প্ৰাচীন ৰাজনৈতিক চিন্তাধাৰা
অতি চমু প্ৰশ্ন উত্তৰঃ
১। সপ্তাংগ তত্ত্বত কিমান উপাদান আছে?
উত্তৰঃ সপ্তাংগ তত্ত্বত ৭টা উপাদান আছে।
২। কৌটিল্যৰ মতে 'কোষ' মানে কি?
উত্তৰ: কোষ বুলিলে ৰাজ্যৰ কোষাগাৰ বুজায়।
৩। কৌটিল্যৰ মতে কিমান ধৰণৰ সৈন্যবাহিনী আছে?
উত্তৰঃ ৬ ধৰণৰ সৈন্যবাহিনী আছে।
৪। কৌটিল্যৰ মতে উত্তম ৰজা কিদৰে হব লাগে?
উত্তৰ: তেওঁক নির্মোহ, সাহসী, শিক্ষিত আৰু প্ৰজাসেৱক হব লাগিব।
৫। কৌটিল্যৰ মতে উত্তম মন্ত্ৰীৰ গুণ কি?
উত্তৰঃ প্রজ্ঞা, সাহস, বাকপটুতা, নৈতিকতা, আৰু প্রশিক্ষণ।
৬। কৌটিল্যৰ মতে ৰাষ্ট্ৰৰ মুখ্য উদ্দেশ্য কি?
উত্তৰঃ জনকল্যাণ আৰু সামাজিক সম্প্রীতি প্রতিষ্ঠা।
৭। মনু কাক 'পৰম আত্মা' বুলি অভিহিত কৰিছিল?
উত্তৰঃ মনুৱে একমাত্র চূড়ান্ত বাস্তৱতাক 'পৰম আত্মা' বুলি অভিহিত কৰিছিল।
৮। মনু কিয় ব্রাহ্মণৰ প্ৰতি বিশেষ সন্মানৰ পক্ষপাতী আছিল?
উত্তৰঃ তেওঁলোকক জ্ঞান, ধর্ম, আৰু আধ্যাত্মিকতা ৰক্ষাৰ প্ৰতিনিধি বুলি বিবেচনা কৰিছিল।
৯। মনুৱে ন্যায়ৰ উৎস ক'ত পায়?
উত্তৰঃ ধৰ্মৰ নীতিত।
১০। মনুৱে কোনবোৰ অভ্যাস ৰজাই এৰিব লাগিব বুলি কৈছিল?
উত্তৰঃ মদ্যপান, পাশা, হিংসা, লোভ, ইত্যাদি।
১১। মনুৱে দণ্ড নীতিক কেনেকৈ ব্যাখ্যা কৰে?
উত্তৰঃ শৃংখলা আৰু ন্যায় ব্যৱস্থাৰ মূল উপাদান হিচাপে।
১২। মনুৱে ন্যায়ৰ উৎস ক'ত পায়?
উত্তৰঃ ধৰ্মৰ নীতিত।
১৩। মনু কেনেকুৱা সমাজক আদর্শ বুলি বিবেচনা কৰিছিল?
উত্তৰঃ স্তৰিত কিন্তু গুণৰ ওপৰত আধাৰিত গতিশীল সমাজ।
১৪। 'অর্থশাস্ত্ৰ'ৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ 'অর্থশাস্ত্ৰ'ৰ অৰ্থ হৈছে 'The Science of Material Gain'
চমু প্ৰশ্ন উত্তৰঃ
১। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য ১২ৰ গুৰুত্ব সম্পর্কে চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য ১২ৰ উদ্দেশ্য হৈছে দীৰ্ঘকালীনভাৱে উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰৰ ধৰণক দায়িত্বশীল আৰু পৰিবেশ-সম্মত ৰূপত প্ৰসাৰ কৰা। এই লক্ষ্যৰ দ্বাৰা আবর্জনা হ্ৰাস, সম্পদ অপচয় ৰোধ, আৰু পৰিৱেশ প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়। সম্পদৰ বুদ্ধিমত্তাপূৰ্ণ ব্যৱহাৰে প্ৰাকৃতিক ব্যৱস্থাৰ ওপৰত চাপ কমায় আৰু পুনঃব্যৱহাৰ আৰু পুনঃচক্ৰায়ন প্ৰক্ৰিয়াক উৎসাহিত কৰে।
দায়িত্বশীল উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰে উদ্ভাৱন, খৰচ সঞ্চয়, আৰু দীঘলীয়া অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি অনায়াসে আগবঢ়ায়। লগতে, ন্যায্য সম্পদ বণ্টন নিশ্চিত কৰি সমাজৰ কল্যাণ সাধন হয়, বিশেষকৈ উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে। অধিক ধনী দেশসমূহৰ অতিমাত্ৰা সম্পদ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰিলে দুখীয়া অঞ্চলসমূহৰ ওপৰত পৰিৱেশ আৰু অৰ্থনৈতিক চাপ কমে। এই লক্ষ্যৰ সফল বাস্তৱায়নৰ বাবে চৰকাৰ, ব্যৱসায় আৰু নাগৰিকৰ মাজত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা অত্যাৱশ্যক, যিয়ে সমগ্ৰ বিশ্বক বহনক্ষম আৰু টেকসই ভৱিষ্যৎৰ বাবে একেলগে দায়িত্ববান কৰে।
২। মনুৱে আশ্রম ধৰ্মৰ মাধ্যমেৰে মানৱ জীৱনক কেনেকৈ ভাগ কৰিছে?
উত্তৰঃ মনুৱে মানৱ জীৱনক চাৰিটা আশ্ৰমত বিভক্ত কৰিছিল—(ক) ব্রহ্মচার্য, (খ) গৃহস্থাশ্ৰম, (গ) বানপ্ৰস্থ, আৰু (ঘ) সন্ন্যাস। ব্রহ্মচার্য অৱস্থাত এজন ব্যক্তি শিক্ষা আৰু নৈতিক অনুশাসনত সময় কটায়, শাস্ত্ৰ অধ্যয়ন আৰু ধৰ্মীয় মূল্যবোধ বিকাশ কৰাই মুখ্য লক্ষ্য। দ্বিতীয় পৰ্যায় গৃহস্থাশ্ৰম, য’ত ব্যক্তি সংসাৰ গঠন কৰি সমাজৰ প্ৰতি নিজৰ দায়িত্ব পালন কৰে। তৃতীয় পৰ্যায় বানপ্ৰস্থ, য’ত সংসাৰৰ দায়িত্ব এৰি ধ্যান-ধ্যান আৰু আত্মউন্নয়নত মনোনিবেশ কৰা হয়। চতুৰ্থ আৰু শেষ পৰ্যায় হ’ল সন্ন্যাস, য’ত সকলো কামনা-বাসনা ত্যাগ কৰি মোক্ষৰ সন্ধান কৰা হয়। এই চাৰিটা পৰ্যায়ৰ মূল লক্ষ্য আছিল ব্যক্তি আৰু সমাজ উভয়ৰ জীৱনত ধৰ্ম, অৰ্থ, কাম আৰু মোক্ষৰ সমন্বয় সাধন কৰা।
৩। মনুৱে শূদ্র শ্রেণীক কেনেদৰে গণ্য কৰিছে?
উত্তৰঃ মনুৱে শূদ্রক চতুৰ্থ বর্ণ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। তেওঁৰ মতে শূদ্ৰৰ গুণ-ধৰ্ম সীমিত; সত্ব আৰু ৰজ গুণ খুব কম থাকে আৰু তম গুণ প্ৰধান থাকে। মনুৰ দৃষ্টিত শূদ্ৰৰ ব্যক্তিত্ব শিশুসদৃশ, যি সদায় উচ্চবৰ্ণৰ লোকৰ সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনত নিৰ্ভৰশীল। সেইবাবে শূদ্ৰক সমাজৰ উচ্চ পদত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ অধিকাৰ দিয়া নহয়। শূদ্ৰৰ মুখ্য কৰ্তব্য হ’ল অন্যান্য উচ্চবৰ্ণৰ সেৱা কৰা। তথাপি মনুৱে কৈছে যে শৰীৰৰ দৰে শূদ্ৰেও নিজৰ দায়িত্ব পালন কৰে, সেয়ে তেওঁলোকক হেয় বা তুচ্ছ দৃষ্টিত নোপোৱাটো উচিত। এই দৃষ্টিভংগীৰে শূদ্ৰৰ সমাজত অৱস্থান নিশ্চিত হ’ল যদিও তেওঁলোকৰ ভূমিকা মূলত গৌণ আছিল।
৪। মনুৰ মতে ৰাজাৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হৈছিল আৰু তেওঁৰ কৰ্তব্য কি?
উত্তৰঃ মনুৰ মতে ৰাজাৰ সৃষ্টি আছিল ঐশ্বৰিক কাৰ্য। জনসাধাৰণক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰাৰ উদ্দেশ্যে ঈশ্বৰে ৰাজত্ব প্ৰদান কৰিছিল। ব্রহ্মাই সমাজৰ শান্তি আৰু শৃংখলা ৰক্ষাৰ বাবে ৰজাক সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁক ন্যায় প্ৰদান আৰু দণ্ড বিধানৰ দায়িত্ব দিছিল। মনুৰ দৃষ্টিত ৰজা সাধাৰণ ব্যক্তি নহয়; তেওঁ ইন্দ্ৰ, সূৰ্য, বায়ু আদি গুণৰ সমাহাৰ ৰূপ। ৰাজাৰ মুখ্য কৰ্তব্য হ’ল প্ৰজাৰ ৰক্ষা, ন্যায়বিচাৰ, সমাজকল্যাণমূলক কাৰ্য আৰু শৃংখলা বজাই ৰখা। মনুৰ মতে, যদি ৰজাই নিজৰ কৰ্তব্যত ব্যর্থ হয়, তেন্তে সমাজত বিশৃংখলা আৰু অনিয়ম বৃদ্ধি পায়। ৰজাই সকলোৰে ওপৰত থাকিলেও ধৰ্ম আৰু নৈতিকতা অনুসৰণ কৰা তেওঁৰ বাবে বাধ্যতামূলক।
৫। মনু কেনেকৈ সমাজত বর্ণ গঠন আৰু গতিশীলতাৰ তত্ত্ব আগবঢ়ায়?
উত্তৰঃ মনুৱে সমাজ গঠনত চাৰিটা বৰ্ণ—ব্রাহ্মণ, ক্ষত্রিয়, বৈশ্য আৰু শূদ্ৰ—ৰ পৰিকল্পনা আগবঢ়াইছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে বৰ্ণ নিৰ্ধাৰণ জন্মৰ ওপৰত নহয়, ব্যক্তিৰ অন্তৰ্গত গুণ আৰু আচৰণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। ব্রাহ্মণসকলত জ্ঞান আৰু আধ্যাত্মিক গুণ প্ৰধান, ক্ষত্রিয়সকলে শক্তি আৰু সাহসত উন্নত, বৈশ্যসকল অৰ্থনীতি আৰু ব্যৱসায়ত নিপুণ, আৰু শূদ্ৰসকল সেৱা কাৰ্যত উপযুক্ত। যদিও সমাজ স্তৰিত আছিল, মনুৱে বৰ্ণ পৰিবৰ্তনৰ সম্ভাৱনাক স্বীকাৰ কৰিছিল। উদাহৰণস্বৰূপে, বিশ্বমিত্র ক্ষত্রিয় হ’লেও ব্রাহ্মণত্ব লাভ কৰিছিল। মনুৰ মতে, এই গতিশীলতা সমাজত গুণ আৰু কৰ্মৰ ওপৰত আধাৰিত ন্যায়সঙ্গত ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলে। সেয়েহে জন্মতকৈ বেছি গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল গুণ, চৰিত্ৰ আৰু আচৰণৰ ওপৰত।
Type by - Pankaj Saikia
