చాప్టర్ 2


వ్యాయామ ప్రశ్నలు

1. ఖాళీలను పూరించండి.

(ఎ) సూక్ష్మజీవులను ____________ సహాయంతో చూడవచ్చు.

సమాధానం: a)  సూక్ష్మదర్శిని

(బి) నీలి-ఆకుపచ్చ శైవలాలు గాలి నుండి నేరుగా __________ ని స్థిరీకరిస్తాయి మరియు నేల యొక్క సారాన్ని పెంచుతాయి.

సమాధానం:  b)  నత్రజని

(సి) ఆల్కహాల్ __________ సహాయంతో ఉత్పత్తి అవుతుంది.

సమాధానం: c)  ఈస్ట్

(డి) కలరా __________ వల్ల వస్తుంది.

సమాధానం: d)  బాక్టీరియా- విబ్రియో కలరా


2. సరైన సమాధానాన్ని గుర్తించండి.

(ఎ) ఈస్ట్‌ను ఉత్పత్తిలో ఉపయోగిస్తారు

(i) చక్కెర (ii) ఆల్కహాల్ (iii) హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లం (iv) ఆక్సిజన్

సమాధానం:  సమాధానం: ఎ) (ii) ఆల్కహాల్

(బి) కిందిది యాంటీబయాటిక్

(i) సోడియం బైకార్బోనేట్ (ii) స్ట్రెప్టోమైసిన్ (iii) ఆల్కహాల్ (iv) ఈస్ట్

సమాధానం: బి) (ii) స్ట్రెప్టోమైసిన్ 

(సి) మలేరియా కారక ప్రోటోజోవాన్ యొక్క వాహకం

(i) ఆడ అనాఫిలిస్ దోమ (ii) బొద్దింక (iii) ఇంటి ఈగ (iv) సీతాకోకచిలుక

సమాధానం: సి) (i) ఆడ అనాఫిలిస్ దోమ

(డి) అంటు వ్యాధుల యొక్క అత్యంత సాధారణ వాహకం

(i) చీమ (ii) ఇంటి ఈగ (iii) డ్రాగన్‌ఫ్లై (iv) సాలీడు

సమాధానం: d) (ii) ఇంటి ఈగ

(ఇ) బ్రెడ్ లేదా ఇడ్లీ పిండి పైకి రావడానికి కారణం

(i) వేడి చేయడం (ii) గ్రైండింగ్ (iii) ఈస్ట్ కణాల పెరుగుదల (iv) పిసికి కలుపుట

సమాధానం: e) (iii) ఈస్ట్ కణాల పెరుగుదల

(f) చక్కెరను ఆల్కహాల్‌గా మార్చే ప్రక్రియను ఇలా పిలుస్తారు

(i) నైట్రోజన్ స్థిరీకరణ (ii) అచ్చు (iii) కిణ్వ ప్రక్రియ (iv) సంక్రమణ

సమాధానం: f) (iii) కిణ్వ ప్రక్రియ

3. A నిలువు వరుసలోని జీవులను B నిలువు వరుసలోని వాటి చర్యతో జతపరచండి.

అబ
(i) బాక్టీరియా(ఎ) నత్రజనిని స్థిరీకరించడం
(ii) రైజోబియం(బి) పెరుగును అమర్చడం
(iii) లాక్టోబాసిల్లస్(సి) రొట్టె కాల్చడం
(iv) ఈస్ట్(డి) మలేరియాకు కారణం
(v) ఒక ప్రోటోజోవన్(ఇ) కలరాకు కారణం
(vi) ఒక వైరస్(f) ఎయిడ్స్‌కు కారణం
(g) ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేయడం

సూర్యుడు:-

అబ
(i) బాక్టీరియా(ఇ) కలరాకు కారణం
(ii) రైజోబియం(ఎ) నత్రజనిని స్థిరీకరించడం
(iii) లాక్టోబాసిల్లస్(బి) పెరుగును అమర్చడం
(iv) ఈస్ట్(సి) రొట్టె కాల్చడం
(v) ఒక ప్రోటోజోవన్(డి) మలేరియాకు కారణం
(vi) ఒక వైరస్(f) ఎయిడ్స్‌కు కారణం

4. సూక్ష్మజీవులను కంటితో చూడవచ్చా? లేకపోతే, వాటిని ఎలా చూడగలం?

సమాధానం: సూక్ష్మజీవులు పరిమాణంలో అతి సూక్ష్మంగా ఉండటం వలన మన కంటి సహాయంతో వీటిని చూడడం సాధ్యం కాదు. వీటిని గమనించడానికి ప్రత్యేక పరికరం అయిన సూక్ష్మదర్శిని (Microscope) అవసరం అవుతుంది. సూక్ష్మదర్శిని ఉపయోగించి మాత్రమే వాటి ఆకారం, నిర్మాణం మొదలైన వివరాలు స్పష్టంగా చూడగలం.

5. సూక్ష్మజీవుల యొక్క ప్రధాన సమూహాలు ఏమిటి?

సమాధానం: సూక్ష్మజీవులను వాటి లక్షణాల ఆధారంగా కొన్ని ప్రధాన సమూహాలుగా విభజిస్తారు. అవి —

  1. బ్యాక్టీరియా (Bacteria)

  2. ఫంగై లేదా శిలీంధ్రాలు (Fungi)

  3. ప్రోటోజోవాలు (Protozoa)

  4. అల్గీలు (Algae)

  5. వైరస్‌లు (Viruses)

ఈ సమూహాలన్నీ నిర్మాణం, ఆహార విధానం, జీవన విధానం మొదలైన వాటిలో పరస్పరం భిన్నంగా ఉంటాయి.

6. నేలలో వాతావరణ నత్రజనిని స్థిరీకరించగల సూక్ష్మజీవుల పేర్లు రాయండి.

సమాధానం: నేలలో వాతావరణ నత్రజనిని స్థిరీకరించే ప్రధాన సూక్ష్మజీవి రైజోబియం (Rhizobium).
ఇది పప్పుధాన్యాల మొక్కల వేర్ల గడ్డలలో నివసించి వాయుమండల నత్రజనిని మొక్కలు ఉపయోగించగల రూపంలోకి మార్చుతుంది.
అదనంగా, అజోటోబాక్టర్ (Azotobacter) మరియు నీలి-ఆకుపచ్చ అల్గీ (Blue-green algae / Cyanobacteria) కూడా నత్రజని స్థిరీకరణలో సహాయపడతాయి.

7. మన జీవితాల్లో సూక్ష్మజీవుల ఉపయోగం గురించి 10 పంక్తులు రాయండి.

సమాధానం:

సూక్ష్మజీవులు మనకు అనేక విధాలుగా ఉపయోగపడతాయి.
వాటి సహాయంతో పర్యావరణంలోని వ్యర్థ పదార్థాలు కుళ్ళిపడి మళ్ళీ నేలకు పోషకాలు అవుతాయి.
లాక్టోబాసిల్లస్ అనే బ్యాక్టీరియా పాలను పెరుగుగా మార్చుతుంది.
జున్ను, ఊరగాయలు, పాపడ్లు వంటి ఆహార పదార్థాల తయారీలో సూక్ష్మజీవుల పాత్ర ఉంటుంది.
ఇడ్లీ, దోసె వంటి వంటకాల్లో పిండిని పులియబెట్టడంలో సూక్ష్మజీవులు సహాయపడతాయి.
ఈస్ట్‌ను ఉపయోగించి బ్రెడ్, కేకులు, పేస్ట్రీలు తయారు చేస్తారు.
మద్యం, వెనిగర్ వంటి పదార్థాల ఉత్పత్తిలో కూడా సూక్ష్మజీవులు వాడబడతాయి.
యాంటీబయాటిక్స్ తయారీలో సూక్ష్మజీవుల నుండి ఉపయోగకరమైన పదార్థాలు తీసుకుంటారు.
వ్యాక్సిన్‌ల తయారీలో సూక్ష్మజీవులు ముఖ్య పాత్ర వహిస్తాయి.
కొన్ని బ్యాక్టీరియా వాతావరణ నత్రజనిని స్థిరపరచి నేల సారాన్ని పెంచుతాయి.

8. సూక్ష్మజీవుల హానికరమైన ప్రభావాలపై ఒక చిన్న పేరా రాయండి.

సమాధానం: సూక్ష్మజీవులు మనిషి జీవనానికి ఉపయోగపడటమే కాకుండా హానికర ప్రభావాలు కూడా కలిగిస్తాయి. ఇవి అనేక రకాల వ్యాధులకు కారణమవుతాయి. ఉదాహరణకు, విబ్రియో కలరా అనే బ్యాక్టీరియా వల్ల కలరా వస్తుంది. మలేరియా, క్షయ వ్యాధి, ఇన్‌ఫ్లూయెంజా, డెంగ్యూ వంటి వ్యాధులు కూడా సూక్ష్మజీవుల వలననే వస్తాయి. జంతువులలో పాదం-నోటి వ్యాధులు వైరస్ వల్ల వస్తాయి. కొన్ని సూక్ష్మజీవులు ఆహారాన్ని పాడుచేసి తినడానికి పనికిరాకుండా చేస్తాయి. వీటి కారణంగా ఆహార విషం (Food poisoning) కలుగుతుంది. తోలు, దుస్తులు మరియు ఇతర వస్త్రాలను కూడా కొన్ని సూక్ష్మజీవులు పాడుచేస్తాయి.

9. యాంటీబయాటిక్స్ అంటే ఏమిటి? యాంటీబయాటిక్స్ తీసుకునేటప్పుడు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?

సమాధానం: యాంటీబయాటిక్స్ అనేవి వ్యాధులను కలిగించే సూక్ష్మజీవుల వృద్ధిని అడ్డుకునే లేదా వాటిని నాశనం చేసే ఔషధాలు. ఇవి ప్రధానంగా బ్యాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్లకు ఉపయోగిస్తారు. యాంటీబయాటిక్స్ వాడేటప్పుడు డాక్టర్ సూచించిన విధంగానే వాడాలి. మధ్యలో ఆపకుండా పూర్తిగా కోర్సు ముగించాలి. స్వయంగా ఔషధాలు కొనుక్కొని వాడకూడదు. అనవసరంగా వాడటం వలన యాంటీబయాటిక్ రెసిస్టెన్స్ అనే సమస్య వస్తుంది.


ANswer by Mrinmoee