chapter 10


१. विश्वामित्र कोण होते?

उत्तर: विश्वामित्र एक महर्षी होते जे नद्यांचा प्रवाह पार करून परतीरावर जाऊ इच्छित होते.


२. विश्वामित्र कुठे जायला उत्सुक होते?

उत्तर: ते रथ व शकटांसह परतीरावर (नदीच्या दुसऱ्या किनाऱ्यावर) जायला उत्सुक होते.


३. विश्वामित्राने नदींना कसे संबोधले?

उत्तर: त्याने नदींना "मातः" (आई) असे आदराने संबोधले.


४. विश्वामित्राने नदींना काय विनंती केली?

उत्तर: त्यांनी नदीप्रवाह कमी करण्याची विनंती केली, जेणेकरून ते सहज परतीरावर जाऊ शकतील.


५. शुतुद्री नदीने विश्वामित्राच्या वाणीकडे कसे पाहिले?

उत्तर: तिने म्हटले की त्याची वाणी मधुर असून ती सर्वांना आनंदित करते.


६. नदी (विपाट्) कोणाचा उल्लेख करते?

उत्तर: ती देवेन्द्राचा (इंद्र देवता) उल्लेख करते.


७. विपाट नदीने का प्रवाह थांबविण्यास नकार दिला?

उत्तर: कारण तिला मार्ग देणे देवेन्द्रानेच दिले असून त्याची अवज्ञा ती करू शकत नाही.


८. विश्वामित्राने नद्यांना काय दिलेले आश्वासन दिले?

उत्तर: त्यांनी सांगितले की त्यांच्या कृपेचा विसर कधीच पडणार नाही आणि काहीही असे करणार नाही ज्याने नद्यांचा अपमान होईल.


९. शुतुद्री नदीने कोणती शंका व्यक्त केली?

उत्तर: तिने विचारले – "कचित् तव वंशजाः तवेदं वचनं विस्मरिष्यन्ति?"


१०. विश्वामित्राने त्या शंकेचे उत्तर काय दिले?

उत्तर: “न हि मातः, नैतत् शक्यम्” – असं सांगून वचन विसरणं शक्य नाही असे उत्तर दिले.


११. विश्वामित्राचे अंतिम वाक्य काय होते?

उत्तर: “सर्वाः सरितः सुखं वहन्तु, सर्वे जनाः सुखिनः सन्तु।”


१२. विश्वामित्राने आपली कोणती इच्छा व्यक्त केली?

उत्तर: की नदीप्रवाह थोडा कमी व्हावा.


१३. नदींनी विश्वामित्राचा विनय का स्वीकारला?

उत्तर: कारण त्यांचा भाव, विनय आणि मातृसमान दृष्टिकोन त्यांना भावला.


१४. "प्रवाहिता तरंगिणी संस्कृति:" – या ओळीचा अर्थ काय?

उत्तर: प्रवाहित होत असलेल्या नदीसारखीच आपली संस्कृती वाढली आहे.


१५. कीर्तनकाराच्या मते नद्या व माणसे कशामुळे संस्कृती वाढवतात?

उत्तर: परस्पर प्रीती, सहयोग व सुसंवादामुळे.


१६. नद्यांमुळे कृषी कशी समृद्ध झाली?

उत्तर: नद्यांनी पाणी पुरवल्यामुळे शेतं सस्यश्यामला (शेतसंपन्न) झाली.


१७. “जनित्रं चालितं जीवनं प्रकाशितम्” – याचा अर्थ काय?

उत्तर: जलविद्युत निर्मितीमुळे जीवन प्रकाशमय झाले.


१८. “नन्दिताः कृषीवलाः” – हे कशामुळे?

उत्तर: नद्यांच्या पाण्यामुळे शेतकरी आनंदित झाले.


१९. “साधु मानवश्रेष्ठ साधु” – हे कोण म्हणते आणि कोणाला?

उत्तर: शुतुद्री नदी, विश्वामित्राला म्हणते.


२०. विश्वामित्र कशाला महत्त्व देतात?

उत्तर: नदीसहकार्य, विनयशीलता आणि संस्कृती संवर्धन याला.


२१. “कः खलु एषः मानवः?” – हे कोण विचारते?

उत्तर: नदी (विपाट्) विचारते.


२२. विश्वामित्र कशासाठी याचना करतो?

उत्तर: नदी पार करण्यासाठी मार्ग मिळावा म्हणून.


२३. नदी प्रवाह कोणामुळे मोकळा झाला होता?

उत्तर: देवेन्द्राने वृत्रासुराचा वध करून नदी प्रवाह मोकळा केला होता.


२४. विश्वामित्र आपल्या वंशजांविषयी काय म्हणतो?

उत्तर: ते कधीही नद्यांच्या उपकाराला विसरणार नाहीत.


२५. कीर्तनकार शेवटी श्रोत्यांना काय विचारतो?

उत्तर: आपण आजही विश्वामित्राचे वचन पाळतो का?

Answer by Dimpee bora