చాప్టర్ 3
50 దీర్ఘ ప్రశ్నలు – సమాధానాలు
1. భూఉష్ణశక్తి అంటే ఏమిటి? దీన్ని ఎక్కడ ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తున్నారు?
సమాధానం: భూగర్భంలో ఉన్న వేడి నీరు, ఆవిరి నుండి విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేయడం లేదా వంట, వేడి చేయడం, స్నానం కోసం వినియోగించే శక్తిని భూఉష్ణశక్తి అంటారు. అమెరికా ప్రపంచంలో అధికంగా భూఉష్ణశక్తి కేంద్రాలను కలిగి ఉంది. తరువాత స్వీడన్, ఐస్లాండ్, ఫిలిప్పీన్స్, మధ్య అమెరికా వస్తాయి. భారతదేశంలో హిమాచల్ ప్రదేశ్ (మణికరణ్), లడక్ (పుగా లోయ)లో కేంద్రాలు ఉన్నాయి.
2. మణికరణ్ భూఉష్ణశక్తి కేంద్రం విశేషాలను వివరించండి.
సమాధానం: హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని మణికరణ్ భూఉష్ణశక్తి కేంద్రం నుంచి ఉద్గతమయ్యే వేడి నీటి ఆవిరిని విద్యుత్ ఉత్పత్తి కోసం ఉపయోగిస్తున్నారు. ఇక్కడ భూగర్భంలోని సహజ ఉష్ణ వనరులను వంట, స్నానం, ఇళ్ల వేడి కోసం వినియోగిస్తున్నారు.
3. భూఉష్ణశక్తి ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
సమాధానం:
-
శాశ్వత పునరుత్పత్తి శక్తి వనరు.
-
కాలుష్యం తక్కువ.
-
ఇంధన వ్యయం అవసరం లేదు.
-
విద్యుత్తు ఉత్పత్తితో పాటు వంట, స్నానం, హీటింగ్‌కి ఉపయోగం.
-
దిగుమతులపై ఆధారపడవలసిన అవసరం లేదు.
4. ప్రపంచంలో భూఉష్ణశక్తి ఎక్కువగా ఉత్పత్తి చేసే దేశాలను వివరించండి.
సమాధానం: అమెరికా భూఉష్ణశక్తిలో ముందంజలో ఉంది. తరువాత స్వీడన్, ఐస్లాండ్, ఫిలిప్పీన్స్, మధ్య అమెరికా దేశాలు ఉన్నాయి. వీటిలో ఐస్లాండ్ దేశం మొత్తం భూఉష్ణశక్తిపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది.
5. భారతదేశంలో భూఉష్ణశక్తి ఉత్పత్తి ప్రాంతాలు ఏమిటి?
సమాధానం: భారతదేశంలో ప్రధాన భూఉష్ణశక్తి కేంద్రాలు హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని మణికరణ్, లడక్‌లోని పుగా లోయ. వీటిలో సహజ ఉష్ణస్రావాలు (hot springs) ద్వారా శక్తిని విద్యుత్తుగా మార్చుతున్నారు.
6. వేళాశక్తి (Tidal energy) అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: సముద్రంలో వచ్చే పోటు (high tide), వృద్ధి చెందే తరంగాలు ఆనకట్టల్లోని టర్బైన్‌లను తిప్పడం ద్వారా విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. దీన్నే వేళాశక్తి అంటారు.
7. వేళాశక్తి కేంద్రాలు ఎక్కడ ఉన్నాయి?
సమాధానం: రష్యా, ఫ్రాన్స్, భారతదేశంలోని కచ్ సింధు ప్రాంతంలో పెద్ద వేళాశక్తి కేంద్రాలు ఉన్నాయి.
8. వేళాశక్తి ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
సమాధానం:
-
పునరుత్పత్తి వనరు.
-
కాలుష్యం రహిత శక్తి.
-
సముద్రతీర ప్రాంతాల్లో సమృద్ధిగా లభ్యం.
-
దేశీయ విద్యుత్ ఉత్పత్తికి తోడ్పడుతుంది.
9. బయోగ్యాస్ అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: సేంద్రీయ వ్యర్థాలు (జంతువుల పేడ, మొక్కల వ్యర్థాలు, వంటింటి మిగులు) బ్యాక్టీరియా సహాయంతో క్రుంగి, మీథేన్ వాయువును విడుదల చేస్తాయి. దీన్ని బయోగ్యాస్ అంటారు.
10. బయోగ్యాస్ ఉత్పత్తి ప్రక్రియను వివరించండి.
సమాధానం:
-
పశువుల పేడ, వ్యర్థాలను గ్యాస్ ట్యాంకులో వేస్తారు.
-
బ్యాక్టీరియా సహాయంతో అవి పులియబడి మీథేన్ వాయువు ఉత్పత్తి అవుతుంది.
-
ఈ వాయువును వంట, దీపాలు వెలిగించడం, హీటింగ్ కోసం వినియోగిస్తారు.
-
మిగిలిన పదార్థం సేంద్రీయ ఎరువుగా ఉపయోగపడుతుంది.
11. భూఉష్ణశక్తి అంటే ఏమిటి? ఇది ఎలా ఏర్పడుతుంది?
సమాధానం: భూమి లోతుల్లో ఉన్న మాగ్మా, రాళ్లు, నీరు అధిక ఉష్ణోగ్రత కారణంగా వేడెక్కుతాయి. ఈ వేడి నీటి బుగ్గల రూపంలో బయటికి వస్తుంది. ఈ వేడి నీటిని టర్బైన్‌లు తిప్పడానికి ఉపయోగిస్తే విద్యుత్ ఉత్పత్తి అవుతుంది. దీనినే భూఉష్ణశక్తి అంటారు.
12. మణికరణ్ భూఉష్ణశక్తి కేంద్రం ప్రాముఖ్యతను వివరించండి.
సమాధానం: హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని మణికరణ్ భూఉష్ణశక్తి కేంద్రం భారతదేశంలో ముఖ్యమైనది. ఇక్కడి వేడి నీరు వంట, స్నానం, గృహోపయోగాలకు వాడబడుతుంది. ఇది పర్యాటక ఆకర్షణ కూడా.
13. లడక్‌లోని పుగా లోయలో ఉన్న భూఉష్ణశక్తి కేంద్రం గురించి చెప్పండి.
సమాధానం: పుగా లోయలో సహజ వేడి నీటి బుగ్గలు లభ్యమవుతాయి. వీటిని విద్యుత్ ఉత్పత్తి, వంట, వేడి నీటి అవసరాల కోసం వాడుతున్నారు. లడక్ వంటి శీత ప్రాంతాల్లో ఇది ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత కలిగి ఉంది.
14. అమెరికా భూఉష్ణశక్తి కేంద్రాల సంఖ్యలో ముందంజలో ఎందుకు ఉంది?
సమాధానం: అమెరికాలో సక్రియ అగ్నిపర్వతాలు, వేడి నీటి బుగ్గలు అధికంగా ఉండటంతో భూఉష్ణశక్తి వనరులు ఎక్కువగా లభిస్తున్నాయి. అందువల్లే ప్రపంచంలోనే ఎక్కువ భూఉష్ణశక్తి కేంద్రాలు అమెరికాలో ఉన్నాయి.
15. భూఉష్ణశక్తి వాడకానికి ఉన్న ప్రయోజనాలు వివరించండి.
సమాధానం: (i) పునరుత్పత్తి వనరు.
(ii) కాలుష్యం తక్కువ.
(iii) నిరంతర సరఫరా.
(iv) వంట, వేడి నీరు, విద్యుత్ ఉత్పత్తి కోసం వాడవచ్చు.
16. వేలాశక్తి ఉత్పత్తి పద్ధతిని వివరించండి.
సమాధానం: సముద్రంలో వచ్చే అలలు ఆనకట్టల వద్ద టర్బైన్‌లను తిప్పుతాయి. వాటి గమన శక్తిని విద్యుత్తుగా మార్చే ప్రక్రియను వేలాశక్తి ఉత్పత్తి అంటారు.
17. భారతదేశంలో వేలాశక్తి కేంద్రాలు ఎక్కడ ఉన్నాయి?
సమాధానం: కచ్ సింధుశాఖలో పెద్ద ఎత్తున వేలాశక్తి కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.
18. వేలాశక్తి ఉపయోగాలు ఏమిటి?
సమాధానం: (i) శుభ్రమైన విద్యుత్ ఉత్పత్తి.
(ii) తీరప్రాంత ప్రజల అవసరాలను తీర్చగలగడం.
(iii) బొగ్గు, పెట్రోల్ వంటి ఇంధనాలపై ఆధారాన్ని తగ్గించడం.
19. బయోగ్యాస్ తయారీ విధానం వివరించండి.
సమాధానం: మొక్కలు, జంతువుల వ్యర్థాలు, పశువుల పేడ, వంటింటి వ్యర్థాలను గ్యాస్ ట్యాంకులో పోస్తారు. బాక్టీరియా వాటిని కుళ్లగొడతాయి. ఫలితంగా మీథేన్ వాయువు కలిగిన బయోగ్యాస్ ఉత్పత్తి అవుతుంది.
20. బయోగ్యాస్ వాడకానికి రెండు ముఖ్య ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
సమాధానం: (i) వంట, దీపాల కోసం అద్భుత ఇంధనం.
(ii) ఉప ఉత్పత్తిగా సేంద్రీయ ఎరువు లభిస్తుంది.
21. బయోగ్యాస్ గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థలో ప్రాధాన్యత ఏమిటి?
సమాధానం: ఇది చౌకైన ఇంధనం, పశువుల పేడ వాడకంతో ఎరువులు కూడా ఉత్పత్తి అవుతాయి. గ్రామాల్లో వంట, కాంతి అవసరాలు తీరతాయి.
22. బయోగ్యాస్ వలన పర్యావరణానికి కలిగే లాభాలు చెప్పండి.
సమాధానం: పొగ తక్కువగా వస్తుంది, కార్బన్ ఉద్గారాలు తగ్గుతాయి, వ్యర్థాలను ఉపయోగించడం వల్ల శుభ్రత ఉంటుంది.
23. శక్తిని ఆదా చేయడం ఎందుకు అవసరం?
సమాధానం: శక్తి వనరులు పరిమితమైనవి. వృధా చేస్తే భవిష్యత్తులో కొరత వస్తుంది. ఆదా చేస్తే పర్యావరణ రక్షణ, డబ్బు పొదుపు, కొత్త వనరులపై ఒత్తిడి తగ్గుతుంది.
24. విద్యుత్‌ను ఆదా చేయడానికి ఐదు మార్గాలు చెప్పండి.
సమాధానం: (i) అవసరం లేనప్పుడు లైట్లు ఆర్పివేయాలి.
(ii) LED బల్బులు వాడాలి.
(iii) నీటి పంపులను సమయానికి ఆపాలి.
(iv) ఫ్రిజ్, ఏసీ వాడకాన్ని తగ్గించాలి.
(v) సౌర శక్తిని వాడాలి.
25. సహజ వాయువు వనరులు అధికంగా లభించే రెండు ప్రాంతాలు చెప్పండి.
సమాధానం: అస్సాం, గుజరాత్.
26. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఏ శక్తి వనరు అనువైనది? ఎందుకు?
సమాధానం: బయోగ్యాస్, ఎందుకంటే పశువుల పేడ, వ్యర్థాలు సులభంగా లభిస్తాయి, ఇంధన అవసరాలు తీరతాయి.
27. తీరప్రాంతాల్లో ఏ శక్తి వనరు అనువైనది? ఎందుకు?
సమాధానం: వేలాశక్తి, ఎందుకంటే సముద్ర అలలు ఎల్లప్పుడూ అందుబాటులో ఉంటాయి.
28. ఎడారి (శుష్క) ప్రాంతాల్లో ఏ శక్తి వనరు అనువైనది?
సమాధానం: సౌరశక్తి, ఎందుకంటే సూర్యకాంతి విస్తారంగా లభిస్తుంది.
29. ‘శక్తిని ఆదా చేయడం అంటే శక్తిని ఉత్పత్తి చేసినట్లే’ అనే వాక్యాన్ని వివరిస్తూ ఒక వ్యాసం రాయండి.
సమాధానం: శక్తిని వృధా చేయకుండా వాడితే కొత్తగా ఉత్పత్తి చేయాల్సిన అవసరం తగ్గుతుంది. ఈ విధంగా పర్యావరణాన్ని కాపాడి భవిష్యత్తు తరాల కోసం వనరులను కాపాడవచ్చు.
30. శక్తి భద్రత అంటే ఏమిటి? దాన్ని ఎలా సాధించవచ్చు?
సమాధానం: భవిష్యత్తులో అవసరమైన శక్తి సరఫరాను నిర్ధారించుకోవడమే శక్తి భద్రత. దీన్ని పునరుత్పత్తి శక్తులను వాడటం, శక్తి వృధా తగ్గించడం ద్వారా సాధించవచ్చు.
Answer by Mrinmoee
