Chapter 4

উচিত শিক্ষা

(ক) উৎসাহে যণ্ডা হাতির বুক কেন নেচে উঠেছিল?
উত্তর: গাছৰ ডালত পকা ফল দেখিয়েই যণ্ডা হাতিৰ বুক উৎসাহে নেচে উঠিছিল।

(খ) জিরাফ কী ভেবেছিল?
উত্তর: জিরাফ ভেবেছিল যে ফল গছৰ ওপৰত, আৰু তাতে হাতিৰ কোনো অধিকার নাই।

(গ) রাগের চোটে হাতি জিরাফের ঘাড় কেন ধরেছিল?
উত্তর: হাতিয়ে জিরাফৰ কথাত অপমানিত হৈ ৰাগৰ চোটত তেওঁৰ ঘাড় ধৰিছিল।

(ঘ) বনটা কেন কেঁপে উঠেছিল?
উত্তর: হাতি আৰু জিরাফৰ মাজত সংঘৰ্ষ হোৱাত, গছ-লতা, পাখি আদিয়ে তীব্ৰ শব্দ কৰি বনটো কেঁপে উঠিছিল।

(ঙ) শেষে হাতি আর জিরাফের কী হয়েছিল?
উত্তর: শেষে হাতি আৰু জিরাফ দুইজনে নিজৰ ভুল বুজি মিল খাই পুনৰ বন্ধু হৈ পৰিছিল।

পদ্যৰ গদ্য ৰূপ (উদাহৰণৰ ধৰণে):

মূল পংক্তি:
গাছের ডালে ফলটি পেকে
করতেছে টুকটুক উৎসাহেতে
উঠল নেচে যণ্ডা হাতির বুক।

গদ্যৰূপ:
গছৰ ডালত ফলটো পাকি টুকটুক শব্দ কৰিছিল। সেই দৃশ্য দেখি যণ্ডা হাতিৰ বুক উৎসাহে নাচিবলৈ ধৰিলে।

পদ্যৰ বাকি অংশ গদ্য ৰূপ (উদাহৰণস্বরূপ):

পদ্য:
আকাশ ছুঁই জিরাফ বলে,
“ওটা ফল, জান হাতি!
ওতে তোমার অধিকার নাই,
ওটা আছে গাছের ছাঁই।”

গদ্যৰূপ:
আকাশ ছোৱাঁ জিৰাফে কয় – “ওটো ফল হ'ল, জান হাতি! সেইটোত তোমাৰ অধিকার নাই, সেয়া গছৰ ওপৰত আছে।”

পদ্য:
রাগের চোটে যণ্ডা হাতি
ঘাড় ধরেছে জিরাফের।

গদ্যৰূপ:
ৰাগত খঙাই যণ্ডা হাতিয়ে জিৰাফৰ ঘাড় ধৰি ধৰিছে।

পদ্য:
গাছ লতা সব কাঁপে,
পাখি করে শব্দ।

গদ্যৰূপ:
গছ, লতা সকলো কঁপিবলৈ ধৰিলে আৰু চৰাইয়ে জোৰে শব্দ কৰিলে।

পদ্য:
হাতি জিরাফ শিখলো শেষে
ভুল ছিল দু’জনার।

গদ্যৰূপ:
হাতি আৰু জিৰাফে অন্ততঃ বুজি পাল যে, ভুল দুয়োৰে আছিল।

ব্যাকৰণ অংশ:

‘ঁ’ (চন্দ্ৰবিন্দু) যুক্ত শব্দসমূহ পাঠৰ পৰা:
১. শুঁড়
২. ঝঁপ
৩. খঁচ

'ঁ' (চন্দ্ৰবিন্দু) বসিয়ে বাক্যটি অর্থপূর্ণ করো

(ক) জিনিসপত্রগুলো ভালো করে বাঁধা হলে টেনে নিয়ে যেতে আর বাধা নেই।
(খ) লাল কাপড়ের রংটা কাঁচা, ওটা বেশি কাচা ঠিক নয়।
(গ) বাগানে যাও কিছু ফোঁটা ফুল নিয়ে এসো, আজ ভাইফোটা
(ঘ) গোলাপ গাছে খুব কাঁটা, ছুরি দিয়ে ডাল কাটা সহজ নয়।

শব্দগুলোর অর্থের পার্থক্য বজায় রেখে নতুন বাক্য গঠন

বাঁধা – মই দড়িৰে টিনটো বাকচ বাঁধা
বাধা – কাম কৰোতে ক'তেও বাধা দিয়োনে।

কাঁটা – বাচ্চাজন শুদ্ধ কাপোৰ কাঁদা লৈ পেলালে।
কাটা – পকা মিঠা পেঁপাটো কাটা

ফোঁটা – বাগিচাত ঘৰুৱা গোলাপৰ ফোঁটা ফুল পাইছো।
ফোটা – গোলাপৰ ফুলবোৰ বৰ ভালদৰে ফোটা