ৰাজহুৱা বিত্ত পৰিচালনাৰ মূল ধাৰণা
১। ৰাজস্ব ঘাটি কি?
উত্তৰ: ৰাজস্ব ঘাটি হৈছে চৰকাৰৰ ঋণ আৰু অন্যান্য দেনাৰ সমষ্টি ৰাজস্ব ঘাটি = মুঠ ব্যয় ঋণ আৰু' অন্যান্য দেনাক বাদ দি মুঠ প্রাপ্তি।
২। প্রাথমিক ঘাটি কি?
উত্তৰ: ৰাজকোষীয় ঘাটিৰ পৰা সুদ পৰিশাধ বাদ দিলে প্রাথমিক ঘাটি পোৱা যায়।
৩। চৰকাৰী বাজেট কি?
উত্তৰ: চৰকাৰী বাজেট হৈছে চৰকাৰৰ নিৰ্ধাৰিত বিত্তীয় পৰিকল্পনা, য'ত এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ (সাধাৰণতে এবছৰ) আয় আৰু ব্যয়ৰ অনুমান উপস্থাপন কৰা হয়। ইয়াত চৰকাৰে বিভিন্ন উৎসৰ পৰা আয় (যেনে কৰ আৰু শুল্ক) আৰু খণ্ডসমূহত (স্বাস্থ্য, শিক্ষা, পৰিবহণ ইত্যাদি) ব্যয় নিৰ্ধাৰণ কৰে। বাজেটৰ উদ্দেশ্য হৈছে অৰ্থনৈতিক বিকাশ, সামাজিক ন্যায় আৰু সমতা বৃদ্ধি কৰা। এই বাজেটখনে দেশৰ অৰ্থনৈতিক নীতি আৰু সামাজিক লক্ষ্যত উপনীত হোৱাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
৪। বাজস্ব নীতি কি?
উত্তৰ: ৰাজহ নীতি চৰকাৰৰ অৰ্থনৈতিক নীতিৰ এটা অংশ, যিটো ৰাজহ সংগ্ৰহ আৰু ব্যয়ৰ পৰিকল্পনা কৰিবলৈ ৰূপায়ণ কৰা হয়। এই নীতি মাধ্যমে চৰকাৰী নিৰ্ধাৰিত কৰ আৰু শুল্ক নীতি, সামাজিক খণ্ডৰ ব্যয়, আৰু উন্নয়ন প্ৰকল্পৰ বাবে আৰ্থিক সহায় নিশ্চিত কৰে। ৰাজহ নীতিয়ে অৰ্থনৈতিক স্থিতিশীলতা, সামাজিক ন্যায় আৰু উন্নয়নৰ দিশ প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাজ্যিক অৰ্থনীতিত সুস্থ আৰু সুৰক্ষিত বাজেট সৃষ্টি কৰা, যিয়ে সমগ্ৰ জনসাধাৰণৰ কল্যাণত অৰিহণা যোগায়।
৫। ৰাজহুৱা দ্রব্য কি?
উত্তৰ: যিবোৰ দ্রব্য সমাজৰ সকলোলোকে সমানে উপভোগ কৰিব পাৰে আৰু চৰকাৰে যোগান ধৰে, তাকে ৰাজহুৱা দ্রব্য বলে।
৬। বাজেট ঘাটি আৰু বাণিজ্যিক ঘাটিৰ সংজ্ঞা দিয়া?
উত্তৰ: বাজেটৰ ঘাটি
বাজেট ঘাটি হৈছে এনে এক অৰ্থনৈতিক পৰিস্থিতি য’ত ব্যয়ে ৰাজ্য বা সংস্থাৰ আয়তকৈ অধিক হয়। এই পৰিস্থিতিত ব্যয় আয়তকৈ বেছি হয়, যাৰ ফলত সঞ্চয়ৰ ঘাটি হয়। বাজেটৰ ঘাটি সাধাৰণতে চৰকাৰী বাজেট, কোম্পানী বাজেট বা অন্যান্য অৰ্থনৈতিক পৰিকল্পনাত লক্ষ্য কৰা হয়।
বাণিজ্যিক ঘাটি
বাণিজ্যিক ঘাটি হ’ল এনে পৰিস্থিতি য’ত ব্যৱসায়ৰ ৰাজহ ব্যয়তকৈ কম হয়। বাণিজ্যিক ঘাটি সাধাৰণতে দৃঢ় লাভৰ অভাৱ, খৰচ বৃদ্ধি বা বিক্ৰী হ্ৰাসৰ ফলত হয়। ইয়াৰ ফলত প্ৰতিষ্ঠানটোৰ আৰ্থিক স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি হয়।
এই দুয়োটা ঘাটি অৰ্থনৈতিক দিশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সূচক, যিয়ে অৰ্থনৈতিক পৰিকল্পনা আৰু পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত সুস্থ সিদ্ধান্ত লোৱাত সহায় কৰে।
৭। পৰিকল্পনা বহির্ভূত ব্যয়ৰ এটা উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ: প্রশাসনিক ব্যয়।
৮। পৰিমাণগত ঋণ নিয়ন্ত্রণ পদ্ধতিতকৈ নির্বাচনমূলক ঋণ পদ্ধতিৰ দুটা শ্রেষ্ঠতাৰ দিশ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: নিৰ্বাচিত ঋণ ব্যৱস্থাৰ দুটা সুবিধা হ’ল-
১) লক্ষ্যভিত্তিক উন্নয়ন: এই পদ্ধতিত চৰকাৰ বা কেন্দ্ৰীয় বেংকে বিশেষ খণ্ড বা অঞ্চল যেনে কৃষি, উদ্যোগ বা সামাজিক সেৱাৰ উন্নয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ঋণ বিতৰণ কৰে। ইয়াৰ ফলত প্ৰয়োজন অনুসৰি উন্নয়ন হয়।
২) ঋণ নিৰীক্ষণ: নিৰ্বাচিত পদ্ধতিৰ জৰিয়তে ঋণ বিতৰণৰ পৰিসৰে নিৰীক্ষণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। এই পদ্ধতিৰ লগতে ঋণৰ উদ্দেশ্য আৰু ব্যৱহাৰৰ ওপৰত নিয়মীয়াকৈ নিৰীক্ষণ কৰা হয়, যাৰ ফলত ঋণৰ সঠিক ব্যৱহাৰ নিশ্চিত হয়।
৯। ৰাজহ প্রাপ্তি আৰু মূলধনী প্ৰাপ্তিৰ মাজৰ দুটা পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ: ৰাজহ লাভ আৰু মূলধনী লাভৰ মাজত দুটা পাৰ্থক্য আছে:
1. সূত্ৰ:
- ৰাজহ ৰচিদ হৈছে চৰকাৰে বিভিন্ন উৎসৰ পৰা লাভ কৰা আয়, যেনে কৰ, শুল্ক, আৰু অন্যান্য আয়কৰ।
- মূলধনী লাভ হৈছে মূলধনৰ বিক্ৰী, বিনিয়োগ বা গৃহ নিৰ্মাণৰ পৰা পোৱা লাভ, যেনে সম্পত্তি বিক্ৰী বা মূলধনী সঞ্চয়ৰ লাভ।
২.উদ্দেশ্য:
- ৰাজহ লাভৰ উদ্দেশ্য হৈছে দৈনন্দিন খৰচ আৰু চৰকাৰী কাম-কাজত সহায় কৰা।
- মূলধন লাভৰ উদ্দেশ্য হৈছে অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি আৰু বিনিয়োগৰ জৰিয়তে সম্পদ বৃদ্ধি কৰা।
১০। চৰকাৰী বাজেটৰ ৰাজহ হিচাপত কি থাকে?
