చాప్టర్ 1
1. ఏ కణాంగాన్ని "కణం యొక్క శక్తి కేంద్రం" అని పిలుస్తారు?
ఎ. న్యూక్లియస్
బి. ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం
సి. మైటోకాండ్రియన్
డి. గొల్గి ఉపకరణం
సమాధానం:సరైన జవాబు: (సి) మైటోకాండ్రియన్
వివరణ: మైటోకాండ్రియాను "పవర్‌హౌస్ ఆఫ్ ద సెల్" అని పిలుస్తారు. ఇది ఆహారంలో నుండి శక్తిని పొందుతూ దానిని ATP (Adenosine Triphosphate) రూపంలో నిల్వ చేస్తుంది. ATPనే కణం అన్ని జీవక్రియల కోసం శక్తి మూలంగా వినియోగిస్తుంది.
2. కణాలను పరిశీలించడానికి కింది పరికరాలలో ఏది ఉపయోగించవచ్చు?
A. బేరోమీటర్
బి. మైక్రోస్కోప్
సి. పెరిస్కోప్
డి. టెలిస్కోప్
సమాధానం: సరైన జవాబు: (B) మైక్రోస్కోప్
వివరణ: కంటికి కనిపించని చిన్న చిన్న కణాలను స్పష్టంగా గమనించడానికి మైక్రోస్కోప్ ఉపయోగిస్తారు. ఇది ప్రత్యేక ఆప్టికల్ లెన్స్‌ల సాయంతో వస్తువులను వందల నుంచి వేల రెట్లు పెద్దవిగా చూపిస్తుంది. కణ నిర్మాణం, కణాంగాలు మొదలైనవి మైక్రోస్కోప్ సహాయంతో పరిశీలించవచ్చు.
3. కింది శాస్త్రవేత్తలలో ఎవరు కార్క్ ముక్కలలో కణాలను కనుగొన్నారు?
ఎ. లూయిస్ పాశ్చర్
బి. ఆంటోనీ వాన్ లీవెన్‌హోక్
సి. కార్ల్ లిన్నెయస్
డి. రాబర్ట్ హుక్
సమాధానం: సరైన జవాబు: (డి) రాబర్ట్ హుక్
వివరణ: 1665లో రాబర్ట్ హుక్ కార్క్ యొక్క పలచని ముక్కలను తన స్వీయ నిర్మిత సూక్ష్మదర్శిని ద్వారా పరిశీలించాడు. అందులో చిన్న పెట్టెల్లాంటి ఆకృతులను గమనించి వాటిని "సెల్స్" లేదా "కణాలు" అని పిలిచాడు. ఇవే కణం అనే పదానికి ఆరంభం అయ్యాయి.
4. కింది వాటిలో ఏది లిపిడ్‌లను సంశ్లేషణ చేస్తుంది?
ఎ. స్మూత్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం
బి. రఫ్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం
సి. గొల్గి ఉపకరణం
డి. లైసోజోమ్
సమాధానం: (ఎ) స్మూత్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం
వివరణ: కణంలో స్మూత్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం (SER) లిపిడ్‌లు, కొవ్వు ఆమ్లాలు మరియు స్టెరాయిడ్‌ల తయారీలో ముఖ్యపాత్ర వహిస్తుంది. ఇక రఫ్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం (RER) రైబోజోమ్‌ల సాయంతో ప్రోటీన్‌ల నిర్మాణంలో సహాయపడుతుంది.
5. ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం గురించి కింది ప్రకటనలలో ఏది తప్పు?
ఎ. ఇది లిపిడ్ సంశ్లేషణలో పాల్గొంటుంది.
బి. ఇది రైబోజోమ్ సంశ్లేషణలో పాల్గొంటుంది.
సి. ఇది సెల్ యొక్క పోస్టాఫీసు.
D. రసాయనాలను నిర్విషీకరణ చేయడంలో పాల్గొంటుంది.
జవాబు: (సి) ఇది సెల్ యొక్క పోస్టాఫీసు
వివరణ: కణంలో పదార్థాల ప్యాకేజింగ్, ప్రాసెసింగ్ మరియు రవాణా పనులు గొల్గి ఉపకరణం ద్వారా జరుగుతాయి కాబట్టి దానినే "సెల్ యొక్క పోస్టాఫీసు" అంటారు.
స్మూత్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం (SER) లిపిడ్ సంశ్లేషణ మరియు హానికర రసాయనాల నిర్విషీకరణలో సహాయపడుతుంది.
రఫ్ ఎండోప్లాస్మిక్ రెటిక్యులం (RER) రైబోజోమ్‌ల సహాయంతో ప్రోటీన్‌ల నిర్మాణం చేస్తుంది, కానీ రైబోజోమ్‌లను తయారు చేయదు.
6. కింది వాటిలో లైసోజోమ్‌ల విధి కానిది ఏది?
ఎ. ఆహార కణాలను విచ్ఛిన్నం చేయడం.
బి. వ్యాధికారకాల నుండి రక్షణ.
సి. కిరణజన్య సంయోగక్రియను నిర్వహించండి.
D. అరిగిపోయిన కణాలను జీర్ణం చేస్తుంది.
సమాధానం: (సి) కిరణజన్య సంయోగక్రియ నిర్వహించడం
వివరణ: లైసోజోమ్‌లు కణంలోని జీర్ణక్రియ ఎంజైమ్‌లను కలిగి ఉంటాయి. ఇవి ఆహార కణాలను విచ్ఛిన్నం చేయడంలో, కణంలోకి వచ్చిన వ్యాధికారకాలను నాశనం చేయడంలో, అలాగే పాతబడిన లేదా దెబ్బతిన్న కణ భాగాలను జీర్ణం చేయడంలో సహాయపడతాయి. ఈ కారణంగా వీటిని "ఆత్మహత్య సంచులు" అని కూడా పిలుస్తారు. కానీ, కిరణజన్య సంయోగక్రియ (ఫోటోసింథసిస్) లైసోజోమ్‌ల పని కాదు.
7. నిశ్చితం (A): తల్లిదండ్రుల నుండి సంతానానికి లక్షణాలను బదిలీ చేయడానికి క్రోమోజోములు బాధ్యత వహిస్తాయి.
కారణం (R): కేంద్రకంలో క్రోమోజోములు ఉంటాయి.
A. A మరియు R రెండూ నిజం మరియు R అనేది A కి సరైన వివరణ.
బి. ఎ నిజం కానీ ఆర్ తప్పు
C. A తప్పు కానీ R నిజం
D. A మరియు R రెండూ నిజం కానీ R అనేది A కి సరైన వివరణ కాదు.
సమాధానం: (D) A మరియు R రెండూ నిజం కానీ R, Aకి సరైన వివరణ కాదు.
వివరణ: క్రోమోజోమ్‌లు తల్లిదండ్రుల నుంచి సంతానానికి లక్షణాలను బదిలీ చేసే వారసత్వ వాహకాలు. ఇవి జన్యువులను (genes) కలిగి ఉంటాయి. అవి నిజంగానే కేంద్రకంలో ఉంటాయి, కానీ అవి అక్కడ ఉండడమే వారసత్వ బదిలీకి కారణం కాదు. వారసత్వ లక్షణాలు జన్యు పదార్థం (DNA) ద్వారా సంకేతీకరించబడతాయి. అందువల్ల A మరియు R రెండూ సరైనవి అయినప్పటికీ, R అనేది Aకి నేరుగా సరైన వివరణ కాదు.
8. కింది వాటిలో ఏ కణాన్ని అన్‌ఎయిడెడ్ కంటితో చూడవచ్చు?
ఎ. కోడి గుడ్డు
బి. ఎర్ర రక్త కణం
సి. స్పెర్మ్ సెల్
డి. నాడీ కణం
సమాధానం: (ఎ) కోడి గుడ్డు
వివరణ: చాలా కణాలు పరిమాణంలో సూక్ష్మంగా ఉండి కంటికి కనిపించవు, వాటిని చూడటానికి సూక్ష్మదర్శిని అవసరం. అయితే కొన్ని కణాలు ఎంతో పెద్దవిగా ఉంటాయి కాబట్టి సహాయ పరికరాల్లేకుండానే కనపడతాయి. కోడి గుడ్డు ఒకే కణం అయినప్పటికీ, దాని పరిమాణం చాలా ఎక్కువగా ఉండటంతో మనం దానిని కంటితో చూడగలుగుతాం.
9. కణ త్వచం మరియు కేంద్రకం మధ్య ఉండే ద్రవాన్ని ఇలా పిలుస్తారు
ఎ. సైటోప్లాజం
బి. న్యూక్లియోప్లాజం
సి. ప్రోటోప్లాజం
డి. సీరం
సమాధానం: (ఎ) సైటోప్లాజం
వివరణ: కణ త్వచం (Cell membrane) మరియు కేంద్రక త్వచం (Nuclear membrane) మధ్య విస్తరించి ఉండే జెల్లీ తరహా ద్రవం సైటోప్లాజం. ఇందులోనే అన్ని కణాంగాలు (Organelles) ఉంటాయి. కణంలో జరిగే ప్రధాన జీవక్రియలు (Metabolic activities) ఎక్కువగా ఇక్కడే జరుగుతాయి.
10. సరైన ప్రకటన(లు) ఎంచుకోండి:
(i) రైబోజోములు క్రోమోజోమ్‌లపై ఉంటాయి.
(ii) కణం కేంద్రకంలో ఉంటుంది.
(iii) క్లోరోప్లాస్ట్‌లు న్యూక్లియోలస్‌లో ఉంటాయి.
(iv) కణ త్వచం కణాన్ని చుట్టుముడుతుంది.
ఎ. (i), (ii) మరియు (iii)
బి. (i) మరియు (ii)
సి. (iii) మరియు (iv)
డి. (iv) మాత్రమే
సమాధానం: (డి) (iv) మాత్రమే
వివరణ: రైబోజోములు క్రోమోజోమ్‌లపై ఉండవు; అవి RERకి అంటుకుని లేదా సైటోప్లాజంలో స్వేచ్ఛగా తేలుతూ ఉంటాయి.
కణం కేంద్రకంలో ఉండదు, కానీ కేంద్రకం కణంలో భాగంగా ఉంటుంది.
క్లోరోప్లాస్ట్‌లు న్యూక్లియోలస్‌లో కాకుండా మొక్క కణాల సైటోప్లాజంలో ఉంటాయి.
కణ త్వచం మాత్రం కణాన్ని చుట్టుముడుతూ దానికి రక్షణ మరియు ఆకారం ఇస్తుంది. అందువల్ల (iv) మాత్రమే సరైనది.
11. నేను రెండు పొరల కణ అవయవాన్ని. నేను ATP అనే శక్తితో కూడిన అణువులను ఉత్పత్తి చేస్తాను. నాకు నా స్వంత జన్యు పదార్థం ఉంది. నేను ఎవరు?
A. కణ త్వచం
బి. ప్లాస్టిడ్
సి. న్యూక్లియస్
డి. మైటోకాండ్రియన్
సమాధానం:(D) మైటోకాండ్రియన్
వివరణ: మైటోకాండ్రియం అనేది సైటోప్లాజంలో ఉండే రెండు పొరలతో కూడిన కణాంగం. దీనిలో స్వంత జన్యు పదార్థం (DNA) మరియు రైబోజోములు ఉంటాయి. ఇది ATP (Adenosine Triphosphate) అనే శక్తి అణువులను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. కణానికి అవసరమైన శక్తి ఇక్కడే ఉత్పత్తి అవుతుంది కాబట్టి దీన్ని “సెల్ యొక్క పవర్‌హౌస్” అని అంటారు.
12. కింది వాటిలో కణంలోని నిర్జీవ భాగం ఏది?
A. కణ త్వచం
బి. సైటోప్లాజం
సి. మైటోకాండ్రియన్
D. సెల్ గోడ
సమాధానం:(D) కణ గోడ
వివరణ: మొక్క కణాల్లో ఉండే కణ గోడ జీవక్రియలో పాల్గొనదు కాబట్టి ఇది నిర్జీవ భాగంగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది కణానికి ఆకారం, దృఢత్వం మరియు రక్షణను ఇస్తుంది. కణ త్వచం, సైటోప్లాజం, మైటోకాండ్రియా ఇవన్నీ జీవక్రియల్లో క్రియాశీలంగా పాల్గొనే జీవ భాగాలు కాగా, కణ గోడ మాత్రం నిర్మాణాత్మక సహాయం మాత్రమే అందిస్తుంది.
13. సూడోపాడియా అంటే ఏమిటి?
A. అమీబా యొక్క వాక్యూల్
బి. అమీబా యొక్క తప్పుడు పాదాలు
సి. అమీబా గుండె
డి. అమీబా కన్ను
సమాధానం: (B) అమీబా యొక్క తప్పుడు పాదాలు
వివరణ: అమీబాకు శాశ్వతమైన ఆకారం ఉండదు. దాని శరీరంలో నుంచి బయటకు వచ్చే తాత్కాలిక పొడిగింపులను సూడోపోడియా (తప్పుడు పాదాలు) అంటారు. వీటి సహాయంతో అమీబా కదలుతుంది మరియు ఆహారాన్ని పట్టుకుంటుంది. కాబట్టి సూడోపోడియా అమీబా చలనానికి మరియు ఆహార గ్రహణానికి ప్రధానంగా ఉపయోగపడతాయి.
14. కింది ఎంపికల ఆధారంగా, మొక్క కణం జంతు కణం నుండి ఎలా భిన్నంగా ఉంటుంది?
A. కణ గోడ
బి. ఎ మరియు బి రెండూ
సి. మైటోకాండ్రియన్
డి. క్లోరోప్లాస్ట్
సమాధానం: (B) ఎ మరియు డి రెండూ
వివరణ: మొక్క కణానికి జంతు కణంలో లేని రెండు ముఖ్యమైన లక్షణాలు ఉంటాయి —
-
కణ గోడ: ఇది కణ త్వచం బయట ఉండే గట్టి పొర. ఇది కణానికి ఆకారం, బలం మరియు రక్షణను ఇస్తుంది.
-
క్లోరోప్లాస్ట్‌లు: ఇవి ఆకుపచ్చ వర్ణద్రవ్యం క్లోరోఫిల్‌ను కలిగి ఉంటాయి. వీటి సహాయంతో మొక్కలు కిరణజన్య సంయోగక్రియ (Photosynthesis) జరిపి ఆహారం తయారు చేస్తాయి.
మైటోకాండ్రియా మాత్రం మొక్కలు మరియు జంతువుల రెండింటిలోనూ ఉంటుంది.
15. ఇచ్చిన స్టేట్‌మెంట్‌ల ఆధారంగా, సరైన ఎంపికను ఎంచుకోండి.
ప్రకటన 1: అమీబా మరియు తెల్లరక్త కణాలు చలనానికి సూడోపాడియాను ఉపయోగిస్తాయి.
ప్రకటన 2: అమీబా మరియు తెల్లరక్త కణాలు రెండూ స్వతంత్రంగా జీవించగలవు.
ప్రకటన 3: అమీబా మరియు తెల్లరక్త కణాలు వాటి ఆకారాలను మార్చుకోగలవు.
ప్రకటన 4: అమీబా మరియు తెల్లరక్త కణాలు కణ త్వచాన్ని కలిగి ఉంటాయి.
జ. ప్రకటన 3 తప్పు.
బి. స్టేట్‌మెంట్ 1 మరియు 2 తప్పు.
సి. స్టేట్‌మెంట్ 1, 2, 3 మరియు 4 తప్పు.
డి. స్టేట్‌మెంట్ 4 తప్పు
సమాధానం:(B) ప్రకటన 1 మరియు 2 తప్పు
వివరణ: అమీబా మరియు తెల్ల రక్తకణాలు రెండూ కణ త్వచాన్ని కలిగి ఉంటాయి మరియు తమ ఆకారాలను మార్చుకోగలవు. అమీబా సూడోపోడియాను చలనం మరియు ఆహారం పట్టుకోవడానికి ఉపయోగిస్తుంది, కానీ తెల్లరక్త కణాలు సూడోపోడియాను ప్రధానంగా రోగకారకాలను మింగడానికి (ఫాగోసైటోసిస్) ఉపయోగిస్తాయి. కాబట్టి రెండింటిలోనూ సూడోపోడియా విధానం పూర్తిగా ఒకేలా కాదు. అలాగే, అమీబా ఒక స్వతంత్ర ఏకకణ జీవి కాగా, తెల్లరక్త కణాలు శరీరంలో భాగంగా ఉంటాయి, స్వతంత్రంగా జీవించలేవు.
16. మీ తండ్రికి గోధుమ రంగు కళ్ళు ఉంటే, మీకు కూడా గోధుమ రంగు కళ్ళు ఉండవచ్చు. మీ తల్లికి గిరజాల జుట్టు ఉంటే, మీకు కూడా గిరజాల జుట్టు ఉండవచ్చు. ఈ లక్షణాల బదిలీ ______ బదిలీ కారణంగా జరుగుతుంది.
ఎ. మైటోకాండ్రియా
బి. లైసోజోములు
C. క్లోరోప్లాస్ట్‌లు
డి. క్రోమోజోములు
సమాధానం: (డి) క్రోమోజోములు
వివరణ: కేంద్రకంలో క్రోమాటిన్ అనే దారంలాంటి పదార్థం ఉంటుంది. క్రోమోజోములు ఆ క్రోమాటిన్ సాంద్రరూపం. కణవిభజన సమయంలో క్రోమోజోములు జన్యువులను మోసుకెళ్లి, తల్లిదండ్రుల నుండి సంతానానికి లక్షణాలను వారసత్వంగా బదిలీ చేస్తాయి.
17. జంతు కణంలో, కింది వాటిలో ఏ కణాంగం దాని స్వంత DNA కలిగి ఉంటుంది?
ఎ. క్లోరోప్లాస్ట్
బి. క్రోమోప్లాస్ట్
సి. ల్యూకోప్లాస్ట్
డి. మైటోకాండ్రియా
సమాధానం:(డి) మైటోకాండ్రియా
వివరణ: మైటోకాండ్రియాను కణశక్తి గృహం (Powerhouse of the cell) అని అంటారు. ఇది స్వంత DNA మరియు రైబోజోమ్‌లను కలిగి ఉండి, కొన్ని ప్రోటీన్లను తాను తయారు చేసుకోగలదు. కాబట్టి ఇది సెమీ-అటానమస్ ఆర్గానెల్‌గా పరిగణించబడుతుంది. ప్లాస్టిడ్‌లు (క్లోరోప్లాస్ట్, క్రోమోప్లాస్ట్, ల్యూకోప్లాస్ట్) మొక్కల కణాలలో మాత్రమే ఉంటాయి, జంతు కణాల్లో ఉండవు.
18. కణంలోని "ఆత్మహత్య సంచి" అని పిలువబడే అవయవము ఏది?
A. గొల్గి ఉపకరణం
బి. ప్లాస్టిడ్స్
సి. లైసోజోములు
డి. మైటోకాండ్రియా
సమాధానం:(C) లైసోజోములు
వివరణ: లైసోజోములు జీర్ణక ఎంజైమ్‌లను కలిగి ఉండే చిన్న సంచులు. వీటి సహాయంతో కణంలోని పాడైన లేదా పనికిరాని భాగాలను కరిగించి తొలగిస్తాయి. అవసరమైనప్పుడు మొత్తం కణాన్నే కరిగించగలవు కాబట్టి వీటిని "కణ ఆత్మహత్య సంచులు" (Suicidal bags of the cell) అని పిలుస్తారు.
19. మెరుగైన పరిశీలన కోసం సెల్యులార్ భాగాలకు రంగులు వేసే సాంకేతికతను ఇలా పిలుస్తారు:\
ఎ. రంగు వేయడం
బి. పిగ్మెంటింగ్
సి. స్టెయినింగ్
డి. కలరింగ్
సమాధానం: (సి) స్టెయినింగ్
వివరణ: స్టెయినింగ్‌లో ప్రత్యేక డైలు కణానికి లేదా కణాంగాలకు దాళించి కాన్‌ట్రాస్ట్‌ను పెంచుతారు, అందువల్ల సూక్ష్మదర్శినిలో కేంద్రకం, కణ గోడ వంటి భాగాలు స్పష్టంగా తేడా పడతాయి. ఉదాహరణకు మెథిలీన్ బ్లూ కేంద్రకాన్ని, সাফ্ৰানিন কణ గోడను బాగా ఉట్టిపడేలా చేస్తాయి.
Answer by Mrinmoee
