POL-HC-4016 Political Processes and Institutions in Comparative Perspective (পি.ও.এল. এইচ.চি. 4016 ৰাজনৈতিক প্ৰক্ৰিয়া আৰু প্ৰতিষ্ঠানবোৰ তুলনামূলক দৃষ্টিকোণত)
I. Approaches to Studying Comparative Politics (8 lectures)
a. Political Culture
b. New Institutionalism
১. তুলনামূলক ৰাজনীতি অধ্যয়নৰ দৃষ্টিভংগী (৮ টা বক্তৃতা)
ক. ৰাজনৈতিক সংস্কৃতি
খ. নতুন প্ৰতিষ্ঠানবাদ
II. Electoral System (8 lectures)
Definition and procedures: Types of election system (First Past the Post and Proportional Representation)
২. নিৰ্বাচনী প্ৰণালী (৮ টা বক্তৃতা)
সংজ্ঞা আৰু প্ৰক্ৰিয়া: নিৰ্বাচন প্ৰণালীৰ প্ৰকাৰ (পোষ্ট আৰু সমানুপাতিক প্ৰতিনিধিত্বৰ প্ৰথম অতীত)
III. Party System (8 lectures)
Historical contexts of emergence of the party system and types of parties
৩. পাৰ্টি চিষ্টেম (৮ টা বক্তৃতা)
দলীয় ব্যৱস্থাৰ উত্থানৰ ঐতিহাসিক প্ৰসংগ আৰু দলৰ প্ৰকাৰ
IV. Nation-state (8 lectures)
What is nation–state?
Historical evolution in Western Europe and postcolonial contexts
‘Nation’ and ‘State’: debates
৪. ৰাষ্ট্ৰ-ৰাজ্য (৮ টা বক্তৃতা)
ৰাষ্ট্ৰ-ৰাজ্য কি?
পশ্চিম ইউৰোপত ঐতিহাসিক বিৱৰ্তন আৰু ঔপনিৱেশিক-পৰৱৰ্তী প্ৰসংগ
'ৰাষ্ট্ৰ' আৰু 'ৰাজ্য': বিতৰ্ক
V. Democratization (8 lectures)
Process of democratization in postcolonial, post- authoritarian and post-communist Countries
৫. গণতান্ত্ৰিককৰণ (৮ টা বক্তৃতা)
উত্তৰ ঔপনিৱেশিক, আধিপত্যবাদী আৰু কমিউনিষ্ট-পৰৱৰ্তী দেশসমূহত গণতান্ত্ৰিককৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া
VI. Federalism (8 lectures)
• Historical context of Federation and Confederation: debates around territorial division of power.
৬. ফেডাৰেলিজম (৮ টা বক্তৃতা)
• ঐতিহাসিক প্ৰেক্ষাপট ফেডাৰেচন আৰু কনফেডাৰেচনৰ : ক্ষমতাৰ ক্ষেত্ৰীয় বিভাজনৰ বিষয়ে বিতৰ্ক।
POL-HC-4026 Public Policy and Administration in India (পি.ও.এল. এইচ.চি. 4026 ভাৰতত ৰাজহুৱা নীতি আৰু প্ৰশাসন)
I. Public Policy (10 lectures)
a. Definition, characteristics and models
b. Public Policy Process in India with special reference to NITI Ayog
(১. পাব্লিক পলিচী (১০ টা বক্তৃতা)
ক. সংজ্ঞা, বৈশিষ্ট আৰু আৰ্হি
খ. নীতি আয়োগৰ বিশেষ প্ৰসংগৰ সৈতে ভাৰতত ৰাজহুৱা নীতি প্ৰক্ৰিয়া)
II. Decentralization (10 lectures)
a. Meaning, significance, approaches and types
b. Local Self Governance: Rural and Urban
(২. বিকেন্দ্ৰীকৰণ (১০ টা বক্তৃতা)
ক. অৰ্থ, তাৎপৰ্য, দৃষ্টিভংগী আৰু প্ৰকাৰ
খ. স্থানীয় স্বশাসন: গ্ৰাম্য আৰু নগৰীয়া)
III. Budget (12 lectures)
a. Concept and Significance of Budget
b. Budget Cycle in India
c. Types of Budgeting
i. Performance budgeting
ii. Zero based budgeting
iii. Gender budgeting
(৩. বাজেট (১২ টা বক্তৃতা)
ক. বাজেটৰ ধাৰণা আৰু তাৎপৰ্য
খ. ভাৰতত বাজেট চক্ৰ
গ. বাজেটৰ প্ৰকাৰ
১. প্ৰদৰ্শন বাজেট
২. শূন্য আধাৰিত বাজেট
৩. লিংগ বাজেট)
IV. Citizen and Administration Interface (15 lectures)
a. Public Service Delivery
b. Redressal of Public Grievances: RTI, Lokpal and Citizens’ Charter
(৪. চিটিজেন এণ্ড এডমিনিষ্ট্ৰেচন ইণ্টাৰফেচ (১৫ টা বক্তৃতা)
ক. ৰাজহুৱা সেৱা প্ৰদান
খ. ৰাজহুৱা অভিযোগনিষ্পত্তি: আৰটিআই, লোকপাল আৰু নাগৰিক চাৰ্টাৰ)
V. Social Welfare Administration (20 lectures)
a. Concept and Approaches of Social Welfare
b. Social Welfare Policies: their objectives, debates and significance
➢ Education: Right to Education,
➢ Health: National Health Mission,
➢ Food: Right to Food Security
➢ Employment: MGNREGA
৫. সমাজ কল্যাণ প্ৰশাসন (২০ টা বক্তৃতা)
ক. সমাজ কল্যাণৰ ধাৰণা আৰু দৃষ্টিভংগী
খ. সমাজ কল্যাণ নীতি: তেওঁলোকৰ উদ্দেশ্য, বিতৰ্ক আৰু তাৎপৰ্য
➢ শিক্ষা: শিক্ষাৰ অধিকাৰ,
➢ স্বাস্থ্য: ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য মিছন,
➢ খাদ্য: খাদ্য সুৰক্ষাৰ অধিকাৰ
➢ নিযুক্তি: এমজিএনৰেগা
POL -HC-4036 Global Politics (পি.ও.এল. এইচ.চি. 4036 গোলকীয় ৰাজনীতি)
I. Globalization: Conceptions and Perspectives (23 lectures)
a. Understanding Globalization and its Alternative Perspectives (6 lectures)
b. Political debates on Sovereignty and Territoriality (3 lectures)
c. Global Economy: Its Significance and Anchors of Global Political Economy: IMF, World Bank, WTO, TNCs (8 lectures)
d. Cultural and Technological Dimension (3 lectures)
e. Global Resistances with special reference to World Social Forum (3 lectures)
(১. বিশ্বায়ন: ধাৰণা আৰু দৃষ্টিভংগী (২৩ টা বক্তৃতা)
ক. বিশ্বায়ন আৰু ইয়াৰ বৈকল্পিক দৃষ্টিভংগী বুজা (৬ টা বক্তৃতা)
খ. সাৰ্বভৌমত্ব আৰু ক্ষেত্ৰীয়তাৰ ওপৰত ৰাজনৈতিক বিতৰ্ক (৩ টা বক্তৃতা)
গ. গোলকীয় অৰ্থনীতি: ইয়াৰ তাৎপৰ্য আৰু গোলকীয় ৰাজনৈতিক অৰ্থনীতিৰ এংকৰ: আইএমএফ, বিশ্ব বেংক, ডব্লিউটিঅ', টিএনচি (৮ টা বক্তৃতা)
ঘ. সাংস্কৃতিক আৰু প্ৰযুক্তিগত মাত্ৰা (৩ টা বক্তৃতা)
ঙ. বিশ্ব সামাজিক মঞ্চৰ বিশেষ প্ৰসংগৰ সৈতে গোলকীয় প্ৰতিৰোধ (৩ টা বক্তৃতা)
II. Contemporary Global Issues (18 lectures)
a. Ecological Issues: Historical overview of International Environmental Agreements, Climate Change, Global Commons Debate (7 lectures)
b. Proliferation of Nuclear Weapons (3 lectures)
c. International Terrorism: Non-State Actors and State Terrorism; Post 9/11 developments (5 lectures)
d. Migration (3 lectures)
(২. সমসাময়িক গোলকীয় সমস্যা (১৮ টা বক্তৃতা)
ক. পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যাসমূহ: আন্তৰ্জাতিক পাৰিপাৰ্শ্বিক চুক্তি, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, গ্লোবেল কমন্স তৰ্ক (৭ বক্তৃতা)ৰ ঐতিহাসিক অৱলোকন
খ. পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰৰ প্ৰসাৰ (৩ টা বক্তৃতা)
গ. আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্ত্ৰাসবাদ: অ-ৰাজ্যিক অভিনেতা আৰু ৰাজ্যিক সন্ত্ৰাসবাদ; ৯/১১ ৰ পিছত বিকাশ (৫ টা বক্তৃতা)
ঘ. প্ৰব্ৰজন (৩ টা বক্তৃতা)
III. Global Shifts (7 lectures)
European Union and ASEAN
(৩. গ্লোবেল শ্বিফ্ট (৭ টা বক্তৃতা)
ইউৰোপীয় ইউনিয়ন আৰু আছিয়ান)
POL -SE-4014: Panchayati Raj in Practice (পি.ও.এল. এছ.ই. 4014: পঞ্চায়তি ৰাজ অনুশীলনত)
I. Strengthening Democratic Functioning of the Panchayats (16 lectures)
a. Participation at village level, action plan and participatory method
b. Need assessment and Micro Planning
c. Devolution
(১. পঞ্চায়তসমূহৰ গণতান্ত্ৰিক কাৰ্যপ্ৰণালী শক্তিশালী কৰা (১৬ টা বক্তৃতা)
ক. গাওঁ পৰ্যায়ত অংশগ্ৰহণ, কাৰ্য পৰিকল্পনা আৰু অংশগ্ৰহণপদ্ধতি
খ. মূল্যায়ন আৰু ক্ষুদ্ৰ পৰিকল্পনাৰ প্ৰয়োজন
গ. হস্তান্তৰ)
II. Panchayat Finances and Accounting (16 lectures)
a. Constitutional Provisions on Panchayat Finances
b. Fiscal Decentralisation and Audit system
c. Social Audit
(২. পঞ্চায়ত বিত্ত আৰু একাউণ্টিং (৬ টা বক্তৃতা)
ক. পঞ্চায়ত বিত্তৰ ওপৰত সাংবিধানিক ব্যৱস্থা
খ. বিত্তীয় বিকেন্দ্ৰীকৰণ আৰু অডিট প্ৰণালী
গ. সামাজিক অডিট
III. Problems and Needs of Disadvantaged Groups and their Participation (16 lectures)
a. Women
b. Scheduled Tribes, Scheduled Casts and Minorities
c. Panchayat Extension to Scheduled Areas (PESA) Act
(৩. সুবিধাবঞ্চিত গোটৰ সমস্যা আৰু প্ৰয়োজনীয়তা আৰু তেওঁলোকৰ অংশগ্ৰহণ (১৬ টা বক্তৃতা)
ক. মহিলা
খ. অনুসূচীত জনজাতি, অনুসূচীত কলাকুশলী আৰু সংখ্যালঘু
গ. পঞ্চায়ত অনুসূচীত এলেকালৈ সম্প্ৰসাৰণ (পিইএছএ) আইন)
POL -SE -4024 Citizens and Rights (পি.ও.এল. এছ.ই. 4024 নাগৰিক আৰু অধিকাৰ)
I. Equality and non-discrimination (12 lectures)
a. Gender: the protection of women against domestic violence, rape and sexual harassment
b. Caste and Class: laws concerning untouchability and minimum wages
c. Disability and equality of participation
(১. সমতা আৰু বৈষম্যহীনতা (১২ টা বক্তৃতা)
a. লিংগ: ঘৰুৱা হিংসা, ধৰ্ষণ আৰু যৌন নিৰ্যাতনৰ বিৰুদ্ধে মহিলাৰ সুৰক্ষা
b. জাতি আৰু শ্ৰেণী: অস্পৃশ্যতা আৰু নিম্নতম মজুৰি সম্পৰ্কীয় আইন
c. অংশগ্ৰহণৰ অক্ষমতা আৰু সমতা)
II. Empowerment (12 lectures)
a. Access to information
b. Rights of the consumer
(২. সশক্তিকৰণ (১২ টা বক্তৃতা)
a. তথ্যৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ
b. উপভোক্তাৰ অধিকাৰ)
III. Redistribution, recognition and livelihood (12 lectures)
a. Traditional rights of forest dwellers and the issue of women’s property rights
b. Rural employment guarantee
(৩. পুনৰ বিতৰণ, স্বীকৃতি আৰু জীৱিকা (১২ টা বক্তৃতা)
a. বনবাসীৰ পৰম্পৰাগত অধিকাৰ আৰু মহিলাৰ সম্পত্তিৰ অধিকাৰৰ বিষয়
b. গ্ৰাম্য নিযুক্তিৰ গেৰাণ্টি)
IV. Laws relating to criminal justice administration (12 lectures)
a. Filing of a complaint, First Information Report (FIR)
b. Detention, arrest and bail
(৪. অপৰাধী ন্যায় প্ৰশাসন সম্পৰ্কীয় আইন (১২ টা বক্তৃতা)
a. অভিযোগ দাখিল কৰা, প্ৰথম তথ্য প্ৰতিবেদন (এফ.আই.আৰ.)
b. আটক, গ্ৰেপ্তাৰ আৰু জামিন)
POL-HG-4016 Introduction to International Relations (পি.ও.এল. এইচ.জি. 4016 আন্তৰ্জাতিক সম্পৰ্কৰ পৰিচয়)
1. Approaches to International Relations (27 lectures)
a. Classical Realism (Hans Morgenthau) and Neo-Realism (Kenneth Waltz)
b. Neo-Liberalism: Complex Interdependence (Robert O. Keohane and Joseph Nye)
c. Structural Approach: Dependency School (Andre Gunder Frank)
d. Feminist Perspective (J. Ann Tickner)
(১. আন্তৰ্জাতিক সম্পৰ্কৰ দৃষ্টিভংগী (২৭ টা বক্তৃতা)
ক. ধ্ৰুপদী বাস্তৱবাদ (হান্স মৰ্জেনথাউ) আৰু নৱ-বাস্তৱবাদ (কেনেথ ৱাল্টজ)
খ. নৱ-উদাৰবাদ: জটিল পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতা (ৰবাৰ্ট অ' কেওহানে আৰু যোচেফ নাই)
গ. গাঁথনিগত দৃষ্টিভংগী: নিৰ্ভৰশীলতা বিদ্যালয় (আন্দ্ৰে গুণ্ডাৰ ফ্ৰেংক)
ঘ. নাৰীবাদী দৃষ্টিভংগী (জে. এন টিকনাৰ)
2. Cold War & Post-Cold War Era (20 lectures)
a. Second World War & Origins of Cold War
b. Phases of Cold War:
➢ First Cold War
➢ Rise and Fall of Detente
➢ Second Cold War
➢ End of Cold War and Collapse of the Soviet Union
c. Post Cold- War Era and Emerging Centres of Power (European Union, China, Russia
and Japan)
(২. শীতল যুদ্ধ আৰু শীতল যুদ্ধৰ পিছৰ যুগ (২০ টা বক্তৃতা)
ক. দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু শীতল যুদ্ধৰ উৎপত্তি
খ. শীতল যুদ্ধৰ পৰ্যায়সমূহ:
➢ প্ৰথম শীতল যুদ্ধ
➢ ডেটেণ্টেৰ উত্থান আৰু পতন
➢ দ্বিতীয় শীতল যুদ্ধ
➢ শীতল যুদ্ধৰ সমাপ্তি আৰু ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ পতন
গ. শীতল-যুদ্ধৰ পিছৰ যুগ আৰু শক্তিৰ উদীয়মান কেন্দ্ৰ (ইউৰোপীয় ইউনিয়ন, চীন, ৰাছিয়া
আৰু জাপান)
3. India’s Foreign Policy (13 lectures)
a. Basic Determinants (Historical, Geo-Political, Economic, Domestic and Strategic)
b. India’s Policy of Non-alignment
c. India: An Emerging Power
(৩. ভাৰতৰ বৈদেশিক নীতি (১৩ টা বক্তৃতা)
ক. মৌলিক নিৰ্ধাৰক (ঐতিহাসিক, ভূ-ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক, ঘৰুৱা আৰু কৌশলগত)
খ. ভাৰতৰ অ-সংৰেখন নীতি
গ. ভাৰত: এক উদীয়মান শক্তি )
POL- HG- 4026 Understanding Ambedkar (পি.ও.এল. এইচ.জি. 4026 আম্বেদকাৰবুজা)
I. Introducing Ambedkar (10 lectures)
a. Approach to Study Polity, History, Economy, Religion and Society
(১. আম্বেদকাৰৰ পৰিচয় (১০ টা বক্তৃতা)
ক. অধ্যয়ন ৰাজনীতি, ইতিহাস, অৰ্থনীতি, ধৰ্ম আৰু সমাজৰ প্ৰতি দৃষ্টিভংগী)
II. Caste and Religion (12 lectures)
a. Caste, Untouchability and Critique of Hindu Social Order
b. Religion and Conversion
(২. জাতি আৰু ধৰ্ম (১২ টা বক্তৃতা)
ক. হিন্দু সামাজিক শৃংখলাৰ জাতি, অস্পৃশ্যতা আৰু সমালোচনা
খ. ধৰ্ম আৰু ৰূপান্তৰ)
III. Women’s Question (9 lectures)
a. Rise and Fall of Hindu Women
b. Hindu Code Bill
(৩. মহিলাৰ প্ৰশ্ন (৯ টা বক্তৃতা)
ক. হিন্দু মহিলাৰ উত্থান আৰু পতন
খ. হিন্দু সংহিতা বিধেয়ক)
IV. Political Vision (10 lectures)
a. Nation and Nationalism
b. Democracy and Citizenship
(৪. ৰাজনৈতিক দৃষ্টি (১০ টা বক্তৃতা)
ক. ৰাষ্ট্ৰ আৰু জাতীয়তাবাদ
খ. গণতন্ত্ৰ আৰু নাগৰিকত্ব)
V. Constitutionalism (9 lectures)
a. Rights and Representations
b. Constitution as an Instrument of Social Transformation
(৫. সংবিধানবাদ (৯ বক্তৃতা)
ক. অধিকাৰ আৰু প্ৰতিনিধিত্ব
খ. সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ সঁজুলি হিচাপে সংবিধান)
VI. Economy and Class Question (10 lectures)
a. Planning and Development
b. Land and Labour
(৬. অৰ্থনীতি আৰু শ্ৰেণীপ্ৰশ্ন (১০ টা বক্তৃতা)
ক. পৰিকল্পনা আৰু বিকাশ
খ. ভূমি আৰু শ্ৰমিক)
POL- HG -4036 Politics of Globalization (পি.ও.এল. এইচ.জি. 4036 বিশ্বায়নৰ ৰাজনীতি)
1. Concept of Globalisation: (8 lectures)
Globalisation debate- for and against
১. বিশ্বায়নৰ ধাৰণা: (৮ টা বক্তৃতা)
বিশ্বায়নত বিতৰ্ক- সপক্ষে আৰু বিপক্ষে
2. Approaches to understanding globalisation: (8 lectures)
a. Liberal approach
b. Radical approach
২. বিশ্বায়ন বুজাৰ দৃষ্টিভংগী: (৮ টা বক্তৃতা)
ক. উদাৰ দৃষ্টিভংগী
খ. ৰেডিকেল পদ্ধতি
3. International Institutions/Regimes (9 lectures)
a. World Bank
b. International Monetary Fund
c. The World Trade Organisation
৩. আন্তৰ্জাতিক প্ৰতিষ্ঠান/শাসন (৯ বক্তৃতা)
ক. বিশ্ব বেংক
খ. আন্তৰ্জাতিক মুদ্ৰা নিধি
গ. বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা
4. Issues in Globalisation: (10 lectures)
a. Alternative Perspectives on its nature and character,
b. Critical dimensions: economic, political and cultural
৪. বিশ্বায়নৰ বিষয়সমূহ: (১০ টা বক্তৃতা)
ক. ইয়াৰ প্ৰকৃতি আৰু চৰিত্ৰৰ ওপৰত বৈকল্পিক দৃষ্টিভংগী,
খ. গুৰুত্বপূৰ্ণ মাত্ৰা: অৰ্থনৈতিক, ৰাজনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক
5. Globalisation and democracy: (8 lectures)
State, sovereignty and the civil society
৫. বিশ্বায়ন আৰু গণতন্ত্ৰ: (৮ টা বক্তৃতা)
ৰাজ্য, সাৰ্বভৌমত্ব আৰু নাগৰিক সমাজ
6. Globalisation and Politics in developing countries (12 lectures)
a. Globalisation and social movements
b. Globalisation and the demise of Nation State
c. Globalisation and human migration
৬. উন্নয়নশীল দেশসমূহত বিশ্বায়ন আৰু ৰাজনীতি (১২ টা বক্তৃতা)
ক. বিশ্বায়ন আৰু সামাজিক আন্দোলন
খ. বিশ্বায়ন আৰু ৰাষ্ট্ৰ ৰাজ্যৰ মৃত্যু
গ. বিশ্বায়ন আৰু মানৱ প্ৰব্ৰজন
7. The inevitability of globalisation: (5 lectures)
Domestic and Global responses
(৭. বিশ্বায়নৰ অনিবাৰ্যতা: (৫ টা বক্তৃতা)
ঘৰুৱা আৰু গোলকীয় সঁহাৰি)
POL -HG- 4036 Global Politics (গোলকীয় ৰাজনীতি)
Unit-1 Globalisation)
Unit-2 Contemporary Global Issues)
Unit-3 Global Shifts: Power and Governance
তৃতীয় অধ্য়ায়ঃ গোলকীয় পৰিৱৰ্তনঃ ক্ষমতা আৰু ব্য়ৱস্থাপনা
