Chapter 1
అభివృద్ధి
ప్రశ్న: ఆర్థిక వ్యవస్థలో “రంగాలు” అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: ఆర్థిక వ్యవస్థలో రంగాలు అనగా ఉత్పత్తి, సేవల నిర్వహణ, ఉపాధి ఏర్పాటులో పాల్గొనే విభిన్న విభాగాలు. వీటిని ప్రాథమిక, ద్వితీయ, తృతీయ రంగాలుగా వర్గీకరిస్తారు.-
ప్రశ్న: ప్రాథమిక రంగం అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: ప్రాథమిక రంగంలో మట్టి, నీరు, వనరులు, పంటలు, వనరుల తీయడం వంటి ప్రకృతి వనరులపై ఆధారపడే కార్యకలాపాలు వస్తాయి. ఉదా: వ్యవసాయం, గిరి/అరణ్య వనరుల సేకరణ. -
ప్రశ్న: ద్వితీయ రంగం నిర్వచనం చెప్పండి.
సమాధానం: ద్వితీయ రంగం ప్రాథమిక వనరులను పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులుగా మార్చే రంగం. ఉదా: ఉత్పత్తి, ఫ్యాక్టరీలు, పరిశ్రమలు, షుగర్ ఫ్యాక్టరీలు. -
ప్రశ్న: తృతీయ రంగం అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: తృతీయ రంగంలో సేవలను అందించడం జరుగుతుంది. ఉదా: బాంకులు, రైలు, హోటళ్లు, విద్య, ఆరోగ్యం. -
ప్రశ్న: structured sector (వ్యవస్థీకృత రంగం) అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: structured sector లో ప్రభుత్వ నియంత్రణ, కాంట్రాక్టులు, పన్నులు, కార్మిక హక్కులు ఉంటాయి. ఉదా: ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు, పెద్ద ఫ్యాక్టరీలు. -
ప్రశ్న: unstructured sector (అవ్యవస్థీకృత రంగం) అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: unstructured sector లో నియంత్రణ తక్కువగా ఉంటుంది, కార్మిక హక్కులు పరిమితి. ఉదా: చిన్న దుకాణం, రోజువారీ కూలీలు, గృహ కార్మికులు. -
ప్రశ్న: public sector అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: public sector లో ప్రభుత్వానికి చెందిన సంస్థలు, కార్యాలయాలు ఉంటాయి. ఉదా: ISRO, BHEL, BSNL. -
ప్రశ్న: private sector అంటే ఏమిటి?
సమాధానం: private sector లో వ్యక్తిగత యజమాన్యం గల సంస్థలు ఉంటాయి. ఉదా: Infosys, Reliance, చిన్న వ్యాపారాలు. -
ప్రశ్న: ప్రాథమిక రంగంలో ఉత్పత్తి విధులు ఎందుకు కీలకం?
సమాధానం: ఇది మానవ జీవన అవసరాలకు నేరుగా సంబంధించిన వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఉదా: ఆహారం, నీరు, చెక్క. -
ప్రశ్న: సేవా రంగం (తృతీయ రంగం) వృద్ధి ఎందుకు ఎక్కువగా ఉంది?
సమాధానం: ప్రజలు ఎక్కువగా సేవలను పొందాలనుకుంటున్నారు. విద్య, ఆరోగ్యం, బాంకింగ్, IT రంగాలు వేగంగా పెరుగుతున్నాయి. -
ప్రశ్న: వ్యవసాయ రంగం ప్రాధాన్యత తగ్గడంలో కారణాలు ఏమిటి?
సమాధానం: అధిక పారిశ్రామికత, నగరీకరణ, ఆధునిక సేవల వృద్ధి, రైతుల శ్రామికులు ఇతర రంగాలకు మారడం. -
ప్రశ్న: నిరుద్యోగ సమస్యలు ఏ రంగాలలో ఎక్కువగా ఉంటాయి?
సమాధానం: అవ్యవస్థీకృత రంగం, చిన్న పరిశ్రమలు, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో. -
ప్రశ్న: GDP లెక్కించడంలో మూడు రంగాల పాత్ర ఏమిటి?
సమాధానం: GDP = ప్రాథమిక + ద్వితీయ + తృతీయ రంగాల ఉత్పత్తి. ప్రతి రంగం మొత్తం దేశీయ ఉత్పత్తిలో భాగాన్ని చూపిస్తుంది. -
ప్రశ్న: structured మరియు unstructured sectors మధ్య తేడా ఏమిటి?
సమాధానం: structured sector లో నియంత్రణ, హక్కులు ఉంటాయి; unstructured sector లో నియంత్రణ తక్కువ, రక్షణ పరిమితం. -
ప్రశ్న: విద్యార్థులు స్థానిక వాణిజ్య కార్యకలాపాలను పరిశీలించడం ఎందుకు ముఖ్యం?
సమాధానం: ఇది వారి ప్రాక్టికల్ అవగాహనను పెంపొందిస్తుంది. ఉదా: కూరగాయల అమ్మకందారులు, మెకానిక్. -
ప్రశ్న: వ్యవసాయం మరియు పరిశ్రమ మధ్య తేడా ఏమిటి?
సమాధానం: వ్యవసాయం ప్రాథమిక రంగం, ప్రకృతి వనరులపై ఆధారపడింది; పరిశ్రమ ద్వితీయ రంగం, ఉత్పత్తి ప్రక్రియపై ఆధారపడింది. -
ప్రశ్న: తృతీయ రంగం వృద్ధి సామాజిక ప్రభావం ఏమిటి?
సమాధానం: ఉద్యోగ అవకాశాలు పెరుగుతాయి, నగరీకరణ పెరుగుతుంది, సేవల వినియోగం పెరుగుతుంది. -
ప్రశ్న: unstructured sector లో కార్మికులను రక్షించడం ఎందుకు ముఖ్యం?
సమాధానం: చెల్లింపులు, ఆరోగ్య, భద్రత, శ్రమ హక్కులు అందించడానికి. -
ప్రశ్న: GDP లెక్కలో public/private sectors పాత్ర ఏమిటి?
సమాధానం: public sector ప్రభుత్వ ఉత్పత్తి, private sector వ్యక్తిగత/వ్యవసాయ ఉత్పత్తి GDP లో చేరుస్తుంది. -
ప్రశ్న: సేవా రంగంలో IT రంగం వృద్ధి కారణం?
సమాధానం: టెక్నాలజీ పెరుగుదల, గ్లోబల్ మార్కెట్, IT outsourcing. -
ప్రశ్న: structured sector లో పని చేసే ఉద్యోగుల లాభాలు ఏమిటి?
సమాధానం: స్థిరమైన జీతం, రిటైర్మెంట్, ఆరోగ్యభీమా, కాంట్రాక్టులు. -
ప్రశ్న: unstructured sector లో ఉద్యోగుల సమస్యలు ఏమిటి?
సమాధానం: నిర్దిష్ట జీతం లేకపోవడం, భద్రతా పరిమితులు, లాంగ్ అవర్లు. -
ప్రశ్న: ప్రాథమిక రంగం ఉపాధి ఎందుకు ఎక్కువగా ఉంది?
సమాధానం: ఎక్కువ ప్రజలు వ్యవసాయం, మట్టి పని, వనరుల సేకరణలో కర్మనిరతులు. -
ప్రశ్న: secondary sector employment ఎందుకు సమానంగా ఉండదు?
సమాధానం: పరిశ్రమలు నగరాల్లో, పెద్ద పరిశ్రమల్లో, limited locations. -
ప్రశ్న: primary, secondary, tertiary sectors GDP లో భాగం ఎలా మారుతుంది?
సమాధానం: ప్రారంభంలో primary ఎక్కువ, అభివృద్ధితో secondary & tertiary పెరుగుతాయి. -
ప్రశ్న: structured/unstructured sector GDP లో భాగం ఎలా ఉంటుంది?
సమాధానం: structured sector 안정ित GDP, unstructured sector informally GDP లో ఉంటుంది. -
ప్రశ్న: public/private sector GDP లో కౌన్ట్ ఎలా?
సమాధానం: public sector లో ప్రభుత్వ ఉత్పత్తి, private sector లో వ్యాపార & వ్యక్తిగత ఉత్పత్తి. -
ప్రశ్న: rural/urban workers పరిశీలించడం వల్ల ఏమిటి అర్థం?
సమాధానం: అవగాహన పెరుగుతుంది, వర్గీకరణ సహజంగా అర్థం అవుతుంది. -
ప్రశ్న: primary sector decline వల్ల సమస్యలు ఏవి?
సమాధానం: నిరుద్యోగం, migration, ఆహార సరఫరా సమస్యలు. -
ప్రశ్న: service sector growth వల్ల positive effects ఏమిటి?
సమాధానం: ఉద్యోగాలు, మారక సామర్థ్యం, living standards పెరుగుతాయి. -
ప్రశ్న: NSSO data ఉపయోగం ఏమిటి?
సమాధానం: employment & unemployment measurement, policy making. -
ప్రశ్న: GDP 2011-12 constant prices ఉపయోగించడం ఎందుకు?
సమాధానం: inflation control, real growth అంచనా. -
ప్రశ్న: students local survey చేయడం వల్ల practical learning ఎలా జరుగుతుంది?
సమాధానం: concept అనుభవంతో అర్థం అవుతుంది, వర్గీకరణ skill పెరుగుతుంది. -
ప్రశ్న: primary sector workers income variability ఎందుకు ఎక్కువ?
సమాధానం: crops, weather, market dependence. -
ప్రశ్న: service sector wage structure ఎలా ఉంటుంది?
సమాధానం: structured service wages stable, unstructured variable.