Chapter- 21 जय जय महाराष्ट्र माझा (गीत
1. ‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ या गीताचा मुख्य आशय काय आहे?
उत्तर: महाराष्ट्राच्या ऐक्य, सामर्थ्य, अभिमान, परंपरा आणि शौर्याचा गौरव करणे हा या गीताचा मुख्य आशय आहे.
2. गीतात कोणत्या नद्यांचा उल्लेख आहे?
उत्तर: रेवा (नर्मदा), वरदा, कृष्णा, कोयना, भद्रा, गोदावरी, भीमा आणि यमुना या नद्यांचा उल्लेख आहे.
3. ‘एकपणाचे भरती पाणी’ या ओळीत काय अभिप्रेत आहे?
उत्तर: नद्या विविध असल्या तरी त्या महाराष्ट्राच्या मातीला पोसतात — अर्थात एकात्मता, ऐक्य आणि स्नेह यांचे प्रतीक.
4. ‘मातीच्या घागरी’ या शब्दसमूहाचा अर्थ काय?
उत्तर: येथे ‘मातीच्या घागरी’ म्हणजे महाराष्ट्राची सुपीक जमीन, शेतजमीन, तिच्या पोटी साठलेले पाणी व जीवनस्रोत.
5. ‘भीमथडीच्या तट्टांना या’ याचा अर्थ काय?
उत्तर: भीमा नदीच्या काठावरचे प्रदेश समृद्ध व पिकांनी भरलेले आहेत — त्यांना हे पाणी पोषण देते.
6. महाराष्ट्राला आकाशातील गर्जना का भीती नाही?
उत्तर: कारण महाराष्ट्राचे लोक धैर्यवान, पराक्रमी आणि संकटांपुढे स्थिर राहणारे आहेत.
7. ‘अस्मानाच्या सुलतानीला जबाब देती जिभा’ या ओळीचा अर्थ काय?
उत्तर: आकाशातील तुफान, वादळे, संकटे यांना तोंड देण्याची ताकद महाराष्ट्राच्या लोकांमध्ये आहे.
8. सह्याद्रीला ‘सिंह’ का म्हटले आहे?
उत्तर: कारण सह्याद्रीची पर्वतरांग शक्ती, धैर्य, आणि अजिंक्यत्वाचे प्रतीक आहे.
9. ‘शिव शंभू राजा’ कोण आहेत?
उत्तर: छत्रपती शिवाजी महाराज — महाराष्ट्राचे महान स्वराज्यकर्ता.
10. गीतात शिवाजी महाराजांची कोणती प्रतिमा उभी राहते?
उत्तर: सिंह गर्जनेसारखी शक्तिशाली, दऱ्यांत घुमणारा आवाज, सर्वांना प्रेरित करणारी.
11. ‘दरीदरींतून नाद गुंजला’ या ओळीत काय सूचित होते?
उत्तर: महाराष्ट्राचा अभिमान, शिवकालीन पराक्रम आणि धैर्याची परंपरा आजही पर्वतांमध्ये गुंजत आहे.
12. महाराष्ट्राच्या काळ्या छातीवर काय कोरलेले आहे?
उत्तर: अभिमानाची लेणी—अजिंक्य सामर्थ्य, शौर्य आणि परंपरा.
13. पोलादी मनगटे म्हणजे कोण?
उत्तर: महाराष्ट्रातील मेहनती, कष्टाळू, धैर्यवान लोक — ज्यांचे मनगट पोलादासारखे मजबूत आहेत.
14. ‘खेळ जीवघेणी’ या ओळीत कोणता संदेश आहे?
उत्तर: महाराष्ट्रातील योद्धे धोकादायक युद्धातही निडरपणे उतरतात.
15. ‘दारिद्र्याच्या उन्हात शिजला’ याचा अर्थ काय?
उत्तर: महाराष्ट्राचा सामान्य माणूस कठोर परिश्रम, संकटे आणि हालअपेष्टा सहन करत जगतो.
16. ‘निढळाच्या घामाने भिजला’ यात कोणता प्रयत्न व्यक्त होतो?
उत्तर: मेहनत, कष्ट, श्रम—जे महाराष्ट्राच्या विकासाचे खरे आधार आहेत.
17. ‘देशगौरवासाठी झिजला’ याचा अर्थ काय?
उत्तर: महाराष्ट्राचा माणूस स्वतःचे जीवन देशासाठी, राष्ट्राच्या उन्नतीसाठी समर्पित करतो.
18. गीतात महाराष्ट्राची कोणती सर्वात महान परंपरा दर्शवली आहे?
उत्तर: शौर्य, पराक्रम, ऐक्य आणि कष्टाची—ही महाराष्ट्राची चिरंतन परंपरा आहे.
19. या गीतात निसर्गाचा कोणकोणता उल्लेख आहे?
उत्तर: नद्या, पर्वत, धरणे, आकाशातील गर्जना—निसर्गाचं वैभव आणि सामर्थ्य.
20. गीतातील भाषाशैली कशी आहे?
उत्तर: प्रेरणादायी, जाज्वल्य, अभिमानपूर्ण आणि भावनाप्रधान.
21. ‘गर्जा महाराष्ट्र माझा’ या धृवपदात काय भावना आहे?
उत्तर: महाराष्ट्राच्या सामर्थ्याची जाणीव, अभिमान आणि ऐक्याचा जयघोष.
22. कोणाची छाती ‘काळी’ म्हटली आहे आणि का?
उत्तर: सह्याद्री पर्वतरांगांची—कारण त्यांची शिला काळसर आणि भव्य आहे.
23. अभिमानाची लेणी म्हणजे काय?
उत्तर: महाराष्ट्रीय पराक्रम, शिवशाही, गड-दुर्गांची परंपरा.
24. गीतात कोणता ऐतिहासिक संदर्भ आहे?
उत्तर: शिवाजी महाराजांची सिंहगर्जना आणि स्वराज्य स्थापनेचा कालखंड.
25. “दिल्लीचेही तक्त राखितो” याचा अर्थ काय?
उत्तर: महाराष्ट्र देशाच्या सुरक्षेसाठी, स्वाभिमानासाठी आणि केंद्रातील सत्तेच्या संरक्षणासाठी योगदान देतो.
26. महाराष्ट्र देशगौरवासाठी कसा झिजतो?
उत्तर: मेहनत, शौर्य, अर्पणभाव आणि राष्ट्रनिर्मितीच्या कार्यातून.
27. गीतात नद्यांच्या एकत्र येण्याने काय सूचित होते?
उत्तर: महाराष्ट्राच्या विविध प्रदेशांची एकात्मता.
28. या गीतात पर्वत आणि नद्या का वापरल्या आहेत?
उत्तर: महाराष्ट्राचे भूवैभव आणि ताकद प्रकटीत करण्यासाठी.
29. ‘खेळ जीवघेणी’ कोणत्या प्रसंगी व्यक्त केली आहे?
उत्तर: युद्ध, संकट, आणि शौर्यप्रसंगी योद्ध्यांच्या धैर्याचे वर्णन करताना.
30. या गीताचा संपूर्ण सार काय आहे?
उत्तर: महाराष्ट्राची निसर्गसंपदा, ऐक्य, परंपरा, शौर्य, मेहनत आणि राष्ट्रीय अभिमान यांचे गौरवदर्शन.
