chapter 4

1) सुदासः कः आसीत्?

उत्तर: सुदासः एकः उद्यानपालकः आसीत्।


2) सः किमर्थं तडागं प्रति गतवान्?

उत्तर:  सः विकसितं पद्मं द्रष्टुं तडागं गतवान्।


3)  कदा पद्मं व्यकसत्?

 उत्तर: शिशिर ऋतौ पद्मं व्यकसत्।


4  पद्मं कीदृशं आसीत्?

 उत्तर: पद्मं सुगन्धि, सौन्दर्ययुक्तं, दुर्लभं च आसीत्।


5) कमलदर्शनं कस्य मनः मोहयति स्म?

 उत्तर: सर्वेषां जनानां मनः मोहयति स्म।


6)  श्रेष्ठी कमलार्थं किं दातुम् इच्छति स्म?

उत्तर:  श्रेष्ठी दश सुवर्णनाणकानि दातुम् इच्छति स्म।


7) सार्थवाहः कमलं किमर्थं क्रेतुम् इच्छति स्म?

उत्तर:  सः कमलसौन्दर्यं दृष्ट्वा तत् क्रेतुम् इच्छति स्म।


8)   सुदासः कमलं किमर्थं विक्रेतुं न इच्छति?

उत्तर:  सः सुगतचरणयोः कमलं समर्पयितुम् इच्छति स्म।


9) भगवान् सुगतः कुत्र उपविष्टः आसीत्?

उत्तर:  सुगतः तडागसमीपे उपविष्टः आसीत्।


10) भगवान् सुदासं किं पृष्टवान्?

 उत्तर: वत्स, किमिच्छसि? इति पृष्टवान्।


11) सुदासः भगवतः वचनेन किमुत्तरं दत्तवान्?

उत्तर:  केवलं भगवतः चरणस्पर्शेन आत्मा मे कृतार्थतां लभताम् इति।


12) सुगतेन सुदासं प्रति किमुक्तम्?

 उत्तर: सुगतेन ‘तथास्तु’ इति उक्तम्।


13) सुदासः कमलं कुत्र समर्पितवान्?

उत्तर: सः सुगतचरणयोः कमलं समर्पितवान्।


14) सुगतस्य प्रभावः कः आसीत्?

उत्तर:  तस्य दर्शनमात्रेण सुदासः सर्वं विस्मृत्य कमलं समर्पितवान्।


15) एषः सुगतः कः आसीत्?

उत्तर:  एषः भगवान् गौतमबुद्धः आसीत्।

16) ‘प्रसादवर्षिभ्यां’ शब्दस्य विग्रहः कः?

उत्तर:  प्रसादस्य वर्षिभ्यां = प्रसादवर्षिभ्यां।


17) ‘स्मयमानमुखपद्मः’ में समासः कः?

उत्तर: बहुव्रीहिः समासः।


18) ‘तथास्तु’ इत्यस्य विग्रहः कः?

उत्तर:  तथा अस्तु = तथास्तु (अव्ययीभावः समासः)।


19) ‘निरिच्छः’ इत्यर्थः कः?

उत्तर:  निरिच्छः = निः + इच्छः = आकांक्षारहितः।


20) ‘समर्पितवान्’ इति पदं कस्य लकारे अस्ति?

उत्तर:  लिट् लकार (परोक्ष भूतका) |

21) ‘नीरजम्’ इत्यस्य समानार्थकशब्दः कः?

उत्तर:  पद्मम् / कमलम्।


22) ‘धनवान्’ इत्यस्य समानार्थकः कः?

उत्तर:  श्रीमान् / कुबेरः।


23) ‘विपुलम्’ इत्यस्य विरुद्धार्थकः कः?

उत्तर: अल्पम्।


24) ‘बहुमूल्यम्’ इत्यर्थे विरुद्धशब्दः कः?

उत्तर: अमूल्यम् / न्यूनमूल्यम्।


25) ‘सोऽवदत्’ इत्यस्य सन्धिविग्रहः कः?

उत्तर:  सः + अवदत् = सोऽवदत्।

26) सुदासस्य त्यागबुद्धिः का आसीत्?

उत्तर: सः सम्पूर्णं लोभं परित्यज्य केवलं भगवतः चरणस्पर्शम् इच्छति स्म।


27) भगवान् सुगतः ‘वत्स, किमिच्छसि?’ इति कथं पृष्टवान्?

उत्तर: सः प्रसादयुक्तदृष्ट्या स्मयमानवदनः पृष्टवान्।


28) सुदासस्य चरित्रे किं शिक्षां लभामः?

उत्तर: त्याग, श्रद्धा, भक्ति च मानवस्य महान् गुणाः इति शिक्षां लभामः।


29) कमलस्य मूल्यं कियदस्ति?

उत्तर: त्त्श्ष्ठीनां मतं अनुसारं, दश सुवर्णनाणकानि अपि कमलस्य मूल्यं न पर्याप्तम्।


30) भगवतः दर्शनं जनमनसि किं परिवर्तनं जनयति?

   उत्तर: दर्शनं लोके मोहं नाशयति, भक्तौ परिवर्तनं जनयति।

Answer by Dimpee Bora