ ଦୈର ପ୍ରସଙ୍ଗରେ, ବେରଲିନ ଦିୱାର (Berlin Wall) 1961 ରେ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପୂର୍ବ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀକୁ ଅଲଗା କରିଦେଲା।

ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁନର୍ଵିକ୍ତି:
ଏହି ସାକ୍ଷାତକାର ସହ ଜର୍ମାନୀ ପ୍ରକୃତ ଆଧିକ ଦିନରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକତା ହେବାକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲା, 1990 ରେ ପୂର୍ବ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁନର୍ଵିକ୍ତି ହେଲା।


(ଛ) ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ୪ଟି ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶର ନାମ ଲେଖ ।
ଉତ୍ତର:
ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥିବା ୪ଟି ପୂର୍ବ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶର ନାମ ହେଲା:
ପୋଲାଣ୍ଡ (Poland)
ଚେକୋସ୍ଲୋଭାକିଆ (Czechoslovakia) - ଏହା ପରେ ୧୯୮୨ ରେ ଚେକ୍ ଓ ସ୍ଲୋଭାକିଆ ଭାଗ ହୋଇଥିଲା।
ହଙ୍ଗେରୀ (Hungary)
ଏସ୍ଲୋଭାକିଆ (East Germany)
ଏହି ଦେଶଗୁଡିକ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନର ଅଧୀନ ଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସୋସିଆଲିସ୍ଟ ଶାସନ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିଲା।

(ଜ) ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନବାହିନୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ଵଯୁଦ୍ଧରେ କି ସଫଳତା ଲାଭ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର:

୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନବାହିନୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ କିଛି ବଡ଼ ସଫଳତା ଲାଭ କରିଥିଲେ, ସେଗୁଡିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ:

  1. ପୋଲାଣ୍ଡ ପରାଜୟ (Invasion of Poland):
    ୧୯୪୦ ରେ, ଜର୍ମାନୀ ପୋଲାଣ୍ଡକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ସହିତ ଲିଜନ୍ସି ନିତୀ (Blitzkrieg) ନାମକ ନୂତନ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଣାଳୀ ଅପନାଇଥିଲେ। ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଜର୍ମାନ ବାହିନୀ ସତ୍ତାରୁ କ୍ଷେତ୍ର ଶକ୍ତିକୁ ଦ୍ରୁତ ଓ ଚଳାଚଳ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ଥିଲେ, ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ଓ ପୋଲାଣ୍ଡ ସେନାଙ୍କୁ ଶୀଘ୍ର ସଂଘାତ ଓ ପରାଜୟରେ ପହଞ୍ଚାଇଥିଲା।

  2. ଡେନମାର୍କ ଓ ନରୱେର ଆକ୍ରମଣ (Invasion of Denmark and Norway):
    ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନୀ ଡେନମାର୍କ ଓ ନରୱେକୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ସେଗୁଡିକୁ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ। ଏହି ଦୁଇ ଦେଶ ପ୍ରାଣୀକ୍ରମେ ଜର୍ମାନ ସେନାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଆଗକୁ ଆସିଥିଲେ, ଯାହାରେ ଜର୍ମାନ ସାମରିକ ସଫଳତା ଦେଖାଯାଇଥିଲା।

  3. ବେଲଜିୟମ୍ ଏବଂ ଫ୍ରାନ୍ସର ଆକ୍ରମଣ (Invasion of Belgium and France):
    ଜର୍ମାନୀ ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ବେଲଜିୟମ୍ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସକୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ଲିଜନ୍ସି ନିତୀରେ ସଫଳତା ପାଇଥିଲେ। ବେଲଜିୟମ୍ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସର ସେନା ଜର୍ମାନ ପ୍ରତିରୋଧରେ ସମର୍ଥ ହେବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଜର୍ମାନ ଗତିଶୀଳ ନୂତନ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ସେଗୁଡିକୁ ପରାଜିତ କରିଥିଲେ।

  4. ଡ଼଼୍ୟୁନ୍କର୍କରେ ସେନା ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ (Dunkirk Evacuation):
    ତଥାପି, ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଡ଼଼୍ୟୁନ୍କର୍କ ଏଭାକୁଆସନ (Dunkirk Evacuation) ଯାହାକି ଜର୍ମାନ ସେନାଙ୍କ ପାଇଁ ସଫଳ ଥିଲା ନାହିଁ। ଏହି ସମୟରେ ଚାଲିଥିବା ସେନା ନିକଟରେ ପ୍ରତ୍ୟାଗମନ ନିମିତ୍ତେ ସଂକଟମୁକ୍ତ ଅବସ୍ଥା ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଯୁଦ୍ଧ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସ୍ଥିଗ୍ନ ହେଲା।

ସମାଗ୍ର ରୂପରେ, ୧୯୪୦ରେ ଜର୍ମାନୀ ଅନେକ ଆକ୍ରମଣ ଓ ସଫଳତାରେ ସାମର୍ଥ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ବିଶ୍ୱ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗରେ ନୂତନ ଯୁଦ୍ଧ ଶୈଳୀ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।


(ଝ) ଜାତିସଂଘର ବିଫଳତା ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ କିପରି ଦାୟୀ ଥୁଲା ?
ଉତ୍ତର:
**ଜାତିସଂଘର ବିଫଳତା ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଏହାର ଦାୟୀ ଥୁଲା:**

ଜାତିସଂଘ (League of Nations) ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା 1919 ମସିହାରେ, ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ଓ ସୁସମ୍ବାଦିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବା। କିନ୍ତୁ, ଏହା ଦ୍ୱାରା ସଂସ୍ଥାପିତ ଶାନ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧକୁ ରୋକିପାରିଲା ନାହିଁ। ଏହାର ବିଫଳତା ଏବଂ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ କିଛି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଥିଲେ:

1. **ଅଧିକାର ଶକ୍ତିର ଅଭାବ**:  
   ଜାତିସଂଘ ଏକ ସଂସ୍ଥାନ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେଥିରେ କୌଣସି ନିଜ ସେନା ବା ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଶକ୍ତି ଥିଲା ନାହିଁ। ଏହି ସମୟରେ ଜାତିସଂଘ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା କୌଣସି ପ୍ରତିରୋଧ କ୍ଷମତା ଯାହା ଉପକୃତ କରିଥାଏ।

2. **ମୁଖ୍ୟ ଶକ୍ତିର ଅସାହାୟତା**:  
   **ଯୁକ୍ତ ରାଜ୍ୟ (USA)** ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟ ନ ହେବାର କାରଣରୁ ଏହାର ସମର୍ଥନ କମି ଗଲା। ଯୁକ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଯଦି ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଏହି ସଂସ୍ଥା ବିଶ୍ୱ ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବାକୁ ସମର୍ଥ ଥାନ୍ତା।

3. **ନିଷ୍ପକ୍ଷତା ଓ ଅସମର୍ଥନ**:  
   ଜାତିସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ, ଏହା ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ନିଷ୍ପକ୍ଷ ଏବଂ ସଂକଟ ସମୟରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶକ୍ତି ପ୍ରତିକ୍ଷେପ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲା। ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ଅନେକ ତଥ୍ୟଗତ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଏହାର ସଂସ୍ଥାପନ କ୍ଷମତାକୁ ଅଧିକ କ୍ଷୟ କରିଥିଲା।

4. **ଜର୍ମାନୀ, ଇତାଲୀ ଓ ଜପାନର ଅନୁସୂଚୀତ ଆକ୍ରମଣ**:  
   ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଜାତିସଂଘ ଆଦିକାର ଗର୍ଭିତ ଥିଲେ ଯଦିଓ, **ଜର୍ମାନୀ**, **ଇତାଲୀ**, ଏବଂ **ଜପାନ** ଯେପରିକି ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ଦେଶଗୁଡିକ ଜାତିସଂଘର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ପ୍ରତିକ୍ଷେପ କରିଥିଲେ ଓ ତାଲମେଲ କରିବାରେ ସଫଳ ଥିଲେ।

5. **ଜାତିସଂଘର ପ୍ରତିକ୍ଷେପକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବାରେ ସଂସ୍ଥାପନର ଅସମର୍ଥନ**:  
   ବିଶ୍ୱ ବିଚାରକାରୀ ଏବଂ ଜାତିସଂଘ ଅଧିକାରୀଙ୍କର ଅସମର୍ଥନ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏହା ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ଏକାନ୍ତ ଦେଖାଯାଇଥିଲା।

**ଏହି ସମସ୍ତ କାରଣରୁ**, ଜାତିସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ରୋକାଯାଇବା ପାଇଁ ସଂସ୍ଥାକୁ ଅସମର୍ଥ କରାଯାଇଥିଲା।