chapter 6 -
ইতিহাস লিখনত সময় গণনা,উৎস আৰু ভাৰতবৰ্ষ
অনুশীলনী-১
১. তলৰ প্রশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া—
(ক) শংকৰদেৱৰ জন্মৰ চনৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা বর্ষপঞ্জিখনক কি বুলি জনা যায়?
উত্তৰ: শঙ্কৰদেৱৰ জন্মৰ চনৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা বর্ষপঞ্জিখনক শঙ্কৰাব্দ বুলি জনা যায়।
(খ) ভাস্কৰাব্দ আৰম্ভণি কোনজন ৰজাৰ ৰাজাভিষেকৰ বছৰৰ পৰা হৈছে?
উত্তৰ: ভাস্কৰাব্দ আৰম্ভণি ভাস্কৰ বর্মণৰ ৰাজাভিষেকৰ বছৰৰ পৰা হৈছে।
(গ) মুছলমানসকলৰ পৰম্পৰাগত বর্ষপঞ্জিখনৰ নাম কি?
উত্তৰ: মুছলমানসকলৰ পৰম্পৰাগত বর্ষপঞ্জিখনৰ নাম হিজৰি বা ইসলামি চান্দ্ৰ পঞ্জিকা।
(ঘ) গ্রেগৰিয়ান পঞ্জিকাৰ আৰম্ভণিৰ বছৰটো কোনজন বিশেষ ব্যক্তিৰ জন্মৰ পৰা গণনা কৰা হয়?
উত্তৰ: গ্রেগৰিয়ান পঞ্জিকাৰ আৰম্ভণিৰ বছৰটো যীচু খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ পৰা গণনা কৰা হয়।
(ঙ) এক দশক বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ: এক দশক বুলিলে ১০ বছৰৰ সময়কাল বুজা।
(চ) ১০০০ বছৰৰ একেলগে বুজাবলৈ কোনটো শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়?
উত্তৰ: ১০০০ বছৰৰ সময়কালক সহস্ৰাব্দ বুলি কোৱা হয়।
২. ইতিহাস আৰু কাহিনীৰ মাজত কি পাৰ্থক্য আছে?
উত্তৰ: ইতিহাস হৈছে তথ্য, দলিল-দস্তাবেজ, প্ৰমাণ ইত্যাদিৰ ওপৰত আধাৰিত সত্য ঘটনা। কাহিনী কল্পনাভিত্তিক আৰু সাহিত্যমূলক, য’ত প্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন নাথাকে।
৩. ইতিহাস লিখনৰ ক্ষেত্ৰত সবাতোকৈ গুৰুত্বপূর্ণ উপাদান কি?
উত্তৰ: ইতিহাস লিখনৰ ক্ষেত্ৰত সবাতোকৈ গুৰুত্বপূর্ণ উপাদান হৈছে ইতিহাসিক উৎস—যেনে শিলালিপি, দলিল, মুদ্রা, সাহিত্য আদি।
অনুশীলনী-২
১. তলৰ প্রশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া—
(ক) ইতিহাস অধ্যয়নৰ উৎস বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ: ইতিহাস অধ্যয়নৰ উৎস বুলিলে বুজা হয় সেইবোৰ সামগ্ৰী বা তথ্য যাৰ সহায়ত অতীতৰ ঘটনা জানিব পৰা যায়।
(খ) ইতিহাস অধ্যয়নৰ দুবিধ উৎসৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: ১. প্ৰাথমিক উৎস (Primary Sources)
২. দ্বিতীয়ক উৎস (Secondary Sources)
(গ) এপিগ্ৰাফিষ্টসকলে কিহৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰে?
উত্তৰ: এপিগ্ৰাফিষ্টসকলে শিলালিপি, খোদিত লেখা, প্ৰাচীন লিপি আদিৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰে।
(ঘ) জীৱাশ্মৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰা লোকসকলক কি বুলি জনা যায়?
উত্তৰ: জীৱাশ্মৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰা লোকসকলক জীৱাশ্মবিদ (Paleontologist) বুলি জনা যায়।
(ঙ) নৃতত্ত্ববিদসকলে কোনবোৰ বিষয় অধ্যয়ন কৰে?
উত্তৰ: নৃতত্ত্ববিদসকলে মানুহৰ জীৱনধাৰা, কৃষ্টি-সংস্কৃতি, ধৰ্ম, সামাজিক আচাৰ, পৰম্পৰা আদি অধ্যয়ন কৰে।
২. ইতিহাসবিদসকলে উৎসসমূহৰ সত্যতা কিদৰে নিৰূপণ কৰে?
উত্তৰ: ইতিহাসবিদসকলে উৎসসমূহৰ সত্যতা বিশ্লেষণ, তুলনা, আৰু যাচাইৰ মাধ্যমে নিৰূপণ কৰে। তেওঁলোকে বিভিন্ন উৎস পৰীক্ষা কৰি সঠিক তথ্য নিৰ্ধাৰণ কৰে।
৩. ইতিহাস লিখনত আন আন বিষয়ৰ ভূমিকা বর্ণনা কৰা।
উত্তৰ: ইতিহাস লিখনত ভূগোল, নৃতত্ত্ব, সমাজবিদ্যা, সাহিত্য, বিজ্ঞান, অৰ্থনীতি আদিৰ বিশেষ ভূমিকা আছে। এইবোৰ বিষয় অতীত ঘটনা বুজিবলৈ সহায় কৰে।
অনুশীলনী-৩
১. তলৰ প্রশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া—
(ক) সপ্তসিন্ধু বুলিলে ভাৰত উপমহাদেশৰ কোনটো অঞ্চলক বুজোৱা হৈছিল?
উত্তৰ: সপ্তসিন্ধু বুলিলে সিন্ধু নদীৰ উপত্যকা অঞ্চল, অৰ্থাৎ আজিৰ পাকিস্তান অঞ্চলক বুজোৱা হৈছিল।
(খ) ভাৰত উপমহাদেশ বুলিলে বৰ্তমান কোনটো অঞ্চলক বুজায়?
উত্তৰ: ভাৰত উপমহাদেশ বুলিলে বৰ্তমান ভাৰত, বাংলাদেশ, পাকিস্তান, নেপাল, ভুটান, শ্রীলংকা আৰু মলদ্বীপক বুজায়।
(গ) অশোকে ভাৰতক বুজাবলৈ শিলালিপিত কোনটো শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল?
উত্তৰ: অশোকে শিলালিপিত ভাৰতক “জম্বুদ্বীপ” বুলি উল্লেখ কৰিছিল।
(ঘ) প্ৰাচীন গ্ৰীকসকলে ভাৰতক বুজাবলৈ কি শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল?
উত্তৰ: প্ৰাচীন গ্ৰীকসকলে ভাৰতক “ইণ্ডিকা (Indika)” বুলি ক’তেন।
(ঙ) প্ৰাচীন চীনাসকলে ভাৰতক কি বুলি কৈছিল?
উত্তৰ: প্ৰাচীন চীনাসকলে ভাৰতক তেনচুক (Tianzhu) বুলি কৈছিল।
(চ) ভাৰতৰ কোনটো অঞ্চলক ‘ভাৰতম’ বুলি কোৱা হৈছিল?
উত্তৰ: ভাৰতৰ উত্তৰ-পশ্চিম অঞ্চলক ‘ভাৰতম’ বা ‘ভাৰতবৰ্ষ’ বুলি কোৱা হৈছিল।
২. “ভাৰত” শব্দটো কিদৰে আহিল বর্ণনা কৰা।
উত্তৰ: “ভাৰত” নামটো প্ৰাচীন ৰজা ভৰতৰ নামৰ পৰা আহিছে। তেওঁ ইক্ষ্বাকু বংশৰ ৰাজা আছিল আৰু তেওঁৰ শাসিত অঞ্চলকেই ‘ভাৰতবৰ্ষ’ বুলি কোৱা হৈছিল।
৩. “ইণ্ডিয়া” নামটোৰ উৎপত্তি বর্ণনা কৰা।
উত্তৰ: “ইণ্ডিয়া” শব্দটোৰ উৎস সিন্ধু নদ। গ্ৰীকে “সিন্ধু”ক “ইণ্ডোস” বুলি উচ্চাৰণ কৰিছিল, যাৰ পৰা ৰোমানসকলে “India” নামটো প্ৰয়োগ কৰে।
OLD
পাঠ ৬
পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভূ-অৱয়ব
(১) তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ চমুকৈ লিখা-
(ক) প্ৰধান ভূ-অৱয়ব কেইটা আৰু কি কি?
উত্তৰঃ প্ৰধান ভূ-অৱয়ব চাৰিটা। আৰু সেইকেইটা হ'ল- পৰ্বত, পাহাৰ, মালভূমি আৰু সমভূমি।
(খ) পৰ্বত আৰু মালভূমিৰ মাজত পাৰ্থক্য় কি কি?
উত্তৰঃ পৰ্বত আৰু মালভূমিৰ মাজত পাৰ্থক্য় হ'ল-
পৰ্বতৰ থিয় শিখৰ থাকে। আনহাতে মালভূমিৰ শিখৰৰ পৰিৱৰ্তে এপৰভাগ বহল আৰু সমতল।
(গ) উৎপত্তিৰ ফালৰ পৰা পৰ্বত-পাহাৰক কি কি ভাগত ভাগ কৰা হয়?
উত্তৰঃ উৎপত্তিৰ ফালৰ পৰা পৰ্বত-পাহাৰক তিনিটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে- আগ্নেয় পৰ্বত, ভংগিল পৰ্বত আৰু স্তূপ পৰ্বত।
(ঘ) পৰ্বত-পাহাৰ মানুহৰ কি কি কামত আহে?
উত্তৰঃ পৰ্বত পাহাৰত থকা খনিজ সম্পদ মানুহে বিভিন্ন কামত খটুৱাইছে। পৰ্বত-পাহাৰৰৰ মাটিবোৰ কিছুমান খেতিৰ বাবে উপযোগী। পৰ্বত-পাহাৰত বিভিন্ন ধৰণৰ ঔষধি উদ্ভিদ পোৱা যায়।
(ঙ) সমভূমি কেনেকৈ গঠন হয়?
উত্তৰঃ নৈ, জান-জুৰিৰ বোৱতী পানীয়ে উচ্চ ভূমিৰ পৰা শিল, বালি, মাটি আদি উটুৱাই আনি নিম্নভূমি অঞ্চলত জমা কৰাৰ ফলত উচ্চ ভূমি ক্ষয়প্ৰাপ্ত হৈ সমভূমিৰ গঠন হয়।
(চ) নদী উপত্য়কা কিয় ঘন জনবসতিপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ নদী উপত্য়কাত পানী সহজলভ্য় হোৱাৰ বাবে এই অঞ্চল ঘন জনবসতিপূৰ্ণ।
(ছ) পাৰ্বত্য় অঞ্চলসমূহত কিয় জনবসতি সেৰেঙা?
উত্তৰঃ এই অঞ্চলত পানী সহজলভ্য় নোহাৱাৰ বাবে মানুহে দূৰ-দূৰণিৰ পৰা পানী সংগ্ৰহ কৰিব লগীয়া হয়। তাৰোপৰি ইয়াত বাস কৰা লোকৰ জীৱন-যাপনৰ উপায় সীমিত হোৱাৰ বাবে এই অঞ্চলত জনবসতি সেৰেঙা।
(২) শুদ্ধটোত শুদ্ধ চিন দিয়া-
(ক) পাহাৰতকৈ পৰ্বত বেলেগ হোৱাৰ মূল কাৰণ হ'ল-
(১) উচ্চতা (২) ঢাল (৩) গঠন প্ৰক্ৰিয়া
উত্তৰঃ উচ্চতা।
(খ) হিমবাহ থকা স্থান হ'ল-
(১) সমভূমি (২) পৰ্বত (৩) মৰুভূমি
উত্তৰঃ পৰ্বত।
(গ) দাক্ষিণাত্য মালভূমিৰ অৱস্থান-
(১) চীনত (২) নেপালত (৩) ভাৰতবৰ্ষত
উত্তৰঃ ভাৰতবৰ্ষত।
(৩) খালী ঠাই পূৰ কৰা-
(ক) ৰ'দ, বতাহ, বৰষুণ আদিৰ ফলত ভূ-আকৃতিৰ পৰিৱৰ্তন হ'লে তাক বাহ্য়িক প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা পৰিবৰ্তন হোৱা বুলি কোৱা হ'ব
(খ) হিমালয় আৰু আল্পচ একোখন ভংগিল পৰ্বত।
(গ) মালভূমিসমূহ সাধাৰণতে খনিজ সম্পদত চহকী।
(ঘ) সমভূমি অঞ্চলত যাতায়ত ব্য়ৱস্থা অতি সহজসাধ্য়।
(ঙ) বোৱতী পানীৰ সোঁতে সমভূমিৰ সৃষ্টিত বিশেষ ভূমিকা লয়।
(৫) মানুহে পৰ্বত-পাহাৰ, গছ-গছনি, শিল-মাটি আদি অপৰিকল্পিতভৱে কাটি থাকিলে এদিন আমাৰ কি কি অসুবিধা হ'ব পাৰে, পাঠৰ আধাৰত এটি টোকা লিখা-
উত্তৰঃভূচিত্ৰাৱলী চাই হিমালয় পৰ্বতৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা কেইখনমান নৈৰ নাম গংগা, যমুনা ব্ৰহ্মপুত্ৰ, সিন্ধু, ৰাবী ।
Last Update by Dipawali Bora (02.05.2022)
Check by - Mukesh Borah
-------------------------------
বেলেগ ধৰণৰ প্ৰশ্ন উত্তৰ পাবলৈ এই লিংক টোত ক্লিক কৰক
Click Here Might Learn
-------------------------------
Post Id: DABP000789
