చా ప్టర్ 5
సందేశం
సమాధానం: ఈ గేయంలో ప్రధానంగా కర్షకులు (రైతులు) మరియు కార్మికులు గురించి ప్రస్తావించారు. వీరు సమాజ అభివృద్ధిలో కీలక పాత్ర పోషిస్తారని, వారి శ్రమకు సరైన గౌరవం ఇవ్వాల్సిన అవసరం ఉందని కవి తెలిపారు.
2) కార్మిక కర్షక వీరుల శ్రమకు ఖరీదు లేదని ఎందుకన్నాడు?
3) ఘర్మజలం కాలువలు కట్టడం అంటే ఏమిటి?
ప్రశ్నలకు సమాధానాలు:
1. ఈ పద్యాల్లోని ముఖ్య సందేశం ఏమిటి?
సమాధానం:ఈ పద్యాల ద్వారా కష్టపడి పని చేసే వారి గొప్పతనం, సమాజ సేవా భావం, ధర్మ నిష్ఠ, మరియు శ్రమ ఫలితంగా లభించే సంతృప్తి వంటి విషయాలు వెల్లడించబడుతున్నాయి.
2. "భరతావని వీని సేవకున్" అనే పద్యంలో ప్రధాన భావం ఏమిటి?
సమాధానం:ఈ పద్యంలో భారతదేశ సేవ చేయడం గొప్పది అని చెప్పబడింది. కష్టాలు, శ్రమ వచ్చినా దేశ సేవకును ఎప్పుడూ నిరాకరించకూడదని బోధన ఇచ్చింది.
3. "పామునకుఁ బాలు, చీమకుఁ బంచదార" అనే పద్యంలో అర్థం ఏమిటి?
సమాధానం:ఈ పద్యంలో ప్రాకృత ధర్మాన్ని, స్వాభావిక కర్మలను సూచిస్తున్నది. అంటే, ప్రతి జీవికి తన జీవితంలో అనివార్యమైన బాధ్యతలు ఉంటాయి. వాటిని తప్పించుకోవడం సాధ్యం కాదు.
4. "భుక్తి లేదు" అనే పద్యంలో ఉద్దేశం ఏమిటి?
సమాధానం:కష్టపడకుండా జీవితం గడపలేము. పట్టుదలతో శ్రమించి జీవనం సాగించేవారికే నిజమైన ఆనందం (భుక్తి) ఉంటుంది.
ఈ ఖండకావ్యం యొక్క ప్రధాన సందేశం:
ఈ పద్యాలు పేదరికం, శ్రమ జీవితం, భగవంతుని జాలి, మరియు సమాజంలోని అసమానతలను ప్రతిబింబిస్తాయి.
ప్రశ్నలకు సమాధానాలు:
1. "వాని నుద్ధరించు భగవంతుఁడే లేఁడు" – ఈ పద్యంలో కవి ఏమి చెప్పాలని కోరుకున్నారు?
సమాధానం:ఈ పద్యంలో పేదవారి జీవితాల్లో భగవంతుడు కూడా పెద్దగా సహాయం చేయడం లేదు అనే భావన వ్యక్తమవుతోంది. అంటే, సమాజం ఆ పేదవారిని గుర్తించి ఆదుకోవాలని కవి కోరుతున్నారు.
2. "పేద ప్రక్కమీఁద మేను వాల్చియుండె" – దీని అర్థం ఏమిటి?
సమాధానం:కష్టం చేసి అలిసిపోయిన ఓ పేదవాడు, శరీరాన్ని నేలపై పడేసి విశ్రాంతి తీసుకోవడం ఇక్కడ వర్ణించబడింది. నితో అదీతని దయనీయ పరిస్థితిని చూపించాలనుకున్నారు.
3. "గబ్బిలపు చానా! నాదు స్వాంతంబులో దిగులుంబపి" – దీని భావం ఏమిటి?
సమాధానం:ఈ పద్యంలో గబ్బిలాన్ని చూస్తుంటే, పేదవాని మనసు దిగులుతో నిండిపోతుంది అని కవి చెబుతున్నారు. అంటే, అతని జీవితంలో కూడా చీకటి, బాధలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి అని అర్థం.
సారాంశం:
ఈ ఖండకావ్యంలో పేదవారి జీవితం, వారి బాధలు, కష్టపడి పనిచేసినా వారికి తగిన ఫలితం లభించకపోవడం వంటి విషయాలు మర్మంగా వ్యక్తీకరించబడ్డాయి. ఈ భావోద్వేగపూరిత పద్యాలు పాఠకులను ఆలోచింపజేస్తాయి.
3. ఈ పద్యం ఏ పుస్తకంలో ఉంది?
ఈ పద్యం గుర్రం జాషువ రాసిన ఖండకావ్యం "భారత పౌరుడు" నుంచి తీసుకోబడింది.
4. పై పద్యంలో విలాసాలు ఎలా చేస్తారని చెప్పారు?
పద్యంలో శ్రమజీవుల కష్టాన్ని, వారి దయనీయ జీవితాన్ని చిత్రీకరిస్తూ విలాసాలు చేసే వారు పేదవారి బాధలను పట్టించుకోకుండా ఆనందంగా జీవిస్తారు అని సూచించారు.
పాఠం ఆధారంగా సమాధానాలు:
(అ) గుర్రం జాషువ గురించి మీకు తెలిసిన విషయాలు:
-
గుర్రం జాషువ తెలుగు సాహిత్యంలో గొప్ప కవి.
-
కుల వివక్షను వ్యతిరేకిస్తూ సమానత్వాన్ని ప్రశంసించారు.
-
ఆయన "గబ్బిలం", "ఫిరంగి", "ఖాణీ", "భారత పౌరుడు" వంటి ఖండకావ్యాలను రచించారు.
-
కష్టజీవుల బాధలను సాహిత్య రూపంలో హృదయానికి హత్తుకునేలా వ్యక్తీకరించారు.
(ఆ) 'ఖండకావ్య ప్రక్రియ' లక్షణాలు:
-
మహాకావ్యంలోని ముఖ్య ఘట్టాలను తీసుకొని రచించిన కావ్యాన్ని ఖండకావ్యం అంటారు.
-
ఇందులో పదాలకు వ్యర్థత ఉండదు, భావం సూటిగా, సంక్షిప్తంగా ఉంటుంది.
-
ఏకవిషయ ప్రాధాన్యత కలిగి, కథను మౌలికంగా వివరించే విధంగా ఉంటుంది.
-
కవిత్వంలో భావోద్వేగం, రసపూర్ణత ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి.
వ్యక్తీకరణ - సృజనాత్మకత
1. పాఠ్యభాగ నేపథ్యం:
ఈ పాఠం కష్టజీవుల జీవన సత్యాన్ని, వారి శ్రమను, సమాజంలో వారి స్థితిని ప్రతిబింబిస్తుంది. గుర్రం జాషువ శ్రమ జీవులకు న్యాయం చేయాల్సిన బాధ్యత సమాజానిదే అని ఈ ఖండకావ్యంలో స్పష్టంగా చెప్పారు.
2. "కష్టజీవుల శ్రమకు భరతావని ఋణపడ్డది" అనే భావన:
ఈ పద్యంలో కష్టజీవుల శ్రమ లేకుండా సమాజం ముందుకు సాగదని కవి భావన వ్యక్తం చేశారు. రైతులు, కూలీలు, కార్మికులు రాత్రింబవళ్లు శ్రమిస్తూ సమాజానికి ఎంతో సహాయం చేస్తున్నారు. కాబట్టి దేశం వారికిచ్చే గౌరవానికి తగిన విధంగా వారి సంక్షేమం కోసం కృషి చేయాలి.
3. శ్రమజీవి శ్రమపడకపోతే ఏం జరుగుతుంది?
-
సమాజ అభివృద్ధి మందగిస్తుంది.
-
దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రభావితమవుతుంది.
-
వ్యవసాయం, కార్మిక రంగాలు కుదేలవుతాయి.
-
రోజువారీ అవసరాలకు సరిపడే ఉత్పత్తులు తగ్గిపోతాయి.
ఎనిమిది వాక్యాలలో సమాధానాలు
1. పాఠ్యభాగ సారాంశం:
ఈ ఖండకావ్యంలో పేద కార్మికుల జీవితాలను హృదయ విదారకంగా చిత్రించారు. శ్రమజీవులు రోజూ శ్రమించి ప్రపంచాన్ని నడిపిస్తారు. అయినప్పటికీ, వారి కష్టానికి తగిన ఫలితం దొరకడం లేదు. భోజనం పెట్టే రైతుకే తినడానికి తగినంత ఉండదు. కూలీలు, కార్మికులు తమ కుటుంబాన్ని పోషించేందుకు చమటోడ్చి కష్టపడుతున్నా, వారు అనేక కష్టాలు అనుభవిస్తున్నారు. ఈ వ్యవస్థలో సమానత్వం రావాలనే సందేశాన్ని గుర్రం జాషువ తెలిపారు.
2. కష్టజీవుల గురించి కవి పడిన ఆవేదన:
కష్టజీవులు సమాజానికి ఎంతో ఉపయోగపడుతున్నారు. అయినా వారి స్థితిలో మార్పు రావడం లేదు. కవి వారి కష్టాలను, సమాజం వారికి ఎలా ద్రోహం చేస్తోందో ఆవేదనగా వ్యక్తం చేశారు. విలాసవంతమైన జీవితం గడిపే వారు కష్టజీవుల కడగండ్లను అర్థం చేసుకోరు. కష్టపడి పనిచేసే వారికి తగిన గౌరవం, సౌకర్యాలు, మంచిది తినే అవకాశం లేకపోవడం దౌర్భాగ్యం అని కవి తన ఖండకావ్యంలో తెలిపారు.
3. మీ ప్రాంతంలోని శ్రామికుల జీవనం:
-
మా గ్రామంలో రైతులు పొలాల్లో కష్టపడి పనిచేస్తారు.
-
కొందరు కూలీలు రోజువారీ పని చేసుకుంటూ కుటుంబాన్ని పోషిస్తున్నారు.
-
వారు పొద్దున్నే లేచి కష్టపడి పనిచేసి కానీ కనీసం తినడానికి సరిపడే ఆదాయం పొందలేరు.
-
చాలామంది పనుల కోసం వలస వెళ్లాల్సిన పరిస్థితి ఉంది.
-
కూలీ పనిలో ఉన్నవారికి ఆరోగ్య సమస్యలు వస్తాయి.
-
పిల్లలకు సరైన విద్యా అవకాశాలు దొరకడం కష్టం.
-
ప్రభుత్వం వారికి సహాయం చేసే కార్యక్రమాలు చేపట్టాలి.
-
శ్రమ జీవులకు సమాజంలో గౌరవం మరియు అర్థిక భద్రత అవసరం.
భాషాంశాలు – పదజాలం
1. కష్టజీవి తనకు చిక్కిన కాసుతో తృప్తి చెందుతాడు.
అర్థం: కష్టపడే వ్యక్తి తక్కువ సంపాదనతోనే సంతృప్తి చెందుతాడు.
సొంత వాక్యం: మనం ఎక్కువ ఆశలు పెట్టుకోవకుండా తృప్తిగా జీవించాలి.
2. పరుల క్షుధా బాధను తీర్చాలి.
అర్థం: ఇతరుల ఆకలి సమస్యను తొలగించాలి.
సొంత వాక్యం: దాతలు పేదల క్షుధాబాధను తీర్చేందుకు అన్నదానం నిర్వహించారు.
3. ఈ రోజుల్లో కూలి పనిచేసుకునే వారు వలసలు వెళ్తున్నారు.
అర్థం: రోజువారీ కూలీ పని చేసేవారు పనుల కొరకు వేరే ప్రాంతాలకు వెళ్తున్నారు.
సొంత వాక్యం: ఉద్యోగ అవకాశాలు తగ్గిపోవడంతో అనేక మంది కూలీలు వలస వెళ్తున్నారు.
4. కుచేలుడు బీదవాడయినప్పటికీ కృష్ణుడు ఆదరించాడు.
అర్థం: కుచేలుడు చాలా పేదవాడైనా శ్రీకృష్ణుడు అతన్ని గౌరవించాడు.
సొంత వాక్యం: కుచేలుడిలాగే మనం స్నేహంలో ధనాన్ని కన్నా విశ్వాసాన్ని ఎక్కువగా విలువ ఇవ్వాలి.
(ఆ) నానార్థాలు:
-
దిక్కు – దిశ, ఆశ్రయం, ఆధారం
-
ఆధారం – ఆధిపత్యం, సహాయం, ప్రేరణ
-
పాదం – కాలు, కవితా అంశం, అడుగు
-
వెన్నెముక – ప్రధాన భాగం, ఆధారం, కీలక భాగం
(ఇ) పర్యాయపదాలు:
-
నృపాలకుడు – రాజు, భూపతి, మహారాజు
-
భూమి – నేల, ధరణి, వసుధ
-
మనుజుడు – మానవుడు, నరుడు, వ్యక్తి
-
అలసట – శ్రమ, కాంతి, క్లాంతి
(ఈ) ప్రకృతి - వికృతి రూపాలు:
| ప్రకృతి | వికృతి |
|---|---|
| అరుంధతి | ఆరంజోతి |
| మనిషి | మనుష్యుడు |
| కులము | కొలము |
| ధర్మం | దమ్మం |
| పట్టణం | పట్నం |
(అ) పద్యంలోని పదాలను క్రమంగా అమర్చి వాక్యం:
"కష్టము అనుమానించును ప్రజలకు అతడు, అతనికి అన్నము పెట్టేటటువంటి కూడు పంచుటకు స్వేదమును చిందించి తిండి లేకుండాపోయిన రోజున పంటలు ఆనందించుటకు రెక్కల యొక్క లేకుండాపోయింది."
(ఆ) నానార్థాలు:
-
దిక్కు – దిశ, ఆశ్రయం, ఆధారం
-
ఆధారం – ఆధిపత్యం, సహాయం, ఆధునికత
-
పాదం – కాలు, కవితా భాగం, చరణం
-
వెన్నెముక – ప్రధాన భాగం, ఆసరా, కీలక భాగం
(ఇ) పర్యాయ పదాలు:
-
నృపాలకుడు – రాజు, భూపతి, మహారాజు
-
భూమి – నేల, ధరణి, వసుధ
-
మనుజుడు – మానవుడు, నరుడు, వ్యక్తి
-
అలసట – శ్రమ, క్లాంతి, విసుగుదనము
(ఈ) ప్రకృతి (- వికృతి రూపాలు:
| ప్రకృతి | వికృతి |
|---|---|
| అరుంధతి | ఆరంజోతి |
| మనిషి | మనుష్యుడు |
| కులము | కొలము |
| ధర్మం | దమ్మం |
| పట్టణం | పట్నం |
(అ) పద్యంలోని పదాలను క్రమంగా అమర్చి వాక్యం:
"కష్టము అనుమానించును ప్రజలకు అతడు, అతనికి అన్నము పెట్టేటటువంటి కూడు పంచుటకు స్వేదమును చిందించి తిండి లేకుండాపోయిన రోజున పంటలు ఆనందించుటకు రెక్కల యొక్క లేకుండాపోయింది."
(అ) సంధులు & వారి రకాలు:
-
క్షుధా + అనల = క్షుధానల (ఆదేశసంధి)
-
జన్మము + ఎత్తై = జన్మమెత్తై (గుణసంధి)
-
భరత + ఉర్వర = భరతోర్వర (యణసంధి)
(ఆ) విగ్రహవాక్యాలు & సమాసాల రకాలు:
-
విశ్వనాథుడు = విశ్వస్య నాథః (ప్రపంచానికి అధిపతి) (తత్పురుష సమాసం)
-
మనరాష్ట్రకీర్తి = మన రాష్ట్రస్య కీర్తిః (మన రాష్ట్రానికి కీర్తి) (తత్పురుష సమాసం)
-
దక్షిణభాగ భూములు = దక్షిణ భాగస్య భూమయః (దక్షిణ భాగంలో ఉన్న భూములు) (తత్పురుష సమాసం)
-
కర్మభూమి = కర్మణాం భూమిః (కార్యాల కోసం ఉపయోగించే భూమి) (తత్పురుష సమాసం)
ప్రాజెక్టు పని:
మీ గ్రామంలో వివిధ వృత్తుల గురించి వివరించడానికి, మీరు కింది విషయాలను సేకరించండి:
✅ వృత్తుల పేర్లు: కూలీ, కర్షకుడు, కుంభారుడు, చర్మకారుడు, బట్టల దర్జీ, మీసాలు త్రిమ్మేవాడు (నాయీబ్రాహ్మణుడు) మొదలైనవి.
✅ పనిముట్లు: హళ్ళు, గోతాలు, చక్రం, సూది, ఎగురు, మెట్టలు మొదలైనవి.
✅ వారి శ్రమ: రైతు పొలంలో పనికోసం చెమటోడ్చడం, నప్పు వడతివ్వడం, బట్టలు కుట్టడం, గిన్నెలు చెక్కడం, చెప్పుల తయారీ వంటి కృషి.
✅ వారి నైపుణ్యాలు: కుంభారుడు బురదతో కుండలు చేయగలగడం, దర్జీ బట్టలు కుట్టడం, రైతు మంచి పంట పండించడం మొదలైనవి.
ఈ పాఠంలో నేర్చుకున్నది
1. నాకు నచ్చిన అంశం:
ఈ పాఠంలో "శ్రమజీవుల కష్టం" మరియు "మానవ జన్మ యొక్క విలువ" గురించి చెప్పిన విధానం నాకు ఎంతో నచ్చింది. ముఖ్యంగా, "మనిషి తనను తాను ఎరిగి బ్రతకాలి" అన్న సందేశం నాకు బాగా అనిపించింది.
2. నేను గ్రహించిన విలువ:
-
కష్టం లేకుండా ఫలితం ఉండదు.
-
ప్రతి మనిషి తన జీవితాన్ని విలువైనదిగా మార్చుకోవాలి.
-
తల్లి భాష గొప్పదని గుర్తుంచుకోవాలి.
-
మానవులు పరస్పరం సహాయపడాలి.
3. సృజనాత్మక రచన:
శ్రమజీవుల పాట
రాత్రింబవళ్లు కష్టపడెను, రైతన్నపాలు పంచెను
బంగారు గింజల పండింపగా, ప్రపంచమంతా నిండెను!
కూలీ కష్టం తెలియకపోతే, గూటికి తిండి చేరునా?
రెక్కలు మెలిపెడే చేతులే, రత్నాల సిరులౌతురా!
4. భాషాంశాలు:
-
సందేశాత్మక పద్యాలు:
"తలయు తోకనుండు పలుక నాలుక లేదు" → ఇది బొమ్మల ద్వారా అర్థం చేసుకునే పద్యంలాంటిది. -
వ్యాకరణ ప్రక్రియలు:
-
సమాసాలు: శ్రమజీవి (తత్పురుష సమాసం)
-
సంధులు: మనుజుడై = మనుజుడు + ఐ (గుణసంధి)
-
ప్రత్యయాలు: జీవిత + ఇయం = జీవితం (తద్దిత ప్రత్యయం)
మీరు "8వ తరగతి - తెలుగు వాచకం" పాఠ్యపుస్తకం నుండి కొన్ని పద్యాలు, అర్థాలు, జానపద గేయాలు మరియు వ్యాకరణాంశాలను అడుగుతున్నారు. దయచేసి మీరు ఏదైనా ప్రత్యేకమైన అంశం గురించి వివరంగా అడగండి, అప్పుడు నేను సహాయపడగలను.
మీరు కావాలనుకుంటే:
-
పద్యాల భావం
-
వ్యాకరణ విభాగం (సమాసాలు, సంధులు, విగ్రహ వాక్యాలు)
-
జానపద గేయాల విశ్లేషణ
-
ఏదైనా సారాంశం
-
-
